MAK
Giu visuvisuna i gilumi
Lainuwanega
Yesu ena noya bi ena wailovelove niga bukanemo a gei gilumi. Niga bukana taugilumina mote aiyai i sibe kauwe. Bi lava nuwanuwauyeuyedi sa giugiu te Mak i gilumi. Mak tana mote Yesu ena tauwaikaiwatana 12 nopodimo. Bi lava ḡesaudi a noḡoti te Pita vaitena Loummo a miyamiya bi Pita i giugiuna i vaivaiyena luvanemo i gilumi. Tana mote bai matabuna i gilumi bi Yesu baibaiḡa i voivoiyedina taudidi i gilumidi.
Mak ena giu noponemo giu dabana dolidolina ba Giu visuvisuna. Tana ena buka noponemo Yesu ena wailovelove mote i gilumidi bi bai i nawa bi i voivoiyedina taudidi i gilumidi. Mai aluwa gebogebodi lava lisidimo i kwavidi, lava sidesidedi i waiyawasanidi bi edi gebogebo i noḡotikamaḡedi. Yesu bainewa kolosimo i peki bi ena kena moito taunana Mak i wailoveda.
1
Diyon taukabulu Yesu ena eta i yawasi
(Met 3:1-12, Luk 3:1-18)
1 Maimaituwa natuna Yesu Keliso, giuna visuvisuna ba niga mainana i tubuḡa, 2 Taugiuwatana Aisaiya i gilugilumina luvanemo, mainana i tubuḡa. Maimaituwa i giuna gado,
“Kwai beyavaiya, tagu egu tauwainoyanoya
yà gei giukamaḡe bi em eta ya yawasi.
3 ✡ Ais 40:3Lava ḡemota kalakalalelemo
ya binabinauna gado,
‘Bada ena eta ko kavisuvisu
bi ko kadidimani, tana ya natonato.’ ”
4 Taunana aubaina Diyon taukabulu, kalakalalelemo i tava bi lava i kakabuludi. Tana i lauguguyana gado, “Emi gebogebo ko gosedi bi ko nato yà kabulumi bi Maimaituwa emi gebogebo ya noḡoti kamaḡedi.” 5 Lava wapewapedi Diudiyamo bi Yelusalemmo miyemiyedi a nawa Diyon lisinemo. Bi edi gebogebo a kuvesidi bi Diyon Diyoudan gaubinemo i kabuludi.
6 Diyon ena kotekote ba kamelo kapalina vatuvatulina bi ena tagilolo ba ḡamoḡamo kwapina. Bi kanaya ba kapau bi iwavi. 7 Bi lava i giugiuwedina gado, “Lava muliguḡa ya natonatona ba laukaiotina mote mai tagu. Tagu mote ḡemoḡemotigu te ya laudulu bi ena kaḡesuma yà kaikamaḡe. 8 Tagu gaubemo yà kakabulumi bi lava muliḡa ya natonatona tana Aluwa Waiyawemo ya kabulumi.”
Diyon Yesu i Kabulu
(Met 3:13-17, Luk 3:21-22)
9 Mba laḡannemo Yesu Galili noponemo malagai Nasalet i gose bi i nawana Diyon lisinemo. Bi Diyon Diyoudan gaubinemo Yesu i kabulu. 10 Bi Yesu gaubemo i laulaulovotava ba mala nuwawasana i kita. Bi Aluwa i yovona lisinemo kitana maibena gabubu. 11 ✡ Pak 22:2, Ais 42:1, Met 3:17, Met 12:18, Mak 9:7Bi Maimaituwa kalinana malaḡa i yovona gado, “Tam ba natuotigu, nuwapougu lisimmo yà wainuwavisu.”
Seitan Yesu i wai Laulubu
(Met 4:1-11, Luk 4:1-13)
12 Mote lofana te Aluwa Yesu i wai doli nawena kalakalalelemo. 13 Ḡome i miyana laḡan 40 nopodimo bi Seitan Yesu i wailaulubu. Bi gunuwala ḡamoḡamodi vaitedi bi aneya a yovo te a sagu.
Yesu taugomo 4 i yogedi te sa kaiwata
(Met 4:12-22)
14 Ḡalodi Diyon biliwelokomo i sako nawe mulinemo Yesu i nawa Galilimo bi Maimaituwa giuna visuvisuna i lauguguyaye. 15 Tana i giuna gado, “Maimaituwa ena waibada lava lisidimo saugina i tava. Emi gebogebo ko kuvesidi bi giuna visuvisuna koi sumaḡe.”
