1 Pa jun uxlanibel k'ij, ri Jesús y ri rudiscípulos yek'ax c'a el pa jun ulef ri ticon trigo chuwech. Y ri discípulos c'o c'a ruwi' trigo yequich'up el,* Mt. 12.1; Mr. 2.23. yequibil pa quik'a'. Y ya c'a ri trigo niquitij ka. 2 Yac'ari' tek yec'o c'a achi'a' fariseos ri xquibij chique ri ye rudiscípulos ri Jesús: ¿Achique ruma riyix ye'ibil re trigo pan ik'a' re k'ij re'? Re k'ij re', uxlanibel k'ij y xajan chi niban samaj,† Ex. 20.10; Mt. 12.2. xecha'.

3 Yac'a ri Jesús xch'o apo chique, y xubij: ¿La majun bey c'a isiq'uin ta ri tz'ibatal ca chrij ri xquiben ri David y ri ye rachibil‡ 1 S. 21.6. ri ojer ca, tek sibilaj xenum? 4 Ri David xbe chucanoxic wey chiri' pa rachoch ri Dios, y can ya ri lok'olaj tak caxlan wey ri xbejach pe chare. Riya' xutij ri lok'olaj tak caxlan wey ri', y xuya' chuka' chique ri ye benak riq'ui. Pero ma riq'ui wi ri', ma mac ta ri xquiben, astape' ri caxlan wey ri' xaxu (xaxe) wi ri sacerdotes yetijo,§ Ex. 29.23, 33; Lv. 24.9. xcha' ri Jesús.

5 Y ri Jesús xubij chuka' chique ri achi'a' fariseos: Yin c'a riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol ri yin Rajaf ri uxlanibel k'ij.

6 Pa jun chic c'a uxlanibel k'ij,* Lc. 14.3; Jn. 9.16. ri Jesús y ri rudiscípulos xebe pa jun jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios,† Mt. 12.9; Mr. 3.1; Lc. 13.14. y xuchop c'a quitijoxic ri quimolon qui' chiri'. Y chiquicojol ri winek ri quimolon qui' chiri', c'o c'a jun achi ri chaki'j ri rajquik'a'. 7 Rumac'ari' yec'o chique ri aj tz'iba' y yec'o chuka' achi'a' fariseos ri quitzuliben apo ri Jesús, k'alaj ri' wi nuc'achojsaj ri achi, riche (rixin) chi queri' niquitzujuj (niquisujuj) chi ri Jesús xsamej chupan ri jun uxlanibel k'ij ri'. 8 Yac'a ri Jesús jabel retaman ri yetajin chuch'obic‡ 1 S. 16.7; Lc. 5.22; Jn. 2.24, 25; 6.64; 21.17; Hch. 1.24; Ap. 2.23. ri aj tz'iba' y ri achi'a' fariseos. Y ri Jesús xubij chare ri achi ri chaki'j ri ruk'a': Cac'oje' pe pa nic'aj. Y ri achi can yac'ari' xyacatej pe ri acuchi (achique) tz'uyul wi, y xbepa'e' acuchi (achique) ri xbix wi chare ruma ri Jesús. 9 Xpe c'a ri Jesús xubij chique ri winek ri yec'o chiri': Wacami nwajo' c'a nc'utuj chiwe: ¿La más cami ruc'amon chi niban utzil pa jun uxlanibel k'ij o xa ya ri etzelal?§ Mt. 12.12, 13; Mr. 3.4; Lc. 14.3; Jn. 7.23. ¿Ri nicol jun winek chuwech ri camic o ri nicamisex? ¿Achique nich'ob riyix? xcha' chique.

10 Y ri Jesús xerutzu'* Mr. 3.5. c'a quinojel ri quimolon qui' chiri'. Xch'o chare ri achi ri chaki'j ruk'a', y xubij: Tayuku' la ak'a'. Y ri achi can xu (xe) wi xuyuk ri ruk'a' achi'el ri xbix chare ruma ri Jesús, can yac'ari' xchojmir ca ri ruk'a'. 11 Yac'a ri aj tz'iba' y ri achi'a' fariseos ri yec'o apo chiri', xyacatej coyowal y niquic'utula'† Mt. 12.14; Mr. 3.6. chuka' chiquiwech achique niquiben chare ri Jesús riche (rixin) chi niquicamisaj.

