2
Nɛbukɑnnɛsɑɑ duɔ́mɛ̀ tidɔuǹtì kɛ́yɑ̀ tɛtenkɑɑnìtɛ̀
1 Nɛbukɑnnɛsɑɑ kpɑ̀tì benni dɛ́rì miɛkɛ, kòo dɔú ntidɔuǹtì mɑtì kɛ̀ dɛ̀ɛ ò di mɛdiɛ̀ mbɑ́ ò í nnɑ kɛ duɔ́. 2 Kòo duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ tíí nho ɛì kó bɛyuwúòmbɛ̀ bɛmɔu nɛ̀ bɛtetiebɛ nɛ̀ bɛpɑ̃ɑ̃bɛ̀ kɛ̀ bɛ̀ bo ò nɑ̀kɛ́ o dɔuǹtì tu mù. Bɛ̀ tùɔ̀koo dìì mɔ̀nnì o borɛ̀ kòo bɛ̀ nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: 3 N dɔú ntidɔuǹtì mɑtì nti kɛ̀ dɛ̀ n di mɛdiɛ̀ nkɛ̀ n dɔ́ di ti nni nnɑ́kɛ́.
4 Kɛ̀ bɛ̀ɛ ò nɑ̀kɛ́ nɛ̀ Arɑmu ɛì kɔbɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì ḿbo sɑ̃́ɑ̃̀! A ti nɑ́kɛ́ ɑ dɔuǹtì, ti yóó dɑ nɑ́kɛ́mu tì tu mù.
5 Kòo bɛ̀ tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Kɛ̀ di í n nɑ̀kɛ́ n dɔuǹtì nɛ̀ tì tu mù n yóó di kékɛ́mu kɛ̀ di cɛ̃́ĩĩ nɑɑ́ ntidobontì. N ti ntɑ̃ɑ̃tɛ́. 6 Kɛ̀ di mɛ ntì nni nnɑ̀kɛ́ n di pɑ̃mmú yɛpɑ̃rɛ̀ diɛyɛ̀ kɛ di dɛ́úkùnnɛ. N nɑ́kɛ́nɛ̀ n dɔuǹtì nɛ̀ tì bɛnkú mù.
7 Kɛ̀ bɛnitinɔ̀mbɛ̀ɛ yíɛ́ kɛ́nɑ́kɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì kɛ dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì ti nɑ́kɛ́ ɑ dɔuǹtì, ti yóó dɑ nɑ́kɛ́mu tì tu mù. 8 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì dɔ̀: Dɛ̀ wenni! M bɑntɛ́ kɛ dò ndi dɔ́ kɛ́nkpɑɑ́ mɔkɛ mɛfíè mmɛ di yɑ̀ mɛ̀ɛ̀ kpɛ́í n tɑ̃ɑ̃tɛ́ tì. 9 Kɛ̀ di mɛ nyí n nɑ̀kɛ́ n dɔuǹtì tu mù n yóó di wɛ̃nnɛ́ kunɑsɑ̃́ɑ̃ kùmɑ́ɑ̀ ndi. Di dɑ̀kɛmu kɛ yó nni nsoú nkɛ nɑ́ɑ́ nsiyɑ́ɑ̀bìsí kɛ̀ dɛ̀ yɑ̀ɑ pɛ̃ɛ̃tɛ́nɛ̀. Mí mmɛ n yɛ̃ ndi n nɑ́kɛ́ n dɔuǹtì nti, dɛ mɔ̀nnì ndi m bo bɑntɛ́mɛ̀ kɛ dò ndi bo nɑ kɛ́ n nɑ́kɛ́ tì bɛnkú mù. 10 Kɛ̀ bɛnitinɔ̀mbɛ̀ɛ yíɛ́ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Òmɔù í yóó nɑ kɛ́dɔɔ̀ ɑ mɛ̀ mbèkú tì kutenkù kuù mmiɛkɛ, okpɑ̀ɑ̀tì mɔù mu nyí bekɛ́ oyuwúoǹtò yoo oteteu yoo opɑ̃ũ̀ mɔù ɑ mɛ nti békú tì, bɑ́ kòò dɛu yoo ò kpeńnì kɛ mɑmɛ̀. 11 A ti békú tì dɛumu, onìtì mɔù kɛtenkɛ̀ kiɛ ǹyĩ́nkɛ̀ kou bɑ́ɑ́ nɑ kɛ́ tì ndɑ nɑ́kɛ́. Wèè bo tì ndɑ nɑ́kɛ́ dɛ̀ í tú wèè bo kɛtenkɛ̀ kɛ mɔkɛ tinitikɔ̃̀ntì.
