30
Bu Rachel Minj Bimarneyawmayi Jacob.
Genesis 30:1-8
Bu Rachel narrinj bu ngaleng minj Jacob bimarneyawmayi wurdyaw, wanjh ngaleng kirnni bikirnweyi ngalbu benedanginj. Wanjh kunu bimarneyimeng Jacob, “Kanyawwo wurdwurd, dja bu burrkyak, wanjh ngarrowen.” Wanjh Jacob birruy, yimeng, “Yiddok ngaye yimankek yiyime God, nawu nungan ngunmarnbom minj yiyawmang?” Wanjh ngaleng yimeng, “Ngahli wanjh Bilhah ngalbu nganmarnedurrkmirri. Nguneyuwn ba ngaleng nganmarneyawmang, nawu kayawmang, wanjh namekbe ngaye ngardduk wurdyaw.”
Wanjh kunmekbekenh kunu ngaleng biwong Bilhah ngalbu bimarnedurrkmirri, biwong Jacob bu ngalbininjkobeng yimerranj. Wanjh Jacob beneyonginj. Dja ngaleng yawkani bimarneyawmey Jacob beywurd. Wanjh Rachel yimeng, “God wanjh yiman ngandjadmeng, yimeng ngamak, nungka nganbekkang bu ngakebdjarrkmi dja nganyawwong narangem.” Kunmekbekenh kunu ngaleng bingeykurrmeng Dan.* Mahni kunngey kamenyime “Yimeng ngaye ngamak”.
Bilhah ngalbu Rachel bimarnedurrkmirri wanjh yawoyhyawkani, dja bimarneyawmey Jacob nabuyika beywurd. Wanjh Rachel yimeng, “Ngaye yiman nganeyimarreni bulkkidj ngalbu nganedanginj, dja ngaye ngawinhmeng.” Wanjh kunu ngaleng bingeykurrmeng Naphtali. Mahni kunngey kamenyime “Nganeburren”.
Bu Jacob Benbornang Birribuyika Wurdwurd.
Genesis 30:9-24
Bu Leah narrinj bu ngaleng ngurdmeng, minj kayawoyhyawmang, wanjh ngaleng bikang Zilpah ngalbu bimarnedurrkmirri, dja biwong Jacob kabeneyo. 10 Wanjh Zilpah ngalbu Leah bimarnedurrkmirri, ngaleng wanjh bimarneyawmey Jacob beywurd. 11 Wanjh Leah yimeng, “Kunukka wanjh kunmak.” Wanjh kunu ngaleng bingeykurrmeng Gad. Mahni kunngey kunubewu kamenyime “Kunmak kunwern”. 12 Zilpah ngalbu bimarnedurrkmirri Leah wanjh bimarneyawmey Jacob nabuyika beywurd. 13 Wanjh Leah yimeng, “A! Ngadjalnjilngmak, morlehmorlenj kaluk kabirriyime bu ngaye nganjilngmak.” Wanjh kunu ngaleng bingeykurrmeng Asher.§ Mahni kunngey kamenyime, “Nganjilngmak”.
14 Kaluk bolkyimi bu manmim wheat birrimimmoyhmangi, Reuben wam kore kabbal dja ngalkeng mankolhde manme manbu ngeyyoy mandrake* Mahni mankolhde wanjh daluk birriyimi bu kabenmarnbun bininj kabindimarnedjare. , dja kumkang kore ngalbadjan Leah. Wanjh Rachel bimarneyimeng Leah, “Kab kanwo yikah manbu mandrake manbu nayaw ke ngalkeng.” 15 Dja Leah bimarneyimeng, “Yiddok minj yiyime bonj bu kanyimey nabininjkobeng ngardduk? Yidjare yikan mandrake warridj manbu nayaw ngardduk ngalkeng?” Wanjh Rachel yimeng, “Kaluk kamak nguneyuwn Jacob kuninjkunu kumunun bu ngudda kanwon mandrake manbu nayaw ke ngalkeng.”
16 Wanjh kunu bu Jacob kumbebmeng kabbalbeh bu wolewoleh, Leah wam birrabkeng, yimeng, “Ngudda bolkkime ngarryo, dja ngaye karremulewam ngaweykang mandrake manbu nayaw ngardduk ngalkeng.” Wanjh kunu beneyonginj bu kunmekbe kumunun.
