7
Stiven ni lotu kaunsil nde wand bir nawo
1 Muq prist mingg yumbui ni yumbui ni nari, “Wand ven nganyene bu?”
2 Muq Stiven ni nari, “Chech buagi di wuyi buagi, nungoqi wutungu! Asi beghi koku Abraham kantri Mesopotemia nas, ni Haran no segine, tende puayi God quan ti nase ye ninde nandi. 3 Muq God ni simbe nindig nari, ‘Nu qi wen si raq, nu nuse niqam si ghare yo qi puch ire otiwo ei nge nu bei guduw ye tende yo.’ [Stt 12:1]
4 Pugri bu Abraham ni kantri Kaldia ningg qi te si niraq, muq ni no Haran nas. Tende nas ni kiyi nati pre muq God mune tiqi nundog nandi qi ven nde nas, muq nungoqi ven nde was. 5 God ni Abraham qi nikin tene ninge neng segi. Qi puch woju nganye mune ire neng segine. Abraham ni wo segine kin tende puayi God wand taq namb di ni simbe nindig, otiwo ni qi puch neng di ni kuqo qi te mitaqwi. 6 God ni pugri simbe nindig,
‘Nu ningg nuqo otiwo di wute aye ningg qi pe ris. Di wute tit te kin mes mewo ni unje map, di nu ningg nuqo taq pu yeru yembe rind di wet bidi riteri segi. Di ni ber 400-pela pugri tende yembe rind. 7 Nu ningg nuqo ninde taq yeru yembe rind. Pudi otiwo nge wute ren oyi brequ gidiny. Muq otiwo nganye di nu ningg nuqo ni qi te si riraq, di ven nde rindi nge yumbui nyamb riragh.’
God ni pugri puq nand. [Stt 15:13-14]
8 God ni nari Abraham ghimbi dugu chongo pend nawo ei te ni God ane wand taq mamb ye yumbo ur, pugri bu dobu pu Abraham ni wo iri nas, ni nyamb Aisak. Aisak ni bur 8-pela pu nawo pre kiyi ni ghimbi dugu chongo pend nuang. Muq Aisak ni Jekop kiyi, di Jekop ni wo 12-pela pu te beghi Juda ningg koku mas.
9 “Beghi koku ninge ni kiqam Josep umbo ker muang, bu ni wute aye nde mi nondo ni wong maind mitanyi Isip mo ni tende taq yenu yembe nand. Pudi God ninde nas. 10 Tende ni Pero Isip ye king temi wand mand, God ni Josep nei yuwon ye neng, bu king ni quan nganye chumbuai nindig. God ni Josep ghav nindig, di ni mai puaq nindig. Pugri bu king ni Josep Isip kin yumbui ningg nowi nas, di king ningg yumbo yumbo buagi ninde si pe rise.
11 “Dobu pu muq Isip opu di Kenan opu mir segi mas, ni mai yumbui mare. Muq beghi koku ni mir pughe gri materi? 12 Muq Jekop ni nutungu Isip mir rise. Muq beghi koku tiqi nundom mo, 13 pre otiwo munene tiqi nundom mo, muq Josep ni kise kiqam pugri simbe nindim, ‘Nge Josep.’ Pugri bu king Pero ni Josep ningg yavi ire nei nimbim. 14 Muq Josep wand ni viso, muq kiyi Jekop ningg nari nandi. Di nikin kise kiqam ni ngam wo ane te 75-pela pu quan buagine ninde rindi.
15 “Muq Jekop ni naghe no Isip, di ni nati, di beghi koku anene mati. 16 Di ni mare mandi, Sekem matmat pe mawo yemu. Yabe chuqo Abraham ni wet bidi ninge menare ruso, Hamor ningg wo ni mingg qi puch ire Sekem tende wong nindiq.
17 “Asi God ni wand taq namb di Abraham simbe nindig ni kuqo kantri te si miraq mune Kenan mo kin ngeri tumo rind. Tende puayi Isip pe Israel nganye buagi mas pre. 18 Pre dobu pu muq wuti iri ni king ningg Isip nas, ni Josep nuqoind segi. Josep ni asine nati pre. 19 Ni beghi koku yambu nirem, bu ni nari, beghi koku ni wo pe ruso di wo te rire ruso dabo ruwo rise ei riti. 20 Tende puayi Moses ni kumo wuri wundi. Ni quan nganye yuwon. Muq ni kiyi kumo baj pe ruwi nase irew teri ire. 21 Dobu pu muq mune riti nowi, dabo ruwi nase. Muq king Pero ningg kuwonyumbu wundi wuti nowi, muq ni kuwonyimi kin pugri bag wuimb. 22 Moses ni Isip mingg nei di yumbo ur yuwon te nateri omo, muq ni oyi wand di yembe te ningg quan nganye gre nand.
