1 Ngan tool kuto mai ke paroranga so pang Maro i, in itoro Tepan nen, “Ai, ngan betanga yo kulongo tipariu ong ye nga, ngan moolmool, too tiap?”

2 Motong la Tepan iraua betanga ki nen, “Ang di took le di taik le di tamak nga, kapalongo a awete pang ngan. Kene yo sasa kiidi Awaram in inepe ye tana ke Mesopotemia le nga idik pang malala mai Aran tiao nga, ngan le Maro yo gurana ki mai mata i, in ipa ke malala ki a isi pang ye. 3 Ngan le Maro si iwete panga nen, ‘Kumadit a kugege tana kiong i le ipa ye di rara kiong si tinepe, inbe kupa a kula ye tana atu yo bet la apitnaii pong i.’✡ Pudu (Stat) 12:1

4 “Motong la Awaram igege tana kidi Kaldia, inbe ipa le la inepe Aran. Ngan ila inepe nango le tamana imata, motong la Maro iwanga mulu bet ipa le iman inepe ye tana yo dookoot ngan kanepe ye i. 5 Ye kene tani in Maro ikap toko tana tani i gigini pa, too ipoto kasin pa a ikap pang Awaram, ngan tiap. Bong Maro ipamede betanga medana panga nen, bet pang dama ni nga, ngan ole ikaua tana i panga iye di sasa ki yo bet pang dama ni ngan pompombe lapau nga, ngan le iken so. Ngan ye kene yo Maro iwete pang Awaram nen ye in nga, ngan taukan natunu go. 6 Ngan Maro iwete pang Awaram nen, ‘Ole di sasa kiong tina, ngan tila a la tinepe sorok ye tana mai san yo tana kidi tapdi tiap i. Inbe di tooltool ke tana mai tani in ole tigarung di a tikap masngana pang di, inbe tiyei di a tiyei urata ben di poranga kidi nga ye rai 400. 7 Bong pang dama ni nga, ngan ole ayemenai di tooltool tina ye yo tiyei di sasa kiong a tiyei urata pang di ben di poranga nga. Lo ngan bet di sasa kiong tina ngan ole tigege tana mai tani, inbe timulu a timan le man tisung pau la e ni nga.’✡ Pudu (Stat) 15:13-14 8 Motong la Maro iwete pang Awaram bet ikoro tinini, a bet nen ngan iyei ben tarkilanga ke betanga medana tani yo yeru tipamede i. Motong la Awaram tani in rimana ipasuiu natunu tamoto yo Esaka i, ngan le ke limi be tol iman a ila, motong la ikoro Esaka tinini nga. Motong la Esaka tani in rimana ipasuiu natunu tamoto yo Yakop i, ngan le Esaka ikoro tinini. Motong la Yakop tani in di rimana tipasui di sasa kiong tina yo sangaul be ru nga, ngan le Yakop ikoro tinidi lapau. Di sasa tina yo sangaul be ru nga, ngan la idi Yuda pombe ye di nga.

9 “Ngan tinepe le nga di sasa tina ngan lodi dook tiap pang edi atu yo Yosep i, le tiyawari pang di tooltool kapala bet la iyei poranga pang di. Motong la di tooltool tina ngan tikauu a tidu pang tana mai Isip, bong Maro inepe ye Yosep, 10 inbe iloni dook mata le igiri urata moonoo dook tiap le imot yo pombe pang ye nga. Inbe Maro ikap lo galanga dook mata panga, le Pero, tool kuto mai yo matan kala tana mai Isip i, in ikamata ngan lo galanga ki dook mata le ipayiti dook. Le itara Yosep tani bet iyei tool kuto mai a matan kala Isip inbe so le imot yo iken ye rumu ki nga.