12 Y c'o c'a jun k'ij, tek ri Jesús xbe c'a pa ruwi' ri juyu' riche (rixin) chi xberubana' orar.‡ Mr. 14.23. Y junak'a' c'a xc'ase' riche (rixin) chi xch'o riq'ui ri Dios pan oración. 13 Y chupan c'a ri nimak'a' chare ri ruca'n k'ij, Riya' xerusiq'uij (xeroyoj) ri achi'a' ri can yetzekelben wi riche (rixin).§ Mt. 10.1. Chiquicojol c'a ri achi'a' ri', xerucha' ye cablajuj, y xubij apóstoles chique. 14 Ri ye cablajuj ri xerucha' ri Jesús, ya ri Simón ri xubij chuka' Pedro chare,* Jn. 1.42. ri Andrés ri rach'alal ri Simón, ri Jacobo, ri Juan, ri Felipe, ri Bartolomé, 15 ri Mateo, ri Tomás, ri Jacobo ri ruc'ajol ri jun achi ri Alfeo rubi', ri Simón ri c'o quiq'ui ri jumoc achi'a' ri celadores nibix chique, 16 ri Judas† Jn. 14.22; Hch. 1.13; Jud. 1. ri rach'alal ri Jacobo, y ri Judas Iscariote ri xc'ayin el riche (rixin) ri Jesús pa quik'a' ri winek.

17 Y yac'ari' tek ri Jesús y ri ye ru'apóstoles xexule' pe ri pa ruwi' ri juyu', y xe'oc'oje' ka quiq'ui ri nic'aj chic discípulos pa jun li'on. Y chiri' ye q'uiy chuka' winek quimolon qui'. Yec'o winek ye petenak pa tinamit Jerusalem y pa nic'aj chic tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Judea, y yec'o chuka' ye petenak c'a quela' chuchi' mar, ri c'a quela' pa tinamit Tiro y Sidón.‡ Mt. 4.25; Mr. 3.7, 8. Yec'o c'a chique ri winek ri' ye petenak riche (rixin) chi niquic'axaj ri ruch'abel ri Dios ri nutzijoj ri Jesús, y yec'o c'a ye petenak ruma nicajo' chi yec'achojsex el chare ri quiyabil ruma ri Jesús. 18 Y yec'o c'a chuka' winek ri yec'o pa pokonal pa quik'a' ri itzel tak espíritu ri yec'o quiq'ui. Xe'elesex chuka' el ri itzel tak espíritu ri' ruma ri Jesús. 19 Y quinojel ri winek ye yawa'i' nicajo' c'a niquichop apo ri rutziak ri Jesús, ruma Riya' c'o uchuk'a'§ Mt. 14.36; Mr. 5.30; Lc. 8.46. riq'ui riche (rixin) chi yeruc'achojsaj quinojel.

20 Y can yac'ari' tek ri Jesús xerutzu' ri ye rudiscípulos y xubij chique: Jabel ruwa'ik'ij riyix ri yix pobres, ruma iwuche (iwixin) c'a riyix ri' ri rajawaren ri Dios.* Mt. 5.3; 11.5; Hch. 14.22; Stg. 2.5.

21 Jabel ruwa'ik'ij riyix ri yixnum wacami, ruma ri Dios xtuben c'a chiwe chi xquixnoj na chi utz.† Is. 55.1; 1 Co. 4.11; Ap. 7.14-17. Jabel ruwa'ik'ij riyix ri yixok', ruma ri Dios xtuben chiwe chi ma xquixok' ta chic y xa xquixbetze'en.

22 Jabel ruwa'ik'ij chuka' riyix tek yixetzelex cuma ri winek, y yixquelesaj pe chiquicojol, yixyok', chuka' itzel yixtz'et ruma yin iniman riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol.‡ Mt. 5.11; Jn. 16.2; 1 P. 2.19; 3.14; 4.14. 23 Y tek xtic'ulwachij ronojel ri', xa quixquicot§ Hch. 5.41; Col. 1.24; Stg. 1.2. c'a, y can tic'oje' nimalaj quicoten iwuq'ui, ruma chi nim rajel ruq'uexel ri xtic'ul chila' chicaj. Ruma xa can queri' chuka' ri tijoj pokonal ri xquik'axaj ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Riye' xquik'axala' tijoj pokonal pa quik'a' ri cati't quimama' ri winek ri ye'etzelan iwuche (iwixin) riyix wacami.

24 Y riyix beyoma', juyi' oc iwech, ruma xik'axaj yan jun c'aslen sibilaj jabel chuwech re ruwach'ulef. Yac'a ri k'ij ri ye petenak chiwij ma ye que ta chic ri'.* Am. 6.1; Mt. 6.20; Lc. 12.21; 16.25; Stg. 5.1.

