12
Yesuha̱ misiholo duwodi sawisiei kelege dabai degele kuolo͡u dogogu kaha̱ ta̱
(Mak 2:23-28; Luk 6:1-5)
1 Habage, misiholo duwodi sawisiei ta kelege, Yesubo͡u dia̱ hebe hai sa duoya ke̱ yai. E̱ dabai degedi o kedia̱ hegie degeimo͡u, nale̱ fi gama nala̱mo͡u yai. 2 Farisi o kedia̱ ke̱ duguomo͡u, Yesuko͡u ko͡ugue tobolo͡u i, na̱ dugu, ne̱ dabai degedi o kedia̱ misiholo duwodi sawisiei kaha̱ kuolo͡u ke̱ gobolo͡u iliyode tobolo͡u i. 3 E̱ sima tobou, Devitha̱ degei ta̱ kuguoko͡u nala̱i̱ dala ke̱me ni̱ge huso͟͡uma tawale ili mei sa̱ degei.* 12:3 1 Samuel 21:6 Devitbo͡u e̱ mogo dia̱bo͡u kedia̱ hegie degele i kaha̱ ta̱ ke̱ a̱ ni̱moko͡u tobo͡ulamo͡u. 4 Devit e̱ Godiha̱ falai moso̱ko͡u folomo͡u, o͡u si Godiha̱ dihi̱le koko͡u dogogu daladi ke̱ mo͟͡umamo͡u, dia̱ olo͡ufe̱i̱ nala̱ i. O͡u si ke̱me kuolo͡u, mogo͡udu dalaguadi o kedia̱no͡u nala̱ idi. 5 Haba tabe, ni̱ Mosesha̱ kuolo͡u ta̱ kuguoko͡u nala̱i̱ dala ke̱ne huso͟͡uma tawale ili mei sa̱ degei. Ta̱ ke̱me ko͡ugue nala̱i̱ dala, misiholo duwodi sawisiei kelegebe, mogo͡udu dalaguadi o kedia̱ Godiha̱ moso̱ko͡u die dabai degele idiye, ke̱no͡usi dia̱ kuolo͡u ta gobolo͡u idiyo mei. Ni̱ge ke̱me tawale iyo mei sa̱ degei. 6 A̱ ni̱moko͡u tobolo͡u kuhe̱, o kuoko͡u tafala ko͟͡ume Godiha̱ moso̱ gabama folodo dala. 7 Godiha̱ tobou ke̱me ko͡ugue nala̱i̱,
Ni̱ a̱moko͡u gali sile nele̱ idibe dafoulu. A̱ge ni̱ o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u solo͡udo degele idi ke̱no͡u tagali. Hosea 6:6
Ni̱ ta̱ kaha̱ sibige̱ ke̱ tawale i debabe, ni̱ o midiho̱ kasaga̱i̱ ta degele ili mei kedia̱me mo͡u yo͟͡uwa ta̱ sadiyo mei. 8 Yobe, O Kedia̱ Dihi e̱me misiholo duwodi sawisiei ke̱ dia daladi kaha̱ degeimo͡u.
