5
Binib aah ga ŋa pu ki kan Uwumbɔr aanyoor na
(Luk 6.20-23)
1 Yesu aah kan kinipaak ngbaan na, le u jon ligongoln paab, le ki kal. Le waadidiliib kuun u chee. 2 Le u waar umɔb ki bui bi ke:
3 Binib bi nyi ke bi ye bigiim Uwumbɔr wɔb na,
waanyoor bi bi pu. Bima le yeh Uwumbɔr aanaan.
4 Binib bi kpa mpombiin baatunwanbir pu na,
Uwumbɔr aanyoor bi bi pu; u ga sɔŋ bisui.
5 Binib bi sunn bibaa taab na, Uwumbɔr aanyoor bi bi pu.
Bima le ga li yeh dulnyaa wee.
6 Binib bi aanimbil man ke bi li ye bininyaam na,
Uwumbɔr aanyoor bi bi pu. Binimbil ga gbiin.
7 Binib bi kpa linimbaasaln na, Uwumbɔr aanyoor bi bi pu.
U mu ga san bi kinimbaak.
8 Binib bi dii Uwumbɔr ni bisui mɔmɔk na, waanyoor bi bi pu.
Bima le ga kan uma Uwumbɔr.
9 Binib bi par kijaak na, Uwumbɔr aanyoor bi bi pu.
U ga len ke bi ye waabim.
10 Binib bi ji falaa Uwumbɔr aasan aadiim pu na,
waanyoor bi bi pu.
Bima le yeh uma Uwumbɔr aanaan.
11 “Binib yaa sii nimi ki ŋa nimi falaa ki mɔln inyamɔn mɔmɔk aabɔŋ ki paan nimi, ki bii nimi, min Yesu pu kan, Uwumbɔr aanyoor bi ni pu. 12 Ni li kpa mpopiin sakpen, ba pu? ni ga nan kan tinyoor sakpen paacham. Kina le bi nan ŋa Uwumbɔr aabɔnabtiib bi nan bi n‑yaayoonn na falaa.”
Uwumbɔr aanib aah naahn n‑yaan ni nwiihn pu na
(Mak 9.50; Luk 14.34-35)
13 “Nimi maadidiliib le ye dulnyaa wee ni aayaan. N‑yaan yaa bii, ki yaa kaa ki mɔ kan, nibaa aa bi ki ga ki ŋmaa ŋa mu aan mu mɔɔk. Mu aa ki bi tibɔr tibaa ni. Bi ga di mu kpir la. Le binib ga taa mu pu ki jer.
14 “Nimi le ye dulnyaa wee ni aawiihn, ni woln binib aanimbil. Kitisakpeŋ ki bi ligongoln paab na aan ŋmaa bɔr. 15 Unii yaa see karyaa kan, waan di lisambil chiŋ u pu. U ga di u tɔŋ tiwan paab la, le u woln kidiik mɔmɔk ponn ni nwiihn. 16 Ni li bi kina man. Cha binib mɔmɔk kan nimi aawiihn aah wiin pu na, aan bi kan nimi aatunyaan aan ki pak Nite Uwumbɔr u bi paacham na.”
Uwumbɔr aakaal aamɔkm
17 “Ni taa dak ke m dan m nan kuln Uwumbɔr aakaal ni Waabɔnabr aabɔr. Maa dan ke m nan kuln ti. M dan ke m nan ŋa taah len pu na mɔmɔk chub la. 18 M tuk nimi mbamɔn la, nkaal ngbaan mubaa aan jer, see mu aah len pu na mɔmɔk ŋa. Buyoonn paacham ni dulnyaa ga li bi na, nkaal ngbaan mɔmɔk ga li beenin bi. 19 Nima pu na, unii umɔk yii nkaal ngbaan ponn ni siib na, ki mɔk binib kina na, u ga li ye uwaatiir Uwumbɔr aanaan ni. Unii umɔk kii nkaal ngbaan, ki mɔk binib kina na, u ga li ye unikpaan Uwumbɔr aanaan ni. 20 M tuk nimi la, nimi aabimbin yaa kaa ŋan ki jer Uwumbɔr aakaal aamɔmɔkb ni Farisii yaab* : Farisii yaab nan ye Juu yaab bibaa bi aanimbil man ke binib li dii Moses aakaal na. Bi mu aa nan dii nkaal ngbaan mbamɔm. Bi nan kpa kigaak la, kaa nan kpa linimbaasaln. aabimbin kan, naan koo ni Uwumbɔr aanaan ni.”