11 “Motong la pitolo maiyoko pombe ye tana mai Isip, inbe ye tana mai Kenan lapau, le tina igarung di tooltool dook. Le nga di sasa kiidi tina ngan tisere kaningi yo bet tikani i. 12 Bong ngan Yakop ilongo betanga bet Isip ni dingding patunu ke kaningi nga, ngan la iken ngo. Motong la iwanga di sasa kiidi tina ngan kulkulunu a tidu pang Isip. 13 Motong la Yakop di natunu tina ngan iwanga di pattu mulu a tidu, ngan le Yosep tani in ye taunu ipaposi pang di toonoo le taini tina a lodi galanga ye. Inbe tool kuto mai yo Pero i, in ilongo betanga ye di rara ke Yosep, le ye lapau lon galanga ye di. 14 Motong la Yosep iwanga pang tamana Yakop yo inepe Kenan i, bet ikap di rimana le di natunu, inbe di tooltool ki kapala yo iye di tinepe nga le imot a tidu pang Isip. Ngan di tooltool tina le imot yo tiye Yakop tidu nga, ngan kinkatingi kidi ben 75. 15 Ngan Yakop idu inepe Isip le le imata, inbe di sasa kiidi tina, ngan di lapau timmata nango. 16 Bong bobodi tina ngan tisolo a timulu lo titar di tilo tiken ye agoro ke matenge yo iken ye malala mai Sekem i. Ngan agoro tani, in iken ye tana yo Awaram iyimi koot ye Amor di natunu ke Sekem nga.

17 “Motong la ye lal tani yo Maro itaru bet ole ipamulu di sasa kiidi ye i, in potai bet ole kanono pombe ben tina yo mugu ngan ipamede betanga medana pang Awaram ye nga, ngan di rara kiidi tina yo tinepe Isip nga, ngan tipasui a tiwurere le kinkatingi kidi ngan alunu san. 18 Bong tool kuto mai san yo ikaua Pero nene a matan kala Isip i, in lon galanga ye Yosep pitiap yege. 19 Ngan tool kuto mai tani in ikaua llungunu ye di sasa kiidi tina, inbe iyei urata moonoo masngana pang di. Ye in iwete betanga medana pang di Isrel nen, bet di rimadi tipasui di kakase yo tamoto nga, ngan tiyei borrenge ye di be, bong tikatte di tidu ke diki a bet nen ngan timmata.

20 “Ngan ye kene tani in Mose tinana ipasuiu, ngan le kase tani in matana dook mata san, le nga tiyei borrenge ye a inepe rumu ke tamana ye taudu tol. 21 Ngan taudu tol tina ngan imot, le nga tikaua Mose tani in du titaru ke diki. Motong la tool kuto mai tani in natunu garup ipusye, le ikauu a iyei borrenge ye dawa ben ye taunu natunu moolmool nga. 22 Le Mose tani in tipatomonaii le ikaua lo galanga dook mata ye dada le momo kidi Isip nga le imot. Inbe tikamata ye urata ki yo iyei nga, inbe ye betanga ki yo iwetewete nga, ngan gurana san le tipayiti dook.

23 “Mose inepe a lo rai ki sangaul pai, le nga lon kaua urata bet ole la matan so di diene kapala yo ke Isrel nga. 24 Ila, ngan ikamata tool ke Isip atu in iraua Mose di diene tina ke Isrel ngan atu le igarungu. Le nga Mose ilono ene ke Isrel tani, a bet ikaua ene tani in kootoonoo, ngan le iraumata tool ke Isip tani le imata. 25 Ngan Mose iyeisa di diene Isrel tina ngan ole lodi galanga nen, bet ye in la Maro ole iwanga bet man ilon di i, bong ngan di Isrel tina ngan lodi galanga ye tiap. 26 Ngan inepe le mongmongini ki, ngan ipa a ila mulu, ngan ikamata di tooltool ru ke Isrel di tapdi tipatoko. Motong la ila bet la ilele di, le nga iyei ne, ‘Ai, angru nga taimu le toomu sa, e nga gelei a angru kakapge bet kagarungang ang tapmu nga?’

27 “Bong ngan tool yo ipamaditi patokongo a iraua ene san i, in isurpaka Mose pang diki, inbe iwete panga nen, ‘Ong i, sei itarong bet kuyei kuto mai pam a kukarata betanga kiam i? 28 Nga gelei, bet kuraumatau lapau a amata dawa ben tool atu ke Isip yo rono ngan kuraumate i, too?’✡ Pamulenge (Kisim Bek) 2:14 29 Yeiso bet Mose ilongo betanga nen, ngan iman tina le igege di, inbe ikoo belebele a ila le la inepe ye tana kidi Midien. Ngan la inepe nango le ikere le rimana ipasui di natunu tamoto ru.