Misiholo duwodi sawisiei kelege, Yesuha̱ o dobogo͟͡u kasaga̱i̱ degei ta bologua̱i̱
(Mak 3:1-6; Luk 6:6-11)
9 Kegemo͡u, Yesube to͡ufogo͡u fogo͡u ile, die egei moso̱ko͡u felei. 10 Folomo͡u dugube, o ta e̱ dobogo͟͡u tei ke̱me koko͡u duwomo͡u dugu. O ilo kedia̱ge Yesu ta̱ saleyodema fima̱ duwoguali, e̱moko͡u yodu, misiholo duwodi sawisiei kelegebe, Mosesha̱ kuolo͡u ko͡u ma̱i̱ye, haba di o ke̱ bologuo̱u̱ba bolo̱ degeibabe de bolo̱? 11 Yesuha̱ dia̱moko͡u tobou, ni̱ wai sipsip ta misiholo duwodi sawisiei kelege ulou daiko͡u fiyoubabe, ni̱ge kage degele? Ni̱ge toto de mala̱ fele̱gale? 12 O sasa̱i̱ ni̱me sibige̱ hiyedo, wai sipsip gabama felei. Kegei kaha̱ degemo͡u, di misiholo duwodi sawisiei kelegebe, omoko͡u midiho̱ bolofe̱i̱ ke̱ milolo͡u ke̱me bolofe̱i̱. 13 E̱ kege tobo͡umamo͡u, dobogo͟͡u tei o koko͡u tobou, ne̱ dobogo͟͡u do̱u̱susuguyedeimo͡u, o kaha̱ e̱ dobogo͟͡u do̱u̱susugumo͡u bolo̱ degei, e̱ dobogo͟͡u ilo bolo̱do ke̱no͡u tefei. 14 O ke̱ bolo̱ degeimo͡u, Farisi o kedia̱ moso̱ ke̱ to͡ufogo͡u, mihi̱ko͡u muguamo͡u, Yesube kage wolo domo͡u tugulo tobolo͡u i.
Yesube damale̱do Godiha̱ dabai degedi o
15 Yesuha̱ Farisi o kedia̱ e̱ walamo͡u degele ili ke̱ tawalemo͡u, sa ke̱ to͡ufogo͡u fogo͡u i. O sasa̱i̱ su̱do e̱ imo͡u sesega yai. O ilo dobo͡u kedia̱me e̱ olo͡ufe̱i̱ bologuo̱u̱mo͡u bolo̱ degele i. 16 E̱ dia̱moko͡u e̱ kege degeliyode tobo͡umo͡u suluguadamabeedei. 17 E̱ ke̱ mo͡u yo͟͡uwa degeli mei, Hiye Oha̱ ko͡u tobou ke̱me damale̱do tama̱ degeyadomo͡u e̱ kuhe degei. Yobe, Hiye Oha̱ habage-degele-duguo-tobo͡udi-o Aisaiaha̱ mogouya ke̱ ko͡ugue tobou,
18 Ko͟͡ume ma̱ dabai degedi o, a̱ maka degei ke̱. A̱ge e̱me tagalido, e̱moko͡u hoho̱ hiyedo degeli. A̱ ma̱ Duo Bolofe̱i̱ tobo͡uba, e̱ to͡uba, sa sa o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u midiho̱ do̱u̱do ke̱ hehegie tobolo͡u. 19 E̱ ta̱e biyale mei, hili̱gedo tobolo͡u mei. Obe e̱ aliko͡uge to̱u̱ba dulo ile mei. 20 Hiye̱ nele̱ mei dege sila̱di ke̱me e̱ dolodo silo̱ mei. Ke̱no͡u tefei, kama̱i̱ dou hoho̱ hiyefe̱i̱ mei ke̱ne e̱ ta somo͟͡ugolo͡u mei. E̱ dabai kegeno͡u degeligi, do̱u̱do midiho̱ ke̱me hiyedo degele. 21 E̱ hu̱ tageya ke̱ sa sa obiyei kedia̱ damale̱yodema e̱ dia̱ dogo͡ugulo ke̱ dia dalaguale. Aisaia 42:1-4
Dia̱ Yesube Belsebulbo͡ude† (12:22 widio ta̱) Belsebul e̱ hu̱ tabe Tama̱. dabai degediyode tobolo͡u i
(Mak 3:20-30; Luk 11:14-23, 12:10)
22 Kegemo͡u, Yesuha̱ o ilo kelege o ta, duo kasaga̱i̱ye tou ke̱ wolo͡u hagua fele̱i̱mo͡u dugu. O ke̱me diho̱ du degei, ta̱ne mei. O ke̱ wolo͡u hagua fele̱goumo͡u, e̱ bologuo̱u̱mo͡u, ta̱ tobou, diho̱ bolo̱ degei. 23 O sasa̱i̱ kedia̱ ke̱ duguo kesigiemo͡u, o ko͟͡ume Devitha̱ dihi sa̱ degeiyode tobolo͡u i. 24 Farisi o kedia̱ ta̱ ke̱ dulomo͡u, o ko͟͡umaha̱ duo kasaga̱i̱ igisedibe, e̱ duo kasaga̱i̱ kedia̱ hiye o Belsebulha̱ nele̱yeno͡u igisediyode tobolo͡u i.
