Si Mabistan Patanda' Maipa'ka' konan Cristo Sigon kona ni
MATEO
Say Maipa'ka' konan Sitin Libro
Sitin libro, nisurat naya ni Mateo, a mantawagen lamang nin Levi. Saya ya konran labinrwan Apostol a kinayaban na ni Jesus. Sin kinayaban naya ni Jesus si Mateo, tampor nin linakwanan na a trabaho na a sayay maniningir nin buis ket tinmumbok ya kona ni Jesus (9:9; Marcos 2:14; Lucas 5:27-28). Saray maniningir nin buis ket mata-matawen rasaran Judio tan man'ikwinta rasaran makasalanan tan traidor konran kapada ran Judio bana' ta inupaan rasaran Romano tan kasabyan a pinilitan a nalabas nin singiren ran buis.
Nisurat nayaytin Mabistan Patanda' ni Mateo para konran Judio bale' man'ibarita' nadtin lamang nin, mataman a saray ambo' nin Judio, ket magun-gunawan nan siti (28:19-20). Abaw a mabasa konan sitin libro nin maipa'ka' sa pag'aadi' nan Dios. Nipatandaan nadti ni Mateo a si Jesus, syay Adi' nin nipangako' nin mangisalba konran tutawo nan Dios (1:1-17; 2:1-11; 21:5; 25:31-34; 27:37). Nipa'kit na a, yupa' kona ni Jesus, ket tinukid nan Dios a nipangako' na konran tutawo na sa U'nan Tistaminto (1:22-23; 2:14-18,22-23; 4:13-16; 8:16-17; 12:15-21; 13:34-35; 21:1-5; 26:53-56; 27:6-10).
Si Mateo, saya yan tistigos sa abaw nin bubagay a ginwa' tan nibarita' na ni Jesus ket nisurat nadti a abaw nin mabibistan ginwa' na ni Jesus. Nibarita' na a maipa'ka' sa patiti na ni Jesus para konran tutawo tan say nisubli' na nin mabyay nin main nin pananalo. Nisurat na et iti a maipa'ka' sa umnoy alalakin tima nin niyakay na ni Jesus: 1) say kaalagawan nin pag'aadi' nan Adi' nin nipangako' (Sirmon sa Talugtog) (5:1–7:29); 2) say bubibilin konran labinrwa nin pinili' nan ibabaki' nan mangipatanda' nin Mabistan Patanda' (10:5-42); 3) say pangingiyarig nin maipa'ka' sa pag'aadi' nan Dios (13:1-52); 4) say rabay nin ibarita' nin mag'in nin sayay tumutumbok na ni Jesus (kapitulo 18); tan 5) say maipa'ka' sa mangya-mangyadi' li' sa isusubli' nan Adi' nin nipangako' (kapitulo 24–25).
Say Linaman nan Sitin Libro
Si Jesus ket syay Adi' a nipangako' (1:1–4:11)
Say nakaipatukduan nin kanepegan na nin mag'adi' tan say pakaiyanak na (1:1–2:23)
Say pammatutuo nin maipa'ka' kona a Adi' (3:1–4:11)
Say pakatandaan nin maipa'ka' sa Pag'adian na a Adi' a nipangako' (4:12–7:29)
Tumumbok a tutawo konan si syay nipangako' (4:12-25)
Say maalaga sa Pag'adian nan si syay nipangako' (5:1–7:29)
Say pakayadi' na a Adi' nin nipangako' (8:1–10:42)
Abaw a paka'kitan a si Jesus ket syay si nipangako' (8:1–9:34)
Bibilinen nasaran Adi' a labinrwa nin pinili' nan ibaki' (9:35–10:42)
Ipapalaway a maipa'ka' sa gaw'en nan si syay nipangako' sa Pag'adian (11:1–13:52)
Say nakaibakian nan si syay nipangako' nan Dios (13:53–17:21)
Si Pag'adian nan si syay nipangako', ambo' yan bilang sa pupag'adian iti sa mundo (17:22–18:35)
Say piswawian nin Pag'adian nan si syay nipangako' tan say pag'adian iti sa mundo (19:1–25:46)
Say pisasangkinian maipa'ka' sa no ani a maalaga (19:1–20:34)
Igalang rayan tutawo nin bilang sayay adi' a si syay nipangako' (21:1-11)