25 Riyix chuka' ri yixwa' jabel, juyi' oc iwech, ruma xtapon c'a ri k'ij tek xtitij wayjal. Riyix ri jabel yixtze'en wacami, juyi' oc iwech, ruma xtapon ri k'ij tek xquixbe'ok' ruma bis.† Pr. 14.13; Is. 65.13.

26 Y riyix xa juyi' oc c'a iwech tek ninimirisex ik'ij cuma ri winek ri xa ma ye riche (rixin) ta ri Dios.‡ Jn. 15.19; 1 Jn. 4.5. Ruma can queri' chuka' xquiben ri quite' quitata' riye', ruma ri quite' quitata' riye' xquinimirisaj quik'ij ri xebin chi ye profetas y xa ma kitzij ta chi ye profetas.

27 Yac'a riyix ri can niwac'axaj wi ri nuch'abel, tiwac'axaj c'a re xtinbij chiwe: Can que'iwajo' c'a ri ye'etzelan iwuche (iwixin), y tibana' utzil chique ri winek ri itzel niquina' chiwe.§ Ex. 23.4; Mt. 5.44; Ro. 12.20. 28 Tic'utuj c'a chare ri Dios chi yeruben ta bendecir ri winek ri yerayin itzel pan iwi', y tibana' chuka' orar* Lc. 23.34; Hch. 7.60. pa quiwi' ri yek'aban tzij chiwij. 29 Y wi c'o c'a jun xupak'ij juc'an apalej chi k'a', xa taya' chic apo ri juc'an apalej chuwech. Y wi c'o c'a chuka' jun winek numej el achaqueta, can man c'a tapokonaj ta naya' el chuka' ri jun chic atziak chare.† Mt. 5.40; 1 Co. 6.7. 30 Xabachique c'a winek ri c'o nuc'utuj chawe, taya' chare ri nrajo'.‡ Dt. 15.7; Pr. 3.27; 21.26; Mt. 5.42. Y wi c'o jun winek ri c'o numej el chawe, majun bey chic c'a tach'ojij ta chare. 31 Achi'el niwajo' riyix chi ri winek utz niquiben iwuq'ui,§ Mt. 7.12. can quec'ari' tibana' riyix quiq'ui riye'.

32 Y wi riyix xaxu (xaxe wi) ye'iwajo' ri winek ri ye'ajowan iwuche (iwixin), majun ri más ta chic rejkalen ri yixtajin chubanic. Ruma chi xa can queri' chuka' niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios,* Mt. 5.46. riye' yecajo' ri ye'ajowan quiche (quixin). 33 Y wi riyix, xaxu (xaxe) wi ri winek ri yebano utzil chiwe, xaxu (xaxe wi) chique riye' niben wi utzil, majun ri más ta chic rejkalen ri yixtajin chubanic. Ruma chi xa can queri' chuka' niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios, riye' niquiben utzil chique ri winek ri yebano utzil chique riye'. 34 Y wi riyix niya' pa kajic jun cosa chare jun winek,† Mt. 5.42. xa riche (rixin) chi niwoyobej ri kajbel riche (rixin), majun ri más ta chic rejkalen ri yixtajin chubanic. Ruma chi xa can queri' chuka' niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios, ruma riye' yequiya' ka pa kajic ri quicosas chiquiwech riye', xa riche (rixin) chi c'o niquich'ec ca chrij. 35 Yac'a riyix ma tiben ta queri'. Xa que'iwajo' ri winek ri ye'etzelan iwuche (iwixin); tibana' utzil chique.‡ Sal. 37.26. Y tek riyix niya' pa kajic jun icosa, man c'a tiwoyobej ta ri ruq'uexel. Wi queri' niben, nim ri rajel ruq'uexel ri xtic'ul, y xtik'alajin c'a chi can yix ralc'ual chic§ Mt. 5.45; 1 Jn. 3.1. ri nimalaj Dios. Riya' jabel runa'oj* Hch. 14.17. quiq'ui ri winek ri sibilaj ye itzel, y jabel runa'oj quiq'ui ri majun bey yematioxin ta. 36 Y riyix chuka' tijoyowaj quiwech ri winek, can achi'el nuben ri Itata' Dios† Mt. 5.48; Ef. 5.1, 2. chi nujoyowaj quiwech quinojel.

