1 Kinotang nan pinakapoon pari hi Esteban, no pêtêg ya habaytoy imbara kana.

2 Hinabi ni Esteban, ya wana, “Hikaw ya patêl ko haka matoa ko, pakagilamên yo ya anhabiên ko. Hên haton a ya pon ampaidi ha balayan hên Haran, hên idi ya pon ha Mesopotamia, hi apo Abraham, ya ninuno tamo, ay nagpahlêk kana, hi Apo Namalyari ya ayn kapantag ha kapangyarihan, kangêran haka kahampatan. 3 Wana kan apo Abraham, ‘Mag-alíh ka bayri ha luta mo. Ibalag moy kamag-anak mo ta lakwên moy logal ya itoro ko kamo.’

4 “Kabay immalíh hi apo Abraham bayro ha luta na ha bansan Caldeo ta napaidi ya ha Haran. Hên pangamatsi hên tatang na, ay in-álih na ya ni Apo Namalyari bayri ha lutan Canaan ya andyanan tamo amêhên. 5 Êmbayro man, ay a na ya pon dinyanan hên nanawa man ya hukat hên luta bayri. Noa, impangako kana ni Apo Namalyari, ya habaytsi ya lutan Canaan, ay idin kana, haka ha mag-in kaapo-apoan na. Hên nangako hi Apo Namalyari hên habayto, ay ayn ya pon anak hi apo Abraham. 6 Êmbayri ya hinabi ni Apo Namalyari kana, ‘Hilay mag-in kaapo-apoan mo ay paidi ha kaatag ya bansa. Daygên hilan ipoh bayro, haka hila pairapan ha apat a gatoh ya taon. 7 Noa, parusaan ko hilay mamaipoh kanla. Panga-ubat kanan habayto, ay mag-alíh hila bayro, ya mag-in kaapo-apoan mo, ta bayri la kon simbaên.’ Êmbayroy hinabi ni Apo Namalyari kan apo Abraham. 8 Haka in-utoh na ya êt hên dapat tuliên ya mag-in kaapo-apoan na ya palatandaan hên kahundoan na kanla. Kabay hên in-anak hi apo Isaac, hên nakalabah ya waloy allo ay tinuli na yay na ni apo Abraham. Êmbayro êt ya dinyag ni apo Isaac kan apo Jacob, ya anak na. Hi apo Jacob, ya ambaêgên hên apo Israel etaman, ay êmbayro êt ya dinyag na ha labinloway anak na, ya ninuno tamo.

9 “Noa, hi apo Jose, ya miha kanlan labinloway anak ni apo Jacob, ay kinahêman lan kaka na. Kabay inhaliw la ya hên mag-in ipoh ha bansan Egipto. Noa, a na yan pinaulayan ni Apo Namalyari, 10 ta pinataniêh na ya ha kaganawan kairapan ya dinanan na. Dinyanan na yan kamwangan hên makilamo, haka kagalingan hên umarap kanan Faraon, ya ari, ya pinakapoon hên bansan Egipto. Kabay dinyanan na yan Faraon hên tungkulan hên mag-in gobernador ha boon bansan Egipto haka mamaala ha kaganawan ya atsi ha bali ni Faraon.

11 “Hên gobernador* Indin ni Apo Namalyari kan apo Jose ya kagalingan hên mamahinêp hên kal-atan trigo ha pitoy taon hên katsighaw ha Egipto. yay na hi Jose hên pitoy taon, ay ayn nanan tumubo ha kaganawan tanaman gawan a nanguran ha pitoy taon ha bansan Egipto haka ha bansan Canaan. Kabay nadanasan lay hadyay kairapan. Ayn hilay nan mapangwaan hên maêkan ya hilay ninuno tamo ha Canaan. 12 Hên namwangan ni apo Jacob† Genesis 42-50. ya main awud hên mahaliw ya trigo ha bansan Egipto, ay in-utoh na hilay anak na hên manaliw. Habaytoy unan pammako la bayro, ay a la ya nabalayan hi apo Jose. 13 Ha ikalwan oman hên pammako la bayro, ay nagpabalay hi apo Jose kanla. Kabay namwangan hên Faraon ya tungkol ha mipapatêl haka ya toa ni apo Jose. 14 Kabay impauli ni apo Jose ya tatang na, hi apo Jacob, haka hilay kaganawan kamag-anak na, ya pitumpo boy limay katawo. 15 Haka nanugêl hi apo Jacob ha bansan Egipto hên angga ha natsi ya. Hilay maának na ya ninuno tamo ay natsi bayro etaman. 16 Ya bangkay la ay in-uli di ha luta tamo ta in-ilbêng ha Siquem ha pay-ilbêngan, ya hinaliw ni apo Abraham hên hato ha maának ni Hamor.

