7
7:1-10 Isrel-Yambumanga Ulsu Mululi Ami-Yi Nuim Tenga Kendemande-Yili Yesos-ni Tepa Kona Liirim Temanele
1 Yambuma piliangi ung kanuma nimba pora sipa kene Yesos Kapeniam taon-na sukundu purum. 2 Akuna Rom-yambumanga ami-yi wan-andret nukurum yi tenga kendemande-yi te yunu aima numanu munjurumele kuru auli-tepa topa kene yunu kolumba lirim. 3 Ami-yi nuim kanili-ni Yesos urumele piliipaliinga yunu-ni Juda tápu-yi mare Yesos mulurumna liipa mundupa kene nimba mele: “Nanga kendemande-yili ⸤kuru auli-tepa túmeliinga⸥ oku tekunu kona li.” nirim. 4-5 Juda tápu-yi kanuma-ni Yesos mulurumna oku aku-siku niku tondulu munduku mawa tenjiku kene niku mele: “Kendemande-yi kolkumu ilinga ami-yi nuimele yunu aima yi kaiéle. ⸤Yunu Juda-yi te mólu⸥ akiliinga-pe oliu Juda-yambuma numanu monjupa, oliu máku topu Pulu Yili-nga ungele piliilimulu lkuli yunu-ni takunjurum akiliinga nu-ni yunu liiku tapunjunu lem kapula.” niring.
6 Aku-siku niring piliipaliinga Yesos enini kene yi kaniliinga lkuna pumba purum. Lku kanuna nondupa urum kene ami-yi nuim kanili-ni yunga pulu lelemú yambu mare Yesos urumna liipa mundurum oku kene yunundu niku mele: “Ami-yi nuimele-ni i-sipa mele nikem: “Auliele, na yi kisele mele moliu, nu nanga lkuna unéle kapula naa temba akiliinga nu mindili sikunu ya naa wani. 7-8 Nu molluna na yi kisele kapula naa ombúko nimbu piliindu. Na yi te-ni kepe nokupa molemú, yunga ungele piliipu liipu teliu. Na-ni kepe ami-yi mare nokupu moliu. Yi kanumanga te-ndu “Pui.” niliu kene yunu pulimú. Mola te-ndu “Ui.” niliu kene yunu olemú. Mola nanga kongun tinjili kendemande-yambu te-ndu “I-sikunu ti.” niliu kene yunu aku-sipa telemú kanili. Aku-sipako, nu-ni ung te we niní kene nanga kendemande⸤-yi⸥li we kona pupili akiliinga nu-ni ungele we ni.” nikem.” niring.
9 Yesos-ni Rom-ami yi-nuimele-ni nimba mundurum akili piliipaliinga yunu numanu pulele liipa mundupa kene yunu lumbili uringele yambumandu nimba mele: “Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Isrel-yambumanga talapena ulsukundu mululi yi ili-ni na ungele-ni mindi kapula temba mele “Sika” nimba tondulu mundupa piliilimú mele koleamanga pali, Isrel-koleana sukundu kepe, yambu tiluri-ni kepe aku-siku piliiring mele aima naa kanurundu. Yunu-ni ‘Sika’ nimba tondulu mundupa piliilimú mele aima ola-kilia.” niker.” nirim. 10 Aku-sipa nirim piliiku kene ami-yi nuimele-ni Yesos mulurumna liipa mundurum yi kanuma ami-yi kaniliinga lkuna yandu oku kene kendemande-yili kona purum kanuring.
7:11-17 Kolea Nen Yi Te Kulurumele Yesos-ni “Kelku Lomburuku Ola Mului.” Nimba Topa Makinjirim Temanele
11 Yesos kolea Nen taon-ndu purum, yunga lumbili andúlima kene yambu pulele wasie puring. 12 Yunu kolea Nen pala keri-puluna nondupa purum kene yi te kulurumele ónu tingíndu taropola teku meku ulsu pungí uring. Kulurum yi kanili yunga anum lapaselenga miringli komulayele, pe te lupa naa meangli lapa kulurum. Penga yunga anum ambu-wayele we mulupili yunga kangale kulurumko. Kang kanili ónu tingíndu yambu pulele anum kene tapú toku puring.
13 Auliele-ni ambale kanupa kene aima kondu kolupa yunundu “Kola naa ti.” nirim. 14 Kanu-kene yunu yambu-taropolana nondupa omba taropolale ambulupaliinga, miring yi kanuma we meku angiliangi yunu-ni nimba mele: “Kang yili, ola mului.” nirim. 15 Kanu-kene yi kulurumele ola molupa yunu ung nirim. Kanu-kene Yesos-ni yi kulurumele liipa yili yunga anum yunu sirim.