23 “Moses ni ber 40-pela kin pugri muq ni yavi ire mas pe no ningg nei namb. 24 Ni nuqond Isip kin iri nes newo, Israel kin iri ni. Pugri bu Moses nes newo Israel kin te ghav nindig Isip kin te ni nati. 25 Muq ni nikin yavi ire te nei nimbiny di nei namb, ‘Muq nge yavi ire nei rimb nge ni ghav gidiny, di riri, “God ni beghi ghav nundug kin Moses nde si pe beghi ghav nundug”.’ Pudi Israel buagi ni Moses nei namb kin pugrine nei rimb segi.
26 “Nginy iri ningg Moses nandi nandi di wute Israel kin temi mege mege yemu nuqond. Di ni nandi yeng gure nuam ningg nandi. Ni nari, ‘Ei, pughe kin ningg nu nuse niqam nunon tequne wege?’
27 “Pudi wuti iri ni aye te brequ nindig ningg ni Moses choch naip no, di oyi simbe nindig nari, ‘Wuti tughe nu simbe nunduw nu beghi ningg yumbui o beghi nde wand ir kuawo ningg kuas? 28 Nu nge kui bri ningg? Kambe pugrine nu Isip kin te kui nati.’ [Kis 2:14]
29 “Ni puq nand, di Moses wu nase no. Ni no, Midian opu te no nas. Pre, dobu muq ni ngam no, di ni wo temi mas. 30 Ber 40-pela pu pre muq Moses Sainai rand tumone wute mas segi ye pe tende yenu. Nyumo kamo iri wase naimb naimb yenu, di Moses angelo iri wase nyungu wabe nar nas kin te nuqoind. 31 Moses te nuqond, ni quan nganye nei kumo nimbiq. Muq ni nondo tumo yenu nuqond muq Yumbui ni simbe nindig nari, 32 ‘Nge nu nuqo Abraham di Aisak di Jekop mingg God.’ Moses te nutungu di ni wune namb, ni buyaq nand di ni rar nat segi. [Kis 3:6]
33 “Muq Yumbui ni pugri simbe nindig, ‘Sunyi muq nu yengu kin ven te nge te. Pugri bu nu nge nyamb gudivi viyo ningg nu su ir waq omone yeru. 34 Wute Isip kin nge ningg wute yumbo ur brequ mindiny ye te nge guqod pre. Nge ni quanji rind kin te kutungu pre. Muq nge kati ki, di ni ghav gidiny, di ni mai te puaq gidiny ningg. Pugri bu nu yes yewo. Nge nu tiqi gudow Isip mune yo.’ [Kis 3:5,7-8,10]
35 “Moses nen asine Israel buagi ni choch maip no, ni simbe mindig mari, ‘Wuti tughe nu simbe nunduw nu beghi ningg yumbui o beghi nde wand ir kuawo ningg kuas?’ Wuti nen ne qa God ni tiqi nundog no ni mingg yumbui ningg nas di Israel mune nate mowi. God ni angelo nyumo woju pe nas ye ninde gri Moses wute Israel kin nde ye nawo ye yembe neng. 36 Moses ni mune Isip no, di yumbo ur gre ye isis nand. Muq ni wute Israel kin nitari Isip si riraq, di Gherim Ambo pe opu gri te ruso. Ni wute segi ye pe opu ris, ber 40-pela pu ruwo, di Moses ni mune yembe gre ye isis nand. 37 Muq Moses nen Israel simbe nindiny, ‘Otiwo God ni nungoqi nuqo iri neti nowi di nge kin pugri propet ningg nowi nas.’ [Lo 18:15]
38 Dobu pu muq beghi koku qi wute segi kin tende rikur, di Moses ni ane ris. Ni Sainai rand pe God ningg angelo Moses temi wand mand kin ni ane ris. Ni wand te beghi pas pas otiwo kin te God nde pu natevi, muq beghi nengu.
39 “Pudi beghi koku ni Moses ningg wand te rutungu yambu riri. Muq ni kring rip no, di ni Isip mune ruso ningg riri. 40 Ni Aron simbe rindig, ‘Nu beghi ambojig ninge yembe ndiny, ei ni beghi god puq bidiny. Moses nen beghi Isip pu nitamu nandi kin te muq muai nde no? Beghi ghabe bad.’ [Kis 32:1]
41 Tende puayi Aron no wandoqi kin god ire bulmakau kin pugri yembe nunduw yequ, muq ni mir muaw te ningg yuwo rind. Ni wandoqi kin god nikin si pe yembe runduw kin te ningg quan nganye chumbuai rind.