16 Yesu Galili topana diyanaḡa i nawanawa bi Saimon ma tasina Endulu i kitedi. Tedi topamo a gomogomo, banina tedi ba taugomogomo. 17 Yesu i giuwedina gado, “Ko nato ko kaiwatagu. Temi bainewa iyana ko konekonedina mainana tagu yài lovelovemi te lava ko konedi.” 18 Tedi ma ḡemota edi gomo a gose kamaḡedi bi Yesu a kaiwata.
19 Yesu i taunawanawa mote lofana te Diyebedi natunatuna Diyemes bi tasina Diyon i kitedi. Tedi wagamo edi gomo a vovokaukauwedi. 20 Laḡannemo wagamo i kitekitedi te i yogedi, “Ko nato ko kaiwatagu!” Ḡome tamedi Diyebedi bi tausagudi wagamo a gosedi bi Yesu a kaiwata.
Yesu aluwa gebogebona oloto noponemo i kwavivai
(Luk 4:31-37)
21 Yesu bi ena tauwaikaiwatana a nato Kapeniam malagainemo bi waiyawasi laḡaninemo i nawa bolu vanuwinemo bi wailovelove i wai tubu. 22 Bi ḡome ena wailovelove lava a vaivaiyena ba a tagugu. Banina tana ena wailovelove tabuna mote mai waiḡake tauwailovelovedi mainana. Tana ena wailovelove vaiyena ba waibadana tana lisinemo.* Wala Maimaituwa Mousis waiḡake i vite te Islael lavedi maso a kaiwata.
23 Ḡome bolu vanuwinemo aluwa gebogebona oloto i sunesuneḡina i binauna gado, 24 “Tam Nasalet Yesuna kuna ḡoena bai lisimaimo kwa voiye? Tam kuna natona kwa ka gebogebomai ee? Tagu e sibem tam aiyai? Tam waiyawa ḡemota Maimaituwa lisinaḡa kuna yovo.”
25 Yesu aluwa gebogebona i giuwena gado, “Kumiya moimoisili bi oloto ku potiyovo kamaḡe!” 26 Aluwa gebogebona oloto i ka galagalali bi i voiye te i pekibubu bi i lau potiyovo kamaḡe.
27 Lava matabudi ḡome a sove bi edi lava ai talayedina gado, “Niga bai kauwina ya tubutubuḡa? Niga wailovelove valivaliuna, tana waibada lisinemo te aluwa gebogebodi ya giuwedi bi kalinana sa kaikaiwata.” 28 Yesu giuna ma ḡemota Galili dobuna matabuna i na yaḡosi.
Yesu lava wapewapedi i wai yawasanidi
(Met 8:14-17, Luk 4:38-41)
29 Tedi bolu vanuwina a gosegose, ba tana Diyemes bi Diyon vaitedi a nawa Saimon bi Endulu edi vanuwemo. 30 Bi mba vanuwinemo Saimon lawana gaugaululu i vai bi ena gabumo i kenakena. Tana i sida aubaina te Yesu a tainuwatau. 31 Kamaina bi Yesu i nawa waivini nimanemo i kabi bi i solu waimoito. Gaugaululu ma ḡemota i kovi bi waivini i moito te i wai kanidi.
32 Mba aubiganemo suwala bulubulumo† Suwala bulubulumo banina ba waiyawasi laḡanna laḡanina i kovi. Diu edi waiyawasi laḡanina palaide suwala bulubulumo i wai tubu bi satade suwala bulubulumo i kovi. lava matabudi edi lava sidesidedi bi aluwa gebogebodi a sunesuneḡidina a avala tava Yesu lisinemo. 33 Tedi matabudi vanuwina didiyaunemo ai ḡemotidi. 34 Bi Yesu edi sida tabudi bi tabudi i wai yawasanidi. Bi kota aluwa gebogebodi vaitedi i wai potiyovodi. Bi aluwa gebogebodi a sibe te Yesu tana Maimaituwa ena Vinevine. Taunana aubaina mote i wai aninedi te sa giu.‡ Mote i wai aninedi te a giu banina Yesu i sibe te aluwa gebogebodi yai aninedi bi sa giuna, tana Vinevinena tauwaiyawasana ba lava sa egeli te gaviya yai badae a noḡonoḡoti te tauwaiyawasana bena mainana (Diyon 6:15).
