3
Juan el Bautista en el desierto
(Mt 3.1-12; Mr 1.1-8; Jn 1.19-28)
1-2 Cabero yua, nocãnacã rʉ̃mʉrĩ bero, Juan ãnacʉ̃ desierto cayucʉmanopʉ ãninucũñupʉ̃, Zacarías ãnacʉ̃ macʉ̃ majũ. Mai, tiwatoa Tiberio cawãmecʉcʉ nipetiro yepa quetiupaʉ ãñupʉ̃. Merẽ wãmorĩ peti jĩcã rʉpo pẽnirõ cãnacã cʉ̃marĩ majũ quetiupaʉ ãñupʉ̃ Tiberio. Apei, Poncio Pilato cawãmecʉcʉ Judea yepa macããnarẽ cʉ̃rẽ carotibojaʉ ãñupʉ̃. Apei cʉ̃ã Herodes cawãmecʉcʉ Galilea yepa macããnarẽ cʉ̃rẽ carotibojaʉ ãñupʉ̃. Apei, Herodes bai cʉ̃ã, Felipe cawãmecʉcʉ Iturea, Traconite pʉga yepa macããnarẽ cʉ̃rẽ carotibojaʉ ãñupʉ̃. Apei cʉ̃ã Lisania cawãmecʉcʉ Abilinia yepa macããnarẽ cʉ̃ rotibojayupʉ cʉ̃ cʉ̃ã Tiberiore. Tunu bairoa Anás, Caifás cawãmecʉna sacerdote majã quetiuparã majũ ãñuparã na cʉ̃ã. Tiwatoa majũ Dios Juarẽ cʉ̃ quetibʉjʉ áñesẽãrotiyupʉ yua. 3 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, topʉ ásúpʉ Juan, Rio Jordán na caĩrĩ yaa tʉ̃nipʉ. To macããnarẽ atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ: “Tʉ̃goña qũẽnoña roro mʉjãã caátiãnierẽ. Tie mʉjãã cabairijere cʉ̃ tʉ̃goña jẽniña mʉjãã majũ Diore. Tunu bairoa cabautizarotiparã mʉjãã ãniña. Bairo mʉjãã caáto, mʉjãã netõgʉmi Dios,” na ĩñupʉ̃ Juan to macããnarẽ. 4 Atore bairo ĩ woatu quetibʉjʉcũñañupĩ Isaías ãnacʉ̃, Dios yaʉ profeta Juan cʉ̃ cabaipeere:
“Bairo ĩgʉmi jĩcãʉ̃ desierto cayucʉmanopʉ caãnicõãniatacʉ:
‘Marĩ Quetiupaʉ yoaro mee etagʉmi.
Torena, caroaro cariape ãnicoteya.
Camasã na quetiupaʉ cʉ̃ caetaparo jʉ̃goye cʉ̃ caatípawãrẽ na caqũẽnorõrẽ bairo cʉ̃ qũẽnoyuya mʉjãã cʉ̃ã.
5 Na pʉame na quetiupaʉ cʉ̃ caatípawãpʉre ope to caãmata, ñerĩ mena tore cũbiayama.
Tunu bairoa ʉ̃tã buri to caãmata, yesea qũẽnoñama.
Tunu bairoa carupa betori cʉ̃ã to caãmata, cariape qũẽno ãmewiyoyama ti wããrẽ.
Caroa wãã majũ qũẽnoñama cʉ̃ caatípawãrẽ.
Tore bairo mʉjãã cʉ̃ã marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ caetaparore caroaro qũẽnoyuya mʉjãã yeripʉ.
6 Bairo nipetiro camasã narẽ Dios cʉ̃ canetõõroticũrĩcʉ̃rẽ qũĩñagarãma,’ ĩgʉmi cayucʉmanopʉ caãnicõãniatacʉ,”
ĩ woatu quetibʉjʉ jʉ̃goyeticũñupĩ Isaías ãnacʉ̃ Juan cʉ̃ caĩquetibʉjʉpeere.