17 Wanjh God bibekkang Leah, dja yawkani, bimarneyawmey Jacob beywurd nabuyika nawu marnbom kunbidkudji ngalengngarre. 18 Wanjh Leah yimeng, “God ngankarremulewam bu ngalbu nganmarnedurrkmirri ngawong nabininjkobeng ngardduk.” Wanjh kunu ngaleng bingeykurrmeng Issachar. Mahni kunngey kunubewu kamenyime “Ngankarremulewam”.
19 Leah yawoyhyawkani, dja bimarneyawmey Jacob beywurd nabuyika nawu marnbom kunbidkudji dja nakudji ngalengngarre. 20 Wanjh Leah yimeng, “God nganwong burudjang namakmak. Bolkkime wanjh nabininjkobeng ngardduk yiman ngankukenhme, kunmekbe kakurduyime bu ngaye ngamarneyawmey kunbidkudji dja nakudji bebeywurd.” Wanjh kunu ngaleng bingeykurrmeng Zebulun. Mahni kunngey kunubewu kamenyime “Ngankukenhme”. 21 Kaluk rerrikah ngaleng yawmey ngaldaluk, dja bingeykurrmeng Dinah.
22 Wanjh yerre God biburrbom Rachel bibekkang dja bimarnbom ba kamak kayawkan. 23 Wanjh ngaleng yawkani, yawmey narangem dja yimeng, “God nganmarneyakwong bu bininj ngandiwarreweyi.” 24 Ngaleng bingeykurrmeng Joseph, wokkihyimi, “Ngadjare Yawey nganmarnerawon nabuyika narangem.” § Mahni kunngey kayime “Ngadjare kanyawoyhwon”.
Jacob Nuye Mayh Birrimirndewernmerrinj.
Genesis 30:25-43
25 Wanjh bu Rachel biyawmey Joseph, kaluk yerrekah Jacob bimarneyimeng Laban, yimeng, “Kanmunkewemen ba ngarrurndeng kunred ngardduk. 26 Kanwo ngalbibininjkobeng ngardduk, dja mak wurdwurd nawu ngaye marnehmarnedurrkmirri beddakenh, dja kanmunkewemen ngare. Ngudda yiburrbun bu kunkimuk ngaye marnehmarnedurrkmirri.”
27 Dja Laban bimarneyimeng, yimeng, “Bu ngudda nuk yiyime ngamak, yuwn yire, ngarrnin. Ngaye ngabolbmeng bu mankurdang nganmarneyimeng bu Yawey nganmarnekurduyimeng kunmak bu nguddakenh. 28 Dja bu ngudda njale yidjare marnekarremulewan, wanjh yingeybu, won.”
29 Jacob yimeng, “Ngudda yiburrbun bu ngaye kamak marnehmarnedurrkmirri, dja bu mayh ke kamak rowk ngabennahnani. 30 Bu ngaye minj ngambangmerawinj, wanjh minj ngudda yikarrmeninj nawern, dja bu ngaye dorrengh wanjh ngunmarnewernminj duninjh, dja Yawey ngunmarnekurduyimeng kunmak kore baleh yarrkka ngaye ngahrey. Dja kaluk baleh kayime bu ngaye ngabenmarnemang bedberre nawu ngaye ngardduk?” 31 Wanjh Laban bidjawam, “Kaluk njale won?” Jacob biwokmey yimeng, “Yuwn njale kanwon, dja ngaye mayh ke ngabenyawoyhwon manme, dja ngabendjalnahnan bu kuhni kaluk kanmarnekurduyime. 32 Kanmunkewemen ngare bolkkime kore mayh ke kabirrihmirnderri, dja ngabenbebke rowk nawu mayh nawu birrimudbubuyika dja birrikukdjirlhdjirlmikenh, dja ngabenbebke rowk sheep yaw nawu birrikukbulerri, dja goat nawu birrikukdjirlhdjirlmikenh dja birrimudbubuyika. Bedda wanjh bu ngabenmang wanjh yikarremulewan ngardduk. 33 Dja kaluk yinan bu ngawoybuk, bu ngudda yirohrokme nawu kankarremulewan. Bu yinan ngaye yimankek ngakarrme goat nawu minj mudbubuyika dja minj kukdjirlhdjirlmikenh, dja sheep yaw nawu minj kukburlerri, wanjh namekbe yiyime ngadjirdmey.” 34 Wanjh Laban yimeng, “Mah, kunmekbe ngarrkurduyimen kore ngudda yimeng.”
