2
Nabucodonosor oexa ra'uague mba'erã paa Daniel omombe'u porãveague
1 Huvixave Nabucodonosor mokoĩ ma'etỹ re ma oĩa py peteĩ mba'e oexa ra'u. Ha'e vy onhe'ẽ py onhemondyi rei vy ndoke kuaavei.
2 Ha'e rami vy huvixave oenoĩ uka imba'ekuaa va'e kuery, hexa pyrã apoa, imba'evyky va'e ha'e caldeu kuery, huvixa oexa ra'u va'ekue omombe'u porãve aguã. Ha'e kuery oupa ma vy huvixave renonde ojexa uka okuapy.
3 Huvixa aipoe'i ha'e kuery pe:
— Xee aexa ra'u kuri peteĩ. Xenhe'ẽ py nda'eveia aendu guive aikuaaxe vy teĩ.
4 Ha'e ramo huvixa pe caldeu kuery aipoe'i okuapy aramaico ayvu py:
— Toikove huvixa raka'e rã peve! Emombe'u ke ha'vy rexa ra'u va'ekue ore nerembiguai kuery pe. Ha'e ramo romombe'u porãve 'rã ndevy — he'i okuapy.
5 Huvixa ombovai vy aipoe'i caldeu kuery pe:
— Peteĩ mba'e ma xee po rami aikuaa: Jypy xevy pemombe'u 'rã aexa ra'uague, ha'e gui mba'erã paa guive. Ha'e nunga napemombe'u porãi ri ramo pendeayapaa 'rã, pendero voi ombovaipaa 'rã.
6 Ha'e rã xapy'a rei aexa ra'u va'ekue ranhe pemombe'u porã, ha'e guive mba'erã paa guive pemombe'u ri ramo mba'emo porã ete ame'ẽ 'rã pẽvy, romboete uka 'rã guive. Ha'e nunga rupi pemombe'u xevy aexa ra'u va'ekue, ha'e gui mba'erã paa guive — he'i.
7 Ha'e gui mokoĩguea ma ombovai vy
— Oreruvixave, ore nerembiguai kuery pe jypy remombe'u 'rãgue rexa ra'u va'ekue. Ha'e ramo ma romombe'u 'rã mba'erã paa — he'i okuapy.
8 Ha'e gui ma huvixa ijayvu vy aipoe'i:
— Xee aikuaa pemboare rivea teĩ, mba'eta peikuaa xeayvuague oiko ete 'rãa,
9 po rami: Aexa ra'u va'ekue napemombe'ui ri ramo peteĩgue'i pyve rombopagapa 'rã. Mba'eta apu rupi pejogueroayvu ra'e, xerenonde xembotavya rupi pendeayvu teĩ, pemboare xemboexaraixe vy. Nda'evei. Pemombe'u na aexa ra'u va'ekue. Ha'e ramo mae ma aikuaa 'rã mba'erã paa voi pemombe'u porã kuaa — he'i.
10 Ha'e ramo huvixave renonde caldeu kuery ombovai vy aipoe'i:
— Ha'e rami avi oreruvixave, yvy re jipoi ndee remombe'u uka va'e omombe'u kuaa va'erã. Mba'eta huvixa yvatekueve ha'e ipo'akapave va'e teĩ ae ma, peteĩve ma voi pova'e ramigua nomombe'u ukaai 'rã guembiguai kuery imba'ekuaa va'e pe, hexa pyrã apoa, neĩ caldeu kuery pe guive.
11 Oreruvixave, ndeayvua ma haxy vai ete va'e. Avave rei jipoi ndevy omombe'u kuaa va'erã, tuuete kuery e'ỹ vy. Ha'e rami avi ha'e va'e kuery ma nhande kuery reve ndoikoi — he'i okuapy.
12 Ha'e rami rã huvixave ivai vy ipoxy vaipa. Ha'e vy oayvu omondouka imba'ekuaa va'e kuery Babilônia py ikuai va'e ha'e javi ojukapaa aguã.
13 Ha'e ramo ijayvuague imba'ekuaa va'e kuery ojukapaa aguã regua oikuaa pavẽ ramo Daniel ha'e irũ kuery voi oekaa avi ojuka aguã.
14 Babilônia pygua imba'ekuaa va'e kuery jukapaarã oo va'e ma huvixave pegua xondaro ruvixa Arioque hery va'e. Ha'e va'e reve ma Daniel o'arandua ha'e oiko kuaa rupi jogueroayvu.
15 Ha'e vy huvixave rembiguai Arioque pe Daniel aipoe'i:
— Mba'e re tu po rami ete huvixave ijayvu? — he'i. Ha'e ramo Arioque ombovai vy Daniel pe omombe'u mba'emo oiko va'ekue.
16 Ha'e ramo huvixavea py Daniel oo vy ixupe ojerure oa'anga pukuve'i ju aguã re, huvixave pe omombe'u porã aguã oexa ra'u va'ekue mba'erã paa.