12 Dɛ mɔ̀nnì kòo kpɑ̀ɑ̀tì miɛkɛɛ pɛikɛ mɛdiɛ̀ nkòò dɔ̀ bɛ̀ɛ kuɔ mɛciì nyɛmbɛ̀ bɛ̀ɛ̀ kó dimɑ̀ɑ̀ bo Bɑbidɔnni. 13 Kɛ̀ bɛ̀ɛ pĩɛ̃kɛ́ dɛ kó tinɑ́ɑǹtì kɛ dɔ̀ bɛ̀ dò nkɛ́kuɔ mɛciì nyɛmbɛ̀ bɛmɔu. Kɛ̀ bɛ̀ɛ yúní Dɑnniyɛɛri nɛ̀ o nɛ́pobɛ̀ kɛ bo bɛ̀ kùɔ.
Kuyie mbɛnkɛmɛ̀ Dɑnniyɛɛri okpɑ̀ɑ̀tì dɔuǹtì
14-15 Kɛ̀ Dɑnniyɛɛrii bekɛnɛ̀ mɛciì nhokpɑ̀ɑ̀tì kó tihɑ̃ɑ̃pɔ̀ntì kóo kótì Adiyɔki, wèè do kɔri kɛ bo kuɔ Bɑbidɔnni kó mɛciì nyɛmbɛ̀ kɛ dɔ̀: Bɑ nkpɛ́í nte kòo kpɑ̀ɑ̀tì duɔ́ ndinùù dindi kó kubotí? Kɛ̀ Adiyɔkii ò nɑ̀kɛ́ tì dòmmɛ̀ pɑ́íí. 16 Kɛ̀ Dɑnniyɛɛri pɑ̃̀nkɛɛ kɔtɛ okpɑ̀ɑ̀tì borɛ̀ kóò bɑ̀ńtɛ̀ kɛ dɔ̀ wèe ò pɑ̃ mɛfíè nkòò yóó ò nɑ̀kɛ́mu o dɔuǹtì nɛ̀ tì bɛnkú mù.
17 Kɛ̀ Dɑnniyɛɛrii kò nkɛ́ tì nɑ̀kɛ́ o nɛ́pobɛ̀ Anɑnniyɑ nɛ̀ Mikɑyɛɛri nɛ̀ Asɑdiɑ. 18 Kɛ dɔ̀ bɛ̀ɛ bɑ́ntɛ̀ Kuyie nkɛ̀ kùu bɛ̀ kuɔ́ mmɛsémmɛ̀ kɛ́ bɛ̀ dɑ́ɑ ndɛ kó disɔ̀rì kpɛti, kɛ̀ bɛ̀ bɑ́ɑ́ bɛ̀ wɛ̃nnɛ́nɛ̀ Bɑbidɔnni kó mɛciì nyɛmbɛ̀ kɛ́kuɔ.
19 Mɛm̀mɛ kɛ̀ Kuyie mbɛnkɛ Dɑnniyɛɛri dɛ kó tidɔuǹtì tu mù ò duɔ́ dɛ̀ kɛyènkɛ̀, kòo kù sɑ̃ntɛ kɛ dɔ̀:
20 Tí nsɑ̃ntí Kuyie nsɑ̃́ɑ̃̀,
kuù te tikpetì nɛ̀ mɛciì.
21 Kuù cèèri yɛmɔ̀rɛ̀ nɛ̀ yɛwe,
kuù ɔ̃ɔ̃ bɔ nhokpɑ̀ɑ̀tì kɛ̀ kù mɛ ndɔ́ kuù ò íi.
Kuù duɔ́ mmɛciì mbɛ̀ɛ̀ mɛ̀ mɔ̀kɛ,
kuù ɔ̃ nte kòo nìtì nnɔ nkɛ bɑɑ̀tì dɛ̀mɑrɛ̀.
22 Kuù ɔ̃ɔ̃ bɛnkɛ onìtì dɛ̀ɛ̀ tu disɔ̀rì kpɛrɛ.
Kuù yɛ̃́ dɛ̀ɛ̀ sɔ̀ri dibiìnnì miɛkɛ,
kɛ yɛ̃́ kù borɛ̀ tumɛ̀ kuwenniku nku.
