1 Penga walse Yesos Numú-Gallalli nona anduli sipna molupa no-nekendu purum. (Numú akiliinga bi te ‘Numú-Tapirias’ niring.) 2 Numú akuna nekendu purum kene kuru turum yambuma tepa kaí tirim kanukuliinga ‘Pulu Yili-ni mindi ulu-tonduluma telemú mele yu-ni aku-sipa tekem.’ niku kanuku kene yambu aima pulele yu purumna aeleku lumbili puring. 3 Yesos ma-pangina ola purum kene lumbili anduli yima wasie puku mania muluring.

4 Juda-yambuma-ni ⸤punie tenga-tenga kolea-auli Jerusallem oku akuna suku⸥ Pulu Yili-ni eninga anda-kolepalima Naa Topa Ola We Omba Purum mele piliingíndu Pulu Yili-kene ulu te tiring enama nondupa wendu ombá tirim.

5 Yesos ma-pangina ola molupa mandu-sipa kanurum kene yambu aima pulele yu urum kupulanum-na lumbili uring kanurum. Kanupa kene yu-ni yu lumbili anduli yi Pillip-ndu nimba mele: “Yambu ima nungí langima tena taropu topu liinjamili niku piliikunuye?” nirim. 6 Yunu-ni aku-sipa Pillip-ndu we walsipa piliirim. Yesos yu-ni temba mele akili yunu piliipa pora sipa mulurum akiliinga-pe ‘Pillip yu-ni nambulka nimbánje? ‘Na-ni ulu-tondulu te tepu kene kapula langi simbu.’ nimba piliimba, mola we mini-wale mundumbanje piliambu.’ nimba kene yu-ni aku-sipa Pillip-ndu walsipa piliirim.

7 Pillip-ni yundu nimba mele: “Ku-moni tu-tausen kina akuma-ni langi taropu topu liilkemelanje yambu mare mindi wallú-teku liiku nolkemela. Mare mólu tolka naa nolkemela.” nirim.

8 Lumbili anduli yimanga te, Saimon-Pita-nga angin Endru, yu-ni nimba mele: 9 “Ya kang te rais-balli pllawa kaluli wallú angere te-guli kene oma kaluli tale kene nosupa molemú. Akiliinga-pe akili koltale, yambu aima pulele. Kapula naa temba lam.” nirim.

10 Yesos-ni “Yambuma “Mania molangi.” niai.” nirim. Kolea akuna era pulele pirim-na mania muluring. Yi tausen angere te-guli mele akuna mania muluring. 11 Kanu-kene Yesos-ni rais-balli-pllawa kalúlima liipa ambulupa kene Pulu Yili-ndu “Angke” nimba yambu muluringma moke tepa enini manda nungí mele sirim. Omasele aku-sipako moke tirim. Noku ⸤aima⸥ kis piliiring.

12 Langi kanili nuring olu tirim kene yu-ni yu lumbili anduli yimandu nimba mele: “Langi kakena lelemúma we mania pupa lembale kapula naa tembaliinga liiku máku tai.” nirim. 13 Kanu-kene noku pora siring kene kakena lirim-ma lumbili anduli yima-ni liiku máku toku wale-basket engkaki-rurepu laliiku toku peka siring.

14 Pulu Yili-ni mindi ulu-tondulu manda telka mele ulu akili Yesos-ni tirim kene kanukuliinga yambuma-ni pulu monjuku niku mele: “ “Pulu Yili-ni “Ninjui.” nimba, ung nimba simbama piliipa yandu nimba simba yi te ma-koleana omba oliu nokumba.” niku panjiringele aima sika yi ili.” niring. 15 Aku niku piliiku kene enini ‘Yu oliunga yi nuim kingele mulupili.’ niku yu tondulu munduku ambolku gi siku ‘eninga kingele mulupili.’ ningí tiring. Aku tingí tiring piliipaliinga yu-yunu molumbandu ma-pangina ola alsupa purum.