17 Ha'e gui ma Daniel ngoo py oo vy oirũ kuery Hananias, Misael ha'e Azarias pe ju omombe'u.
18 Ha'e kuery reve Nhanderuete yva pygua pe ojerure okuapy, omboaxy vy oikuaa e'ỹ pyre oikuaa uka aguã re, Babilônia py imba'ekuaa va'e kuery ojukapaa py Daniel ha'e irũ kuery ojukaa avi e'ỹ aguã.
19 Ha'e ramo oikuaa e'ỹ pyre Daniel pe oikuaa uka pyávy mba'emo oexa ukaa py. Ha'e ramo Nhanderuete yva pygua re Daniel ima'endu'a porã.
20 Ha'e vy aipoe'i:
— Tove Nhanderuete rery re ta'ima'endu'a porãa raka'e rã peve, mba'eta ixuguigua ae ou 'arandu ha'e po'akaa.
21 Ha'e ae ma oguerova 'rã ára, hi'ára py porã mba'emo ojapoa aguã. Oipe'a 'rã huvixa kuery, ha'e gui amboae ju 'rã omoĩ huvixarã. Omo'aranduve 'rã hi'arandu va'e, mba'eta oendu kuaa va'e pe oikuaa ukave 'rã mba'emo.
22 Ha'e rami vy oikuaa uka 'rã ndoikuaai pyre ha'e onhomi mbyre voi. Ha'e ma pytũa py mba'emo oĩ va'e voi oikuaa va'e. Ha'e gui hendy va'e ma hexegua ae.
23 Xeru kuery ruete, ndee ae roguerovy'a ha'e romboete, mba'eta xevy pe reme'ẽ xe'arandurã ha'e xembaraete aguã. Ange reikuaa uka kuri huvixave oexa ra'u va'ekue xee rojerureague — he'i.
24 Ha'e gui ma Babilônia py imba'ekuaa va'e kuery jukapaarã omoĩ mbyre Arioque va'ea py ju Daniel oo. Ha'e py oike vy aipoe'i ixupe:
— Ejuka eme imba'ekuaa va'e kuery Babilônia pygua. Xereroike huvixave renonde, ha'e ramo huvixave pe xee amombe'u 'rã oexa ra'u va'ekue mba'erã paa — he'i.
25 Ha'e rami rã Arioque ma huvixave renonde ogueroike pojava Daniel. Ha'e vy aipoe'i ixupe:
— Peteĩ ava ajou Judá gui escravo-rã jaru va'ekue regua. Ha'e va'e ma omombe'u 'rã rexa ra'u va'ekue mba'erã paa — he'i.
26 Ha'e ramo huvixave ombovai vy Daniel Beltessazar hery mboae va'e pe aipoe'i:
— Ndee pa remombe'u ta aexa ra'u va'ekue, ha'e gui mba'erã paa?
27 Ha'e ramo huvixave renonde Daniel oĩa py ombovai:
— Xeruvixa, oikuaa e'ỹ pyre remombe'u uka teĩ avave rei nomombe'u kuaai 'rã ndevy, imba'ekuaa va'e kuery, hexa pyrã apoa, neĩ imba'evyky va'e kuery voi.
28 Ha'e rami teĩ peteĩ oiko Nhanderuete yva re. Ha'e va'e ae ma oikuaa uka 'rã ndajaikuaai va'e. Ha'e rami vy xeruvixa Nabucodonosor, ndevy pe oikuaa uka opaa ára mba'emo oiko va'erã. Ha'e gui ma nderupa py reke rejupya py ndeke rupi rexa ra'u va'ekue ma po rami:
29 Xeruvixa, nderupa rupi ndetui reve repẽxa rejupy va'ekue raka'eve rã mba'emo oiko va'erã re. Ha'e ramo ndajaikuaai va'e kuaa ukaa ae oikuaa uka ndevy mba'emo oiko va'erã.
30 Ha'e gui ma xevy pe ju oikuaa uka, pavẽ hi'arandu va'e gui xe'aranduve ramo e'ỹ guive, ha'e rã ndee xeruvixa pe amombe'u aguã mba'erã paa, ndee reikuaa porãve aguã ndeke rupi repẽxa reiague.
31 — Ha'e gui xeruvixa, ndee rexa rã peteĩ ava ra'angaa tuvixa va'e ojekuaa. Ha'e va'e ma tuvixa ete, overaa nda'evei ete va'e opu'ã ho'amy nerenonde, jaexa rã nhanemongyje rei va'e.
32 Inhakã ma ouro guigua. Ipexo ha'e ijyva ma prata guigua. Hye ha'e hi'u rupi peve ma overa va'e guigua.
33 Hetyma ma ferro guigua. Ha'e rã ipy ma ferro ha'e yapo guigua.
34 Rema'ẽ rã peteĩ ita oi ouvy oĩague gui, avave rei omboia ramo e'ỹ. Ha'e va'e ma ipy ferro ha'e yapo guigua áry ho'a vy omongu'ipa.
