6
Tohon ra sica noo sihin ra Jesús yoco trigo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ
1 Minoo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ i yaha ra Jesús mahñu itu trigo ñiyɨvɨ. Ta ra sica noo sihin ra i tohon ra zuhva yoco trigo ta i zavii ra sihin ndaha ra, ta sasi ra sii si.
2 Tacuan ta i catyi zuhva ra fariseo sihin ra: Ña catyi ley yo sa zatyiño yo quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ. ¿Ñaa cuenda zatyiño ndo?
3 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: ¿Atu tañaha ca cahvi ndo cuhva i zavaha ra David ta ra ndɨhɨ sihin ra minoo quɨvɨ i sizoco xaan ra?
4 I quɨhvɨ ra sisi vehe ñuhu, ta i quihin ra pan ii. Ta i sasi ra sii si, ta saha ra sii ra ndɨhɨ sihin ra. Ta catyi ley vatyi maa ñi ra cu zutu tahan si casi pan cuan. Catyi ra Jesús.
5 Ta i catyi tucu ra Jesús sihin ra: Ra i quisi ndya gloria cui, ta ndyaca ñaha tuqui quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ.
Zanduvaha ra Jesús sii minoo ra na‑ityi ndaha
6 Ta inga quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ i quɨhvɨ ra Jesús sisi vehe ñuhu ta zacuaha ra sii ñiyɨvɨ. Ta yucuan i ndyehe ra sii minoo ra na‑ityi ndaha siyo cuaha.
7 Ta ra maestro cuenda ley hebreo sihin ra fariseo i ndyehe xaan ra sii ra Jesús tatu cua zanduvaha ra sii ra cuan quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ. Tacuan ta cua cuu tyaa ra cuatyi sata ra.
8 Zoco sa sito ra Jesús cuhva sica iñi ra, ta i catyi ra sihin ra na‑ityi ndaha: Nduvita. Ta cuɨñɨ ndyoon mahñu. Ta i nduvita ra, ta sicuɨñɨ ndyaa ra mahñu.
9 Ta zɨquɨ i nducu tuhun ra Jesús sii ra yucu yucuan ta catyi ra: Minoo ñi tuhun cua nducu tuhin sii ndo. ¿Atu catyi ley vatyi zavaha yo sa vaha a sa ña vaha quɨvɨ quitatu ñiyɨvɨ? ¿Atu zacacu yo sii ñiyɨvɨ a cahñi ndɨhɨ yo sii ñu?
10 Ta i ndyehe ra Jesús sii minoo minoo ra yucu yucuan. Ta i catyi ra sihin ra cuhu: Nandɨca ndohon. Ta i nandɨca ra ndaha ra, ta i nduvaha ndaha ra.
11 Ta zuhva ra yucu yucuan, i cuxaan xaan ra, ta i natuhun tahan ra yozo caa cua zavaha ra sihin ra Jesús.
I casi ra Jesús usi uu tahan ra apóstol
12 Ta minoo quɨvɨ i ndaa ra Jesús minoo yucu vatyi cua caca tahvi ra sii ra Ndyoo. Ta i cahan ra sihin ra Ndyoo ñiyaca cuii.
13 Ta cuhva sa cundisi i cana ra sii tandɨhɨ ra sica noo sihin ra, ta i casi ra usi uu tahan ra vatyi cuu ra apóstol, ta cua tava ra Jesús tyiño sii ra.
14 Ta ihya cuu zɨvɨ sa usi uu tahan ra: Ra Simón Pedro, ta yañi ra, ra Andrés. Ra Jacobo, ra Juan, ra Felipe, ta ra Bartolomé.
15 Ta ra Mateo, ta ra Tomás, ta ra Jacobo zehe ra Alfeo ta ra Simón Zelote.
16 Ta ra Judas, yañi ra Jacobo, ta ra Judas Iscariote, ra cua xico sii ra Jesús.
Zacuaha ra Jesús sii cuaha xaan ñiyɨvɨ
17 Ta i noo ra Jesús yucu cuan sihin sa usi uu tahan ra cuan. Ta i sicuɨñɨ ndyaa ra minoo nu ndaa sihin ra sica noo sihin ra ta sihin cuaha ca ñiyɨvɨ, ñu i quita coyo nacahnu Judea ta ñuu Jerusalén ta ñuu Tiro sihin ñuu Sidón sa ndyaa yuhu tyañuhu. I saa ñu yucuan vatyi cua cuɨñɨ ñu sa cahan ra Jesús. Ta ñu cuhu, cuñi ñu sa zanduvaha ra sii ñu.
18 Ta ñiyɨvɨ ñoho tatyi ña vaha, i nduvaha tucu ñu.
19 Ta tandɨhɨ ñu, cuñi ñu tɨɨn ñu sii ra Jesús vatyi iyo tundyee iñi ra Ndyoo sii ra Jesús, ta i zanduvaha si sii tandɨhɨ ñu.
