1 Ajəlácɨ á ofada mú jí nyə nə́: «Ye sâ bwə́ ŋgə́ cɨ wǒ nɨ jísə bánda bə ntɔ́?» 2  22.1Itiyɛn mú bɛ̧sa nə́: «Yé bwááŋg, yé ódâ, gwágʉ́lə́gá. Mpáámbə́ íshé *Abʉraham njúl ná shí á Məzhuputamî, a kú fwó kə ji Sharaŋ, Zɛmbî á milwanə́ nyə a lwóya nyúúl nyə́dɨ́, 3  Mət 12.1; Heb 11.8-10zə cɨ nə nyə nə́: “Wúg wódɨ́ shíd, wo béégya nə njɔ́w búúd wô, wo kə́g shí mə́ bá lwágʉlə wo yííd.” 4  Mət 11.31; 12.4Ntɔ́, Abʉraham mú wú shí Okalʉdyɛ̧̂ dɨ̂, a mú kə ji Karaŋ. Mpʉ́sə shwɨy mə sɔ́ɔ́ŋgʉ́, Zɛmbî mú yîl nyə wu, ntɨ́ nyə wa shí bɨ́ njúl múús ga. 5  Mət 12.7Njɨ nyə a shígɛ́ yə nyə ŋkɔw wa shí gaád, kú nə́mə́ bə tɔ́ɔ bímbí múúd jɨ nə ŋkul tə̂l kuú yí. Nyə á yida kaag nə́ í é bá bə shí nyɛ́, mpwoŋ buud nyɛ́ ka bá shúgʉla nə nywo. Í á bə cínɔŋgʉ́ Abʉraham njúl kú fwo bə nə mwân. 6  Mət 15.13-14Zɛmbî mú cɨ nə nyə nə́: “Mpwoŋ buud nywô í bá kə ji ízhaá shíd. Buud ɔ́ wu bwə́ bá sá bwo məlwaá bwə́ cúg bwo tâŋ mimbû mitəd minɔ̧̂. 7 Njɨ, lwoŋ búúd í bá wá bwo mə́lwaa dɨ́ nɨ, mə bá yə gwo intʉ́gʉ́lí, bag dwô í mú bá shwub, í mú zə wa shí gaád, zə dʉ yə mə gúmə́.” 8  Mət 17.9-14; 21.2-4; 25.26; 29.31–30.24; 35.16-18Zɛmbî músə sá bá sɔ̧. Sɔ̧ jɔɔŋgʉ́ mɛ́ məyɨɨgyé wə́ ábɨwáág. Ntɔ́ Abʉraham mú byá *Izaag a sá nyə ábɨwáág jwɔ̂w lʉ́ mwɔɔmb mpʉ́sə byélé. Izaag byá *Yákwab, sá nə́mə́ nyə ntɔ́. Yákwab byá nə́mə́ ímpáámbə́ í á fwɔ̧ ibɛɛnd wûm nə íbá íshé yí, a sá nə́mə́ byo ábɨwáág. 9  Mət 37.11, 28; 39.2, 21Impáámbə́ bíshé ínɨ í á ka zə shîŋ Yósɛb. Bwə́ mú kusha nə nyə nə́ a kə́g Igîpten. Njɨ, Zɛmbî nyə á bə nə nyə. 10  Mət 41.37-44A mú ŋgə sɛy yîl nyə *íncwaw í ntʉg byɔɔŋg byɛ̂sh dɨ́ nə́ ndɛɛ́ a kə yə nyə fʉg mísh mə́ Farawôŋ njwú-buud á Igîpten dɨ̂, a sá nə́ Farawôŋ gwágʉ́g nyə nywa lámʉ́d. Farawôŋ mú tə́l nyə ŋgwə́mʉna á Igîpten yɛ̂sh, tɛɛm bə