16 Ena pupa kolea kalá turum kene yu lumbili anduli yima ma-pangina mandu puku numú-kéluna puring. 17 Akuna nona anduli sip tenga ola puku no-numúna yakundu oku Kapeniam taon pungí puring. No-numúna pungí puring kene súmbulu turum akiliinga-pe Yesos naa urumeliinga lumbili anduli yima eni-enini puring. 18 ⸤Sipna ola molku pungí puring kene⸥ popuremi tondulu turum kene nole ombele tepa kulsapiye topa ola pupa mania omba tirim.

19 Sipele kongun ⸤mindili-siku⸥ teku meku no-numú ai-suku-singina mele puring kene Yesos no-numúna ola kimbu kambiliipa sipele purumna urum kanukuliinga ‘Kuru te okum.’ niku piliiku kene aima mini-wale lakuku munduring. 20 Akiliinga-pe yu-ni eninindu nimba mele: “Na mindi okur, mini-wale naa mundai.” nirim. 21 Aku nirim-na piliikuliinga “⸤Auliele okum.⸥ Sipna wasie molamili.” niku enini numanu siku yu sipna sukundu liiring. Sukundu urum kene enini pungí puring numú-kéluna sipele enaliinga purum.

22 Ipulam-ui yambu numú-kélu nekendu sumbulsuli muluringma-ni numanu kimbú-siku kene, ‘Bonongu sumbulsuli numúna anduli sip tilu mindi ya lim, Yesos akuna suku naa pumu, yu lumbili anduli yima eni-enini akuna suku puku numú-kélu nekendu púngi.’ niku piliiring. 23 Kanu-kene bonongu Auliele-ni langi wallú-sele liipa ambulupa Pulu Yili-ndu “Angke” nimba yambuma sirim nuring koleana nondupa kolea-auli Tapirias yambumanga sip mare numú-kéluna uring. 24 Yesos-ni langi sirim nuring koleana yambuma-ni Yesos kene lumbili andúlima kene akuna naa muluring koruku kelku kene sip enini muluringna numú-kéluna nondupa oku liringimanga suku puku kolea-kelú Kapeniam taon-na Yesos kurungíndu puring.

25 Numú-nekendu oku Yesos kanuku liiku kene enini yu walsiku piliiku niku mele: “Rapai, nu te-kene yandu únuye?” niring.

26 Akiliinga-pe ⸤yu urum mele nimba para naa sipa kene⸥ pundu topa eninindu nimba mele: “Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Na-ni ⸤Pulu Yili-ni na liipa tapunjilimú mele⸥ liipa ora silimú ulu-tonduluma teliáliinga eni na naa korokumele. Na-ni eni langi sindu noku olu tinjing kaniliinga mindi na korokumele lem.” niker. 27 Eni langi nondupa purulimúma ‘Liipu nomulú.’ niku kongun naa teai. ⸤Langi kanuma noku kene, kulungí enama wendu olemú kene kolemeleko.⸥ Langi, Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili-ni silimú langi, kanili naa purulimú, kanili nolemele kene kona molku konjuku mindi pulimelé langi kanili ‘Liipu namili.’ niku mindi kongun teai. ‘ ‘Yi akili-ni sika langi kanili yambuma simba.’ niku piliangi.’ nimba Pulu Yili-ni ulu-tonduluma telemú mele ‘Yi akili-ni ulu-tonduluma aku-sipa tipili.’ nimba Pulu Yili yu-ni yu sirim.” nirim.

28 ⸤Yu-ni nirim ungele piliiku sundukuliinga,⸥ enini yundu walsiku piliiku niku mele: “⸤Kona molupu mindi pumulú langi liipu nomulundu⸥ oliu nambi tepu kene Pulu Yili-ni kanupa kaí piliimba kongunuma temulúye?” niring. 29 Yu-ni pundu topa nimba mele: “Pulu Yili-nga kongunale i-sipa mele: ‘Pulu Yili-ni ma-koleana liipa mundurum yili yu sika Pulu Yili-nga Málale, ⸤yu sika oliu molupu konjupu mindi pumulú ulu-pulele simba yili⸥.’ niku tondulu munduku piliiku molai.” nirim.