23 Fɔ̃́ nKuyie n yɛmbɛ̀ do tũ nkù n sɑ̃ntí fɔ̃́ nwe,
kɛ dɑ dɔúnnɛ̀ mutɔ̃mmú,
fɔ̃́ɔ̃̀ n duɔ́ mmɛciì nnɛ̀ muwɛ̃rímú
kɛ m bɛnkɛ ti dɑ bekɛ́ tì,
kɛ ti dɑ́ɑ ntìì kɔɔ́nnɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì.
24 Kɛ̀ Dɑnniyɛɛrii kɔtɛ Adiyɔki borɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì do yɛ̃ nwèe kuɔ mɛciì nyɛmbɛ̀, kɛ́tuɔkoo kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Bɑ́ɑ́ kuɔ mɛciì nyɛmbɛ̀, n tɑnnɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì borɛ̀ kɛ̀ nh ò nɑ̀kɛ́ o dɔuǹtì nɛ̀ tì bɛnkú mù.
25 Kɛ̀ Adiyɔki pɑ̃̀nkɛɛ kɔtɛnɛ̀ Dɑnniyɛɛri okpɑ̀ɑ̀tì borɛ̀ kóò nɑ̀kɛ́ kɛ dɔ̀: Sudɑɑ kɔbɛ ti pĩ̀ḿmúní bɛ̀, òmɔù bo bɛ miɛkɛ kɛ bo nɑ kɛ dɑ nɑ́kɛ́ ɑ dɔuǹtì nɛ̀ ti bɛnkú mù.
Dɑnniyɛɛri nɑ̀kɛ́mɛ̀ okpɑ̀ɑ̀tì o dɔuǹtì nɛ̀ ti bɛnkú mù
26 Kòo kpɑ̀ɑ̀tìi bekɛ́ Dɑnniyɛɛri bɛ̀ do yu wè kɛ tú Bɛtisɑsɑɑ kɛ dɔ̀: A yɛ̃ nhɑ bo nɑ kɛ́ n nɑ́kɛ́ n yɑ̀ tìì dɔuǹtì kɛ́ n nɑ́kɛ́ tì bɛnkúmɑ̀ɑ̀?
27 Kɛ̀ Dɑnniyɛɛrii ò tɛ̃̀ńnɛ́ kɛ dɔ̀: Okpɑ̀ɑ̀tì, mɛciì nyiɛ̀ mɔù í bo yoo onitinɔ̀ntì yoo opɑ̃ũ̀ yoo oteteu wèè bo nɑ kɛ́ dɑ nɑ́kɛ́ ɑ dɔuǹtì tu mù. 28 Kuyie nnɛ́ bomu kɛĩ́nkɛ̀ kùù dɑ́ɑnko disɔ̀rì kpɛti. Okpɑ̀ɑ̀tì Nɛbukɑnnɛsɑɑ, kuù dɔ́ kɛ́ dɑ bɛnkɛ tìì yóó tuɔkɛní. Ntɛ ɑ dɔú ntìì dɔuǹtì kɛyènkɛ̀ ɑ dɔ́ù: 29 Okpɑ̀ɑ̀tì ɑ duɔ́ dìì mɔ̀nnì kɛ́ntoti ɑ yɛ̀mmɛ̀ dɛ̀ɛ̀ kpɑɑní dɛ kpɛ́í, kɛ̀ wèè dɑ́ɑnko disɔ̀rì kpɛti kòò dɑ bɛnkɛ tìì yóó tuɔkɛní yɛwe yɛ̀ɛ̀ kpɑɑní. 30 Kuyie nkuù tì nni ndɑ́ɑ, ndɛ̀ í tú kù yɛ̃ n ciì kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛsɔmbɛ, kù tì nni ndɑ́ɑ nkɛ̀ m bo ti ndɑ nɑ́kɛ́mu kɑ̀ɑ yĩ́ɛ̃́tɛ́ tìì dɑ kɔɔ́nnɛ̀ ɑ yɛ̀mmɛ̀ miɛkɛ.