nyə́mɛ́fwó Farawôŋ dɨ́ njɔ́w. 11  Mət 41.54; 42.1-2, 5Məma zha músə zə bə Igîpten yɛ̂sh dɨ̂, kumə Kanaan, incwaw í ntʉg bul yáág, impáámbə́ í íshé kú ná nə sâ bwə́ də́g. 12 Nda Yákwab nyə a gwádʉga nə́ idʉ̂w bísə Igîpten nə́ nyə á ka kənd impáámbə́ í íshé wu ja ashúshwóógʉ́. 13  Mət 45.1, 3, 16Ja bwə́ á kwo kə ja ábɛɛ̂ yí, Yósɛb músə kə bágʉlə bwo nyúul, Farawôŋ músə zə mpu mpwoŋ buud nyə á zhu yí. 14  Mət 45.9-10, 18; 46.6-7, 27Yósɛb músə ka zə sá nə́ bwə́ kə́g ŋwa sɔ́ɔ́ŋgʉ́ Yákwab nə njɔ́w buud yé wɛ̂sh tâŋ buud məwûm zaŋgbá nə ótɔ́ɔn. 15 Yákwab músə zə shulə kə Igîpten, nyə á kə yə wu, bə́nɔ̂ŋ impáámbə́ bíshé. 16  Mət 23.3-16; 49.29-30; 50.13; Zho 24.32; Heb 11.9, 13Bwə́ á nyiŋgə nə bwo, kə dʉl Síkɛm, shwoŋ Abʉraham nyə á kusə bwân ɔ́ Imor dɨ́ nə *mwaanɛ̂ yí.

17  MmN 1.7-8«Ŋkaagə́ Zɛmbî nyə á kaag Abʉraham yí í á ŋgə bə nə́ í zə bwəma. Nda wəla dɔɔŋg í á ŋgə shísh nə́, kúl búúd jé í á ŋgə zə bulya, í ŋgə́ bul mpyáánz nûŋ Igîpten. 18 Kúl mə Abʉraham í á ŋgə mpyáánz ntɔ́ nə ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s ja wúl njwú-buud í á ŋwa ijwûga yí, wɔɔŋg njwú-buud í á shígɛ́ mpu Yósɛb yí. 19  MmN 1.10-11, 22Njwú-buud wɔɔŋg í á ka zə cʉgə nə mpwoŋ buud íshé mə́shɨɨgâ dɨ̂. A mú cúg ódá nə bɔ́w-bɔ̂w lâm nyə á bə nə ndɨ̂ yí nə ndɛɛ́ a sá nə́ bwə́ ŋgə́g nə myaas ikʉ́kény byáŋ í ŋgə́g nə fudə. 20  MmN 2.2-10; Heb 11.23Fwálá dɔɔŋg wə́ Moyîz nyə a byɛ̂l yí. Zɛmbî nyə á ka gwág nyə nywa lámʉ́d, obyɔ̂l bɛ́ bwə́ mú wɨ́ɨ́l nyə bwə́dɨ́ njɔ́w tâŋ oŋkwoond olɔ́ɔl, 21 nə ndɛɛ́, ja bwə́ á ka nə́mə́ kə myaas nyə yí, sás mə́ Farawôŋ mú cwéég nyə, zə baagʉlə nyə tâŋ nda yé mwân. 22 Moyîz mú nyíŋgʉla mpúyá á Igîpten wɛ̂sh dɨ́ nə́ ndɛɛ́ á mú zə bə ŋkácid íciyá nə mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́d.