30 “Mose inepe nango le rai sangaul pai iman a ila. Motong la bangabangana ke Maro atu pombe pang ye, ye tana soorookoonoo atu potai pang ye kawal Sinai. Ngan bangabangana ke Maro tani in inepe ye ei loloana yo ikan ye kai lalana mai tiap atu i. 31 Ngan Mose ikamata ei tani nen nga, le nga itakrai, inbe ipa le ila potai a bet nen ngan la ikamata dook. Ngan ipa a ila potai, inbe se ilongo Tool Mai kalngana yo iwete panga nga. Iyei ne, 32 ‘Au i Maro ke di sasa kiong. Au i Maro ke Awaram ye Esaka ye Yakop.’✡ Pamulenge (Kisim Bek) 3:6 Ngan Mose tani in ilongo betanga nen nga, le nga itattadai a itangarur le lono bet matan la mulu pang ye ni tani in tiap.

33 “Motong la Tool Mai iwete panga nen, ‘Nga ole kudut loningi ke kem ngan du tana, yesoo tana yo kukodo ye i, in tana mison ke Maro. 34 Au i akamata urata moonoo masngana yo di Isip tiyei pang di tooltool kiau, ngan oo. Inbe alongo tangini kidi, ngan la dookoot nga asi bet si akap di a apamulu di ye di Isip bedi nga. Le kumadit a kuman, nga bet awangong a kula pang Isip.’✡ Pamulenge (Kisim Bek) 3:5, 7-8, 10

35 “Ngan mugu ngan di Isrel tina tiwala muridi pang Mose, inbe tiyei ne, ‘Ong i, sei itarong bet kuyei kuto mai pam a kukarata betanga kiam i?’ Bong ngan Mose tani, in ye la Maro iwanga ben tool kuto mai, inbe tool yo bet la ikap di Isrel tina a ipamulu di i. Moolmool, Maro ye taunu ikap gurana panga ye bangabangana ki in bene, ye kene yo pombe pang ye, ye ei loloana yo ikan ye kai lalana mai tiap atu i. 36 Motong la Mose ikap di Isrel tina a tigege Isip a tila. Ngan tila le la iyei gogo mos matana matana a iyei ben tarkilanga panga ye tana mai Isip, inbe ye Tiek Kooroonoo, inbe ye kene yo tinepe ni soorookoonoo ye rai sangaul pai ye i.

37 “Ngan Mose tani in la iwete pang di Isrel nen i. Iyei ne, ‘Maro kiang ole ipootoo tool kiang ang tapmu atu bet iyei Maro koonoo pang dawa ben au i.’✡ Wer (Lo) 18:15 38 Motong la di sasa kiidi tina ngan tila tinepe ye ni soorookoonoo a tigaua nga, ngan Mose tani in iye di tinepe lapau. Inbe ye in ilo kawal yo Sinai in kutono nga, ngan lo bangabangana ke Maro iwete panga ye betanga ke nepongo dook mata. Motong la ikap betanga tina ngan si ikap pang di sasa kiidi a bet tikap paidi nga.

39 “Bong di sasa kiidi tina ngan Mose iwete pang di, ngan le lodi bet tilongo betanga ki tiap, bong tiwala muridi panga, inbe lodi mulumulu ye nepongo kidi yo ke Isip nga. 40 Inbe tiwete pang Mose toonoo yo Aron in nen, ‘Ai, Mose yo ikau idi ke Isip a taman i, in am nga lomam galanga ye soo so yo pombe pang ye, in tiap. A bet nen ngan ole kukarata di maro kiam yo bet timugu pam inbe tiraram ye dada nga.’✡ Pamulenge (Kisim Bek) 32:1 41 Di Isrel tina ngan tiwete pang Aron tani nen, le nga ye kene tani in tikarata tomonaia bulumakau natunu atu kannungana a iyei ben maro kidi, motong la tikap so ke paroranga man tiparoro panga, inbe tisiki a lodi ponana ye so yo di tapdi tikarata ye bedi i.