31 Okpɑ̀ɑ̀tì ntɛ ɑ yɑ̀ dɛ̀ ɑ dɔuǹtì miɛkɛ: A yɑ̀ tɛtenkɑɑnìtɛ̀ ntɛ kɛ̀ tɛ̀ dɛu kɛ mɛ̀nkɛ dɛu bɑ́ tɛ̀ í mɔkɛ tɛ̀ mɑ̀mɛ̀ kɛ duò tikɔ̃m̀bùɔ̀tì kɛ miɛti kɛ cómmú ɑ ììkɛ̀. 32 Kɛ̀ tɛ yuu tú mɛsɔɔ mmɑ́ɑ̀, tɛ cĩ̀ncĩ̀nnì nɛ̀ tɛ bɑɑ̀ nkɛ̀ dɛ̀ tu timɑ́tì pɛ́ítì, tɛ pɔutì nɛ̀ tɛ kpèrɛ̀ kɛ̀ dɛ̀ tu disɔɔwũɔ̃̀. 33 Kɛ̀ tɛ tɑ̀ɑ̀kɛ tú timɑ́tì, kɛ̀ tɛ nɑɑ̀cɛ̀i dikéè tu timɑ́tì ditɛrì tiyɑɑtì. 34 Kɑ̀ɑ ntɛ̀ wùó nkɛ̀ ditɑ̃́rì mɑrìi cɑ́tɛ́ní ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ dimɑ́ɑ̀ bɑ́ òmɔù í dì nɑmpɛ kɛ̀ dì mbírímúní kɛ bɔ́tɛ́ tɛ tɑ̀ɑ̀kɛ ìì tu timɑ́tì nɛ̀ tiyɑɑtì kɛ̀ dɛ̀ɛ bɔ́ɔ́tɛ́ bɔ́ɔ́tɛ́. 35 Timɑ́tì nɛ̀ tiyɑɑtì nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ nɛ̀ mɛbiɛrimɛ nɛ̀ mɛsɔɔ nkɛ̀ dɛ̀ɛ nɑɑ́ nkutɑ̃ɑ̃yukú kɛ̀ kuyɑɑkù dɛ̀ tùótɛ́ kù ɔ̃ɔ̃ túótɛ́ mɛ̀ɛ̀ botí muyɑbuɔ́, kɑ̀ɑ dɛ̀ mɔ̀ńtóo. Ditɑ̃́rì dìì do tɛ̀ bɔ̀tɛ́ kɛ̀ dindii nɑɑ́ nditɑ̃rì diɛrì kɛ́píɛ nkɛtenkɛ̀ kɛmɔu.
36 Okpɑ̀ɑ̀tì ɑ yɑ̀ tìì dɔuǹtì nti. Nɛ́ ntɛ tì bɛnkú mù: 37 Fɔ̃́ɔ̃̀ tu okpɑ̀ɑ̀tì wèè pɛ̃ɛ̃tɛ́ bɛsɔmbɛ bɛmɔu. Kuyie nkuù dɑ duɔ́ ntikpɑ̀tì nɛ̀ muwɛ̃rímú kɑ̀ɑ kpeńnì kɑ̀ɑ yètìrì dɛu. 38 Kuyie n duɔ́ nfɔ̃́ nwe bɛnìtìbɛ̀ nɛ̀ iwũɔ̃ nɛ̀ tiwɑnwɑntì nɛ̀ tinɔ̀tì kɑ̀ɑ dɛ̀ bɑkɛ́. Okpɑ̀ɑ̀tì fɔ̃́ɔ̃̀ tu tɛtenkɑɑnìtɛ̀ yuu, mɛsɔɔ nkpɛri. 39 A kó difɔ̃nkúò dikpɑ̀ɑ̀tìyuu tɛrì dìì yóó ɑ̃nnɛ́ di wɛ̃rímú í tùɔ̀kɛ ɑ kɔ̃mu, dindi kó difɔ̃nkúò, kɛ̀ ditɑ̃ɑ̃́nnì ɑ̃nnɛ́ dìì tu disɔɔwũɔ̃̀ kɛ́pitɛ́ kutenkù kumɔu. 40 Kɛ̀ dikpɑ̀ɑ̀tìyuu nɑɑnnìi ɑ̃nnɛ́ kɛ́nkpeńnì kɛ dò ntimɑ́tì, timɑ́tì pùɔ̀ mmɛ̀ɛ̀ botí kɛ yɔurí dɛmɔu, mɛɛ̀ botí nku dɛ kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu yóó pɔntɛmɛ̀ yɛketiyɛ̀. 41 Kɛ́ndònnɛ̀ ɑ yɑ̀mɛ̀ tɛtenkɑɑnìtɛ̀ nɑɑ̀cɛ̀i kɔkɛ́nɛ̀mɛ̀ tiyɑɑtì nɛ̀ timɑ́tì, dɛndɛ bɛnkú kɛ tú mɛtɑummɛ̀ í yó mbo dɛ kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu miɛkɛ kɛ̀ di nɛ́ wɛ̃tɛ kɛ́nkpeńnì di miɛkɛ timɑ́tì tɛ̃mɛ̀. 42 Inɔ́mbí ìì kɔkɛ́nɛ̀ tiyɑɑtì nɛ̀ timɑ́tì dɛndɛ bɛnkú kɛ dò ndɛ kó dikpɑ̀ɑ̀tìyuu yó nkpeńnì kupíkù kùmɑ́ɑ̀ ndi, kɛ̀ kutɛkù cĩ̀ĩnnì. 43 Dɛ̀ bɛnkú kɛ dò ndɛ kó bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀ yóó tɑunnɛ̀ bɛtɔbɛ̀ mbɛ kɛ́mpuokú bɛtɔbɛ̀ kó bɛsɑpɑ̀mbɛ̀. Dɛ kó mɛtɑummɛ̀ mɛ nyí yó nkpeńnì, kɛ́ndònnɛ̀ timɑ́tì ɔ̃ɔ̃ í ntɑunnɛ̀mɛ̀ tiyɑɑtì.