30 Aku nirim piliiku kene enini yundu walsiku kene niku mele: “Nu-ni ‘ “Na sika Pulu Yili-ni liipa mundurum. Na-ni niker ungma sika ungma.” niliu akili ‘Sika’ niku tondulu munduku piliangi.’ nikunu Pulu Yili-ni mindi ulu-tonduluma manda telemú mele nu-ni aku-sikunu nambulka ulu-tondulu te liiku ora siniye? Nambi tiní kene kanupuliinga ‘Nu-ni sika nikinu.’ nimbu piliimulúnje?” niring. 31 “Oliunga anda-kolepali ui muluringma kolea-wakana langi-maana nuring. Langi-maana urum mele Pulu Yili-nga bukna temanele molemú:

32 Yesos-ni eninindu nimba mele: “Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Ui muluring yambuma mulú-koleana yandu langi sirim yili Moses mólu. Tata-ni sirim. Molku konjuku mindi puli ulu-pulu pelemú ga niker ga-sika kanili mulú-koleana yandu silimú yili Tata mindiko.” niker. 33 Mulú-koleana mania omba mana-yambuma molku konjuku mindi pungí ulu-pulele silimále yu Pulu Yili-ni silimú gale.” nirim.

34 Yesos-ni nirim mele piliiku sunduku kene, “Auliele, ga akili ekupu kepe yandu-yandu kepe si.” niring.

35 Kanu-kene Yesos-ni eninindu nimba mele: “Molku konjuku mindi pungí gale na. ⸤Ga noku kene engle naa kolku kangi tondulu pupili molemele mele aku-sipa⸥ na molumbuna ungí yambuma eninga minéle engle naa kolumba, numanu tondulu pupili mulungí. Bo-no noku kene no waka naa kolku kapula molemele aku-mele na niliu ungma kepe moliu mele kepe manda tembu mele kepe ‘Sika’ niku tondulu munduku piliingí yambuma alsuku taki-taki minéle no waka naa lipili mulungí. 36 Aku tingí yambuma aku-siku mulungí akiliinga-pe “Eni na ⸤Pulu Yili-nga ulu-tonduluma teliu mele⸥ kanuku kene kanuku sunduku ‘We telemú. Yu Pulu Yili-ni naa liipa mundurum.’ niku piliilimili.” ui nimbu sirindu kanu-mele ekupu kepe aku-siku mele we teku molemele. 37 Tata-ni ‘Nanga yambuma molangi.’ nimba makó tolemú yambuma pali na molumbuna ungí. Kanu-kene na lumbili andungíndu na molumbuna ungí yambumanga tiluri kepe “Anju pui.” aima naa nimbú.

38 “ ‘Na-nanu numanuna piliiker mele teambu.’ nimbu na mulú-koleale mundupu kelepu mana-mandu naa urundu, mólu. Na liipa mundurumele-ni numanale-ni piliilimú mele tembu urundu. 39 Na liipa mundurum yili-ni numanuna piliirim mele i-sipa: ‘Na-ni ⸤nanga Málale⸥ simbu yambuma pali ⸤Málale-ni⸥ nokupa konjupa, tilu kepe mundupa naa kelepa kene mindili nungí koleana aima naa pumba, ma-koleale pora nimbá enaliinga enini pali topa makinjipa olandu liipili.’ nimba numanale-ni piliilimú. 40 Na liipa mundurum yi Tata-ni numanale-ni piliirim mele te i-sipa: ‘Nanga Málale ‘oliu tepa liipa, mindili nolkemela kupulanumuna wendu liimba.’ niku tondulu munduku piliingí yambuma molku konjuku mindi pangi.’ nimba numanale-ni piliilimú. Kanu-kene aku tingí yambuma ma-koleale pora nimbá enaliinga na-ni topu makinjipu olandu liimbu.” nirim.