16 Yesos-ni aku-sipa tirimeliinga yambuma-ni mundu-mong teku kene niku mele: “Pulu Yili-nga ung “Ninjui.” nimba, nimba silimú ungma piliipa yambuma nimba sili yi-auli te oliu molemuluna wendu um lam.” niku Pulu Yili yunga bili paka tonjuku kene niku mele: “Pulu Yili yunga yambuma molemelena omba liipa tapunjum.” niring. 17 Yesos-ni tirim ilinga temanele kolea Judia distrik pali kene Judia ulsukundu kolea lupa-lupamanga pali anju-anju purum piliiring.
7:18-35 No-Liinjili Jon-ni ‘Yesos Yunu Naenje Piliambu.’ Nimba Jon Yunga Lumbili Anduli Yi Mare Yesos Mulurumna Liipa Mundurum Temanele
18 Yesos-ni tirim akili Jon yunu lumbili andúlima-ni yunundu niku siring kene yunu-ni yunga lumbili andúlimanga tale “Yandu wale.” nimba kene Yesos mulurumna elsele liipa mundupa nimba mele: 19 “⸤Pulu Yili-ni oliu nokupa konjumba yi te⸥ “liipu mundumbu.” nimba, nimba panjurum yili ‘Ombá.’ nimbu nokupu molemulu kanili nu mola te lupa ombále nokupu molamiliye?” nirim.
20 Yi kanusele-ni Yesos mulurumna okulu yunundu nikulu mele: “No-Liinjili Jon-ni olsu liipa mundupa kene nimba mele: “⸤Pulu Yili-ni oliu nokupa konjumba yi te⸥ “liipu mundumbu.” nimba, nimba panjurum yili ‘Ombá.’ nimbu nokupu molemulu kanili nu mola te-lupa ombá nokupu molamiliye?” nim.” niringli. 21 Aku-siku walsiku piliikulu kene ena-mong tenga ⸤we kanuku angiliangli⸥ Yesos-ni kuru lupa-lupa turum yambuma kene, numanuna kuru mulurum yambuma kene, mong kis lirim yambu pulele kene, tepa kaí tepa mulurum kanuringli.
22 Penga Yesos-ni elselendu pundu topa kene nimba mele: “Else-ni ya kanokumbele mele kepe piliikimbili mele kepe Jon-ndu niku si-pale.
Mong kis lili yambuma mongale-ni kanuku,
kimbu kis lili yambuma kapula anduku,
kuru-laká núlima bo-kangi angiliipa,
kum sílima kumele-ni ung piliiku,
kolupa lílima lomburuku ola molemeleko,
korupa púlima temani-kaiéle topu siliu piliilimiliko
kanili. Aku-siku Jon-ndu niku si-pale. 23 Na kanuku kene ‘Yunu sika yi kanili molemú.’ niku tondulu munduku piliiku kene, alsuku numanu tale naa panjiku mulungí yambuma Pulu Yili-ni “Numanu kaí pípili molku konjangi.” nilimú kupulanum-na molemele.” nirim.
24 Jon-ni liipa mundurum yisele kelku nendu puringli kene Yesos-ni alsupa yambu pulele máku toku muluringmandu Jon-ndu nimba mele: “⸤Kolea-wakana Jon no liinjipa mulurum kene⸥ eni kolea-waka kanuna nambulka kanungí puringiye? Lkepanie-sindí mele popuremi-ni topa lop-lope tenjipa mulurum te kanungí puringiye? ⸤Jon yunu aku-sipa mele te mólu kanili.⸥ 25 ⸤Taki-taki kanolemele mele kanungí naa puring lem⸥ ulu nambulka te kanungíndu puringiye? Yi te mulumbale aima kaíma pakupa mulurum kanungí puringiye? Akili móluko. Yambu kamako molku, méle pulele nosuku, mulumbale aima kaíma pakolemelema yi nuim kingimanga lkuna mendepulu molemele kanili.
26 “⸤Aku-sili yi te kanungí naa puring lem⸥ Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba silimúma piliipa yambuma nimba sili yi te kanungí puringiye? Akili sika akiliinga-pe na-ni enindu nimbu siker: “Jon yunu sika Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba sirimuma piliipa nimba sili yi te akiliinga-pe yunu aku-sili yi we te mólu.” niker. 27 Aku niker yi kanilindu Pulu Yili-nga bukna sukundu molemú ung te i-sipa mele:
‘⸤Pulu Yili-ni yunga Málalendu nimba mele:⸥
“Piliai! Nanga ung ninjimba yili
na-ni nu puni kupulanum-na
yunu kumbi-lepu liipu mundukur.