17 “Hên marani yay na ya panaon hên panupad ni Apo Namalyari ha pangako na kan apo Abraham ya idin kanlan mag-in kaapo-apoan na ya lutan Canaan, ay kal-atan lay nan ninuno tamo ha Egipto. 18 Ya bayon ari ha Egipto hên habaytoy panaon ay a na muwang‡ Gawan nakalabah ya apat a gatoh ya taon hên gintan la hi apo Jose ha Egipto. ya tungkol kan apo Jose. 19 Inutakan haka pinairapan nay ninuno tamo ha pamatoluk na, ya itapon lay bingot ta êmên hila matsi. 20 Hên panaon hên habayto ay in-anak hi apo Moises, ya mihay anak ya bapan mahampat. Hinayhay la ya pon, hên toa na, ha bali la, hên tatloy buwan, 21 bayo hên in-awah la ya, ay main babayi bayro ya nangwa kana. Hiyay anak hên habaytoy ari. Intad na ya hi apo Moises hên mantêg nan anak. 22 Tinoroan la hi apo Moises ha kamwangan lan taga-Egipto ya manga-talino kabay hiyay nag-in magaling ha pamaghabi haka magaling ha kaganawan dyag.

23 “Hên apatapoy taon nay na ni apo Moises, ay naihipan nan hirawên hilay kapareho nan Israelita, ta hêlkên na no hinoy nay angkalyari kanla. 24 Hên atsi yay na bayro, ay nahêlêk na ya mihay kapareho na ya ampairapan hên mihay Egipcio. Hinawpan§ Exodo 2:12. nay kapareho na, haka ha pamihigantsi na hên kapareho na, ay pinatsi nay hatoy Egipcio. 25 Êndat na no angkaintindihan lan kapareho na ya hiyay pinili ni Apo Namalyari hên mamibuhan kanla ha pangaipoh la. Noa, a la naintindihan. 26 Hên humonoy allo, ay nahêlêk nay loway kapareho na ya ampihuhubakan. Labay na dayi ya makiúmang hila, kabay wana, ‘Patêl, awta ampihuhubak kaw ya parehon Israelita?’ 27 Noa, intolak hi apo Moises hên hatoy namahakit ha kapareho na, ta wana, ‘Yarin main kan tungkulan hên mamaala haka manlingon kannaên! 28 Labay mo kon patsên hên nanad ha pamatsi mo naapon kanan Egipcio!’ 29 Hên pamakagilam ni apo Moises hên habi na, ay nuwayu yan nagtago hên nanugêl ha logal ya ambaêgên Madian. Bayro yan nakapag-ahawa haka nakapag-anak hên loway lalaki.

30 “Pangalabah hên apatapo ya taon, ay nagpahlêk kan apo Moises ya mihay anghel ni Apo Namalyari ha dani hên Tawgtug Sinai ha kabalah-balahan, ha mihay naaypa ya poon kayo ya andungkêt. 31 Nag-êpapah hi apo Moises ha nahêlêk na. Kaban ampaidani ya ta puliahên na ya, ay nagilam nay habi hên Panginoon, ya wana, 32 ‘Hiko hi Apo Namalyari ya ansimbaên lan ninuno mo, ya hilan Abraham, Isaac haka Jacob.’ Namêgpêg hi apo Moises gawan limo na, haka malimo yan manlêk. 33 Hinabi nay na êt hên Panginoon kana, ya wana, ‘Alihên moy panlatop hên bitsih mo ta luta ko ya habaytsi. 34 Angkahêlêk ko ya hadyay pamairap kanlan pinili ko, ya atsi bayro ha Egipto. Angkagilaman koy pamakiingalo la kangko. Kabay atsi ko bayri hên ibuhan hila. Mako ka di, ta paorongên kata ha Egipto.’ ” Habayto ya hinabi ni Apo Namalyari.

35 Inhundo ni Esteban ya pamaghabi na, ya wana, “Hi apo Moises ay a tinanggap hên kapareho na hên hinabi la, ya wanla kana, ‘Yarin main kan tungkulan hên mamaala haka manlingon kaso naên!’ Yan hiya êt ya in-utoh ni Apo Namalyari hên mamaala haka mamibuhan kanla ha hawop hên anghel, ya nagpahlêk kana ha naaypa ya poon kayoy andungkêt. 36 Hiya êt ya namaala kanlan kapareho na, ha pag-alíh la ha Egipto ha pamanyag hên kal-atan ya kapapaêpapah bayro ha Egipto, ha Dagat ya nag langan Naorit haka ha apatapo ya taon la ha kabalah-balahan. 37 Hiya êt hi apo Moises ya nag-habi ha kapareho na, ya wana, ‘Hi Apo Namalyari ya mamili hên mihay kapareho tamon Israelita hên mag-in propeta na, hên nanad kangko.’ 38 Hiya êt, hi apo Moises, ya kalamo hên ninuno tamo hên nagtsipon hila ha kabalah-balahan, ya kinahabi hên anghel ha Tawgtug Sinai, ha kabalah-balahan, hên indin kana ya habi ni Apo Namalyari ya ampam-in biyay ya in-intsilga na kantamon kaapo-apoan na.