7 Bairo Isaías cʉ̃ caĩwoatuquetibʉjʉro bero, cayoato bero Juan pʉame etayupʉ. Bairo cʉ̃rẽ cabautiza rotiratíatanarẽ atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ: “¡Mʉjãã caĩtopairã, ãña pũnaarẽ bairo caãna mʉjãã caãnoi, mʉjãã yʉ bautizaecʉ! Atore bairo mʉjãã ĩ tʉ̃goñarã: ‘Dios camasãrẽ cʉ̃ caĩñabeseri rʉ̃mʉrẽ popiye marĩ cabaibujioatajere oco mena marĩ cosenetõbujioʉmi,’ mʉjãã ĩ tʉ̃goñarã. ¿Ñamʉ mʉjãã cʉ̃ quetibʉjʉyati, ‘Tie mena jãã netõgarã,’ mʉjãã caĩrĩjẽrẽ? Bairo pʉame mʉjãã caátiãnierẽ boya: 8 Rorije mʉjãã caátiere yapapuari caroaro ãnajẽ pʉame átijʉ̃goya. Bairo mʉjãã caáto, camasã nipetiro ĩñarã, ‘Torena, na yerire merẽ wasoa yaparoupa,’ ĩ masĩgarãma. Tunu bairoa, ‘¡Marĩã, Abraham ãnacʉ̃ pãrãmerã marĩ caãnoi, marĩ netõõgʉmi Dios!’ ĩ tʉ̃goñaeticõãña. Bairo mʉjãã caĩtʉ̃goñamiatacʉ̃ãrẽ, dope bairo átinetõmasĩã maniña. Dope bairo Dios boʉ, atie ʉ̃tã rupaa mena Abraham pãrãmerãrẽ bairo átiqũẽno jẽñomasĩñami. 9 Bairi caroaro mʉjãã caápericõãta, jĩcãʉ̃ yucʉ, caríca maniirẽ quetíjoerocacõãrĩcãrõrẽ bairo mʉjãã átirecõãgʉmi Dios mʉjãã cʉ̃ãrẽ. Petoaca rʉsaya mʉjããrẽ Dios cʉ̃ caĩñabesepa rʉ̃mʉ,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Juan cʉ̃rẽ cabautiza rotiratíatanarẽ.
10 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩ jẽniñañuparã to macããna capããrã:
—Tame, toroque, ¿ñerẽ jãã átibujiocʉti?
11 Bairo na caĩjẽniñarõ tʉ̃go, Juan pʉame atore bairo na ĩñupʉ̃:
—Nii ũcʉ̃ jutiro pʉgaro cacʉ̃goʉ, apei cacʉ̃goecʉre jĩcãrõ cʉ̃ nuniáto. Tunu bairoa ʉgarique cacʉ̃goʉ, apei cacʉ̃goecʉre cʉ̃ batoáto —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Juan catʉ̃gorã etarãrẽ.
12 Na watoa etayuparã jĩcããrã dinerore jejobojari majã. Roma gobiernorẽ camasã yaye dinerore impuestos cawãmecʉtiere jejobojari majã etayuparã, cʉ̃ bautiza rotirána Juarẽ. Na cʉ̃ã qũĩ jẽniñañuparã:
—Cabuei, ¿dope jãã caátore cʉ̃ boyati Dios?
13 Bairo na caĩjẽniñarõ tʉ̃go, atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ:
—Mʉjãã quetiuparã na carotiricaro jĩcãrõ tʉ̃ni jeya. Tie netõrõ jeeticõãña.
14 Cabero tunu soldaua cʉ̃ã cʉ̃ eta, qũĩ jẽniñañuparã:
—Jãã ate, ¿ñerẽ jãã caátiere cʉ̃ boyati Dios?
Bairo na caĩjẽniñarõ tʉ̃go, na cʉ̃ãrẽ na ĩ quetibʉjʉyupʉ:
—Tutuaro mena camasãrẽ na ẽmaeticõãña. Tunu na bʉsʉjãẽtĩcõãña caáperãrẽ, marĩrẽ na wapatiáto, ĩrã. Tunu mʉjãã capaapee wapare mʉjãã quetiuparã na cajorijerea tocãrõã ʉseanicõãña. Bonemoeticõãña —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Juan soldauare.
15 Camasã pʉame Juan cʉ̃ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori bʉtioro tʉ̃goñañuparã. Bairi nipetiro camasã na yeripʉ atore bairo ĩ tʉ̃goñañuparã: “¿Ãni, Juan, Mesías, Dios cʉ̃ cajoʉ majũ cʉ̃ ãnicʉti?” ãmeo ĩ tʉ̃goñañuparã na majũ. 16 Bairo na caĩtʉ̃goñarõ, Juan pʉame atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ: “Yʉ paarique niña mʉjããrẽ oco mena yʉ cabautizarije. Yʉ paarique to cañumiatacʉ̃ãrẽ, yʉ bero caetaʉ cʉ̃ capaarije pʉame ñunetõgaro. Cʉ̃ roque Espíritu Santore jõmasĩgʉmi camasãpʉre. Tunu bairoa camasã roro na catʉ̃goñarĩjẽ na wasoao joroque na átigʉmi. Cʉ̃ roque yʉ netõrõ caãnimajũʉ̃ nigʉmi. Bairi yʉ pʉame jĩcãrõ tʉ̃ni yʉ átipeyomasĩẽtĩña. 17 Yʉ bero caetapaʉ pʉame marĩ ĩñabesegʉmi. Bairo carorãrẽ na beseregʉmi. Trigo aseri carorijere joerocacõãrĩcãrõrẽ bairo camasã carorãrẽ na beseregʉmi. Caʉ̃petieti peeropʉ na joeregʉmi. Caroarã roquere caroaro na qũẽnogʉmi. Trigo caroa majũrẽ caroaro na caqũẽnocũrõrẽ bairo caroaro na qũẽnogʉmi caetapaʉ cʉ̃ yarã majũrẽ,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Juan catʉ̃gorã etarãrẽ Jesús cʉ̃ caátipeere.
