Kaiwo Mahikai Na
Markusi
Kaiwo dedung we Kaiwo Mahikai na Markusi
Kaiwo Mahikai finina mani Seng Allai dohonai we manei wonong fino Markusi. Reantenang mani Markusi soio, “Kaiwo Mahikai kariri Yesus Kristusi Allai ne Kaisungfoi” finana. Na Kaiwo Mahikai nina mani deinawi kariri Yesusi we I mani inontarai yurai niari fi bitoya tuti wemambiriu. Ne mambiriufoi deinawiai na ne deunau toa wau tuti na ne mambiriu data nuaninu kerira wauni, tuti na ne feriri sasari wau. Yesusi deinawi ne taraifoi weKaisung Inontarai, I dohong ne taraifoi ambori inontarai ekaharai weru sasarinei.
Kaiwo kariri Yesusi na buku nini, soi kaririai na kasau tuti parai. Deisaha kariri fi bitoya Yesusi niari fo mae fi deyoa fo tuti deunau fo kutea terai. Reantenang mani, deisaha kutea kariri Yohanesi mano webaptisi kaiwasa foi, kariri Yesusi webaptisifo, tuti kariri Saminseni weanggarifo. Buku Markusi nini, kaiwoariri fuba ne, deiriri kariri Yesusi fi dohona fo, amani kariri niari inontarai ebeng tuti kariri ne fi deunauwai. Markusi robong rea mani, deisaha kariri fi fuba Yesusi sodairai na ne minggu wefuiai na nunei nei. Fi fiabai mani, kariri sau na aitabafoi tuti suwi na marareha rorong fo aha ma fo.
Na arawang beiru na rea pari fo na buku nini mani finani kiai wiro mano soi buku Markusi dino soi neng kaha mae, inontarai siai dino soi ne.
Kaiwo na suratinei deto kutuai toninai:
1:1-13 Kaiwo reantenang.
1:14–9:50 Yesusi da deunau tuti niari fi bitoya na inontarai Galilea fosa.
10:1-52 Yesusi da na Galilea to Yerusalemi.
11:1–15:47 Rahida minggu wefuiai na Yerusalemi tuti munue watai rurama fo.
16:1-8 Yesusi suwi na marareha rorong foi aha fo.
16:9-20 Yesusi dariai we ne inontaraifosa tuti dautai to rorafaisi.
1
Yohanesi mano webaptisi kaiwasa foi meinenang rang weo Yesusi
(Matiusi 3:1-11; Lukasi 3:3-16; Yohanesi 1:19-28)
1 Kaiwo Mahikai kariri Yesus Kristusi, Allai ne Kaisungfoi, ainina. 2 Amani Allai medu we ne Kaisungfoi, tuti nabi Yesayai soi kaririaia, ampafe dotu tonina:
“Yemi nehu inontaraio kia nehu kaiwone manei,
da foni Wau.
I ambori meinenang nemu rangfoi we Wau.”* Maliaki 3:1
3 “Inontarai nani da sahu pampang na katai wekamamiei minano foi,
deyo ‘Memainenang rang beng feai we Sempaisi,
tuti menaria mimoya wei.’* Yesayai 40:3”
4 Kariri kaiwo nanai fa, Yohanesi mano webaptisi kaiwasa foi kiawariaifa na katai wekamamiei minano foi tuti wiuwu kaiwofo, deyo, “Metarabera mea weru mene sasariwa tuti mewebaptisi, ambori Allai feriri mene sasariwa.” 5 Kaiwasafoi kiai na nu Yudea foi tuti na bendari Yerusalemi era we Yohanesia. Era ma eteiai ene sasarifo tuti webaptisisa na waya Yardeni.
6 Yohanesi nini ne ansung satara fo beng kaha, mae na fiahung unta nuwawuru, tuti ne aikapurufoi na andowa rerawa, toyari nabi na fafongfa fosa ene ansung etatara fo. Ne fidangfo mani manggofuni tuti aniwa ne maing terai. 7 Neo kaiwo medura fininai, “Katu wori manei da tua yau ma. I fiebai sewa yau tuti we irehu ne wai sapatu fo terai ki, wiro imai we inari finana kaha. 8 Iwebaptisi mea na mereha wape i ambori webaptisi mea na Nuaninu Mirarebana foi ki.”
