4
4:1-13 Kurumanga Nuim Seten-ni Yesos Kundi Turum Temanele
1 Yesos ⸤no liirim kene⸥ Mini Kake Tiliele-ni yu-kene omba molupa yunga numanuna molupa aima peka turum-na no Jodan mundupa kelepa kene, Mini Kake Tiliele-ni yunu kolea-wakana memba purum. 2 Akuna Yesos ⸤Mini Kake Tiliele kene mulurum kene⸥ ⸤kurumanga nuim⸥ depollale omba yu kondi topa manda lepa mulupili kaliimbu te kóru tale omba purum. Wale kanumanga langi naa nomba we molupa pirim kene yu engle-ni kolupa mulurum.
3 Kanu-kene ⸤kurumanga nuim⸥ depollale-ni yu ⸤kundi topa kene⸥ nimba mele: “Nu Pulu Yili-nga Málale lem ku-mulú ima ‘Pllawa kaluli au talupili.’ ni.” nirim.
4 Akiliinga-pe yu-ni pundu topa nimba mele: “Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele:
“Langima-ni mindi yambuma
kona mululi ulu-pulele naa silimú.” Ung-Manima 8:3
nimba molemú kanili.” nirim.
5 Kanu-kene depollale-ni Yesos yunu liipa memba pupa ⸤ma-pangi⸥ aima ola-kilia tenga monjupa kene, yunu ma-koleama pali walsekale liipa ora sipa kene, 6-7 yunundu nimba mele: “Kolea imanga pali tondulale kene méle kaíma kene Pulu Yili-ni nandu “Nukui.” nimba kórunga sirimele. Ima na-ni ‘Yambu te simbu.’ nindu lem kapula simbu. Nu na popu tokunu nanga bili paka tunjúnu lem tondulu ili kene méle kaíma kene pali nu liani simbu.” nirim.
8 Kanu-kene Yesos-ni depollalendu nimba mele: “Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele:
“Pulu Yili eninga Auliele mindi niku
popu toku bi paka tonjuku,
yunga kongunale mindi tenjiku molai.” Ung-Manima 6:13
nimba molemú kanili.” nirim.
9-11 Kanu-kene depollale-ni Yesos liipa memba kolea-auli Jerusallem pupa, ⸤Pulu Yili popu toku kaluring⸥ lku-temboll imuna memba, aima ola pupa monjupa kene, yundu nimba mele: “Nu Pulu Yili-nga Málale lem nu liipa tapunjupa tepa liimbáliinga pu-nikunu mania pui.” ⸤nirim.⸥ “Pulu Yili-nga bukele-ni nimba mele:
‘Pulu Yili-ni yunga angkellama-ni
‘Nu oku nokangi.’ nimbá.
Enini nu ‘Ku te-ni kepe naa tupili.’ niku
nu eninga kima-ni oku kanglku liingí.’ Konana 91:11-12
nimba molemú kanili. Aku-sipa nirimaliinga piliiku kene aku-sikunu ti.” nirim.
12 Yesos-ni yundu pundu topa kene nimba mele: “Pulu Yili-nga yambumandu ung te wasie nimba molemúko. Akili i-sipa mele:
‘Pulu Yili eninga Auliele-ni “Tembu.” nilimú mele
‘Sika nilimúnje mola gólu tolemúnje kanamili.’
niku eni yu manda leku naa teai.’ Ung-Manima 6:16
nimba molemúko kanili.” nirim.
13 Depollale-ni Yesos kundi topa manda lepa pora sipa kene, ‘Penga yunu alsupu kundi tombu ena te nondupa piliipu kene kelepu ombú.’ nimba yu mundupa kelepa purum.
4:14—9:50 Yesos Kolea Gallalli Distrik Pupa Kene Mini Kake Tiliele-ni Tondulu Sirim Tondulale-ni Pulu Monjupa Andupa Kongun Tirim Temanima
4:14-15 Yesos Kolea Gallalli Distrik Yunga Kongunale Pulu Monjupa Tirim Temanele
14 Kanu-kene Minéle-nga tondulale-ni Yesos alsupa kolea Gallalli distrik-ndu yandu memba urum kene akuna andupa tirim mele temanele koleamanga pali anju-anju purum piliiring. 15 Yunu-ni Juda-yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lkumanga pupa ung-bo tonjupa mani sirim kene yambuma-ni pali yunu kape niring.