25 Ke̱no͡usi Yesuha̱ die fima̱i̱ olo͡ufe̱i̱ tawalemo͡u, dia̱moko͡u tobou, sa ta obiyei kedia̱ dio͟͡usie fileba biyoubabe, sa kele obiyei ke̱me makolo. Sa hiye ta kedia̱ne dio͟͡usie fileba biyoubabe, sa ke̱ tie obe bologua̱ ta dalale mei. Haba, o soso͡u tano͡uyene dio͟͡usie fileba biyoubabe, soso͡u ke̱me ta bologua̱ dalale mei. 26 Ke̱no͡u tefei, Tama̱ha̱ Tama̱ igiseibabe, ke̱me yo͟͡usie fili, e̱ obiyei kedia̱me kage bologua̱ dalale. 27 Ni̱ a̱ Belsebulha̱ nele̱yeno͡u duo kasaga̱i̱ igiseliyode tobolo͡u ili ke̱me damale̱ debabe, ni̱ mogo dia̱me o koyoha̱ nele̱ye duo kasaga̱i̱ igisele idiya? Ni̱ yaba, dia̱moko͡u ke̱ yodubabe, dia̱ge ta̱ ni̱ tobolo͡u ke̱me do̱u̱do meiyode tobolo͡u ile. 28 Ke̱no͡usi Godiha̱ Duo Bolofe̱i̱ha̱ nele̱ya ke̱, a̱ duo kasaga̱i̱ igiseibabe, ni̱ ko͡ugue tawama, Godiha̱ wolo͡u daladi ke̱me ni̱moko͡u ko͡u haguei daladade tawama.
29 Kegemo͡u, Yesuha̱ haba tobou, o taha̱ nele̱do o taha̱ moso̱ko͡u foloba, bi hiyou ta molo͟͡u saga̱i̱ mei. Nele̱do o ke̱ tigama dogoguobasi, bima̱i̱ e̱ moso̱du dalagua ke̱ molo͟͡u.
30 Yesuha̱ haba tobou, o ma̱ mogo mei ke̱me a̱moko͡u ho degedi o. O koyoha̱ a̱ dogo͡uguo o sasa̱i̱ kefeiyo mei, ke̱me o sasa̱i̱ atiladi o.
31 Kegemo͡u, Yesuha̱ haba tobou, a̱ ni̱moko͡u tobolo͡u kuhe̱. Godiha̱ge obe midiho̱ kasaga̱i̱ milo͡ugadi ke̱bo͡u, ta̱ kasaga̱i̱ tobo͡udi ke̱bo͡ude olo͡ufe̱i̱ ko͡u gebe meiyodeleno͡u. Ke̱no͡usi o taha̱ ta Duo Bolofe̱i̱ huyafe̱i̱ degeibabe, Godiha̱ge midiho̱ ke̱me ta gebe meiyodele mei. 32 O koyoha̱ O Kedia̱ Dihi e̱moko͡u ta̱ kasaga̱i̱ dege tobo͡ubabe, Godiha̱ge gebe meiyodeleno͡u. Ke̱no͡usi o koyoha̱ Duo Bolofe̱i̱ huyafe̱i̱ degeibabe, Godiha̱ge midiho̱ ke̱me ta gebe meiyodele mei. Ifibo͡u sabitabo͡u yo͟͡u kegeno͡u dalale.