Say maipa'ka' sa lamang ran pupangulo ran Judio (21:12–23:39)
Say mangya-mangyadi' li' (24:1–25:46)
Say pangmamati tan say pammasubli' nin mabyay konan si syay nipangako' nan Dios (26:1–28:15)
Say nipanadya' sa pananakep konan si syay nipangako' nan Dios (26:1-46)
Say nipanakep konan si syay nipangako' nan Dios (26:47–27:44)
Si nati tan pasublien nin mabyay a si nipangako' nan Dios (27:45–28:15)
Ibati' na konran tumutumbok na a misyon nin nakaibakian na nin si Adi' a nipangako' nan Dios (28:16-20)
1
Say Nikasunur-sunor ran Puon na nin Sya a Cristo
Lucas 3:23-38
1 Si Jesus a sya a Cristo* Mabasa a katarusan nan sitin sarita' a Cristo sa Glusaryo. ket puri naya ni Adi' David* Nipangako' nan Dios a saya konran puri na ni David a mag'adi' nin kasan anggawan sa Israel (2 Samuel 7:11b-16). a puri na ni Abraham* Nipangako' nan Dios kona ni Abraham a ibi nay payabor na konran sarban tutawo (Genesis 12:2-3). Sitin listawan ran puri na ket ipa'kit saray tumawir sa saytin nipangako', sigon sa Gugan-gan.. Siti a nikasunur-sunor ran puon na ni Jesus.
2 Si Abraham ama naya ni Isaac; si Isaac ama naya ni Jacob, tan si Jacob ama raya ni Juda tan saray bubsat na. 3 Si Juda ama raya ni Fares tan Zara, si Tamar a ina ra.* Mabasa et a maipa'ka' kona ni Tamar sa Genesis kapitulo 38. Si Fares ama naya ni Esrom, tan si Esrom ama naya ni Aram. 4 Si Aram ama naya ni Aminadab, si Aminadab ama naya ni Naason, tan si Naason ama naya ni Salmon. 5 Si Salmon ama naya ni Boaz, tan si Rahab* Mabasa et a maipa'ka' kona ni Rahab sa Josue 2:1-24; 6:22-25; Hebreo 11:31; Santiago 2:25. a ina na. Si Boaz ama naya ni Obed, tan si Ruth* Mabasa et a maipa'ka' kona sa libro nin Ruth. a ina na. Si Obed a ama ni Jesse. 6 Si Jesse a ama na ni Adi' David.
Si David, sya a ama na ni Solomon ket si ina na ni Solomon si gindat a asawa na ni Urias.* Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa 2 Samuel kapitulo 11. 7 Si Solomon ama naya ni Roboam; si Roboam ama naya ni Abias, tan si Abias ama naya ni Asa. 8 Si Asa ama naya ni Josafat; si Josafat ama naya ni Joram, tan si Joram ama naya ni Ozias. 9 Si Ozias ama naya ni Jotam; si Jotam ama naya ni Acaz, tan si Acaz a ama na ni Ezequias. 10 Si Ezequias ama naya ni Manases; si Manases ama naya ni Amos, tan si Amos ama naya ni Josias. 11 Si Josias ama raya ni Jeconias tan saray bubsat na. Panaon intaw nin nikatalo ran Israelita konran taga Babilonia ket nai'ras sara sa nasyon nin Babilonia* Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa 2 Uadi' 24:8-16..
12 Sin nai'ras sarayna sa Babilonia, wanti et a nikasunur-sunor ra;
Si Jeconias ama naya ni Salatiel, tan si Salatiel ama naya ni Zorobabel. 13 Si Zorobabel ama naya ni Abiud; si Abiud ama naya ni Eliaquim, tan si Eliaquim ama naya ni Azor. 14 Si Azor ama naya ni Sadoc; si Sadoc ama naya ni Aquim, tan si Aquim ama naya ni Eliud. 15 Si Eliud ama naya ni Eleazar; si Eleazar ama naya ni Matan; si Matan ama naya ni Jacob, 16 tan si Jacob ama naya ni Jose nin asawa na ni Maria nin si nangiyanak kona ni Jesus a mantawagen nin Cristo.