4:16-30 Yesos Yunga Kolea Nasaret Purum Kene Yunga Pulu Lirim Yambuma-ni Yunga Ungele Liiku Úngulu Siku Yunu Liiku Bulu Siku Kene Tungí Tiring Temanele
16 Yesos ⸤kolea Gallalli distrik yambuma ung-bo tonjupa mani silsiliipa andupa kene, yunu kolea Gallalli distrik lirim⸥ kolea Nasaret taon ui molupa ai lirim koleana alsupa yandu urum. Omba kene ⸤Juda-yambumanga kóru muluring⸥ ena-Sambateliinga koleamanga pali enini máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lkumanga yunu taki-taki purum mele Nasaret ung piliiring lku akuna aku-sipa purum. ⸤Máku toku muluring kene⸥ yunu-ni “Na bukele kanupu niambu.” nimba ola angiliirim. 17 ⸤Pulu Yili-nga bukma nukurum yili-ni⸥ Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa liipa yambuma nimba sirim yi Asaya-ni kórunga-ui turum bukele liipa sirim kene, Yesos-ni liipa sukundu ung mulurum te kanupa kene nimba mele: 18 “⸤Asaya-ni i-sipa nimba mele:⸥
“Auliele-nga Minéle na-kene molemále
yunu-ni nandu nimba mele:
“Yambu-korupama temani kaiéle toku siku,
ka-lkuna pelemelé yambumandu
‘Wendu oku we molangi.’ niku,
mong kis lili yambumandu
‘Mong kaí lipili kanangi.’ niku,
mindili noku molemele yambuma
‘Mindili naa noku, molku konjangi.’ niku,
19 ‘Ekupu puniena Auliele-ni yambuma kanupa
kondu kolumba puniele wendu okum.’
niku silsiliiku andui.” nimba
Minéle-ni aku-sipa yi te makó topa kene nirim.” Asaya 61:1-2
nimba Asaya-ni nirim.” nimba Yesos-ni aku-sipa bukna kambu topa nirim.
20 Ung akili kanupa nimba pora sipa kene bukele alsupa pipi sipa bukma nukurum yili sipa, ⸤“Ung te niambu.” nimba⸥ Yesos yunu mania mulurum. Yambuma pali yunu mindi nem-nemi niku kanuku muluring. 21 Kanu-kene yunu-ni eninindu nimba mele: “Ekupu Pulu Yili-nga bukna ungele kanupu nindu pilííngi akuna Asaya-ni “Wendu ombá.” nimba, ui nirim akili ekupu wendu okum. ⸤Ekupu na tembu okur ulu akumanga ui nirim.⸥” nirim.
22 Muluring yambuma-ni “Yunu yi kaiéle. Yunu aima telemú.” niku yunu nirim mele piliiku kene “Aima nimba konjukumu.” niku kene mini-wale munduring. ⸤Akiliinga-pe⸥ enini niku mele: “Yi ili ⸤yunu nae niku piliikimiliye?⸥ Yunu Josep málale mindi, ⸤oliunga we-yi te mindi lem⸥.’ niring.
23 ⸤Akiliinga-pe⸥ Yesos-ni ⸤yunu mulurum mele nirim-na piliiku kene yunu numanu kis panjiring akili piliipaliinga⸥ eninindu nimba mele: “Ung-eku tolemelemanga te nandu toku ningí teku molemelenje nimbu piliiker. Eni nandu i-siku ningí tekemelenje: “Nu sika dokta mollu lem nu kuru tomba kene nunga upipi-marasinele nunu liikunu nui. Penga nu kona puni ⸤kanupu kene ‘Nu sika dokta mollu lem.’ nimbu piliimulú.” niku ung-eku akili na toku singí tekemelenje?⸥ Nandu niku mele: “Nu-ni Kapeniam taon ulu-tonduluma tirinu piliirimulu akili ya nunga kolea ⸤Nasaret⸥ akuna aku-sikunu ti. ⸤Kanupu kene nu “moliu.” nikinu mele ‘Sika nikinu lem.’ nimbu piliimulú.⸥” ningí tekemelenje?
