6
Balinglaga Re Ta Kae A Sabat
1 Ka kae te a i a kae a Sabat, nae Iesus ke tataopale ura re nga pailli matana eke patoe ka “giren”. Na barangalele ra kanna keke umma ta utungtotonge giren kunna palu ba keke kaninnia kanreame. 2 Avae Parisio palu keke kela rea na keke role roma, “Ke meimia na kaka kumkuma ka ore parototokala ka kae a Sabat?”
3 Nae Iesus ke ale pangamologa te ri roma, “Miau ka sana ka kele pangamologa laeala eke paꞌe pala ore ta Revit kumangngana ina i ba ra balingkana rae i matekarea ae? 4 I ke loalu lakallo ta bale ae Nutu, na ke rave beret laeala ore ta tungnge te Nutu, na ke kania. Ava ke parototokala ta agau te mana kaninge beret laeala. Kana ka pirisme mana. Bae Revit ke tungu ra balingkana rae i karea bole.” 5 Nae Iesus ke role kerea roma, “Agau Tuna ka i a Avolau e nga kae a Sabat.”
6 Ngarume, ka kae a Sabat tetoto, nae Iesus ke loalu lakallo ta sinagog, na ke palomatantane ragau. Na agau te a kamana e pe mate ke momo ka kae laeala bole. 7 Bae Parisiome kala nga ra pangalomatanakana nga bangapagame keke sissilia pamau ta ri turungpaga Iesus kana. Minmina na keke ella te i roma, “Aekia ke la i pangapenge agau laeala ka kae laekia e nga pannang, o ke sa?” 8 Avae Iesus ka lonamatana ka taru e momo ngallo nga lorea tapu, na ke role ka agau laeala a kamana mate roma, “Ngo atu bo maisi ngamuga nga ragau.” Minmina na agau laeala ke sigipaga be loa na ke maisi ngamuga nga ragau.
9 Nae Iesus ke role kerea roma, “Iau ka bai ta balinglaga miau roma, bangapagame ke parototokala ita ta kumangng ka bainga a taru ka kae a Sabat? Keke parototokala ita ta kumangng ka bainga e pe o ta kumangng ka bainga e soali, ta ravunglelenge agau maulingngana o ta baingasoalinge?”
10 Minmina na i ke kelataliu te ri kinung, na ke role ka agau laeala roma, “Ngo kalaꞌe kamang.” Na agau laeala ke longo te Iesus ba kamana ke pe muni. 11 Ava ri ka iukerea raumana kae Iesus, na keke palipamologa te ri roma, “Ita kaka la maingamia ka agau laekia?”
Iesus Ke Tore Barangalele Ra Kanna Ka Ri Tangulelu Ba Lua Ta Ri Ra Aposelme
12 Ka kae nginngina nae Iesus ke loa ta kapangng ta baina i kavang. Na i ke kavkava te Nutu ka rigo laeala bavakena ta kae ke mara. 13 Ba ka ina kae marara tapu, na i ke kiue barangalele ra kanna te i, ba ke tore pana tangulelu ba lua ta ri ra aposel rae i. 14 I ke tore Saimon ae Iesus patoe kae Pita, bae teiteikia ae Anru, bae Iems, bae Ion, bae Pilip, bae Bartolomiu, 15 bae Matiu, bae Tomas, bae Iems te muni a i ae Alpaeus tuna, bae Saimon eke patoe kae “Selot”, 16 bae Iuras a i ae Iems tuna, bae Iuras Iskariot a i a agau laeala e la ulonge Iesus nga reke bai ta baingasoalinge kamareame.
Iesus Ke Papea Ragau Papatu
17 Nae Iesus ke somaling kala nga aposel rae i, na keke meisi nga mogalo ina i a kavu kala nga barangalele ra kanna ra maluame. Ba ri keke mommo kala nga ragau papatu re ngae Iurea, ba Ierusalem, ba re nga pelau bavana e ngae Taia bae Sairon. Keke mommo ta ri longe Iesus pangamologangana ba ta i ronga ka soaling nga ri. 18 Minmina na i ke papea ragau ra kannu reke sosoali ke baisoali rea. 19 Ba ragau keke bai ta ri ngeke kali mana ka mirana ta baina ginggingngana nge lelemalaga nge i na nge papea ri kinung.