Hebe kasaga̱i̱yege kolo kasaga̱i̱ ma̱di
(Luk 6:43-45)
33 Yesuha̱ haba ko͡ugue tobou, hebe bolo̱do kaha̱ e̱ kolo male̱ne bolo̱no͡u dugulo. Nebe, hebe kasaga̱i̱yene, e̱ kolobe kasaga̱i̱no͡u dugulo. E̱ kolo koko͡uge hebe kasaga̱i̱bo͡u bolo̱bo͡u ke̱ kuhe duguo tawadi. 34 Ni̱me hiye̱ bei sa̱ degei. Ni̱ midiho̱ do̱u̱do mei ke̱ milolo͡u idi kaha̱, ni̱ ta̱ bolo̱do ta tobolo͡u ile saga̱i̱ mei. O e̱ fima̱i̱ duledu kagei kagei ke̱ ama̱ma dalamo͡ube, e̱ mogouyene ta̱ ke̱no͡u tefele tobo͡udi. 35 O bolofe̱i̱ duledube fima̱i̱ bolofe̱i̱yeno͡u daladi. Kegei kaha̱ e̱ge midiho̱ bolofe̱i̱ ke̱no͡u degedi. O do̱u̱do mei, e̱ duledube fima̱i̱ kasaga̱i̱yeno͡u daladi. Kegei kaha̱ e̱ge midiho̱ kasaga̱i̱no͡u degedi.
36 Ke̱no͡usi a̱ ni̱moko͡u tobolo͡u kuhe̱, uwage sawisiei, ta̱ sale kelegebe, ta̱ kasaga̱i̱, o sasa̱i̱ye tobolo͡u idi ke̱me Godiha̱ file. 37 No͟͡u ne̱ ta̱ kaha̱no͡ube Godiha̱ge na̱me do̱u̱do oyodele, haba o kasaga̱i̱yodene tobolo͡u.
O ilo kedia̱ge Yesuko͡u midiho̱ gehe̱ ta milo͡uyedele i
(Mak 8:11-12; Luk 11:29-32)
38 Kegemo͡u, Mosesha̱ kuolo͡u yo dulo i obo͡u, Farisi obo͡u kedia̱ Yesuko͡u, Tisa, ei tagalibe, na̱ midiho̱ gehe̱ ta milo͡uba dugubasi, na̱me Godiha̱ tobo͡umo͡u hagueidade tawaleyode tobolo͡u i.
39 Kegemo͡u, e̱ dia̱moko͡u tobou, ifi ko͡ubo͡ugebe o sasa̱i̱ kedia̱ Godi tobeko͡u muguomo͡u, midiho̱ do̱u̱do mei ke̱no͡u milolo͡u dalagua. Dia̱ge midiho̱ gehe̱ hegiba dugulamo͡u yodulo iliye, ke̱no͡usi midiho̱ gehe̱ ta milo͡uba dugulo ile mei. Midiho̱ gehe̱, habage-degele-duguo-tobo͡udi-o Jonaha̱ dugu saga̱i̱ ke̱no͡u tefele dugulo ile. 40 Yobe, sawisiei kamadia agalibo͡u hulia̱mebo͡ude Jona e̱ miye̱ hiye kaha̱ guamedu delei. Nebe ke̱no͡u tefei, O Kedia̱ Dihi e̱ne sawisiei kamadia agalibo͡u hulia̱mebo͡ude mihi̱ daimiko͡u tilale. 41 Sawisiei Godiha̱ o sasa̱i̱ ta̱ sale kelegebe, Ninive‡ 12:41 Jona 3:5 o sasa̱i̱ kedia̱ ta̱ sale koko͡u tafalaguali, dia̱ge ifi ko͡ubo͡uge dalagua o sasa̱i̱ ke̱ ta̱ sa ile. Yobe, Ninive o kedia̱me Jonaha̱ egei tobo͡umo͡u dulomo͡u, fi̱ boholo͡u i kaha̱ degemo͡u. Ke̱no͡usi o ta ifi ni̱bo͡ude dala, e̱me Jona gabai. 42 Haba sawisiei Godiha̱ ta̱ sale kelegebe, sa aso̱ mulu̱ figi ilo ke̱ wolo͡u daladi sasa̱i̱§ 12:42 1 King 10:1-10 e̱ne ta̱ sale koko͡u tafalali, e̱ge ifi ko͡ubo͡uge dalagua o sasa̱i̱ kedia̱ ta̱ sale. Yobe, e̱me sa ahudo, aso̱ mulu̱ kaha̱ figi ilo koko͡u daladi sasa̱i̱ye, hiye o Solomonha̱ tewe bolofe̱i̱ ke̱ du haguei. Ke̱no͡usi o ta ifi ni̱bo͡ude dala, e̱me Solomon gabai.