35 Madjamku kunmekbe yimeng Laban, dja kundjalmekbe kunbarnangarra Laban benbebkeng rowk goat narahrangem nawu birrikuklayirrhlayirrmikenh dja birrikukdjirlhdjirlmikenh, dja ngaldahdaluk nawu birrimudbubuyikani dja birrikukdjirlhdjirlmikenh, birriwern rowk nawu birriwohmudbeleni. Dja mak benbebkeng rowk birrikukbulerri sheep yaw, dja benwong bebeywurd nuye kabindinahnan. 36 Dja bindikang djarreh duninjh bu kunbarnangarra danjbik, dja Jacob nungka djahdjalni kured bennahnani birrimirndebuyika nawu Laban nuye mayh.
37 Yiman djamku kuhni Laban kurduyimeng, dja Jacob nungka wanjh dulkberldjobkeng manbu karrulkngeyyo poplar, almond, dja plane kundulk, wanjh dulkmornihmorninjkurrmeng. 38 Wanjh manmekbe kundulk rowk manbu dulkmornihmorninjkurrmi wanjh nungka dulkdjabdjabnameng kumirrk bedberre mayh, kore kukku borrahkendi bedberre mayh kore birrimrey birribonguni. Dja mayh bu birrimrey birribonguni wanjh kumekbe warridj birrimarreni. 39 Wanjh kumekbe birrihdjalmarreni kore kurrulkmihmimirrk kore dulkdjahdulkdjabdjabdi. Dja kaluk yayaw bedberre nawu bindiyawmangi wanjh birrikuklayirrhlayirrmikenh, birrimudbubuyikani, dja birrikukdjirlhdjirlmikenh. 40 Jacob benlarlmey nawu yaw benkurrmeng bebbehbeh, dja mayh nawu mirndehmirnderri nungka benkebborledkeng birribalhbolknani kore Laban nuye mayh birrihmirnderri, nawu birrikuklayirrhlayirrmikenh dja birrikukbulerri. Dja wanjh nungka benkurrmeng mayh nuye bebbehbeh, minj bindirawoyi nawu Laban nuye.
41 Dja yarrkka bu birriwernhngudjmak nawu ngaldahdaluk mayh bindihmangi, wanjh Jacob dulkdjabnami kore kukku borrahkendi birribonguni, kukok bedberre kundulk, ba kunu birrimarreni kore darnkih dulkdjabdjabdi. 42 Dja bu nungka bennani birringudjwarreni myah, wanjh minj dulkdjabnameninj. Wanjh kunu nawu birringudjwarre mayh kaluk Laban nuye, dja nawu birringudjmak wanjh Jacob nuye. 43 Wanjh bu kunmekbe kurduhkurduyimi Jacob wernhkukenminj duninjh, dja mayh mirndewernminj nuye nawu sheep dja goat, dja mak benkarrmi birriwern daluk dja bininj nawu birrimarnedurrkmirri, dja mak camel dja donkey.

*30:6 Mahni kunngey kamenyime “Yimeng ngaye ngamak”.

30:8 Mahni kunngey kamenyime “Nganeburren”.

30:11 Mahni kunngey kunubewu kamenyime “Kunmak kunwern”.

§30:13 Mahni kunngey kamenyime, “Nganjilngmak”.

*30:14 Mahni mankolhde wanjh daluk birriyimi bu kabenmarnbun bininj kabindimarnedjare.

30:18 Mahni kunngey kunubewu kamenyime “Ngankarremulewam”.

30:20 Mahni kunngey kunubewu kamenyime “Ngankukenhme”.

§30:24 Mahni kunngey kayime “Ngadjare kanyawoyhwon”.