13
Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu iña ñá kaeté xaa ntɨ́kɨn
(Mr. 4:1‑9; Lc. 8:4‑8)
1 Dɨvi tsi ntūvi tsikan kíi Jesuu nú viꞌī sán ne, kuéꞌen ña kukūtúvi ña diñɨ mínī san. 2 Un váꞌa tsi tɨ̄tɨ́n ñaꞌa nátaká nuu ña mí tuví ña. Dukuān ne, ínuu ña tun ntōó san ne, ikan tsī itúvi ña. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san ntáñɨ̄ ñá diñɨ ntute san. 3 Ñá te da dīi núu i e ntáa ña ni ñāꞌa san é kanakuāꞌa ña ña. Kakaꞌan ña:
—Uun ntuvi ne, uun ñaꞌa kúkāté xaa ña ntɨkɨn. 4 Da nɨɨ̄ kaeté xaa ña ntɨkɨn sán ne, īó ne, kóꞌxo itsī san. Xéē láā sán ne, ēꞌxí tɨ. 5 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí dóo xuu mí ña túvi kuēꞌe ntéꞌu. Váta tsī e náꞌa ne, kēne xuku i, tsí ña túvī mí kɨ̄ꞌɨn xóꞌo i. 6 Ntá tsi da dóo naíꞌnī ne, xiꞌi dîí xuku i. Tsí ña ni naniꞌi xoꞌo i ntéꞌu ne, ítsī. 7 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí kaa xuku íñū. Xíꞌi nūu xuku váꞌā san, tsí un tavi nuu tsi xuku íñū san da éꞌnu. 8 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxo ñuꞌu vāꞌá ne, kīi kɨtɨ i. Īó e kíi uun sientu kɨ́tɨ i é uun ditsin í ne, īó ne, kii te ūni díko ne, īó e kíi te ōko uꞌxi. 9 Xoo e katéku í ne, na kīni —kaꞌan ña.
Nté kui nteé nteé tsi kakaꞌan ña
(Mr. 4:10‑12; Lc. 8:9‑10)
10 Kidáā ne, véꞌxī ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā:
—¿Nté kui kuān ó kantaa ntu nto ni ñāꞌa san? —kaꞌan ña.
11 Kakaꞌan Jésuu ni ña:
—Ntōꞌó ne, ntáduku ntée nto é kūtuni nto nuu i é iō xuꞌu iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō, ntá tsi ña ntáduku ntée tuku ñaꞌa san. 12 Tsí xoo ñáꞌa, ña é iō iña í ne, níꞌī ká ña ne, kuéꞌē ká koo iña ña. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é ña tuvi íña í ne, nakiꞌi ka é iō iña ña. 13 Dukuān né, kuān ó kantaa ú ni ñāꞌa san, tsí kuān te ntaíto ña ne, ña ntaíni ña. Kuān te ntátekú ña ne, ña ntaíni ña. Ña ntaéni túꞌun ñā. 14 É kūntaa ntíꞌxe vatā ó kakaꞌan Ísaia, ña é kaꞌán naa Xuva ko, dá kakāꞌan ña kídaā:
Kuān te tekú ña, ntá tsi ña kɨ́ꞌɨn dɨkɨ ña;
kuān te koto ña, ntá tsi ña kiní ña.
15 Tsí ña sāꞌá ne, é ntukaꞌxī nima ñá ne,
vata te neé nuu ntído loꞌxo ña ne,
kantiꞌu núu ña,
vata koo é ña kiní ña,
vata koo é ña tekú ña,
vata koo é ña kani tútun ña,
vata koo é ña káꞌān ñá nī ko é ntaváꞌa ú ña,
kuan ō kaꞌan Xúva kō,
kaꞌan Ísaia.
16 ʼNtá tsi ntoꞌó ne, dōo diní nto tsi ntaíní nto ne, ntátekú nto. 17 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña te da díi ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, un váꞌa tsi ncho kini ña é ntaíni nto vevii, ntá tsi ña ni iní ña. Ncho tekú ña é ntátekú nto, ntá tsi ña ni tekú ña.