37 Majun bey titzu' ta achique quibanic ri winek‡ Mt. 7.1. xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi itzel yixtzijon chiquij, riche (rixin) chi queri' ma xtiban ta chuka' queri' chiwe riyix. Ma tirayij ta chi jun winek nika ruc'ayewal pa ruwi', riche (rixin) chi queri' ma xtika ta chuka' ruc'ayewal pan iwi' riyix. Ticuyu' quimac ri winek y xticuyutej chuka' ri imac riyix. 38 Wi riyix ye'ito' ri winek riq'ui ri nic'atzin chique, xtiya'ox (xtya') chuka' ri rajel ruq'uexel chiwe riyix. Ri rajel ruq'uexel ri xtiya'ox (xtya') chiwe riyix, sibilaj q'uiy, jun pajbel ri can xtinojsex, can xtipitz' y can xtipulin ruwi'. Y can achi'el ri niben riyix quiq'ui ri winek, can queri' chuka' xtiban chiwe riyix.§ Pr. 19.17; Mt. 7.2.

39 Y ri Jesús xubij c'a chuka' re jun c'ambel tzij re' chique: ¿C'o cami jun moy ri nicowin ta nuyukej jun chic moy* Mt. 15.14. y man ta yetzak pa tak jul? 40 Y queri' chuka' majun c'a discípulo ri más ta nim ruk'ij que chuwech ri rutijonel.† Mt. 10.24. Xa c'a ya tek nretamaj na jabel ronojel ri nic'atzin, c'ac'ari' junan nuben el riq'ui ri rutijonel.

41 ¿Y achique ruma tek riyit xa ya ri ti k'ayis ri c'o pa runak' ruwech ri awach'alal ri natz'et chanin y ma nana' ta ri che'‡ Mt. 7.3. k'atel pa runak' awech riyit? 42 Y man c'a tabij ta chuka' chare ri awach'alal: Taya' k'ij chuwe riche (rixin) chi nwelesaj re ti k'ayis k'atel pa runak' awech, y ma naya' ta ka pa cuenta ri che' k'e'el pa runak' awech riyit. Tek nabij queri' xa ca'i' apalej. Nabey na tachojmirisaj ka ri ac'aslen riyit, c'ac'ari' utz nato' ri awach'alal chi nuchojmirisaj ri ruc'aslen.

43 Y majun utzilaj che' ri nuya' ta itzel tak ruwech. Majun chuka' itzel che' ri nuya' ta utzilaj§ Mt. 7.16; Ga. 5.19-23; 2 Ti. 3.1-9. tak ruwech. 44 Ri che' netamex ruwech riq'ui ri ruwech ri nuya', wi utz o ma utz ta.* Mt. 12.33. Ruma ri k'ayis ri c'o quiq'uixal ma xtiquiya' ta higo, ni ma xtiquiya' ta uva. 45 Y can quec'ari' ri winek. Ri winek utz, ya ri utz ri nuben y nubij, ruma chi can ya ri utz ri c'o pa ránima. Yac'a ri winek itzel, ya ri itzel ri nuben y nubij, ruma chi can ya ri itzel ri c'o pa ránima. Ruma jun winek can ya c'a ri c'o pa ránima ri nubij.† Ro. 8.5-9.

46 ¿Y achique c'a ruma tek riyix: Ajaf, Ajaf, yixcha' chuwe,‡ Mal. 1.6; Mt. 25.11; Lc. 13.25. y xa ma niben ta ri nbij chiwe?§ Ro. 2.13; Stg. 1.22. 47 Rumari' ri winek ri nipe wuq'ui, ri nrac'axaj* Mt. 7.24. ri nuch'abel y nuben ri nbij chare, nbij chiwe achoj riq'ui junan wi, 48 junan riq'ui jun achi ri xuben jun rachoch. Nabey, xuben ka ri jul riche (rixin) ri rucimiento ri jay, y can pa ruwi' abej xuc'ot wi ka ri jul ri'. C'ac'ari' xuya' ka ri rucimiento ri jay, y xuchop c'a samaj. Y tek c'achojnek chic c'a ri jay, xpe c'a ri raken ya'. Y ri raken ya' ri' riq'ui ruchuk'a' xberila' ri jay. Pero ri jay ma xsilon ta,† Sal. 125.1; 2 Ti. 2.19. ruma chi ri rucimiento ri jay ri' can pa ruwi' abej tz'uyul wi. 49 Yac'a ri winek ri nipe wuq'ui riche (rixin) chi nrac'axaj ri nuch'abel, y ma nuben ta‡ He. 10.28-31; 2 P. 2.20, 21. ri nbij chare, xa junan riq'ui jun achi ri xa pa ruwi' ulef xuben wi ka rachoch, y xa ma xuya' ta ka ri rucimiento. Y tek ri raken ya' xbeq'uiy pe, riq'ui ruchuk'a' xberila' ri jay. Ri jay ri' xtzak y xq'uis§ Job 8.13. chiri'.