Yunu-ni nunga kupulanumele akisinjimba.”
nirim.’ Mallakai 3:1
ung kanili bukna molemú. 28 Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Ui mana mania muluring yambumanga te ⸤No-Liinjili⸥ Jon kene kapula mólu. Jon ola-kilia mele. Akiliinga-pe ekupu ena konale wendu okum. Ena kanili Pulu Yili yi nuim kingele molupa nokulemú yambumanga te aima bi naa molupa aima korupa puli yambale ola-kilia; Jon yunu mania-kilia. ⸤Ui muluring yambuma mania-kilia mele; ekupu na ‘Sika’ niku tondulu munduku piliingéliinga numanu kaí pemba yambuma ola-kilia.⸥” niker.” nirim.
29 Yesos-ni aku-sipa nirim piliiku kene we-yambuma kene ku-moni-takis liiring yima kene Yesos-ni Jon-ndu nirim ungele piliiku kaí piliiku Pulu Yili kape niring. Yambu kanuma-ni ui ⸤No-Liinjili⸥ Jon-ni nirim ungele piliiku kaí piliiku kene enini ulu-pulu-kis tiringma liiku bulu siku, numanu topele toku ‘Oliu Jon-ni no liinjipili.’ niku no liiring. 30 Akiliinga-pe Perisi-yi kanuma kene, Pulu Yili-nga ung-manimanga puluma piliiku kungnjuring yi kanuma kene, enini ‘Pulu Yili-ni Jon naa liipa mundurum.’ niku piliiku kene, Pulu Yili-ni “Yambumanga liipu tapunjupu tembu.” nirim ungele piliiku kis piliiku liiku bulu siku kene penga ‘Jon-ni oliu no naa liinjipili.’ niku no naa liiring.
31 Kanu-kene Yesos-ni ung te wasie nimba mele: “Ekupu ma-koleana molemele yambuma nambulka méle te kene enini manda lepu nimbúnje? ⸤Enini molemele mele i-sipu nimbu sambu:⸥ 32 Enini yambuma máku tolemele koleana kangambulama pepi pereku molemele mele. Kangambula kanumanga mare-ni ne anju molemele kangambula mare ⸤kene wasie pepi pereku mulungí kupulanum te koruku kelku kene⸥ eninindu walsiku kene niku mele:
“Konana nímulu kene
eni ‘Wasie konana niamili.’ naa niku
“Mólu.” níngi.
Penga kelepu kola tímulu kene
eni ‘Wasie kola teamili.’ ni naa níngi.
⸤Wasie pepi perepu molomulú kupulanum te mólu lam.⸥”
nilimele. ⸤Ekupu molemele yambuma eni kangambula kanuma mele molemele.⸥ 33 ⸤Na kene No-Liinjili Jon kene olsu-ni nilimbulu ungma eni piliiku kis piliilimili; telembulu mele kanuku kis piliilimiliko⸥. Jon omba kene langi kene no-waen kene naa nomba mulurum kene ⸤kanuku kis piliiku kene⸥ niku mele: “Yunga numanuna kuru te molemú.” niring. 34 Penga Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili omba langi kene no-waen kene nurum kene ⸤kanuku kis-ko piliiku kene⸥ niku mele: “Yunu langi pulele nomba kis piliipa, no-waen pulele nomba kelep topa telemú yili. Yunu ku-moni-takis liili yi kanuma kene, ulu-pulu-kis telemele yambu wema kene ‘Yunu kene pulu lipili kene wasie tapú topu molamili.’ nimba telemú.” nilimeleko. ⸤Eni aku-siku Jon kanuku kis-ko piliilimili. Na kanuku kis-ko piliilimili.⸥ 35 Akiliinga-pe piliipa kungnjuli ulu-pulele Pulu Yili-kene pelemú-na yunga kangambulama-ni pali yunu-ni telemú melemandu ‘Papu telemú.’ ningí.” nirim.
7:36-50 Ambu Ulu-Pulu-Kis Tili Te-ni Yesos-nga Kimbusele Lumaye Tunjurum Temanele
36 Walse, Perisi-yi te-ni Yesos-ndu “Langi wasie nambili ui.” nirim kene yunga lkuna lkundu pupa akuna langi poluna nondupa polu tenga mania mulurum kene 37 kolea kanuna mulurum ambu ulu-pulu-kis tili te-ni Yesos yunu Perisi-yi kaniliinga lkuna lkundu langi nomba mulurumele piliipa kene, yunu kopungu-wel aima kaí te mingi pali liipa akuna memba pupa kene 38 Yesos mulurumna bulkundu kimbuna nondupa kola tepa angiliipa kene, penga Yesos yunga kimbusele kola-monguma-ni lumaye tonjupa, penga ambale yunga pengi-lapisale liipa kimbu kanusele kulu tonjupa, kimbusele kanglupa, kopungu-wel memba urum kanili-ni kimbuna kopungu kanjunjurum.