44 Dɛ kó tikpɑ̀tì mɔ̀nnì ndi Kuyie nyóó ɑ̃nnɛ́mɛ̀ dikpɑ̀ɑ̀tìyuu tɛrì dìì yóó pɔntɛ yɛsɔnyɛ yɛ̀ɛ̀ di niitɛ́nɛ̀ bɑ́ yɛ̀ tɛ̃́nkɛ bɑ́ mbo kɛ̀ dindi nɛ́ mbo sɑ̃́ɑ̃̀. 45 A do yɑ̀ dìì tɑ̃́rì kɛ̀ dì cɑ̀tɛ́ní ditɑ̃rì ĩ́nkɛ̀ nɛ̀ dimɑ́ɑ̀ bɑ́ òmɔù í dì nɑmpɛ kɛ̀ dì bìrímúní kɛ pɔ̀ntɛ timɑ́tì nɛ̀ disɔɔwũɔ̃̀ nɛ̀ tiyɑɑtì nɛ̀ mɛbiɛrimɛ nɛ̀ mɛsɔɔ. Okpɑ̀ɑ̀tì, Kuyie nkuù dɑ dɑ́ɑ ndɛ̀ɛ̀ yóó tuɔkɛní. Dɛ kó tidɔuǹtì tu timɔ́mmɔnti nti kɑ̀ɑ dò nkɛ́yie n dɑ nɑ̀kɛ́ tì.
46 Kòo kpɑ̀ɑ̀tì Nɛbukɑnnɛsɑɑ do kɛ́nínkóo Dɑnniyɛɛri ììkɛ̀ kóò sɑ̃ntɛ kóò dɛ̀úkùnnɛ kɛ́duɔ́ nkɛ̀ bɛ̀ɛ ò pɑ̃mmú yɛpɑ̃rɛ̀ nɛ̀ tùdɑ̀ɑ̀ríbɛ̀ bɛbotí bɛbotí, 47 kɛ́deè kòo nɑ́kɛ́ Dɑnniyɛɛri kɛ dɔ̀: Kuyie ndi tũ nkù kuù mɛ̀nkɛ dɛunɛ̀ dɛsɔnnɛ dɛmɔu kɛ pɛ̃ɛ̃tɛ́ yɛbɔkɛ̀, kuù bɑkɛ́ bɛkpɑ̀ɑ̀tìbɛ̀, kuù mɑ́ɑ̀ dɑ́ɑnko dɛ̀ɛ̀ sɔ̀ri kɛ yɛ̃́ fɔ̃́ɔ̃̀ mɑ́ɑ̀ nɑ kɛ n dɑ́ɑ ndisɔ̀rì kpɛti. 48 Dɛ kó difɔ̃nkúò kòo kpɑ̀ɑ̀tìi dɛ́úkùnnɛ Dɑnniyɛɛri kóò pɑ̃mmú yɛpɑ̃rɛ̀ sɑ̀ɑ̀yɛ̀ kóò bɑɑ́ mBɑbidɔnni kɛ̀ weè mbɑkɛ́ mɛciì nyɛmbɛ̀ bɛmɔu. 49 Kɛ̀ Dɑnniyɛɛrii bekɛ́ okpɑ̀ɑ̀tì kòo bɑɑ́ nSɑdidɑki nɛ̀ Mɛsɑki nɛ̀ Abɛɛdi-Nɛkoo Bɑbidɔnni tempɛ̃ nkɛ̀ wenwe ntú wèè tũ̀ nhokpɑ̀ɑ̀tì.