24 “Na-ni enindu sika nimbu siker: “Yambuma-ni ulu-pulu te telemele mele i-sipa: Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba silimúma piliipa liipa yambuma nimba silimú yi te-ni yunga pulu kolealiinga yambuma ung nimba silimú kene piliiku kene enini ‘Yu oliunga we-yi te. Yu bi mululi yi te mólu.’ niku yu-ni nilimú ungma naa piliiku liiku su silimele. ⸤Kolea-lupa yambu mare-ni oku ung niku silimele kene ung akuma mindi piliiku liilimele. Yambuma-ni aku-siku telemele mele eni aku-sikuko telemele.⸥” niker. 25 ‘Na-ni aima sika nimbu siker akili eni piliangi.’ nimbu ⸤temani tale tambu.⸥
“Illaija Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa liipa ⸤yunga pulu lirim⸥ Isrel-yambuma nimba sipa mulurum kene ulu te wendu urumele niambu. Pulu Yili-ni “Lo naa upili.” nirim kene punie yupuku kelepa kaliimbu angere tale-guli lo naa omba aima engle lakupa lirim kene Isrel koleana sukundu ambu-waye pulele ⸤engle-ni kolku⸥ muluring. 26 Akiliinga-pe Pulu Yili-ni “Isrel ambu-waye te liiku tapunjuku langi sani.” nimba Illaija akuna naa liipa mundurum. ⸤Isrel ulsukundu lirim⸥ kolea-auli Saidon nondupa lirim kolea-kelú Sarepat ambu-waye te ⸤‘Langi pora naa nipili.’ nimba Pulu Yili-ni ulsu kanukundu ambale⸥ mulurumna Illaija liipa mundurum kanili.
27 “Illaisa kepe ui Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa liipa ⸤yunga pulu lirim Isrel-yambuma⸥ nimba sipa mulurum kene Isrel koleana sukundu yambu pulele kuru-kindí nurum, akiliinga-pe enini pali te kepe kangi kaí naa lirim, kuru-kindí nomba we pirim. ⸤Kolea Isrel ulsukundu lirim⸥ kolea Siria yi Neman mindi kuru-kindí nurum kene Illaisa-ni yunu ⸤liipa tapunjupa⸥ tepa kaí tirim. ⸤Pulu Yili-ni Illaija kene Illaisa-sele liipa mundurum-na ulsukundu yambu tale aku-siku liiku tapunjuringli niker akili aima sika niker piliai.⸥” nirim.
28 Aku-sipa mele nirim-na piliiku kis piliiku kene Pulu Yili-nga ungele piliiring lkuna sukundu muluring yambuma pali aima lakuku arerembi kuluring. 29 Arerembi kolku kene ola angiliiku yunu kolea kanuna toku pulu siku ulsu munduku, kolea kanuna nondupa kopú te lirimna toku mania mundungí tiring. 30 Akiliinga-pe yunu enini máku toku angiliiringina sumbi-sipa pupa tenga-lupa pumba purum, yunu kapula naa ambuluring.
4:31-37 Kuru Te Yi Tenga Numanuna Mulurumele Yesos-ni Topa Makururum Temanele
31 Kanu-kene Yesos yunu kolea Gallalli distrik lirim taon te Kapeniam akuna mandu purum. Akuna ⸤kóru muluring⸥ ena-Sambatele ola urum kene Yesos ⸤Juda-yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lku kanuna lkundu pupa⸥ yambuma ung-bo tonjupa mani sirim. 32 Ung-bo tonjupa mani sirim kene namba lirim yima-ni pipili naa kolku mundu-mong naa teku tondulu munduku ung-bo tonjuku mani siring akili mele yunu-ni aku-sipa ung-bo tonjupa mani sirim-na piliiku kene yambuma-ni mini-wale munduring.
