1 Ta quechaha nducu tuhun ra sutu chahnu can chi ra Esteban ti:

―¿Atu ndicha cuhva cati racan ta ra?

2 Ta cati ndico ra Esteban chi ra cumi tiñu can ti:

―Ndioho tata chahnu, ndioho yani xaa, na cua taa vaha ndo soho ndo cha cua cati yu chihin ndo. Ñivi ra Abraham chihin yo, ta iti chata ni ndehe ra chi ra Ndioo cahnu. Ni chacoo ra Abraham ñuhun Mesopotamia. Ña ta cuhun ra iti ñuun Harán, ta ni ndehe ra chi ra Ndioo. 3 Quivi can cati ra Ndioo chi ra ti cua quee siin ra Abraham ñuun ra, ta cua nacoo ra ñivi ra. Cua cuhun ra ñuhun nu cua sanahan Ndioo chihin ra, cati ra Ndioo chi ra. 4 Chacan cuu cha quee siin ra Abraham ñuhun Mesopotamia nu iyo ñivi Caldea, ta cuahan ra cua coo cuii ra ñuun Harán can. Ican chihi sutu ra, ta cati ra Ndioo ti na cua quichi ra Abraham ihya ñuhun Israel nu iyo yo vitin. 5 Ña chaha ra Ndioo cha cua nihin ra ñuhun quivi can. Ña chaha ra ni iin pedazu chi nu cua cuañu chaha ra, soco cati ndicha ra Ndioo chi ra ti cua cuhva ra iin ñuhun chihin ra. Chi maan ra cua cuu chi, soco cua queta quivi cua cuvi ra, ta cua cuhva ra Ndioo chihin chi chi sehe ra chi ñivi sehe ra, cati ra Ndioo chi ra Abraham can. Ña ta coo ni iin sehe ra Abraham, soco tacan ni cati ra Ndioo chi ra. 6 Cati tahan ra Ndioo chi ra ti cua coo nuun ñivi ra inga ñuhun nu iyo inga ñivi. Tican cua cani ñivi can chi ñivi ra, ta cua satiñu cuatu ñivi ra chihin ñi. Cumi ciendu cuiya cua ndehe ñivi ra tu ndoho, cati ra. 7 Ta cati ndico tucu ra Ndioo chi ra Abraham ti cua tachi tuni ra Ndioo chi ñivi savaha tu ndoho can. Cua yaha xihna ñivi ra Abraham tu ndoho, ta cua quee ñi tican. Cua queta ñi ñuhun Israel, ta cua sacahnu ñi chi ra Ndioo, cati ra. 8 Cha ndoo vaha tuhun can, vati nduinuun ra Ndioo chi ra Abraham nu quichi quivi. Chacan cuu cha tiso ra Ndioo costumbre cha cua tahnda ñiin xini xuu ra cuati ndihli, ta ña cua naan ini ñi ti cha iyo vaha tuhun can chi ra Ndioo. Tacan cuu, ta ni cacu ra Isaac sehe ra Abraham. Queta ra una quivi ra, ta savaha ra Abraham chi ra cuhva cati ra Ndioo. Tacan ni savaha tahan Isaac chi ra Jacob sehe ra. Suvi ni tacan savaha tahan ra Jacob chi ndihi uchi uvi sehe ra, ta chahnu ra ta ra, ta ndihi ra cuu sutu ñuun iti chata nu ni quichi quivi.

9 ’Iin ra cuu sehe ra Jacob nani José, ta ndusoo ndihi ra yani ra chi ra. Chacan cuu cha xico yani ra chi ra chi toho cuahan iti ñuhun Egipto, soco ña saña ra Ndioo chi ra José can. 10 Sacacu ra Ndioo chi ra ndihi nu ndehe ra tu ndoho. Tindee ra Ndioo chi ra José, ta ndehe ra Faraón ra ndaca ñahan chi ñivi iyo ñuhun Egipto can ti iyo xaan tu manini chi ra José, ta nditi suhva xini ra. Chacan cuu cha tiso ra Faraón tiñu chi ra, ta ndaca ñahan ra José chi ndihi ñivi Egipto chi ndihi ñivi iyo vehe ra Faraón. Cumi cuenda ra ndihi ñuhun ra Faraón can chi ndihi ndatiñu ra.