Kakaꞌan Jésuu neé kani túꞌun īña ñá kaeté xaa ntɨkɨn san
(Mr. 4:13‑20; Lc. 8:11‑15)
18 ʼKini nto sáꞌa īña ñá kaeté xaa ntɨkɨn san. 19 Te tēkú ñaꞌa túꞌun īña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō né, tē ña kani tútun ña ne, kiꞌxi tóꞌō e ña váꞌā san ne, nakiꞌi nuu túꞌūn é īnúu nima ñá, vatā ó de láā sán ni ntɨ̄kɨn é kōꞌxó itsi san. 20 Dɨvi ntɨ̄kɨn é kōꞌxo mi dóo xuú ne, vata kaa túꞌūn vaꞌá san kaa, e ntátekú ñaꞌa san ne, ura tsí i xkúntee iní ña. 21 Ntá tsi da ñā ni kuintíꞌxe váꞌa ña ne, ña náꞌa tsī kutíi ña. Tē ntákaꞌan ntée ñaꞌa san ña ne, tē ntáde xení ña ni ñā kuenta iña i e kuíntiꞌxe ña ne, ura tsí i xtuvī mii ña e kuíntiꞌxe ña. 22 Ntɨ̄kɨn é kōꞌxó nuu mí kaa xuku íñu sán ne, vata kaa da ntátekú ñaꞌa san túꞌūn vaꞌá san kaa, ntá tsi dií dií ka ntio ña é īó ñuxiví sa. Ntánantuku ñā diuꞌun é kukuika ñā ne, ntákunáa inī ña túꞌūn vaꞌá san. Ña kaidiáꞌvi ká i iña ña. 23 Ntɨkɨn é kōꞌxó nuu ñuꞌu vāꞌá san ne, vata kaa te téku uun ñaꞌa ne, kuintiꞌxe ña. Kade ña é kākaꞌán ne, iō ntúvi vāꞌá iña ña. Vata kaa ditsin utun váꞌā san kaa, e kíi uun sientu kɨ́tɨ i, o te ūni díko, o te ōko uꞌxi —kaꞌan ña.
Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu íña xuku é ña váꞌā má trīgu
24 Ntāa xtuku Jesuu nuu i sáꞌa, kakaꞌan ña:
—Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa, ña e éte xaa ntɨkɨn trigu máña ña kan, kāa. 25 Ntá tsi da nɨɨ̄ ntákidi ñáꞌa san ne, xée ūun ñaꞌa, ña kakuneꞌu iní i ni ñā né, ēté xaa ña ntɨkɨn é ña váꞌā san má trīgú san ne, da ínu ña. 26 Dā kéne xuku trigú san ne, ntaꞌá kɨtɨ i ne, kēne xuku é ña váꞌā sán dɨ. 27 Xéē ña ntáde tsiñu iña tóꞌo vīꞌi sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: “¿Ñá te ntɨkɨn vāꞌá ntu éte xaa nto máña nto kān? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi xuku é ña váꞌā san?”, kaꞌan ña. 28 Kakaꞌan tóꞌo vīꞌi sán ni ñā: “Á tē ñá kakuneꞌu iní i nī ko éte xaa ña ntɨkɨn é ña váꞌā san”, kaꞌan ña. Kidáā ne, ntákaꞌan ñá ntáde tsiñu san ni ñā: “¿Ntio ntu nto é tūꞌun ntɨ́ xuku é ña váꞌā san?”, kaꞌan ña. 29 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo ñā: “Ñáꞌā, tsí dā ná tūꞌun nto xuku trigú san ni xūku é ña váꞌā san. 30 Na kueꞌnu miī ntuvi nuu i da nté xēe ntúvi é taꞌvi ō. Kidáā ne, káꞌān ú ni ña kataꞌvī sán te dīꞌna tuꞌun ña xuku é ña váꞌā sán ne, na ntada ña dōko í dá kāꞌmi ña. Kidáā né, na tsūꞌun váꞌa ña kɨtɨ trigú san ini xaká ko”, kaꞌan ña —kuan ō kaꞌan Jésuu.