33 Kanu-kene lku kanuna sukundu yi te mulurum kanili kuru te yunga numanuna sukundu molupa yunu ambulurum ⸤kuru kanili-ni yunu “Ung ni.” nimba, nimba sirim-na⸥ yili-ni nangale topa tondulu mundupa nimba mele: 34 “Kolea Nasaret yi Yesos, nu wasie oliu ⸤kuruma⸥ kene tiluna tapú topu kapula naa molomulú. Nu oliu-kene nambimuna únuye? Nu oliu toku kunjini únuye? Na-ni nunga bili piliiliu. Nu Pulu Yili-nga Yi Kake Tiliele.” nirim.
35 ⸤Aku-sipa nirim-na piliipaliinga⸥ Yesos-ni kuru kanili ung-mura sipa kene yunundu nimba mele: “Nu ung naa nikunu yilinga numanuna oku wendu pui!” nirim kene kurale-ni yili topa mana mania panjipa kene omba wendu purum. Yili yunu ulu te naa tirim, we kapula mulurum.
36 ⸤Yesos-ni aku-sipa tirim kanuku kene⸥ yambuma suru niku, mini-wale munduku, eni-enini anju-yandu niku mele: “Ulu ili nambulka ulu te tekemunje? Ung-mani kona te wendu okum lepam. Yi namba lili te-ni we-yambumandu “Teai.” nilimú mele yi ili-ni kurumandu kepe aku-sipa nilimú kene kuru kanuma yunga ungele piliiku liiku wendu pulimelé.” niring. 37 Kanu-kene yunu-ni aku-sipa tirim mele temanele kolea kanuna sukundu lirim koleamanga pali anju-anju purum piliiring.
4:38-41 Yesos-ni Pita-nga Kolepa-Ambale Kene Yambu Pulele Kuru Turum-ma Tepa Kaí Tirim Temanisele
38 Kanu-kene máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lku kanili Yesos mundupa kelepa pupa kene, Yesos Saimon-⸤Pita⸥-nga lkuna sukundu purum. Akuna Saimon-nga kolepa-ambale kuru topa kangi nomba kunjurum-na lirimele Yesos-ndu “Liiku tapunjui.” niku mawa tiring. 39 Aku-siku yunu mawa tiring kene ambale lirimna pupa angiliipa kene nimba mele: “Kangiele manda nupili.” nirim kene kangi nurumele kilirim. Ambale-ni sumbi-sipa ola angiliipa wendu omba kene, uring yi kanuma langi sipa nokupa mulurum.
40 Ena kaniliinga ipinjali, ena pumba tirim kene, kuru lupa-lupa turum yambuma Yesos mulurumna meku uring kene yambu kanuma enini lupa-lupa kíli-ni ambulupa kene enini pali tepa kaí tirim.
41 ⸤Numanuna kuru mulurum⸥ yambu pulele ⸤uring.⸥ Kuru kanuma⸤ndu “Oku wendu pai.” nirim kene⸥ oku wendu puku nangale toku kene niku mele: “Nu Pulu Yili-nga Málale mollu.” niring. Kuruma-ni yunu aku-siku bi siku kene yunu ⸤Pulu Yili-ni makó topa liipa mundurum yi-nuim⸥ Kraisele mulurum akili piliiringeliinga yunu-ni enini ung-mura sipa “Moliu mele anju niku naa sai.” nimba eninga kerima pipi sirim.
4:42-44 Yesos Kolea Gallalli Distrik Ung Nimba Silsiliipa Andurum Temanele
42 Ipulele-ui Yesos ola molupa pena pupa kolea-waka tenga-lupa purum kene yambu pulele yu koruku yunu mulurumna oku yunundu niku mele: “Oliu-kene wasie kamu molamili. Tenga naa pui.” niku mawa tiring. 43 Yunu-ni eninindu pundu topa kene nimba mele: “⸤Wasie molamili aramele-pe⸥ kolea wemanga wasie pupu, Pulu Yili omba yi nuim king molumba temani-kaiéle topu silsiliipu andumbú. Akiliinga na yandu liipa mundurum kanili.” nirim.
44 Aku-sipa nimba kene yunu pupa kolea Gallalli ⸤distrik⸥ sukundu andupa, kolea lupa-lupamanga Juda-yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lkumanga lkundu pupa temani-kaí kanili topa silsiliipa andurum.