Loserengngana Ba Ragumatengana
20 Nae Iesus ke ilapaga ta barangalele ra kanna na ke role kerea roma:
“Miau raka moro raumana ta orume nga lomiausereng,
ta Nutu kelangpatalingana ka orae miau.
21 Miau ra mate kamiau sonrau nga lomiausereng,
ta ngarume nae Nutu ke la pangaponu miau.
Miau raka tantani sonrau nga lomiausereng,
ta ngarume na miau kaka la mangaliling.
22 Nga ina ragau ngeke baiꞌiu kamiau ba ngeke ulovalakala miau,
ba nga ine ngeke rorolebainga kamiau, ba ngeke baisolalia giamiaume kurumea atungamiaungana kurumea Agau Tuna, na nga lomiausereng,
23 “Nga lomiaumannmanna ka kae laeala, ba ngaka sigitataopatae ka serenga, ta alanga ae miau e pe nga Nutu mallena nga tava ke bollau raumana kurumea, pala na tamarea memena keke kuma ka ragau reke toe Nutu kaona minmina bole.
24 “Ava miau ra kilipukana sonrau, ragumiaume ngeke mate,
ta miau kaka rave sereng ngamiaungana tapu.
25 Miau ra kaningi ponu nge miau sonrau, ragumiaume ngeke mate,
ta miau ka sana la kamiau kaning ngarume.
Miau raka malili sonrau, ragumiaume ngeke mate,
ta miau ka la lomiautani ba kaka la taungapununge matamiau kanna mename ngarume.
26 Miau ra ragau kinung ke ulopataetaea giamiaume sonrau, ragumiaume ngeke mate,
ta pala na sisiukerea memena keke kuma minmina ta poropet ra goanga.”
Miau Ngaka Matea Ragau Reke Baisolali Miau
27 Bae Iesus ke role kerea bole roma, “Ava iau nga role kamiau raka longlonge pangamologa nga kanau: Miau ngaka materaumane ragau reke baisolali miau. Ba ngaka legemasia ra siarealalali kamiau. 28 Ngaroma ragau palu ngeke bai ta baingasoali miau, na miau ngaka ballage Nutu ta i nge pe kerea. Ba ngaka kave Nutu ta i nge legemasia ragau reke baiꞌiu kamiau. 29 Ngaroma agau te nge bali one nga piskone, na one ngo tunge piskone te muni ta i balinge bole. Ba ngaroma agau te nge rave lungapaga ae one e ngapotu, na i nge rave kala nga ne ngallo bole. 30 Ngaroma agau te nge tanikala one ta kana oru nge one, na sano ngo balipaga ta ollaeala. Ba ngaroma agau te nge sagia oru nga kaning, na sano ngo role kia ta i tungagaliu rea. 31 Bainga ra miau ka matea ragau ta ri bainga rea te miau, miau bole ngaka bai rea te ri.
32 “Ba ngaroma miau ngaka materaumane reke materaumana miau, na ka sana otte. Ra baingareame ke sosoali keke umma minmina bole. 33 Ba ngaroma miau ngaka legemasia reke pepe ka miau. Na ka sana otte. Ra baingareame ke sosoali keke umma minmina bole. 34 Ba ngaroma miau ngaka tungumane otte ta ragau ra miau ka roma, ri keke la alange te mangng muni. Na ka sana otte. Iau ka role minmina kurumea, ra baingareame ke sosoali keke tungumane oru palu ta kolingarea ra baingareame ke sosoali na keke role roma, ri keke la alanga rea te mangng muni. 35 Ava miau ngaka materaumane ragau reke baisolali miau ba ngaka legemasi rea. Ba nga ina miau ngaka tungumane otte ta agau, na sana nga lomiaukala roma i nge ale te miau. Ngaroma miau ngaka kuma minmina na alanga ae miau ore pe nge bollau raumana, ba miau ngaka base ma goe rae E Ngailu Raumana. Ta i ke pe ka ra loreakalasa ba ra sana loreamannmanna ka oru ra i tungu rea te ri. 36 Miau nga lomiaunanne ragau pattoto me Tamamiau nga ina i lonananne ragau kinung.