17 Nga'mi-nga'min, mangibwat kona ni Abraham angga kona ni David, labin'a'pat a nisusunor a kapamilyawan; labin'a'pat anamaet mangibwat kona ni David anggan sa nikai'ras ran Israelita sa Babilonia, tan labin'a'pat a lamang anamaet mangibwat sin nai'ras sarayna sa Babilonia angga sin naiyanak ya a Cristo.
Maiyanak ya a Cristo
Lucas 2:1-7
18 Wanti ey isturya nin nikaiyanak na ni Jesus a syay Cristo: Si Maria a syay ina na, naitarato* Say ugali' ran Judio, pipagketan ray pikasal. Ket, mataman no kai sara et nin mampi'yan a babayi tan lalaki, kwinta mitraasawa sarayna. Matkap a byan nayan kasuratan nin pangingisyay nan lalaki a babayi no rabay nayan isyay. yaynan kikasal kona ni Jose. Bale' ba'yo sara nin nikalamo', natandaan a mabuktot ya. Ginmuktot ya nangibwat sa pakayadi' nan Ispirito nan Dios.
19 Ket si Jose a asawa na, bana' ta maong yan tawo tan kai na rabay a maikwa ya sa kading'eyan si Maria, nidisisyon na nin isyay* Mabasa et a maipa'ka' sa pangingisyay sa Deuteronomio 24:1-4. nayayna nin matinek. 20 Bale' sin man'isip-isipen nayti, nanaynep ya ket sa taynep na pina'kit yay sayay anghil nan Dios tan wana kona, “Jose a puri na ni David, andi' ka mag'alangan nin mangikasal kona ni Maria. Wanin ta si buktot na ket nangibwat ya sa pakayadi' nan Ispirito nan Dios. 21 Manganak ya nin lalaki ket pangaranan ma li' nin Jesus* Mabasa a pipa'kaan nan si ngaran a Jesus sa Glusaryo., ta sya a mangisalba konran tutawo na sa pakadusa sa kukasalanan ra.”
22 Sain ket mangyadi' ta pigaw nin matukid a nipaibarita' naynan na'teng nin Dios konan prupita na a wana,
23 “Ket si sayay birhin a balasang, gumuktot ya li'!
Lalaki ya li' a anak na tan tawagen ya li' nin Emmanuel.”* Isaias 7:14.
Say rabay nan irgwen ket “Kalamo' tamoyay Dios.”
24 Nakaimata yayna si Jose, ket ginwa' na a nipagwa' nan anghil nan Dios kona; nikasal naya si Maria. 25 Bale' kai naya nin kinudit si Maria leg'an nin kai ya et nin nangabing. Sin nangabing yayna si Maria, pinangaranan naya ni Jose a abing nin Jesus.
*1:1 Mabasa a katarusan nan sitin sarita' a Cristo sa Glusaryo.
*1:1 Nipangako' nan Dios a saya konran puri na ni David a mag'adi' nin kasan anggawan sa Israel (2 Samuel 7:11b-16).
*1:1 Nipangako' nan Dios kona ni Abraham a ibi nay payabor na konran sarban tutawo (Genesis 12:2-3). Sitin listawan ran puri na ket ipa'kit saray tumawir sa saytin nipangako', sigon sa Gugan-gan.
*1:3 Mabasa et a maipa'ka' kona ni Tamar sa Genesis kapitulo 38.
*1:5 Mabasa et a maipa'ka' kona ni Rahab sa Josue 2:1-24; 6:22-25; Hebreo 11:31; Santiago 2:25.
*1:5 Mabasa et a maipa'ka' kona sa libro nin Ruth.
*1:6 Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa 2 Samuel kapitulo 11.
*1:11 Mabasa et a maipa'ka' sa sayti sa 2 Uadi' 24:8-16.
*1:18 Say ugali' ran Judio, pipagketan ray pikasal. Ket, mataman no kai sara et nin mampi'yan a babayi tan lalaki, kwinta mitraasawa sarayna. Matkap a byan nayan kasuratan nin pangingisyay nan lalaki a babayi no rabay nayan isyay.
*1:19 Mabasa et a maipa'ka' sa pangingisyay sa Deuteronomio 24:1-4.
*1:21 Mabasa a pipa'kaan nan si ngaran a Jesus sa Glusaryo.
*1:23 Isaias 7:14.