Yesu Galilimo i lauguguya
(Luk 4:42-44)
35 Olaolalemo dobu mawai dudubalina, Yesu vanuwa i gose bi i nawa dobu ḡuyuwinemo bi i laulaupali. 36 Saimon bi ena lava vaitedi a nawa a tavuḡe. 37 Tedi tana a banavi bi a giuwena gado, “Lava matabudi tam sa tavutavuḡem.”
38 Bi Yesu i giuwedina gado, “Ta nawa malagai ḡesaunemo bi diyadiyanaḡa bi tedi vaitedi lisidimo yà lauguguya. Taunana aubaina e tava.” 39 ✡ Met 4:23, Met 9:35Kamaina bi tana Galili dobuna i nawa yaḡosi bi bolu vanuwidiḡa i laulauguguya. Bi kota lava nopodimo aluwa gebogebodi i kwavidi a potipoti yovo.
Yesu oloto sida kapa vaivaina i wai yawasani
(Met 8:1-4, Luk 5:12-16)
40 Oloto sida kapa i vaivaina i tava Yesu kaḡe pakanemo tuwapekana i wai tupagwaliḡe bi i giuna gado, “Bamoda kwa ḡoena, te kwai yawasanigu.”§ Diu edi waiḡakemo lava sida kapa vaivaina ba yavana tabunemo miyamiyana. Diu ai ḡakedi te mote aiyai ima taukonidi. Lava gebogebodi ai ḡakedi te mote bolu vanuwinemo sima laudune e malagaimo sima miya. Bamoda aiyai gebogebona bi i yawasanana ba i visu munaḡa bi Maimaituwa matanemo tana kamaina. Lava vaitedi sa miya malagaimo bi ya laudune Maimaituwa ena vanuwemo.
41 Yesu oloto i kita te i launuwatoiye, bi nimana i tuḡu te i taukoni bi i giuwena gado, “Kamaina yà ḡoeḡoena, kwa yawasana!” 42 Mote lofana te, sida kapa oloto i gose bi i yawasana. 43 Kamaina bi Yesu oloto i wai ḡakena gado, 44 “Mote aiyai ḡesauna kuma giuwe. Kwa nawa pilisi sewasewa taugabuna lisinemo bi ya kitam. Bi Mousis sewasewa i giugiuwena mainana kwa voiye, te lava sa kitam te tam kuna yawasana.”** Pilisi ba puyo taugabuna lava aubaidi Maimaituwa matanemo. Tana oloto ya kamaḡati te ena sida kapa i kovi.
45 Geḡa te oloto i nawa bi lava i giu nawedi bai lisinemo i tubutubuḡana giuna i ka didigi. Taunana aubaina Yesu mote masagaboḡa i nawanawa taun. Bi tana i nawa dobu ḡuyuwidiḡa i miyamiya nawa. Bi yaḡolo te lava bamo miyemiyedi tana lisinemo a tavatava.
✡1:3: Ais 40:3
✡1:11: Pak 22:2, Ais 42:1, Met 3:17, Met 12:18, Mak 9:7
*1:22: Wala Maimaituwa Mousis waiḡake i vite te Islael lavedi maso a kaiwata.
†1:32: Suwala bulubulumo banina ba waiyawasi laḡanna laḡanina i kovi. Diu edi waiyawasi laḡanina palaide suwala bulubulumo i wai tubu bi satade suwala bulubulumo i kovi.
‡1:34: Mote i wai aninedi te a giu banina Yesu i sibe te aluwa gebogebodi yai aninedi bi sa giuna, tana Vinevinena tauwaiyawasana ba lava sa egeli te gaviya yai badae a noḡonoḡoti te tauwaiyawasana bena mainana (Diyon 6:15).
§1:40: Diu edi waiḡakemo lava sida kapa vaivaina ba yavana tabunemo miyamiyana. Diu ai ḡakedi te mote aiyai ima taukonidi. Lava gebogebodi ai ḡakedi te mote bolu vanuwinemo sima laudune e malagaimo sima miya. Bamoda aiyai gebogebona bi i yawasanana ba i visu munaḡa bi Maimaituwa matanemo tana kamaina. Lava vaitedi sa miya malagaimo bi ya laudune Maimaituwa ena vanuwemo.
**1:44: Pilisi ba puyo taugabuna lava aubaidi Maimaituwa matanemo. Tana oloto ya kamaḡati te ena sida kapa i kovi.