23  MmN 2.11-15; Heb 11.24-27«Ja nyə á zə bə nə mimbû məwûm mə́nɔ̧̂ yí, tə́dʉ́gá í mú wɔ́ɔ́s nyə lámʉ́d nə́ a kə́g dʉ́g ómínyɔŋʉ̂ bɛ́ Bag ɔ́ *Izʉrəyɛ̂l. 24 A mú dʉ́g ŋgwɔ́l mwân Igîpten ŋgə́ sá ŋgwɔ́l mwân Izʉrəyɛ̂l. Moyîz mú kɛɛm mwân Izʉrəyɛ̂l, a cú mwân Igîpten. 25 Nyə á ŋgə tə́dʉga nə́ kúl jé Izʉrəyɛ̂l bwə́ é mpu nə́ Zɛmbî mə zə́ balan nə nyə, zə cʉg bwo. Njɨ, bwə́ á shígɛ́ mpu ntɔ́. 26 Jwɔ̂w í á bɛ̧ yí, a mú kə kwey bwân ɔ́ Izʉrəyɛ̂l óbá bwə́ ŋgə́ shuya. A mú ka cɛɛl bɛ́ɛ́g bwo nə́ bwə́ jíg nə́ shɛɛ, nyə nə bwo nə́: “Bɨ bʉ́sə omínyɔŋʉ̂, nəcé jɨ́ bɨ́ ŋgə́ sɨ́ya yí?” 27 Njɨ, nyɔɔŋg nyə á ŋgə sá ŋgwɔ́l yɛ́ mú lámʉsa nə nyə, nyə nə́: “Zə́ nyə á tə́l wo cî nə́ wo dʉ́g sámb sə́ milə́sʉ́? 28 Wó cɛɛl zə gwú mə nda wó ámə gwú mwân Igîpten nə kugʉ́ nə́?” 29  MmN 2.15, 21-22; 18.3-4Njɨ Moyîz nyə a gwág ntʉ́nɨ yí, nyə a túb, a mú kə ji shí á Madyan. Wu wə́ nyə á byá bwábudûm óbá yɛ́.

30  MmN 3.1-10«Nyə á ji wu mimbû məwûm mə́nɔ̧̂, ŋgwɔ́l *éŋgəles mə Cwámba mú zə lwóya nyə nyúúl míŋgwiilɛd, miŋgwiilɛ mí ŋgə́ maŋ kwasa dɨ́ nûŋ shí a shwééshá á mbʉ́mbʉ́ŋ Sinayî. 31 Moyîz mú káam sâ nyə á ŋgə dʉ́g jɔɔŋgʉ̂. A mú ka shísh nə́ a kə́ mpu dʉ́g. Kə́l mə́ Cwámba í mú gwɨ́ɨ́g í ŋgə́ cɨ nə́ 32 “Mə ɔ́nɨ, mə Zɛmbî impáámbə́ byô, Zɛmbî mə́ Abʉraham, Zɛmbî mə Izaag, Zɛmbî mə Yákwab.” Moyîz mú tɛ́ɛ́d lilyálə, a kú ná kwo sɔ̧́ nə́ a mpúg dʉ́g. 33 Nə ndɛɛ́, Cwámba mú cɨ nə nyə nə́: “Yílʉ́g mə́ŋgwub məkuúd nəcé kʉ́l shí wó tə́l nɨ í músə nda mə. 34 Mə mə́ ntɨ mísh, mə mə́ dʉ́g bɔ̂w dɛ̂sh bwə́ ŋgə́ sá kúl jâm Igîpten yí. Mə mə́ gwág nda bwə́ ŋgə́ leegya nə́. Mə mə́ shulə nə́ mə zə́ cʉg bwo. Kagʉ́ kə ja gaád, mə mə́ kənd wo Igîpten.”