35 Ha'e rami vy ta'angaa ha'e javi iku'ipa vyvoi: ferro guigua, yapo, overa va'e, prata ha'e ouro guigua. Iku'ipa vy mba'emo pirekue aty ramigua rive ojeapo rã yvytu oguerovevepa heravy. Oĩague py ha'e nungakue jipovei. Ha'e rã ita ava ra'angaa ombovaipa va'ekue ma yvyty guaxu ojeapo vy yvy jave re omonyẽ.
36 — Ha'e ramigua rima rexa ra'u va'ekue. Ha'e gui xeruvixa, mba'erã paa voi romombe'u avi 'rã ndevy.
37 Xeruvixa, ndee ae ma huvixa ikuai va'e ruvixave reĩ. Ndevy pe Nhanderuete yva pygua ome'ẽ huvixa reĩ aguã. Ha'e rami vy nembopo'aka, nemombaraete ha'e nemboyvate.
38 Ndepo py omboaxa guive avakue opa rupigua, mymba nhuũndy rupi ikuai va'e, ha'e guyra oveve va'e, ha'e kuery ha'e javi re ndepo'aka aguã. Ndee ae ma inhakã ouro guigua.
39 Ha'e gui ndee ndereikovei ma ramo nderekovia amboae ju 'rã ipo'aka ndegui iporiauve va'erã. Ha'e gui peteĩ ju 'rã opu'ã mboapya ipo'aka aguã. Ha'e va'e ma overa va'e guigua, yvy jave re ipo'aka avi va'erã.
40 Ha'e va'e gui irundya ipo'aka va'e ma ferro rami ete 'rã imbaraete, ferro nhomopẽmbaa ha'e nhomboa'ypaa rami 'rã joguereko. Ferro opa mba'e omopẽmbaa rami ha'e va'e voi nhomopẽmba ha'e nhomboa'ypa 'rã.
41 Ha'e rami avi ipy ha'e ipyxã rexa va'ekue ma amongue henda py yapo guigua, ha'e rã amboae henda py ma ferro guigua 'rã oĩ, mba'eta ha'e va'e openaa ma oja'o 'rã. Ha'e rami teĩ hexe oĩ 'rã ferro rami oĩ atã aguã, ferro ha'e yapo re irũ va'e rexaague rami.
42 Ipyxã ma ferro guigua ha'e yapo guigua reve ikuaia rami avi ha'e va'e po'akaa voi amongue henda py imbaraete 'rã, ha'e rã amboae rupi ma ikangy 'rã.
43 Ha'e gui ferro yapo re irũ va'e rexaague rami ha'e va'e kuery voi amboae regua re omenda vy irũmba 'rã okuapy teĩ joe nonhembojai 'rã guive, ferro yapo re ndoje'aia rami.
44 Ha'e gui ma ha'e va'e huvixave kuery oĩ jave Nhanderuete yva pygua peteĩ omoĩ 'rã ipo'akapa va'e omomba pyrã e'ỹ. Ha'e va'e po'akaa ma amboae regua pe ndoaxai 'rã. Ha'e rami 'rãgue py omboa'ypa ha'e ombovaipa 'rã amboae kuery po'akaa ha'e javi, ha'e vy ha'e ae oĩ 'rã raka'e rã peve.
45 Ha'e rami vy yvyty gui ita omboia ramo e'ỹ oi ouvy va'e rexa va'ekue ma omboa'ypa 'rã: ferro guigua, overa va'e, yapo, prata ha'e ouro guigua ha'e javi. Ha'e rami xeruvixa, ndevy pe Nhanderuete yvate ete va'e oikuaa uka ra'e raka'eve rã oiko va'erã. Pova'e ae rexa ra'u va'ekue, ha'e mba'erã paa voi ha'e rami ae, oguerovia pyrã meme — he'i.
46 Ha'e gui ma huvixave Nabucodonosor guenapy'ã re oĩ Daniel renonde, ngova yvy re omovaẽ reve. Ha'e vy ijayvu tembi'u ha'e heakuã porã va'e ixupe oguerua aguã re.
47 Huvixave aipoe'i Daniel pe:
— Anhetẽ ete peẽ kuery ruete ma tuuete ikuai va'e gui yvateve va'e, huvixave ikuai va'e ruvixa, oikuaa e'ỹ pyre kuaa ukaa guive, mba'eta aikuaa e'ỹ va'ekue reikuaa uka xevy — he'i.
48 Ha'e ramo huvixave omboyvate Daniel. Ha'e vy ixupe ome'ẽ reta iporã ete va'e, omoĩ guive Babilônia katy'i rupi ikuai va'e ha'e javi re opena aguã, Babilônia py imba'ekuaa va'e kuery ha'e javi ruvixarã guive omoĩ.
49 Daniel ojerure rã huvixave irũ kuery omoĩ avi Babilônia py mba'emo ikuai va'e re opena aguã: Sadraque, Mesaque ha'e Abede-Nego hery va'e. Ha'e rã Daniel ma huvixave ro py ae oiko.