Ñiyɨvɨ ñihi tumañi iñi ta ñiyɨvɨ ma ñihi tumañi iñi
20 Tacuan ta i ndyehe ra Jesús sii ñiyɨvɨ sica noo sihin ra. Ta i catyi ra: Tandɨhɨ ndoho sa ndahvi, zɨɨ xaan cuu sii ndo vatyi tahan si sii ndo sa cundyaca ñaha ra Ndyoo sii ndo.
21 Ta tandɨhɨ ndoho sa sizoco vityi, zɨɨ xaan cuu sii ndo vatyi cua coo quɨvɨ ta ma ndyehe ca ndo zoco. Ta tandɨhɨ ndoho sa sacu xaan vityi, zɨɨ xaan cuu sii ndo vatyi cua coo quɨvɨ ñahñi ca tucuihya iñi cua coo sii ndo. Ta cua vacu ndo sihin sa zɨɨ cuñi ndo.
22 Zɨɨ xaan cuu sii ndo tatu ña cuu ndyehe ñiyɨvɨ sii ndo, ta tatu cua tava ñu sii ndo nu yucu ñu, a tatu cahan cuehe ñu sii ndo a tatu catyi ñu vatyi ñiyɨvɨ ña vaha cuu ndo vatyi sino iñi ndo sii mi, ra i quisi ndya gloria cui.
23 Zɨɨ xaan cuñi ndo quɨvɨ ndyehe ndo tundoho cuan, ta ndava ndo sihin sa zɨɨ cuñi ndo vatyi cahnu xaan sa cua cuhva ra Ndyoo sii ndo gloria. Zuun ñi cuhva ña vaha cuan i zavaha ñiyɨvɨ sahnu ta tyiemvu sihin ra profeta.
24 Zoco ndahvi ndoho ra cuca vityi vatyi sa iyo sa zɨɨ sii ndo ihya ñuu ñiyɨvɨ ya.
25 Ta ndahvi ndoho ra sica iñi vatyi ñahñi sa cumañi sii ndo vityi vatyi cua coo quɨvɨ cua ndyehe xaan ndo zoco. Ta ndahvi ndoho tatu zɨɨ xaan cuñi ndo vityi vatyi cua coo quɨvɨ cua nducuihya xaan iñi ndo, ta cua vacu xaan ndo.
26 Ta ndahvi ndoho tatu catyi tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi vaha xaan ndo vityi vatyi zuun ñi cuhva cuan i cahan ñiyɨvɨ sahnu sii ñu cuenda ra i catyi vatyi profeta ra Ndyoo cuu ra, ta ña ndisa ra.
Cuñi xaan ndo sii ñiyɨvɨ xaan iñi sii ndo
27 Tandɨhɨ ndoho ra siñi sa quehin, catyi sihin ndo vatyi cuñi xaan ndo sii ñu xaan iñi sii ndo. Zavaha ndo sa vaha sihin ñiyɨvɨ ña cuu ndyehe sii ndo.
28 Cahan vaha ndo sihin ñiyɨvɨ cahan ndya vaha ñi sii ndo, ta cahan ndo sihin ra Ndyoo cuenda ñiyɨvɨ zavaha sa ña vaha sihin ndo.
29 Tatu iyo ra cati ii siyo xɨtɨ ndo, cuhva ndɨhɨ ndo inga siyo nacati ra. Tatu iyo ra quindyaa siqueta ndo, cuhva ndɨhɨ ndo camisa ndo sii ra.
30 Cuhva ndo ñaa ndɨhɨ sa sica ñiyɨvɨ sii ndo, ta tatu iyo ra quindyaa sa sii ndo, ma nandaca ndo sii si.
31 Tatu cuñi ndo sa cua zavaha ñiyɨvɨ sa vaha sihin maa ndo, tacuan zavaha tucu maa ndo sihin maa ñu.
32 Tatu ɨɨn ñi sii ñiyɨvɨ cuñi xaan sii ndo cuñi ndo, ¿ñaa sa vaha zavaha ndo cuhva cuan? vatyi tacuan tucu zavaha ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo. Cuñi xaan ñu sii ñiyɨvɨ sa cuñi sii maa ñu.
33 A tatu zavaha ndo sa vaha sihin ñiyɨvɨ zavaha sa vaha sihin ndo, ¿ñaa sa vaha zavaha ndo cuhva cuan? vatyi tacuan tucu zavaha ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo.
34 A tatu saha noo ndo ndaha tyiño ndo sii ñiyɨvɨ vatyi cuñi ndo sa zaha ñu tumañi iñi sii ndo, ¿ñaa sa vaha zavaha ndo cuhva cuan? vatyi ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo, saha noo ñu sa sii ñu ta ndatu ñu sa cua nacuhva tucu ñiyɨvɨ sii si.
35 Zoco maa ndo, cuñi xaan ndo sii ñu xaan iñi sii ndo. Ta zavaha ndo sa vaha. Ta cuhva noo ndo sa sii ndo, zoco ma cuatu ndo ñaa tumañi iñi cua zavaha tucu maa ñu sii ndo. Ta tacuan ta cahnu xaan sa vaha cua ñihi ndo nu ndyaa ra Ndyoo. Ta sa ndisa cuii cua cuu ndo zehe ra Ndyoo, ra cahnu ca. Vatyi ra Ndyoo, vaha ñiyɨvɨ cuu ra sihin ñiyɨvɨ quiñi xaan iyo ta sihin ñu ña saha tyahvi ndyoo sii ra.