39 Lku pulu yi Perisi-yi ⸤Saimon⸥ kanili yunu-ni ambale-ni aku-sipa tirimele kanupa kene yunu numanale-ni piliipaliinga ‘Yi ili aima sika Pulu Yili-ni “Ninjui!” nimba ung nimba silimú ungma piliilimú yi te molkanje ambu yunu ambulkum ili molemú mele kene ulu-kis telemú mele kene kapula piliipaliinga “Na naa ambolkunu, oku wendu pui.” nilka.’ nimba piliirim.
40 Yesos-ni ⸤Saimon⸥ numanale-ni piliirim mele piliipaliinga yunundu nimba mele: “Saimon, nu ung te niambu.” nirim kene Saimon-ni pundu topa kene nimba mele: “Ung-Bo Tunjuliele, kapula, ni.” nirim.
41 ⸤Aku-sipa nirim kene Yesos-ni yunundu temani te topa nimba mele:⸥ “Yi te-ni yi tale ku-moni pundu angnjipa sirim. Yi te paip-tausen kina mele sipa, yi te paip-anderet kina mele sirim. 42 Penga elsele wasie pundu kapula naa tunjuringli kene yi pundu sirim yi kanili-ni pundusele we mundupa kelepa “Ulu te mólu. Temba nomba tipili.” nirim. Aku-sipa nirimaliinga yiselenga nae-ni yunu numanu lakupa munjurum niku piliikunuye?” nimba Yesos-ni Perisi-yilindu aku-sipa nimba walsurum.
43 ⸤Perisi-yi⸥ Saimon kanili-ni yunundu pundu topa nimba mele: “Pundu auli angnjirim yili, nimbu piliiker.” nirim kene Yesos-ni “Sumbi-siku nikinu.” nirim.
44 Kanu-kene Yesos-ni topele topa ambu kanili angiliirimna kanupaliinga Saimon-ndu nimba mele: “Ambu ili kána! Na nunga lkuna lkundu úndu kene ⸤oliu Isrel-yambuma-ni yi-poning koela olemú kene telemulu mele⸥ nu-ni nandu aku-sikunu naa tinu. Nu-ni “Kimbu lumaye tui.” niku no naa kulkunu sinu akiliinga-pe ambu ili-ni nanga kimbusele yunga kola-monguma-ni lumaye tonjupa, yunga pengi-lapisale liipa nanga kimbusele kulu tunjum. 45 Na úndu kene nu-ni na naa kanglunu akiliinga-pe ambu ili-ni na úndu kene kepe yandupa ekupu kepe nanga kimbusele kanglupa molemú. 46 Na úndu kene nu-ni nanga pengína kopungu-wel liiku kopungu naa kanjunjunu akiliinga-pe ambu ili-ni nanga kimbusele kopungu-wel kaí te-ni kopungu kanjunjumu. 47 Yunu-ni ulu-pulu-kis pulele tirim-ma ⸤Pulu Yili-ni⸥ “Mania pupili. Kanupu konde tenjikur.” nimu-na mania púmeliinga na numanu auli-tepa monjupa kene aku-sipa tímu. Akiliinga-pe ulu-pulu-kis koltale mindi telemú yambale yunga tirim mele ‘Mania pupili, kanupu konde tenjikur.’ nimbá yili kanu yambale-ni numanu layesele monjumbako.” nirim.
48 Yi Saimon-ndu aku-sipa nimba pora sipa kene ambalendu nimba mele: “Nunga numanuna ulu-pulu-kis tirinu pelemúma mania pupili, kanupu konde tenjikur.” nirim.
49 Aku-sipa nirim piliiku kene yu-kene langi noku muluring yambuma yunu-ni nirim mele piliiku kis piliiku kene enini anju-yandu tombulku niku mele: “Yambuma-ni ulu-pulu-kis telemelema yi ili-ni “Mania pupili, kanupu konde tenjikur.” nikem yili yunu yi naeye? ⸤‘Na Pulu Yili.’ nimba piliipaliinga nikem-nje?⸥” niring.
50 Kanu-kene Yesos-ni ambalendu kamu nimba mele: “Na-ni nu ulu-pulu-kis tirinu mele ‘ ‘Omba wendu pupili.’ kapula nimbú.’ niku piliikunu úneliinga na-ni sika aku-sipu kapula liipu tapunjupu tepu liiker akiliinga nu numanu waengu nipili mololsiliikunu pui.” nirim.