Sana Ngaka Kalinanne Ragau Pattoto
37 “Sana ngaka kalinanne ragau pattoto, nae Nutu sane nge kalinanna miau. Ba sana ngaka kinimata ka ragau pattoto, nae Nutu sane nge kinimata kamiau. Ba miau ngaka osurure ragau pattoto baingarea reke sosoali ra ri ke bai rea te miau, nae Nutu nge osurure baingamiau reke sosoali bole. 38 Ngaroma one a agau a tungakana, nae Nutu ke la tunga te one bole. Ba i nge umma ta pangaponung one bole base ma oru reke paponu rea beke ponutalao. Ngarume na ngeke lulumataga rea muni na oru nge ngallo ngeke pu kalaoveka, na baina ngeke paponu rea muni na ngeke ponutalao ba oru nge ngallo ngeke pu kalaoveka muni. Ngaroma one a agau a tungakana te ragau pattoto, nae Nutu ke la tunga te one bole. Ba ngaroma one a omosakana ta tunga ta ragau pattoto, nae Nutu ke sane la tunga te one bole.”
39 Ba bole Iesus ke patenikala ka pangamologa te ri roma, “Agau te a matana kanname ke su ke sane nge taoamugmuga ka agau tetoto a matana kanname ke su, ta ri pana lua kinung keke la pupungalu lakallo ta lulu te. 40 Ba apangalomatanakana goe a kanna te ke sane momo ngailu nga apangalomatanakana ae i. Ke sa. Ava nga ine nge rave lonamatanangana tapu, na i nga tongana kena mana ma apangalomatanakana ae i.
41 “Ke meimia na ko kela paka bega pinsina e sina e momo nga kolingang matana kanna, ava ko sano kela paka bega ine bollau e momo nga matang kanna? 42 Ko la one roleng mina ngaetai ta kolingang roma, ‘Kolingau, iau ka bai ta pirangmalagange bega pinsina isu laekolong nga matang kanna,’ ava one muni ko sano kela paka bega ine bollau e momo nga matang kanna? Ka one a goangakana. Kapunu, na ngo piramalage bega ine bollau e momo nga matang kanna, na ngarume na ko la kelanga masi ta pirangmalagange isure sina e momo nga kolingang matana kanna.
Bega Kanna Reke Pepe Ba Ne Ngeke Sosoali
43 “Bega reke pepe ka sana kanreame ke sosoali, ba bega reke sosoali ka sana kanreame ke pepe. 44 Ba keke kelapatokone bega mirana nga bega kanna. Ke sane ke rarave bega ra pik kanna nga oalooalo ra matarea. Ba ke sane ke rarave gerepeme nga kauila lomona bole. 45 Agau e pe ka nena ka bainga reke pepe keke momo ngallo nga lona, minmina na i ke pamalaglage oru reke pepe. Ba agau e soali ka nena ka bainga reke sosoali keke momo ngallo nga lona, minmina na i ke pamalaglage oru reke sosoali. Agau kaona ke rorolea taru e momo ngallo nga lona.
Ragau Matana Lua
46 “Ke meimia na miau kaka patpato iau kae Avolau, ava ka sana ka lolakurumea pangamologa ra kanau? 47 Agau e atu te iau, ba ke longe pangamologa ra kanau, ba ke lolakurume rea iau ka la pangakosininge te miau. 48 Agau laeala ka baingana ma agau e bai ta kumangng ka bale te. Pala na i nge kilia lulu lakallo, na nge pulia bale puna ginggingngana lakallo ta lollo tatana reke bollalau. Ngarume na me potungana e bollau nge lele na nge pagitue bale laeala. Ava ke sane nge potusisia kurumea, bale laeala ke maispaikalle nga mogalo lona. 49 Ava agau e longe pangamologa ra kanau ava ke sane lolakurume rea ka tongana kena ma agau e ulopaimane bale ae i nga mogalo, ba ke sane kuma masi ka bale kaena puna. Ngarume na me potungana e bollau ke pagitue bale laeala. Na bale laeala ke masisi bolvole mana, na ke soali bavakena.”