Nteé nteé tsi kantaa Jesuu iña ntɨkɨn kúli
(Mr. 4:30‑32; Lc. 13:18‑19)
31 Ntāa xtuku Jesuu úun nuu i, kakaꞌan ña:
—Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa, ña e éte xaa ntɨkɨn kuli mâña i kan, kaa. 32 Dií ka kuetsi ntɨ̄kɨn kúlí san é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ntɨkɨn, ntá tsi dā kúnaꞌnu ne, dií ka naꞌnu xuku i; vata ntáa utun ntáa. Ntáxee láā, kɨtɨ ntaíko e dukún kān ne, ikān ntáde váꞌa tɨ taka tɨ má ntaꞌa i kān —kaꞌan ña.
Nteé nteé tsi kantaa ña iña uꞌxen íā
(Lc. 13:20‑21)
33 Ntāa xtuku ña uun nuu i, kakaꞌan ña:
—Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uꞌxen íā kaa, é kānadaká ñadɨ̄ꞌɨ́ san uni xkuꞌve árina váta koo é nāneñu uꞌxen san —kaꞌan ña.
Nté kui kuān ó kantaa Jesuu núu i sáꞌa
(Mr. 4:33‑34)
34 Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu ni ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san. Da mii kuēꞌen tsí nuu i sáꞌa kantaa ñá ni ñā dá kakāꞌan ñá ni ñā kuenta iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 35 Kuān o dé ña vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā:
Ntaa ú ni ntō nuu i sáꞌa,
káꞌān ú nuu i é iō xuꞌu un tsi nte dá dé kûꞌvé Xuva ko ñūxiví san,
kaꞌan ña.
Kakaꞌan Jésuu nee iñá ncho kaꞌan iña xuku é ña váꞌā san é kāa má trigu
36 Kidáā né, ntāka Jesuu mí dóo ntoo ñaꞌa sán ne, kɨ́ꞌvi ñā má viꞌi kān. Xéē ña ntántīkɨn ñá ne, ntaíkan ña é kāꞌan ñá nee iñá ncho kaꞌan é ntāa ña iña xuku é ña váꞌā san e éꞌnu máña ña kān. 37 Kakaꞌan Jésuu:
—Ña éte xaa ntɨkɨn vāꞌá san ne, vata kaa xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí kaa ña. 38 Mâña ñá kān né, vata kaa kanɨɨ ñūxiví san kaa. Ntɨkɨn vāꞌá san ne, vata ntáa ña ntáduku ntée Xuva kō ntáa. Ntɨkɨn é ña váꞌā san ne, vata ntáa ña ntáduku ntée tóꞌō e ña váꞌā san ntáa. 39 Ña kakuneꞌu iní i nī kó ne, vata kaa ña éte xaa ntɨkɨn é ña váꞌā san kaa ña ne, tōꞌo é ña váꞌā san ña. Ntuvi é taꞌvi ō ne, vata kaa ntuvi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa kaa. Ña ntátaꞌvi sán ne, vata ntáa ánje Xuva kō ntáa ña. 40 Vata ō ntáda ña dōko i é ña váꞌā sán ne, ēꞌmi ña né, kuan koo kuvi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa. 41 Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, taxnūu ú ánjē ko mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, nakuitā ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntáde é vīí tuku ñaꞌa é kini kaa, nī ña é ntáde miī é kīni kaa san. 42 Katé nuu ña ña iní ñuꞌu dūꞌxé san. Un váꞌa tsi kueku ñaꞌa sán ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā. 43 Kidáā ne, xoó ñaꞌa, ña ntáde é ntio Xuva kō ne, xiꞌí nuu kaꞌnu ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō, vatā ó kaxiꞌí nuu ngántií san. Xoo é kātekú i ne, na kīni i.