Yohanesi webaptisi Yesusi
(Matiusi 3:13-17; Lukasi 3:21-23; Yohanesi 1:32-34)
9 Na rabuang bo Yohanesi medu we kaiwasa bitoya foi nani, Yesusi da na bendari Nazareti na nu Galilea foi ma tuti Yohanesi webaptisi i na waya Yardeni foi. 10 Na tatofang kutu Yesusi kiawariai na mereha rorongfe meai nanai, deti rorafaisi tifai tuti Allai Nuaninunei ne tarai wemuntung manei sea na rorafaisi meu minohi sauwi. 11 Mayeai tarao Allai raofuifoi medu na rorafaisi meu deyo, “Wau mani nehu Kaisung enehuwawuti fi di Wau. Wau ka enehurorong fine.”
Saminseni weanggari Yesus we sawa
(Matiusi 4:1-11; Lukasi 4:1-13)
12 Na tatofang kutu nanai kontaio Allai Nuaninufoi demi Yesusi da to katai wekamamiei minano foi. 13 Niayai na nanai rahida piaru mae Saminseni weanggariri. Andowa fuba ahumi kaha fosa enayai riati na nanai tuti wewai fiatari na fi dohong wea fo na nanai.
Yesusi ne kaiwo reantenang
(Matiusi 4:12-17; Lukasi 4:14-15)
14 Mayeai Yohanesi mano webaptisi kaiwasa foi, etafuria wiatai na aitamu rorong fo. Amani, Yesusi da to nu Galilea foi, tuti wiuwu Allai ne Kaiwo Mahikai fo na nanai. 15 Yesusi medu deyo, “Rahida metamang wea fe mai ampa, rahidao Allai da ma we weMananu fe kikeu ampa. Metarabera mea weru mene sasariwa tuti meroaso Allai ne Kaiwo Mahikai ne.”
Yesusi sahu manggaerang mana itorariati
(Matiusi 4:18-22; Lukasi 5:1-11)
16 Rahida Yesusi da na nafarengfo na ruru Galilea foi nanai, detio manggaerang mandu, mambetahatui suruine, amani Simoni tuti Andareasi. Deti suru we umung erangfoi we utafu diang. 17 Ainanaya Yesusi medu we suru deyo, “Mura ma, muraria yau, ambori mutafu diang ahang kaha mae yeunau muru we mutafu inontarai we yau.” 18 Na tatofang kutu nanai kontaio uwaramipa erangfo watai mae urariati. 19 Yesusi da paria aha mani, deti mambetahatui mandu aha, uminohi na une wafoi mae uria une erangfo. Mambetahatui nani suru mani uwonomi fino Yakobusi tuti Yohanesi, uru mani Zebedeusi ne arikang suruine. 20 Anseung ahang kahai mae Yesusi dutang suru kontai. Ampafe utubapa utamamifoi tuti mano erufi we sitoru fosa na wa emungfi nai foi, uraria Yesusi.
Yesusi data nuaninu karira manei weru inontarai manei na munu agama rorong fo
(Lukasi 4:31-37)
21 Yesusi tuti ne inontarai diri sitoru fo itora wa sobu bendari Kapernaumi foi. Na rahida Sabati da aha ma foi Yesusi da to Yahudifosa ene munu agama foia deunau Allai ne Kaiwo Mahikai foi we kaiwasa bitoya foi. 22 Kaiwasa etarami ne aunaufe nanisa epapuhung paria we deunau toa fo. Weo Yesusi deunau kariri mano wemambiriu paria we deunau tonana, wiro deunau toyari kaiwo batangno ene mantaunau Kaiwo Musai soi fosa emadura fo kaha.
23 Na siari nanai kontaio inontarai nuaninu karira dohoni manei suai to munu agama foi tuti bibe sahu deyo, 24 “Yesuse, inontarai Nazareti wa waune, bo nari fiani we amea ne? Ro ma weo bohong amea ameworua ne? Amewaitawanai we mandoni di wau, wau mani Mano Murarebanai, na Seng Allai ma fi di wau.” 25 Manamo Yesusi somara nuaninu karira foi deyo, “Nemuboru, ro to woriai weru inontarai nini.” 26 Ainanaya nuaninu karira foi dotapa inontaraifoi aweu wiatai tuti bibe mambiriu beyari mayeai da to boriei weruria. 27 Kaiwasa na nana foi kiai epapuhung paria we fi ewatioai nanai, ampafe etutang wawerasa eteyo, “Ke! Fianai ainina? Kaiwo aunau waworu fine. Na mambiriufo demi nuaninu karira fosa era to boriei tuti nuaninu karira fosa etohong kaririai.” 28 Ampafe kaiwo kariri fianai aino Yesusi niari fo, anseung ahang kahai mae dafai wari nu Galilea foi sentenang.