35  MmN 2.14; 3.2«Eŋgəles nyə á lwóya nyúúl kwasa dɨ́ yɛ́, Zɛmbî nyə á kənd nyə, a kə tə́l Moyîz cî, tə̂l nyə cʉgye. Í njúl nə́ bwə́ á ban Moyîz wɔɔŋg, bwə́ jî nyə nə́: “Zə́ nyə á tə́l wo cî nə́ wo zə́g dʉ sámb sə́ milə́sʉ́?” 36  MmN 7.3; 14.21-29; 16.1–17.16; Ilŋ 14.33; 20.1-11Moyîz wɔɔŋg wə́ nyə á kə yîl bwo mə́lwaá dɨ̂ Igîpten yɛ́, a ŋgə́ sá *isâ í mímbʉ́gú nə *isâ í ntɔ̧́ búúd ŋkwóŋ yí wu, tɛɛm bə ja bwə́ á lɨ́ɨ́na mâŋ mə́ atɨ́tɨɨ̂ yí, tɛɛm bə ja bwə́ á ŋgə kyey shí a shwééshá dɨ́ tâŋ mimbû məwûm mə́nɔ̧̂ yí. 37  3.22-23Nyə wə́ nyə á cɨ nə Bag ɔ́ Izʉrəyɛ̂l nə́: “Zɛmbî mə bá ntɨ bɨ́ ŋgwɔ́l *múúd micúndə́ nda mə, a njúl mbyágá á kúl búúd jɨ́n.” 38  MmN 19.1–20.17; Mis 7.53; Gal 3.19Moyîz wɔɔŋg wə́ nyə á bə mpə́dʉ́gá éŋgəles nyə á ŋgə lésha nə nyə yɛ́ bə́nɔ̂ŋ odâ, ja kúl búúd jíshé í á sá gúfʉ́gá mbʉ́ŋ Sinayî shí a shwééshád yí. Nyə wə́ a lə́g milə́sʉ́ myâ cʉg wə́ éŋgəles, a kalá yə shé. 39  Ilŋ 14.3Njɨ, odá bwə́ á shígɛ́ cɛɛl sá nyə məgwág. Bwə́ lámʉsa nə nyə, milâm dʉ nyiŋgə kə njɨ Igîpten. 40  MmN 32.1-8Bwə́ mú cɨ nə Arɔɔn nə́: “Ság ozɛmbî bwə́ é dʉ tɔ̂w sə́ shwóg wá. Sə́ bâŋ sə́ ampúyɛ́ ná sá í mə́ bə nə Moyîz muud á kə yîl sə́ Igîpten yɛ́.” 41 Bwə́ mú lúlə mwâ ntɛny tâŋ zɛmbî áyadʉ́g, bwə́ sá nyə *mətúnʉga nda Zɛmbî, bwə́ sá mə́shusʉg gúmálə́lə sâ bwə́ ámə sá nə məbwə̂ máŋ yí. 42  Amo 5.25-27 Molok: Ləv 18.11Zɛmbî nyə á ka ntâg yid bwo kwoŋ, a mú sá nə́ bwə́ nyíŋgʉ́lág ŋgə́lə yə wəacén-cénî wâ joŋ gúmə́. Sá jɔɔŋg wə́ jísə́ cilyá kálaad búúd ɔ mícúndə́d nə́:

44  banda í á dʉ lwágʉlə nə́ Zɛmbî jisə bwə́dɨ́ yí: MmN 25.9, 40«Njɨ, ja ódá bwə́ á bə shí a shwééshá dɨ́ yí, bwə́ á shí bə nə banda í á dʉ lwágʉlə nə́ Zɛmbî jisə bwə́dɨ́ yí. Muud nyə á dʉ lésha nə Moyîz yɛ́ nyə á cɨ nə nɛ́ nə́ a kə́g sá banda dɔɔŋgʉ́, a bɛ̧ yuug nyə á dʉ́g yí. 45  Zho 3.14-17; 18.1; 2Sa 6Odá bwə́ á shí ŋgə kala banda dɔɔŋgʉ́ íkala i búúd byɛ̂sh í á ŋgə byɛ̂l yííd. Bɔɔŋg bə́nɔ̂ŋ Yeshuwa bwə́ á ntɔ̧ shí Zɛmbî nyə a wɨ́ɨ́ŋg wəamə́dɨ́ yí, bwə́ á kə nə́mə́ nə dwo wu, í mú jɨ wu kə wɔ́ɔ́s fwála mə́ *Dávid.