39 “Noa, a la ya hinonol hên ninuno tamo. A la ya tinanggap, ta labay lay na êt hên mag-orong ha Egipto. 40 Hên nabuyotan hi apo Moises bayro ha Tawgtug Sinai, ay kinahabi la ya kaka na, hi Aaron, ya panyag na hilan diyos-diyosan ya mamaala kanla gawan a la muwang no hinoy nalyari kan apo Moises ya nantan kanla hên ubat ha Egipto. 41 Kabay nanyag hilan rebulto hên alwan pêtêg ya diyos ya kalupan biseron baka. Pangayari ay nipamatsi hilan ayop ta in-arap la bayro ha rebulto. Nagkaluto hila haka nagpakahigla hila bayro hên nagsimba ha arapan hên habaytoy rebulto ya bat lan dinyag. 42 Gawan bayro, ay tinalibatokan hila ni Apo Namalyari haka na hila pinaulayan hên magsimba ha allo, buwan haka bêtêwên. Bayron natupad* Amos 5:25-27. ya impahulat ni Apo Namalyari ha mihay mámipamwang hên an-ipaihip kana ni Apo Namalyari, ya wanan hulat,

44 Inhundo ni Esteban ya pamaghabi na, ya wana, “Kala-kalamo lan ninuno tamo ha kabalah-balahan ya Toldan Tsipan ni Apo Namalyari, ya pagsimbaan la kana. Habaytoy palatandaan kanlan ninuno tamo ya a na hila paulayan. Ha panyag lan habaytoy Toldan Tsipan, ay tinoto lay impahlêk ni Apo Namalyari kan apo Moises. 45 Hên natsi hi apo Moises, ta hi apo Josue ya namaala kanlan ninuno tamo, ay gintan lay Toldan Tsipan ni Apo Namalyari di ha Canaan, hên nanugêl hila di, hên panga-ubat lan impaalíh ni Apo Namalyari ya manan ampipaidi bayri. Atsi ya pon di ya habaytoy Toldan Tsipan ni Apo Namalyari, ya pagsimbaan la kana, hên panaon ni Arin David. 46 Hi Arin David ay iningalwan ni Apo Namalyari haka kinotang na kan Apo Namalyari no malyari yan mangipairêng† Awit 132:2-5. hên paidyanan na, ya mapagsimbaan kana, hên ninuno tamon kaapo-apoan ni apo Jacob. 47 Yan ya anak ni Arin David, hi Arin Solomon ya nakapipairêng hên habayto.

48 “Noa, hi Apo Namalyari, ya ayn kapantag, ay a ya ampaidi ha bali ya dyag hên tawo, ta êmên di ya hinulat ni Propeta Isaias, ya wanan hulat,

51 Inhundo ni Esteban ya pamaghabi na, ya wana, “Kakakdêyan ulo yo! Angga amêhên ay nanad kaw kanlan a ampanonol kan Apo Namalyari, ta a yo labay gilamên ya habi na. Nanad kaw hên ninuno yo, ya a hinumonol ha kalabayan hên Espiritu ni Apo Namalyari. 52 Hilay mámipamwang hên an-ipaihip kanla ni Apo Namalyari, ay naubuh hên pinairapan lan ninuno yo! Pinatsi lay in-utoh na ya namipapêt ha pamanlumatêng di hên Mesias, ya Cristo, ya impulong yo bayo impapatsi yo. 53 Hikaw pon êt ya nananggap hên Kautuhan ni Apo Namalyari ya indin lan anghel kanlan ninuno tamo, bayo a yo ya hinonol.”

54 Pamakagilam lan ampamaala ha hinabi ni Esteban, ay hadyay tulaw la. 55 Noa, atsi kan Esteban ya kapangyarihan nan Espiritu ni Apo Namalyari. Naningla ya ha langit haka nahêlêk nay kapahilêw ya kahampatan ni Apo Namalyari ya ayn kapantag. Nahêlêk na êt hi Apo Jesus ya nakairêng ha dapit panabtab ni Apo Namalyari. 56 Kabay wana, “Awkêh! Hêlkên yo! Nakaloat ya langit haka nakairêng ya ha dapit panabtab ni Apo Namalyari ya Taga-Langit, ya In-anak Tawo!”

57 Tinagpênan lay têkk la ta êndat la no andêmêhên na hi Apo Namalyari. Nipan-angaw hila gawan huluk la, haka piniaagnan la yan dinawhong hi Esteban. 58 Pinigogoluyan la yan paawah ha balayan Jerusalem ta pinagbabato la ya. Hilay tistigos ya naghabin kalaraman ya halanghang kan Esteban, ay namibalag hên takop lay pangkêbêl ha bitsih hên mihay lalaki ya nag langan Saulo. 59 Kaban ampibabatoan la ya, ay ampanalangin ya, hi Esteban, ya wana, “Panginoon Jesus, ipaulay kina kamo ya kaêlwa ko.” 60 Nandoko ya bayo ya nan-angaw hên hadyay hêkaw, ya wana, “Panginoon, patawarên mo hila di ha dinyag la kangko.” Natsi yay na bayto.