41 Yesos-ni “Na mulú-koleana mandu urundu gale.” nirim piliiku kis piliikuliinga Juda yi-aulima-ni yu arerembi kolku eni-enini pulu monjuku kon-konu niku kene 42 niku mele: “Ung nikem yi akili Josep-nga málu Yesos mindi. Yunga anum lapasele kanolemulu kanili. Pe yu “Mulú-koleana molupu mana-mandu urundu.” nikemale nambi-sipa nikemye?” niring.

43 Yesos-ni nimba mele: “Eni anju-yandu kon-konu manda-teku niai! 44 Yambu te na we kapula naa lumbili ungí. Na liipa mundurum Tata-ni numanuna kundulimú yambuma mindi na lumbili olemele. Na moliuna oku na tondulu munduku piliilimili yambuma mulú-ma-sele pora nimbá enaliinga na-ni topu makinjipu olandu liimbu. 45 Pulu Yili-ni “Ninjai.” nimba ung nimba sirimuma piliiku yambuma niku siring yimanga bukna molemú ung te i-sipa mele:

47 “Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “⸤Niliu ungma⸥ ‘Sika nilimú.’ niku tondulu munduku piliilimili yambuma molku konjuku mindi pungí ulu-pulele enini-kene pelemú.” niker. 48 Mini pali molku konjuku mindi pungí gale na. 49 Eninga kórunga-ui muluring yambuma-ni kolea-wakana langi-maana nuring akiliinga-pe molku mindi naa puring. Eninga kulungí enama wendu urum kene kuluringko.

50 “Akiliinga-pe ekupu niker ga ili mulú-koleana mandu okum gale. Akili nungí yambuma mini pali naa kulungí. 51 Pora naa nimba we lepa mindi puli gale, akuna suku molku konjuku mindi puli ulu-pulele pelemú gale, akili mulú-koleana mandu urum gale na. Ga akili nanga kangiele. ‘Ma-koleana-yambuma, minéle pali molku konjuku mindi pangi.’ nimbu na-ni nanga kangiele eninga gale simbu.” nirim.

52 ⸤Yesos-ni aku nirim piliiku sunduku kene,⸥ yambuma tombulku niku kene, “Yi ili oliu yunga kangiele “Nangi.” nikemale nambi-sipa manda simbandu nikemye?” niring.

53 Yesos-ni eninindu nimba mele: “Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Eni Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili-nga kangiele naa noku yunga memale naa núngi lem molku konjuku mindi puli ulu-pulele eni-kene kapula naa pemba.” niker. 54 Nanga kangiele kene memale-sele nungí yambuma taki-taki molku konjuku mindi pungí ulu-pulele enini-kene pelemú. Yambu kanuma ma-koleale pora nimbá enaliinga na-ni topu makinjipu olandu liimbu.

55 “Nanga kangiele ga-sikale; nanga memale no-sikale. Gale kene nole kene nokuliinga, kulungí enale wendu olemú kene kolemele. Akiliinga-pe nanga kangiele kene memale kene nolemele yambuma molku konjuku mindi pungí. 56 Nanga kangiele kene memale kene nolemele yambuma enini na-kene tapú-toku molemele, na enini-kene tapú-topu moliu. 57 Molupa mindi pulimú Tata-ni na liipa mundurum, yu-ni na ‘Molkunu mindi pani.’ nirim-na molupu mindi puliu, aku-sikuko na nungí yambuma ‘Molku mindi pangi.’ nimbú, kanu-kene enini mini pali molku mindi pungí. 58 Ga akili mulú-koleana mandu urum gale. Eninga ui anda-kolepali muluringma-ni langi-maana akili noku kene ⸤kulungí enama wendu urum kene⸥ kuluring, akiliinga-pe penga ekupu urum gale kene ui urum langi-maanale kene tilu-sipa mólu. Penga ekupu urum ga ili nungí kene taki-taki molku konjuku mindi pungí.” nirim.