Yesusi niari inontarai emaninang bitoya ebeng
(Matiusi 8:14-17; Lukasi 4:38-41)
29 Yesusi tuti ne inontarai diri sitoru fo itora weru munu agama Yahudi foi, itora to Simoni tuti Andareasi une munufoia. Yakobusi tuti Yohanesi ura kontai riatai. 30 Na munufoi Simoni niong wiwini meninang rirora wiatai na ne fatafoi. Na siari Yesusi tuti ne inontaraifo sitoru itora wafui nanai, inontarai manei deikaririai we Yesusi kariri wiwingfoi we meninangfo. 31 Ampafe Yesusi da wa yu na wiwingfoi warangfo tuti fiatari doabariria. Na tatofang kutu nanai kontaio maninangfoi niai, tuti wiwingfoi doabariri da wa wesarawiri wesa.
32 Wofoi sawaia de weayewia nanai, kaiwasa eha inontarai maninang bitoya tuti mano inggira dohonsa fosa we Yesusi ma. 33 Ampafe kaiwasa fuba na bendarifoi efanduhisa na munufoi refongfo. 34 Ainanaya Yesusi niari kaiwasa fuba esodai mai maninang bong foi nanisara ebeng tuti data nuaninu karira bitoya weru kaiwasa nuaninu karira dohonsa fosa. Kontai Yesusi yoa we inggirafosa emadu kaha, we ewaitawang kariri i mani mandoni dine fefe.
Yesusi kiorang mai bendari na nu Galilea foi
(Lukasi 4:42-44)
35 Kameai nanai mamantiti siarifo mae, Yesusi fiononami weru munufoi, da to katai manano na bendari dereung do boriei fo awa wenadi nayai. 36 Wape Simoni tuti ne maniwowirifosa etoari meai era esera riati. 37 Eserawa esobui nanai, emadu wei eteyo, “Daie, kaiwasanei kiai esera we wau.” 38 Manamo Yesusi yoa deyo, “Mera ma tara to fong kariri tara weafo to bendari watai kefang na ninaifa ne, we ikorang nayai, weo finanai aino ira weai ma ne.” 39 Ampafe Yesusi da mai katitai na nu Galilea foi tuti kiorang na munu agama Yahudi fo, kontai data nuaninu karira bitoya weru inontarai nuaninu karira dohonsa fosa.
Yesusi niari inontarai meninang kusta manei denteng
(Matiusi 8:1-4; Lukasi 5:12-16)
40 Ainanaya inontarai meninang kusta manei da we Yesusi ma, disangkapa awebuka na Yesusi arongreafo, mae dutani deyo, “Daie, wau wemambiriu ne, maya mani, nari yau yenteng weru nehu maninangnei.” 41 Yesusi aro inontaraifoi paria ampafe suba warangfoa wa sauwi tuti medu wei deyo, “Yo, imaya. Bonteng to!” 42 Tatofang kutu nanai kontaio maninang kusta foi niai werui tuti dentengna. 43 Ainanaya Yesusi demi da wa tuti deretawani deyo, 44 “Aromuoaifa! Wiro boiriri fi inari ninai weo inontarai siai manei fanai, mae ro to imamifoia tuti butani we deti kariri nemu taraiwai we bontengna wa. Mayeai bohong korbanifeai we Allai we nemu bontengna wa kariri fianai aino Musai soia fo. Nana mani deinawiai we kaiwasa bitoya foi we bonteng ampa.” 45 Manamo inontaraifoi da wa deiririai we kaiwasafoi kariri fianai aino sodairai nanai, paria wedaya kaiwasa bitoya era weia. Ampafe Yesusi da parai to bendarifoi ahang kaha, mae niai na bendari dereung do boriei fo. Tonanai wape kaiwasa bitoya na doni kontai era weia.