Duo kasaga̱i̱ e̱ haba boholo͡uma̱ haguei
(Luk 11:24-26)
43 Yesuha̱ haba tobou, duo kasaga̱i̱ taha̱ o ta to͡ufogo͡u fogo͡u ilemo͡u, fafagai sa koko͡u misiholo timo͡u ka sieiye, ke̱no͡usi e̱ moso̱ ta duguli mei. 44 Kegemo͡u, e̱ ko͡ugue tobou, a̱ boholo͡uma̱ ile, moso̱ mayo͟͡u hiyafogo͡u haguei koko͡u ile foloyode tobou. Boholo͡uma̱ hagua, e̱ moso̱ko͡u folomo͡u dugube, moso̱dube duo ta dalamo͡u duguli mei. Moso̱ ke̱me kofai tigima similou dalamo͡u dugu. 45 Kegeimo͡u, e̱ haba ile, duo kasaga̱i̱ dolo kasaga̱i̱do olo͡ufe̱i̱ dioyosi kege wo͡uma haguamo͡u, moso̱ koko͡u fologa deleiguei. Kegemo͡u, o ke̱me yo͟͡u yufi kasaga̱i̱ dege delei ke̱ fogo͡umo͡u, ifibe dolo kasaga̱i̱do degei dala. Nebe, o sasa̱i̱ ifi ko͡ubo͡uge dalagua kedia̱ midiho̱ kasaga̱i̱ milo͡uga idine ke̱no͡u tefele degele idi.
Koyobe Yesuha̱ e̱ adio͡ubo͡u e̱ mala̱ dia̱bo͡u?
(Mak 3:31-35; Luk 8:19-21)
46 Yesube o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u egei tobolo͡u dalamo͡u, e̱ adio͡ubo͡u e̱ mala̱ dia̱bo͡u kedia̱ e̱bo͡u ta̱ kalamo͡u haguasie, mihi̱ko͡u baha tefeleiguei. 47 Tafalaguamo͡u, o taha̱ e̱moko͡u tobou, ne̱ adio͡ubo͡u ne̱ mala̱ dia̱bo͡u haguasie, na̱bo͡ude ta̱ kalamo͡u, mihi̱ko͡u tafalaguayode tobou. 48 Ke̱no͡usi Yesuha̱ e̱ ta̱ sima ko͡ugue tobou, koyobe ma̱ adio͡ubo͡u ma̱ mala̱ dia̱bo͡u? 49 E̱ kege tobo͡umamo͡u, e̱ dabai degedi o kedia̱moko͡u dobogo͟͡u fogo͡umo͡u ko͡ugue tobou, na̱ dugu, o ko͟͡udia̱si ma̱ adio͡ubo͡u, ma̱ mala̱bo͡ube kuhe̱. 50 O sasa̱i̱ ma̱ Aye hebenito͡u duwo kaha̱ tagaliya ke̱ sulugua kedia̱no͡usi ma̱ mala̱bo͡u, ma̱ bobasibo͡u, ma̱ adio͡ubo͡u dia̱me kehe̱.