3
3:1-7 Ambu Yimanga Ung Te (2:13—3:7 pali)
1-2 ⸤“Krais-nga yambuma-ni gapman-yambu aulimanga ungma piliiku liiku ai siku molku, kendemande-yambuma-ni eninga nukuli yambumanga ungma piliiku eni liiku ai siku molai. Krais yu-ni yu-yunu tepa mulurum mele piliiku kene aku-siku teai.” niker⸥ aku-siku mele ambuma eni eninga yimanga ungma piliiku enini liiku ai siku molai. ‘Ambuma eninga yi mare Pulu Yili-nga ungele piliiku naa liilimelema-ni eninga ambuma-ni ulu-kaí sumbi-nílima mindi teku, yima-ni ung ningíma mimi-siku piliiku táka-niku mulungí mele kanuku kene numanu topele toku ‘Pulu Yili-nga yima molamili.’ niangi.’ niku kene eni ambuma aku-siku teku molai. ‘Oliu ambu kaíma kanuku niangi.’ niku kalkundu ⸤mindi⸥ au siku pengima lapise meku, ku-gollu-ni tili méle kaíma numina leku eninga mulumbalemanga moku toku monjuku, mulumbale kaí ku-moni auli pulimúma pakuku, naa teai. ⸤‘Oliu ambu kaíma kanuku niangi.’ niku kene⸥ méle aima kaí, kis naa lembama-ni eninga numanuna sukundu au sai. Méle akuma eni numanu kaí pepa, numanu tiluna pupili táka-niku mulungí ulele. Ulu akili kanupa kene Pulu Yili-ni ‘Méle aima kaí olandupale.’ nimba kanolemú. Kórunga-ui muluring ambu mare-ni ‘Pulu Yili-ni oliu-kene “Tembu.” nilimú mele sika temba.’ niku piliiku nokuku muluring ambu kake tílima-ni ‘Oliu au niamili.’ niku kene aku-siku muluringeliinga piliiku kene aku-siku molai. Ambu kanuma-ni eninga yimanga ungma piliiku enini liiku ai siku muluring kanili. Ambu Sera-ni yi Eprayam-nga ungma piliipa liipa, yundu ‘Nanga nukuli-yi auliele.’ nirim kanili. Eni ambuma-ni aku-siku ⸤eninga yima-kene⸥ ulu kaíma teku méle te mundu-mong naa tíngi lem eni Sera-nga liminupili molemele.
Yima, eni aku-siku eninga ambuma-kene mulungíndu ‘Ambuma molku konjangi.’ niku eni numanuna mimi-siku piliiku molku, ambumanga kangima tondulu te naa pelemáliinga eni yima-ni ambuma liiku tapunjai. ‘⸤Pulu Yili-ni⸥ molupa konjupa mindi puli ulu-pulele eni yima mindi naa simba. Ambuma simbako.’ niku piliiku kene ambuma-kene aku-siku teku molai. Eni yima-ni ‘Pulu Yili-kene popu topu ung nimbu méle mare mawa temulú kene ulu te-ni oliunga ungma pipi naa sipili.’ niku eninga ambuma-kene aku-siku teai.
3:8-12 Oliu Numanu Tiluna Pupili Molamili Ung Te (3:8—4:1 pali kanui)
“Eni pali ⸤aku-siku teku molai.” nikereliinga⸥ ung te wasie enindu kamu niambu:
Eni eninga numanuma ‘Tiluna pupili kapula-kapula molamili.’ niku
kandi-anginipilima-ni anju-yandu kondu kolku numanu monjulemele mele aku-siku eni anju-yandu ⸤Krais-nga yambuma⸥ ‘Oliunga anginipilima.’ niku
kondu kolku numanu monjuku, liiku tapunjuku,
‘Eninga bi ola-mele mulupili, oliunga bi mania-mele mulupili.’ niku táka-niku yambumanga ungma piliiku molai.
Yandu eni-kene teku kis-singí kene anju pundu toku teku kis naa sai.
Yandu ung-mura siku ung kis te ningí kene anju pundu toku ung-mura siku ung kis te niku naa teai.
Yandu eni teku kis-singí kene anju ‘Tepu konjupu liipu tapunjamili.’ niku ‘Pulu Yili-ni enini tepa konjupa, ‘Enini numanu siku molku konjangi.’ nipili.’ niku Pulu Yili eninga niku mawa tenjai.
Ui Pulu Yili-ni “Eni liipu tapunjupu tepu konjambu wai.” nirim akiliinga eni aku-siku yambuma liiku tapunjuku teku konjai.
10 Niker ung akiliinga ung te ⸤Pulu Yili-nga bukna sukundu molemú akili⸥ i-sipa mele:
‘Yambu te-ni ‘Na kapula molupu,
numanu sipu molambu.’ nimba kene
yu ‘Ung kis te naa nimbu,
gólu naa tambu.’ nimba yunga kerale nukupiliko.
11 Ulu-pulu-kísma mundupa kelepa liipa bulu sipa
ulu kaíma tipiliko.
‘Yambuma-kene
numanu tiluna puli ulu-pulele pípili.’ nimba
ulu akili tondulu mundupa korupa
andupa molupa kene liipiliko.
12 Ulu-kaí akuma nambimuna aku-sipa tipiliye?
Akiliinga pulele niambu:
Auliele-ni yambu ulu sumbi-nílima
teku molemele yambuma kanupa kaí piliipa,
enini yu-kene popu toku mawa teku ningí ungma
taki-taki kum lepa molemú,
akiliinga-pe ulu-kísima telemele yambuma
liipa bulu silimú akiliinga
yu-ni aku-sipa tipili.’ Konana 34:12-16
nimba bukna molemú kanili.