46  Sôm 132.1-5«Zɛmbî nyə á bul cɛɛl Dávid wɔɔŋgʉ̂. Ntɔ́ Dávid mú jî Zɛmbî nə́ a sáág nyə mpaam nə́ a lwɔ̧́g bag ɔ Yákwab njɔ́w Zɛmbî. 47  2Sa 7.5-7; 1Oj 6.1-38Sə́lʉmun wə́ nyə á yida lwɔ̧́ nyə njɔ́w. 48  17.24-25Njɨ, Zɛmbî a gwɔ́w-gwɔ̂w nyə ádɛ́ ji mínjɔ́w məbwə̂ mə́ búúd mə́ ámə lwɔ̧́ myá, nə́mə́ nda múúd micúndə́ nyə á cɨ nə́. 49  Iza 66.1-2Nyə á cɨ nə́:

51  MmN 32.9; 33.5; Zhe 4.4; Rom 2.28-29 bɨ ɔ́ dʉ sá ŋgáádə́ nə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim: Iza 63.10; Eze 2.3-5«Bɨ bʉ́sə nə nʉ́ŋ. Bɨ́ ŋgə sá Zɛmbî məlwə̂. Bɨ bʉ́sə njɨ bɨ ɔ́ dʉ sá ŋgáádə́ nə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim, nə́mə́ nda impáámbə́ bín í a dʉ sá nə́. 52  Luk 11.47-48Nyáyɛ́ múúd micúndə́ ímpáámbə́ bín í á shígɛ́ lwágʉlə cúwʉ́lí yɛ́? Bwə́ á dʉ gwú bɔɔŋg bwə́ á dʉ bwey zə jaaw nə Tʉ́təlí Muud mə bá zə wá. Tʉ́təlí muud wɔɔŋgʉ̂ wə́ bɨ́ á kɛɛnzh, bɨ́ mú gwú yɛ́. 53  7.38; Heb 2.2Bɨ buud bɨ́ á lə́g *mbwoomb mə́cɛ̧ɛ̧ wə́éŋgəles bwə́ á yə bɨ́ má, nə məmpə́ndí mɛ̂sh mâ cínɔŋg wá, bɨ abɛ̧́ɛ̧́yɛ́ mwo.»

54  Sôm 37.12; 112.10Njɨ búúd ɔ gúfʉ́gá ósémbye ɔ mílə́sʉ́ bwə́ á gwág iciyá ínɨ yí, bwə́ á shwal gwág Itiyɛn yáág-yáág mpimbə, bwə́ ŋgə́ fúgal məjə. 55  Mat 26.64; Mis 2.33Itiyɛn nyɛ, lwándʉ́lá nə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim nə́ cwɔ́ɔ́, mú kənd mísh joŋ dɨ́, a mú dʉ́g mə́ŋkənʉwa mə́ Zɛmbî, Yésus tə̂l Zɛmbî mbwə̂ məncwûm. 56  10.11; Luk 3.21; Yuá 1.51A mú cɨ nə́: «Dʉgá, mə ŋgə dʉ́g joŋ í mə́ bâŋ. *Mwân mə Múúd təl Zɛmbî mbwə̂ məncwûm.» 57 Bwə́ mú bwú məma óŋkwiimbyê, bwə́ ŋgə́ fad məlwə̂ máŋ; bɛ̂sh nə lâm ŋgwúdʉ̂, bwə́ shwal kə shwɨy nyə nyúúlʉ́d. 58  22.20Bwə́ julə wú nə nyə ŋgwə́la, kə lúmə nyə məkwóógʉ́. Buud bwə́ á ŋgə sá sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋg wá bwə́ á yîl iwáma byáŋ kə bwɨ́ɨ́g gúl ncúncwə́má shí məkuú. Ncúncwə́má jɔɔŋg wə́ Sôl. 59  Sôm 31.6; Luk 23.46Bwə́ ŋgə́ lúmə Itiyɛn məkwóógʉ́ ntʉ́nɨ́, Itiyɛn mú jɔ̂w Zɛmbî, nyə nə́: «Cwámba Yésus, lə́gʉ́g *jîm jâm.» 60  Luk 23.34Nə́ ndɛɛ́, a mú kúd mə́bwóŋ shí, a kɨ̂m nə ŋkulû nə́: «Cwámba, wo kú lɔ̧́ bwo *sə́m bwə́ ŋgə́ sá ga.» Njɨ nyə á shîn cɨ ntʉ́nɨ yí, a mú yə.