42 “Ngan nen le Maro iwala murini pang di bet tinepe nen, a nen ngan tisung pang ke le taudu le kanpitiki le so yo kapala nga. Ngan tiyei nen le itoo betanga tina yo tiwodo a iken ye rau ke di Maro koonoo nga. Ngan betanga tina ngan iwete nen,

44 “Ye kene tani yo di sasa kiidi tina tinepe tana soorookoonoo ye in nga, ngan badabada ke sungunu pang Maro in iken ye di. Ngan badabada ke sungunu tani, in tikarata dawa ben Maro iwete pang Mose, inbe itoo badabada tani in kannungana yo Maro ipitnaii panga i. Ngan le badabada ke sungunu tani, in ke bet ipapos di ben di ngan Maro inepe ye di. 45 Ngan rai kapala iman a ila, motong la di sasa kiidi tina ngan di natudi tisola a tiye Yesua tipa a tila pang ye tana mai Kenan. Ngan tila, motong la Maro inganga di tooltool tina yo tinepe kala tana tani nga, inbe di sasa kiidi tina ngan la tinepe ye. Motong la tipatokodo badabada ke sungunu tani in ye tana in, a iken nen le ise ye lal yo Dawiti iyei tool mai bet matan kala tana kidi Isrel le imot ye i. 46 Ngan Dawiti in tool tani yo Maro iyeii dook mata i. Inbe ye in ipatarau pang Maro bet imalum panga nga, ngan ole ire rumu sa dook mata pang Maro tani yo ke sasa kiidi Yakop i. 47 Ngan le Dawiti tani in ire tiap, bong le Solomon la ire rumu tani in.

48 “Bong ngan Maro yo inepe ete ni, in inepe ye rumu yo di tooltool tire ye bedi, in tiap. Ngan dawa ben betanga yo mugu ngan Maro koonoo atu iwete nga. Iyei ne,

51 Ngan Tepan tani in iwete pang di tooltool kuto maimai kidi Yuda nen a imot, motong la iwete pang di mulu nen, “Ang nga di tooltool ke sak noonoongoo sa. Le lomu ngan lon iparkat le dawa ben di tooltool gok, inbe talngamu gimono ngan ikisis le ke bet kalongo betanga yo ke Maro nga, inbe katoo ngan tiap. Ngan nen le kanakana ngan kawala murimu pang betanga ke Maro Amunu Silene, dawa ben yo mugu ngan di sasa kiang tina, ngan tiyei nga. 52 Di sasa kiang tina ngan tigarung di Maro koonoo yo mugu ngan tinepe nga, ngan di atu atu le imot. Inbe di ngan tiraumatamata di tooltool yo tiwete a tikaua bingi pang di nen, bet Tool Noonoonoo ke Maro yo bet si ipamulu di tooltool ki i, in ole isi. Ngan le tool tani yo tiwetewete ye nen i, in ye la dookoot nga isi, motong kakauu a kataru la di koi ki bedi, a tiraumate le imata koot i. 53 Inbe ang nga wer ke Maro yo di bangabangana ki tikap a tisi nga, ngan tisuket lo bemu, bong ngan lomu bet katoo tiap.”

54 Tepan tani in iwete betanga nen pang di tooltool kuto maimai kidi Yuda tina a tilongo, ngan le katedi malmal le dook tiap yege, inbe tikara kekedi ye malmal kidi. 55 Bong ngan Tepan tani, in Maro Amunu Silene ipaponi lapau, le nga itada a matan lo pang ye malala ke Maro, ngan ikamata Maro lulngana, inbe ikamata Yesu yo ikododo ke Maro bene oonoo nga. 56 Motong la Tepan iwete pang di tooltool tina nen, “Kapalongo! Au i akamata malala ke Maro koon panganga, inbe akamata Tool Moolmool Ke Maro nani ikododo ke Maro bene oonoo ni.”

57 Di kuto maimai tina ngan tilongo yo Tepan iwete nen nga, le tina tidede talngadi, inbe oorootang, a di le imot tidada pang ye Tepan a tila. 58 Tila la tiparama, motong la tiyolle a tigege malala mai tani a tidu ke diki, motong tikap pat a tikatu ye a bet nen ngan imata. Ngan le di tooltool yo mugu ngan tisopo koodi panga ye betanga nga, ngan tidut sousoungu mooloo mooloo yo kidi nga, ngan la titar le iken potai pang ye tamoto kase atu yo ene Saolo i, in kene punu.

59 Le nga kene yo tikap pat a bet tikatmata Tepan tani in ye nga, ngan le ipatarau nen, “Tool Mai Yesu, kou au.” 60 Motong la Tepan igun turunu, inbe koonoo mulu le mai nen, “Tool Mai, ken kuraua urata dook tiap kidi ke sennene yo tiyeii pau i, in kootoonoo be.” Ngan Tepan tani in iwete nen a imot, le tina imata yege.