Kantaa Jesuu úun nuu i é vāꞌa é nuu ntúꞌxi
44 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun nuu i e dóo vaꞌa é nuu ntúꞌxi má ñuꞌu kan kāa. Nāniꞌi uun ñaꞌa ne, ikan tsī náxnuu ntúꞌxi xtuku ña. Ñá tē nté kaa diní ña. Kɨ́ꞌɨn ñā né, nadiko ntɨ̄ꞌɨ ña é īó iña ñá ne, dá kuīin ña ñuꞌu san.
Kantaa Jesuu íña kɨtɨ e dóo nuu áꞌvi i é kaēꞌnu ini tsɨꞌxɨ
45 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ña kadiko kaa, ña é kanantukū kɨtɨ e dóo nuu áꞌvi i, e dóo vaꞌa. 46 Uun tsi kɨtɨ e dóo vaꞌa, é nuu áꞌvi kueꞌen nāniꞌi ñá ne, kɨ́ꞌɨn ñā né, nadiko ntɨ̄ꞌɨ ña é īó iña ñá ne, dá kuīin ña tɨ.
Kantaa Jesuu íña xunu
47 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa xunu kaa, é kanakuītá nuu ñaꞌa san ini míni kān é tavā ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu tsákā san. 48 Dā tsítū ne, nantíi ña diñɨ ntute kān. Ikān intóo ña nakaxnúu ña tɨ. Tsāká vāꞌá san ne, nātsuꞌun ña tɨ ini xiká san. Kɨtɨ é ña váꞌā san ne, ēte ñá tɨ. 49 Kuan koo kuvi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa dɨ. Kiꞌxi ánje Xuva kō ne, nakaxnúu ña xoo é vāꞌá i, xoo é ña váꞌa i. 50 Nakuitā ñá xoo é ña váꞌa i méꞌñu ñūꞌu duꞌxé san. Ikān dóo kueku ñaꞌa san ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā —kaꞌan Jésuu.
Núu ī e dóo vaꞌa é xēé nī é ata
51 —¿Ntáñeꞌe dɨkɨ ntɨ́ꞌɨ ntu nto un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa? —tsixeꞌe Jēsuu ña.
—Ntáñeꞌe dɨkɨ́ ntɨ —kaꞌan ña.
52 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñā:
—Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ mastrú lei, da ntánakuaꞌa ña iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa tóꞌo vīꞌi san kaa ña. Tsi tóꞌo vīꞌi sán ne, kanatava ña é xēé nī é atā san mí ñuꞌu váꞌa iña ña dá ntio ña —kaꞌan ña.
Dá tūví Jesuu ñuú Nazaree
(Mr. 6:1‑6; Lc. 4:16‑30)
53 Dā kúvi ntáa Jesuu sáꞌā né, ntaka ña ikān. 54 Kuéꞌen ña ñūu míi ñā ne, nakuáꞌa ña ñaꞌa má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña:
—¿Míꞌi ntū nakuaꞌa ñá sāꞌa e dóo ini ña, e dóo kade ña nuu i é dóo kaꞌnu san? 55 ¿Ñā ntu te dɨvi ña é iꞌxá ña kade vaꞌa utun? ¿Ñā te María ntu dɨꞌɨ ñā? ¿Ñā ntu te ení ña Santiau ni Jósee ni Símuun ni Júdā? 56 ¿Ñā te dɨvi taꞌan ña taꞌnú ntoo ñuú ko ā dɨ? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi é dóo kiꞌin īní ña sāꞌá kuan? —kaꞌan ñáꞌa san.
57 Ncho kudiin ñáꞌa san ni ñā, ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña:
—Ña kakaꞌán naa Xuva kó ne, ntaíko ñuꞌu ñāꞌa san ña; ntá tsi ña ñuú mii ña nī ñaviꞌi ña ne, ña ntaíko ñuꞌu ña ñā —kaꞌan ña.
58 Ñá kuēꞌe núu ī e dóo naꞌnu ide ña ikān, tsí ña ni kuintíꞌxe ñaꞌa san ña.