3:13-17; 4:1 Krais Ambululimele Yambuma Mindili Nungí Ung Te (3:8—4:1 pali kanui)
13 ‘Ulu kaíma mendepulu teamili.’ niku mulungí kene nae-ni eni mindili liipa simbaye? ⸤Yambu te mólu kanili.⸥ 14 Mola ulu sumbi-nílima tingí kene kanumanga sika mindili noku mulúngi lem eni Pulu Yili-ni “Aku-siku mulúngeliinga numanu kaí pípili molku konjangi.” nimbá. Yambuma-ni eni teku mundu-mong tenjingí tíngi lem eni mundu-mong naa teku eni numanu buni tipili naa molai. 15 Eninga numanuna ‘Krais yu mendepulu molupa, yunga ungele mendepulu piliipu liipu tepu molamili.’ niku ‘Yu mindi oliunga Yi-Auliele mulupili.’ niku ⸤yu mindi mundu-mong tenjai⸥. Kanu-kene eni aku-siku teku ena kaí wendu ombá enale nokuku mulungí kene yambu te-ni kanupaliinga, “Eni aku-siku nambimuna teku molemeleye?” nimba walsipa pilíímu lem eni anju ung te pundu toku eninga ulu telemelemanga puluma niku singí mele liiku sumbi-siku molai. Akiliinga-pe puluma niku singíndu ung tondulu munduku niku teku pipili naa konjuku kene táka-niku ung niku liiku sumbi sai. 16 Eninga numanuna ‘Ulu-kis te aima naa pípili.’ niai. Penga eni Krais piliiku ambolku kene molku kaí telemele mele ulu kaniliinga yambuma-ni “Eni teku kis-silimele.” gólu toku niku eninga ung-bulkundu ninjingí kene eni ulu-kis te naa pípili mulungí-na yambu kanuma pipili kulungí.
17 Pulu Yili-ni ‘Oliu mindili nangi.’ nimbáliinga ulu-kaí te tepu kene mindili númulu lem kapula; oliu ulu-kísima tepu kene mindili númulu lem kis; akiliinga ⸤aku-siku numanu kaí pípili molai⸥.
3:18—4:1 Krais-ni Oliu Penga Mindili Nombu Molupu Kis-Silkumula Kupulanum-na Wendu Liimbandu Yu Kolupa Lomburupa Ola Mulurum Ung Te (3:8—4:1 pali)
18 Krais ⸤yi kaí te molupa kene mindili nurum mele⸥ piliangiko. Yu yi sumbi-niliele molupa kene, ulu-kis tili yambumanga alko topa kulunjurum kanili.
‘Eninga ulu-pulu-kísima pali kamu mania pupili. Enini Pulu Yili molemúna puku kapula-kapula molangi.’ nimba Krais walsekale kulunjurum. Penga ⸤yu-yunu mola yambu te-lupa⸥ ulu-pulu-kismanga nimba alsupa wale tale-sipa kolunjumba kupulanum te aima naa lelemú naa lemba. Yunga kangiele toku kunjuring kulurum akiliinga-pe yunga minéle-ni penga yu lomburupa ola molupa mulú-koleana pupa mulurum mele molemú. 19 Yunga mini akili ⸤yambu kuluringmanga⸥ minima ka-lkuna muluringna pupa ungma nimba sirim. 20 Mini kanuma ui Noa mulurum kene Pulu Yili-nga ung nirim-ma naa piliiku, liiku bulu siku muluring ⸤yambumanga minima⸥. ⸤Yambuma ulu-kis pulele tiring akiliinga-pe⸥ Pulu Yili-ni lkisipa pundu naa turum. Noa-ni ⸤nona ola lemba⸥ sipele tepa mimi tepa mulupili Pulu Yili-ni ⸤‘Yambuma ui naa tambu.’ nimba⸥ táka-nimba nokupa mulurum. ⸤Penga Noa-ni sipele tepa pora sirim kene Pulu Yili-ni ‘Lo topa no-ni yambuma topa kunjupili.’ nirim kene⸥ yambu engkaki mindi no-ni naa turum. Yambu wallú-talse mindi Pulu Yili-ni ‘Naa kolku kona pangi ⸤akiliinga sipna suku pangi⸥.’ nimba tepa liipa nona wendu liirim. 21 ⸤No kanuna ‘yambu engkaki naa kolangi.’ nimba⸥ tepa liipa wendu liirim no kanili-ni ekupu no liilimele ulu-pulele liipa ora silimú. No liilimele nole-ni kangikundu ulu te naa tepa, kangina kalaru molemúma lumaye topa wendu naa liinjilimú. No liilimelále-ni eni i-siku nilimele: “Pulu Yili, no liiker kanui. No liiker ulu akili-ni na numanuna ulu-kis te naa pelemú. Nu mawa tepu ‘Nanga numanu kamu kaí pípili akiliinga tekunu lii.’ niker.” nilimele mele Pulu Yili-ni Noa wendu liirim nole-ni liipa ora silimú. Pulu Yili-ni Yesos Krais yambu-ónu-koleana topa makinjirimeliinga no liilimelále-ni eni tepa liipa, mindili nolkemela kupulanum-na wendu liipa yu-kene wasie molku kunjingí kupulanum-na liipa monjulemú. 22 Yi akili yu ⸤lomburupa ola molupa kene⸥ mulú-koleana purum, ekupu yu ⸤bi ola mulupili⸥ Pulu Yili-nga ki-bokundu molupa, mulú-koleana angkellama kepe, mana-yambu aulima kepe, kuru tondulu puli aulima kepe, akumanga pali yu yi-auliele molupa nokulemú.
Kolomong-Auli 4-5sele Krais-nga Yambuma Kene Manda Lili Buni Auli Te Wendu Urum Kene Aima Mindili Nuring Ung Te