36 Yucuan cuenda cundahvi xaan iñi ndo sii ñiyɨvɨ tañi maa ra Ndyoo cundahvi xaan iñi ra sii ñu.
Ma cahan cuehe yo sii ñiyɨvɨ
37 Ma cahan cuehe ndo sii ñiyɨvɨ coto catyi ra Ndyoo vatyi ña vaha zavaha tucu maa ndo. Ma catyi ndo vatyi ña vaha ñiyɨvɨ, ta ma catyi tucu ra Ndyoo vatyi ña vaha ndo. Zaha ndo tucahnu iñi sii ñiyɨvɨ, ta cua zaha ra Ndyoo tucahnu iñi sii maa ndo.
38 Cuhva maa ndo sa siñi ñuhu sii ñiyɨvɨ, ta cua cuhva tucu maa ra Ndyoo sa siñi ñuhu sii maa ndo. Tañi ñiyɨvɨ vaha tatu xico ñu ñaa sa xico ñu sii ndo, situ cuii saha ñu ndya cuhva sitya cuii ñi ca si. Tacuan tucu cua zavaha ra Ndyoo sihin ndo. Vaha xaan cua tyicuhva ra sa vaha ndya cuhva sitya cuii si, ta cua cuhva ra sii ndo. Vatyi tañi cuhva cua cuhva maa ndo sii ñiyɨvɨ, tacuan cuu cuhva cua cuhva ra Ndyoo sii maa ndo. Catyi ra Jesús.
39 Ta zɨquɨ i cahan ra Jesús sihin ñu sihin minoo cuhva ta catyi ra: Ma cuu zañaha minoo ra cuaa ityi sii inga ra cuaa. Cua canacava nduu tahan ra sisi xahva.
40 Ta cahnu ca cuu minoo ra cu maestro ta zɨquɨ ra zacuaha sihin ra, zoco tatu sa ndɨhɨ zacuaha ra, cua nduu ra tañi maestro ra.
41 ¿Ñaa cuenda ndyehun mihin luhlu cuii ñi sa ñoho sɨtɨ nuu yañun, ta ña zohon cuenda mihin cahnu sa ñoho sɨtɨ nuun?
42 Ta ¿ñaa cuenda catyun sihin yañun vatyi nacuhva ra sa tavon mihin luhlu sa ñoho sɨtɨ nuu ra? ta ña tuu iñun vatyi minoo mihin cahnu xaan ñoho sɨtɨ nuun. Cuhva cuan zohon tuhun vatyi vaha xoon, ta ña ndisa. Tava xihnon mihin cahnu sa ñoho sɨtɨ nuun, ta cua ndundisi ndyehun, ta cua cuu tavon mihin sa ñoho sɨtɨ nuu yañun.
Nacoto yo tatu vaha minoo yutu tatu saha tu yucu vixi vaha
43 Minoo yutu vaha, ña saha tu sɨtɨ ña vaha. Ta minoo yutu ña vaha, ña saha tu sɨtɨ vaha.
44 Nacoto yo ñaa yutu cuu tahan tahan tu sa cuenda sɨtɨ saha tu. Vatyi minoo tu mihndya ma cuhva tu mango, ta minoo iñu ma cuhva tu yucu vixi sa nañi uva.
45 Ta tacuan tucu sihin ñiyɨvɨ. Minoo ra vaha, cahan ra tuhun vaha sa iyo añima ra. Ta ñiyɨvɨ ña vaha, ña vaha añima ñu, ta cahan ñu sa quiñi sa iyo añima ñu vatyi ñaa ndɨhɨ sa situ añima ñiyɨvɨ, yucuan cuu sa cahan ñu.
Cuhva cua cuu si sihin ñiyɨvɨ tyaa yahvi sa cahan ra Jesús, ta cuhva cua cuu si sihin ñiyɨvɨ ña tyaa yahvi
46 ¿Ñaa cuenda catyi ndo sihin: “Zutu mañi yuu, Zutu mañi yuu”, ta ña zavaha ndo cuhva catyi sihin ndo?
47 Tatu iyo ra cua quisi nu ndyei, ta siñi ra sa quehin, ta zavaha ra sii si, ihya cuu cuhva iyo ra:
48 Cuu ra tañi minoo ra i zandaa vehe. Cono xaan sitya ra ndya tahan ra minoo yuu cahnu, ta i zandaa ra vehe ra zɨquɨ yuu cuan. Ta quɨvɨ i coon xaan zavi, ñihi xaan i yaha ndutya saha vehe ra, zoco ñá cuu zanduva si vehe ra vatyi ndyaa si zɨquɨ yuu cuan.
49 Zoco ra ña siñi sa quehin, ta ña zavaha ra sii si, cuu ra tañi minoo ra ñá zavaha cimiento, ta i zandaa ra vehe ra nu ñuhu ñi. Ta ñihi xaan i yaha ndutya saha vehe ra, ta tañi tyehen ñi i nduva vehe ra, ta i ndoyo ñuhu si.