42 “Ni pugri puq ren bu God ni dob neny, di nginy di irew di tomnji yumbo ren ni god kin pugri yumbui nyamb rirany. Ni pugri puq ren kin te propet ningg wand God ningg buk pe vise kin ane tiqne. Propet ningg wand buk pe pugri vise:
God ni nari, ‘Nungoqi Israel, asi nungoqi ber 40-pela pu qi wute segi kin tende was, di nungoqi sipsip di bulmakau te wambui di mir wawo kin te nge mir wagh segi. 43 Nungoqi wandoqi kin god Repan ningg tomnji ququ te yembe wundig, di wandoqi kin god Molek ningg yumbui nyamb wurang kin sel baj te ware wo. Temi men nungoqi god kin pugri yumbui nyamb wuram. Pugri bu nge nungoqi tiqi gudouq Babilon opu gri te wo.’ [Amo 5:25-27]
44 “God asi Moses sel baj ire bei nindig kin ni pugri yembe nunduw. Beghi koku asi qi wuye di nyumo segi ye pe ris, di God ningg baj sel pe kin wen ni ris kin tende wuse, ni te rundoq di ni nei rimb, God ni ane ris. 45 Dobu pu muq beghi koku ni God ningg baj sel pe kin te riraq Josua ane rindi. God ni wute aye tende mas kin te kring nap mo. Beghi koku rindi wute aye mingg qi te ritaqwi, di tiqe te ninggne ris ris muq Devit mune nas. 46 God Devit yuwon nuang, di ni Jekop ningg God ni ningg baj iri yembe nindig ningg pengu nindig. 47 Pudi ni baj te yembe nindig segi. Ni wo Solomon baj te yembe nindig.
48 Pudi baj wute si pe yembe mindiny kin te God wam nganye nas kin tende nas segi. Te kin te asi propet iri puq nand kin wand ane tiqne. Ni pugri simbe nindim:
49 God ni pugri puq nand, ‘Nginy tu te nge sia king, di qi te nge nyinge tende keq wuyo kin. Nge yumbui, pugri bu baj pughe gib vimb kin te yembe wundiny, pudi nge tende kas kin tuqui segi. Nge sunyi ire pene kas yawotuan kin tuqui segi. 50 Yumbo buagi ren nge nde si pe bu rise kin.’ [Ais 66:1-2]
51 “Nungoqi ngawu gre nganye wand. Nungoqi umbo pe di ange pe wute God nei mimbig segi kin ni ange di umbo kin pugri. Pugri bu nungoqi God ningg Ququ Yuwon Ye wand wutungu yambu wari. Nungoqi nuqo puq men kin pugrine nungoqi mune puq wen. 52 Yabe chuqo nungoqi nuqo propet buagi unje map ningg mai isis mem. Ni wute buagi wuti tuquine nas kin wand te bir mawo ye te mi mati. Muq nungoqi wuti yuwon ye nen wetinowi veri nde wi nondo mi nati. 53 Nungoqi God ningg lo angelo nde pu wateri ye te nungoqi pugrine puq wen segi!” Stiven ni pugri puq nand.
Ni Stiven wet nyaw pe mi nati
54 Lotu kaunsil buagi ni wand te mutungu, di te ningg ni Stiven umbo ker muang di sawo mat ki. 55 Pudi God ningg Ququ Yuwon Ye Stiven nde nas, muq ni wam rar nat. Ni rar nat pune God ni quan nganye ti nase kin ti te nuqond. Di Jisas God nde si tuan pe yenu nuqoind. 56 Muq Stiven ni puq nand, “Wutungu! Nge guqod wam ye ngimrawu bi viso, di Jisas wuti God nde pu nandi wuti nganye nas kin God nde si tuan pe yenu.”
57 Pugri bu ni quan kumone mari di ange tuq mamb, ni quan buagine mes mewo vig mamb mo Stiven mait nase. 58 Ni mait nase mitanyi mar mo tiqe dabo sange di wet nyaw pe mi. Wute Stiven wet nyaw pe mi kin te ni saket ir mawo, wuti ambonye iri nas kin tumone mawo ris. Ambonye te ni nyamb taq Sol.
59 Ni Stiven wet nyaw pe mi mi di Stiven pugri Yumbui simbe nindig, “Jisas nu Yumbui, nu nge ququ taqwi!” 60 Muq ni pombri no sungomyu pe yenu di quan kumone nari, “Yumbui, ni pugri puq men ye te oyi ndim wayequ.” Stiven ni pugri puq nand, di opu nati.