Binib taa li gee liŋuul
21 “Ni ŋun ke bi nan tuk n‑yaayoonn na aanib, ‘Taa ku unii, ke unii ubaa yaa ku uken kan, bi ga ji u tibɔr.’† : Lik Nnyam 20.13; Ikaal 5.17. 22 Min le tuk nimi ke unii umɔk gee liŋuul una aabo pu na, bi ga ji u tibɔr. Unii umɔk tuk una aabo, ‘Saa bi tibɔr tibaa ni,’ bibɔjirb aaninkpiib ga ji u tibɔr. Unii umɔk tuk una aabo ke, ‘Si ujɔr’ na, u ŋeer u koo mmii mu kaan junn na ni. 23 Aa yaa bi Uwumbɔr Aadichal ni ki ban aa tii Uwumbɔr ipiin, ki teer ke aa koo aana aabo ubaa aataani ni kan, 24 di saapiin di bil nima, ki buen ti chuu utaal waahr, aan ki nin gir ni ki nan tii Uwumbɔr ipiin ngbaan.
25 “Aa ni unii yaa kpa tibɔr, u ban u di ti buen kooti ni kan, chuu utaal mala aan ni taa kee fuu nima, u taa di si ŋa ubɔjir aaŋaal ni, ubɔjir mu taa di si ŋa kiyondiik aaninkpel aaŋaal ni, ke u di si ŋa kiyondiik ni. 26 M tuk si mbamɔn la, saan nyan nima ki nan saa buyoonn aa ga pa kooti ni aamombil mɔmɔk doo na.”
Kidagook aabɔr
27 “Ni ŋun ke bi nan tuk n‑yaayoonn na aanib, ‘Taa gɔr kidagook.’‡ : Lik Nnyam 20.14; Ikaal 5.18. 28 Min le tuk nimi ke unii umɔk kan upii aan usui koo u ni kan, u kpaan gɔr kidagook usui ni la. 29 Aa yaa gee tiwan ke saah gee aanimbigiil pu na kan, tiwan ngbaan yaa tɔŋ si ke aa tun titunwanbir kan, di ni lii. Saawan nibaa yaa bee yɔli kan, ni soor ni tiwon mɔmɔk koo mmii mu kaan junn na ni. 30 Aa yaa gee tiwan ke saah gee aaŋangii pu na kan, tiwan ngbaan yaa tɔŋ si ke aa tun titunwanbir kan, di ni lii. Saawan nibaa yaa bee yɔli kan, ni soor ni tiwon mɔmɔk koo mmii mu kaan junn na ni.”
Uja taa jenn upuu
(Matiu 19.9; Mak 10.11-12; Luk 16.18)
31 “N‑yaayoonn na aanib nan ki len ke ‘Uja yaa jenn upuu lii kan, u ŋmee kigbaŋ, ki di tii u ki mɔk ke u jenn u.’§ : Lik Ikaal 24.1-4. 32 Min le tuk nimi ke upii yaa kaa gɔr kidagook kan, uchal yaa jenn u lii kan, u ŋa u upiidagoor le na. Uja u yoor baah jenn upii u lii na mu ye udagoor la.”