59 Juda-yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lku te, Kapeniam taon-na angiliirim, akuna suku Yesos-ni yambuma ung-bo tonjupa mani sipa ung akuma nirim.

60 Yesos-ni ⸤yunga kangiele kene memale kene akusele ga kene no kene nungéliinga⸥ nirim mele piliikuliinga Yesos lumbili anduring yambu pulele-ni niku mele: “Ung ili ung-buni tili te nikem. Nae-ni manda piliipa liimbaye? Oliu naa piliikumulu.” niring.

61 Yu lumbili anduring yambuma yu-ni nirim ung akili piliiku kis piliiku kene anju-yandu kon-konu niku tombulku niring akili Yesos-ni piliipaliinga, yu-ni eninindu nimba mele: “Ung ili eni piliiku kis piliikimiliye? 62 Pe ekupu Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili ui mulurumna alsupa olandu pumu kanúngi lem nambi tingíye? ⸤Kamu arerembi kulungínje?⸥

63 “Minéle-ni kona molku puli ulu-pulele silimú; kangiele-ni kona molku pungí ulu te naa telemú. Na-ni enindu ung nindu akuma kona molku mindi puli ulu-pulele. Akuma eninga numanuna suku pemba kene eni mini pali kona molku mindi pungí. 64 Akiliinga-pe eni molemele yambu mare-ni ‘yu gólu tokum.’ niku piliikimili.” nirim. Yu-ni piliipa ‘Yu gólu tuli yili.’ niku piliingí yambuma kene ‘Yu sika-ung nili yili.’ niku piliingí yambuma kórunga apurupa piliipa, Yesos yu yunga ele-túma liipa simba yili kórunga piliipa mulurumeliinga “Eni mare-ni na ‘Gólu tokum.’ niku piliikimili.” nirim.

65 Yu-ni ung te wasie nimba mele: “Eni mare-ni na ‘Gólu tolemú.’ niku piliilimiláliinga ‘Tata-ni “Na moliuna pai.” ni naa nilimú yambuma na moliuna kapula naa oku, na “Sika” niku tondulu munduku kapula naa piliiku andungí.’ ui nimbu sindu kanili.” nirim.

66 Ung nirim ena-mong akiliinga kepe penga enamanga kepe yu lumbili anduring yambu pulele yu-ni nirim mele piliiku kis piliikuliinga yu munduku kelku liiku bulu siku alsuku yu lumbili naa puring.

67 Yu munduku kiliring kene yu lumbili anduli yi rurepukandu yu-ni walsipa piliipa nimba mele: “Eni kepe na ‘Mundupu kelepu anju pumulú.’ niku piliikimiliye?” nirim.

68 Saimon-Pita-ni pundu topa nimba mele: “Auliele, nae molemúna pumulúye? Kona molupu konjupu mindi pumulú ungma nu-kene pelemú. 69 ‘Nu Pulu Yili-ni makó topa ‘Nanga Yi Kake Tiliele.’ nirim yili mollu.’ nimbu oliu-ni piliipu pora sipu tondulu mundupu piliilimulu.” nirim.

70 Yesos-ni pundu topa nimba mele: “Na-ni nanu eni yi rurepukandu pali ‘Nanga yima molangi.’ nimbu makó turundu akiliinga-pe eninga yi te ⸤kuru-⸥depollale mele molemú.” nirim. 71 (Aku nirimele Saimon-Iskeriot málu Judas-ni tembalendu piliipaliinga nirim. Judas-Iskeriot yu enini yi rurepu akumanga yi te akiliinga-pe yu-ni penga Yesos liipa yunga ele-tu yima sirim-na turing.)