18 Bairo yua, atore bairo capee wãme, camasãrẽ na quetibʉjʉyupʉ Juan caroa queti majũrẽ. 19 Bairo caroaro cʉ̃ caquetibʉjʉmiatacʉ̃ãrẽ, quetiupaʉ gobernador Herodes cawãmecʉcʉ pʉame Juan cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ tʉ̃goʉsaesupʉ. Mai, Herodes bai Felipe nʉmorẽ cõ ẽmañupʉ̃. Herodías cawãmecʉco mena ãninucũñupʉ̃. Tore bairo apeye ũnie cʉ̃ãrẽ roro majũ ásupʉ Herodes. Bairo bairi roro cʉ̃ caátiere cʉ̃ quetibʉjʉmiñupʉ̃ Juan Herodere. 20 Cabero Herodes pʉame cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, nemorõ roro ásupʉ. Juarẽ preso jorica wiipʉ cʉ̃ jorocacõãñupʉ̃ yua.
Jesús es bautizado
(Mt 3.13-17; Mr 1.9-11)
21 Mai, Juan pʉame to macããna nipetirãrẽ oco mena na bautizayupʉ. Bairo cʉ̃ caáto watoa, Jesús cʉ̃ãrẽ cʉ̃ bautizayupʉ. Bairo Jesús cʉ̃ cajẽnirĩpaʉa yua, jõbui ʉmʉrecóo pʉame pããnʉcãcoasuparo. 22 Bairo capãrõ yua, buare bairo ruiasúpʉ Espíritu Santo, Dios Yeri majũ, Jesús tʉpʉ. Bairo cʉ̃ cabauruiató, jõbuipʉ bʉsʉrique atore bairo ĩ ocajoyuparo:
—Mʉ, yʉ macʉ̃, yʉ camai majũ, mʉ ãniña. Mʉ caátiãnierẽ ñiñajesoya bʉtioro —ĩ bʉsʉ ocajoyuparo jõbuipʉ bʉsʉrique.
Los antepasados de Jesucristo
(Mt 1.1-17)
23 Bairi yua, Jesús camasãrẽ cʉ̃ caquetibʉjʉjʉ̃goripaʉ treinta años majũ cʉ̃goyupʉ. Mai, Dios macʉ̃ cʉ̃ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, “Cʉ̃ pacʉ José niñami,” qũĩ tʉ̃goñañuparã camasã Jesure.
José pʉame Elí cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
24 Elí pʉame Matat cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Matat pʉame Leví cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Leví pʉame Melqui cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Melqui pʉame Jana cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Jana pʉame José cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
25 José pʉame Matatías cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Matatías pʉame Amós cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Amós pʉame Nahúm cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Nahúm pʉame Esli cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Esli pʉame Nagai cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
26 Nagai pʉame Maat cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Maat pʉame Matatías cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Matatías pʉame Semei cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Semei pʉame Josec cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Josec pʉame Judá cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
27 Judá pʉame Joanán cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Joanán pʉame Resa cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Resa pʉame Zorobabel cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Zorobabel pʉame Salatiel cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Salatiel pʉame Neri cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
28 Neri pʉame Melqui cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Melqui pʉame Adi cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Adi pʉame Cosam cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Cosam pʉame Elmadam cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Elmadam pʉame Er cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
29 Er pʉame Jesús cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Jesús pʉame Eliezer cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Eliezer pʉame Jorim cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Jorim pʉame Matat cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
30 Matat pʉame Leví cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Leví pʉame Simeón cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Simeón pʉame Judá cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Judá pʉame José cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
José pʉame Jonám cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Jonám pʉame Eliaquim cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
31 Eliaquim pʉame Melea cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Melea pʉame Mena cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Mena pʉame Matata cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Matata pʉame Natán cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
32 Natán pʉame David cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
David pʉame Isaí cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Isaí pʉame Obed cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Obed pʉame Booz cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Booz pʉame Sala cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Sala pʉame Naasón cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
33 Naasón pʉame Aminadab cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Aminadab pʉame Admin cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Admin pʉame Arni cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Arni pʉame Esrom cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Esrom pʉame Fares cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Fares pʉame Judá cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
34 Judá pʉame Jacob cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Jacob pʉame Isaac cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Isaac pʉame Abraham cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Abraham pʉame Taré cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Taré pʉame Nacor cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
35 Nacor pʉame Serug cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Serug pʉame Ragau cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Ragau pʉame Peleg cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Peleg pʉame Heber cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Heber pʉame Sala cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
36 Sala pʉame Cainán cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Cainán pʉame Arfaxad cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Arfaxad pʉame Sem cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Sem pʉame Noé cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Noé pʉame Lamec cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
37 Lamec pʉame Matusalén cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Matusalén pʉame Enoc cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Enoc pʉame Jared cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Jared pʉame Mahalaleel cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Mahalaleel pʉame Cainán cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
38 Cainán pʉame Enós cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Enós pʉame Set cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Set pʉame Adán cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ macʉ̃ ãñupʉ̃.
Adán pʉame Dios cʉ̃ caqũẽnojʉ̃goricʉ ãnirĩ cʉ̃ macʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ ãñupʉ̃ yua.