Naah ga puu tipuur pu na
33 “Ni ŋun ke bi nan tuk n‑yaayoonn na aanib ke, ‘Taa puu Uwumbɔr nnyamɔn pu, ke aa yaa puu Uwumbɔr kan, ŋa saah len pu na.’ 34 Min le tuk nimi: ni taa puu Uwumbɔr. Ni taa puu paacham mu; ba pu? paacham ye Uwumbɔr aabɔrjal la. 35 Ni taa puu kitiŋ mu; ba pu? kitiŋ ye Uwumbɔr aataa aajal la. Ni taa puu Jerusalem mu; ba pu? Jerusalem ye Uwumbɔr u ye Ubɔrkpaan na aatiŋ la. 36 Taa puu aayil; ba pu? saan ŋmaa kpeln kiyikpirk kibaa, ki li ye kiyikpipiin, kaan ŋmaa kpeln kibaa ki li ye kiyikpibɔŋ. 37 Ni po len ke ‘Een’, bee ‘Aayii’. Ni yaa ki kpee nibaa kan, naa ŋan.”
Naah ga ŋa binib bi ŋa nimi bakaa na pu na
(Luk 6.29-30)
38 “Ni ŋun ke bi nan tuk n‑yaayoonn na aanib, ‘Unii yaa chuu lokr aanimbil kan, bi chuu lokr u mu yaal. Unii yaa gbaa fenn aanyin kan, bi chuu fenn u mu yaan.’* : Lik Nnyam 21.24; Liifai Yaab 24.20; Ikaal 19.21. 39 Min le tuk nimi: unii yaa ŋa si bakaa kan, taa giin u waah ŋa si pu na. Unii yaa faa si aaŋangii aataapak kan, aa cha u faa aaŋangan aataapak mu. 40 Unii yaa ban u di si buen bibɔjirb chee ke u ti gaa saabɔkul kan, tiin u saakekeln mu. 41 Uja yaa muk si ke aa cheen u mal ubaa kan, cheen u mal bilee. 42 Unii yaa mee si tiwan kan, tiin u. Unii yaa ban ke aa pinn u tiwan kan, taa yii.”
Naah ga ŋa nimi aadim pu na
(Luk 6.27-28, 32-36)
43 “Ni ŋun ke bi nan tuk n‑yaayoonn na aanib, ‘Li gee aana aabo ki nan saadin.’† : Lik Liifai Yaab 19.18. 44 Min le tuk nimi: ni li gee nimi aadim man, [ki bui binib bi seei nimi na ke, ‘Uwumbɔr ŋa tinyoor ŋa ni pu;’ ki ŋa binib bi nan nimi na tiŋann,] ki mee Uwumbɔr ki tii binib bi ŋani nimi falaa ki muk nimi na. 45 Ni yaa ŋani kina kan, ni ga li ye Nite Uwumbɔr u bi paacham na aabim; uma le cha waawiin puur ki woln tiniwanbir ni bininyaam pu, ki cha utaal nu ki tii binib bi ŋan na, ni binib bi kaa ŋan na. 46 Ni yaa gee binib bi gee nimi na baanja kan, ni kpa tinyoor Uwumbɔr chee ee? Bilampoogaab mu gee binib bi gee bi na la. 47 Ni yaa dooni ninaabitiib baanja kan, ni ŋan ki jer biken aa? Aayii. Binib bi kaa dii Uwumbɔr aasan na mu ŋani kina la. 48 Nima pu na, ni li bi mbamɔm, ke Nite Uwumbɔr u bi paacham na aah bi pu na.”
*5:20 : Farisii yaab nan ye Juu yaab bibaa bi aanimbil man ke binib li dii Moses aakaal na. Bi mu aa nan dii nkaal ngbaan mbamɔm. Bi nan kpa kigaak la, kaa nan kpa linimbaasaln.
†5:21 : Lik Nnyam 20.13; Ikaal 5.17.
‡5:27 : Lik Nnyam 20.14; Ikaal 5.18.
§5:31 : Lik Ikaal 24.1-4.
*5:38 : Lik Nnyam 21.24; Liifai Yaab 24.20; Ikaal 19.21.
†5:43 : Lik Liifai Yaab 19.18.