11 ’Chacoo iin tama niniin ñuhun Egipto can chi ñuhun Canaán. Ndehe xaan ñivi can tu ndoho, ta ñivi yo ni chacoo iti chata tiempu chahnu ña nihin ñi cha cua cachi ñi. 12 Queta tuhun nuun ra Jacob ti iyo nuni iti ñuhun Egipto, ta tachi ra chi sehe ra tican. Ñivi yo chi racan ta ra. Cha chahan ra xihna cuii cuu chacan. 13 Cuahan ndico ra ta ra inga chaha cha cuu uvi chaha, ta sacoto ra José ti yani ra chi ra, ta quechaha chito ra Faraón ndaa ñivi cuu ñivi ra José. 14 Tachi ra José tuhun ti cua quichi ra Jacob sutu ra chi ndihi ñivi ra. Uni xico chahun ñivi ra cuu ñi. 15 Tacan cuu, ta cuahan ra Jacob iti ñuhun Egipto, ta chacoo cuii ra tican, ta queta quivi chihi ra. Suvi ni tican ni chihi tahan sehe ra, 16 soco queta quivi chiso ndico ñivi ra iquin ra Jacob chi sehe ra iti ñuun Siquem. Tihi ñi iquin ra ta ra tichi ndaca ñaña cha ni sata ra Abraham tiempu chahnu, vati sata ra chi chi chi sehe ra Hamor. Tiahvi ra xuhun cuichin chi ra quivi ni iyo ra ñuun Siquem can.

17 ’Cha cuahan ndutuvi ñivi ra Abraham ñuhun Egipto can, ta cha cua queta quivi cha cua cuhva ra Ndioo ñuhun chi ñivi ra Abraham cuhva ni cati ra Ndioo chi ra xihna cuii. 18 Tacan cuu, ta sa quihvi inga ra rey ndaca ñahan ñuhun Egipto can. Ña chito ra yoo rai cuu ra José can, vati cha iyo cuiya cha ni chihi ra. 19 Sandahyu ñahan ra rey can chi ñivi yo, ta savaha ra ndavaha ni chi ñi, vati cuaha xaan ñivi cuahan china. Chacan cuu cha cati tuhun ra ti tu cua cacu ve cuati sehe ñi, cua savita ñi chi ve, ta cua cuvi ve. [Tacan cati ra, vati cuahan ndutuvi ñivi ra Abraham suhva.] 20 Suvi ni quivi can ni cacu ra Moisee, ta ndehe ra Ndioo ti rai vaha cuu ve. Uni yoo ni chacoo ve vehe sutu ve, 21 soco queta quivi tixehe sihi ve sutu ve chi ve tichi tuñiin, vati yuhvi ñi chi ra rey can, soco ni nanihin sehe sihi ra Faraón chi ve, ta quihin ña chi ve. Sacuahnu ña chi ve, ta cuu ve sava ni ta cua iin sehe maan ña. 22 Chacan cuu cha sacuaha ra Moisee ndihi cha chini tuni cha iyo chi ñivi Egipto can, ta chacoo tu ndee ini chi ra. Vaha xaan cha cahan ra, ta vaha xaan satiñu ra.

23 ’Tacan cuu, ta queta ra uvi xico cuiya ra, ta quechaha saxini ra chi anima ra ti cua cu ndehe ra yoso cuhva iyo ñivi tahan ra ñivi Israel nu iyo ñi, 24 ta iin quivi ni ndehe ra Moisee cha cani ra ñuhun Egipto can chi iin ra cuu tahan ra Moisee. Tindee ra Moisee chi ra ni ndoho, vati cani ndico ra Moisee chi ra Egipto can. Ni chahni ra Moisee chi ra, vati nduxaan ra suhva. 25 Saxini ra Moisee can ti cua nihin ñivi ra cuhva ti chaha ra Ndioo tu ndee ini chi ra, ta cua sacacu ra chi ñi nu iyo ñi chi tu ndoho. Tacan ni saxini ra, soco ña nihin ñi cuhva. 26 Inga quivi yaha ndico tucu ra Moisee, ta ndehe ra chi ra cuu ñivi ra. Ndehe ra ti cani xaan iin ra chi tahan ra, ta cuni ra Moisee sandumani ndico ra chi ra, ta quechaha cati ra chi ra ta ra ti ini ñivi cuu ra ta ra, ta ña vaha cani tahan ra ta ra, cati ra. 27 Ta ra cani chi tahan ra―tindaihni ra chi ra Moisee, vati cuati cuni ra chi ra, ta quechaha cati ra chi ra Moisee ti ñavi maan ra ndaca ñahan chi ra. Ñavi maan ra tachi tuni chi ra. Yoni tiso tiñu chihin ra. 28 Vasi cua cahni ra chihin ra cuhva chahni ra chi ra Egipto inga quivi, cati ra chi ra Moisee. 29 Tacan cuu, ta chinu ra Moisee, vati yuhvi ra. Cuahan ra inga ñuhun nu cani nu nani chi Madián. Cua ndoo nuun ni ra tican, soco nihin ra ñasihi ra, ta ni chacoo uvi sehe ra.

30 ’Uvi xico cuiya cha iyo ra tican, ta queta iin quivi cha cuahan ra tichi cuhu. Yucu Sinaí yaha ra, ta ndehe ra nu cayu iin cuhu. Tichi yaa ñuhun nu cayu cuhu can ni chacuindi iin ra cuu tatun Ndioo. 31 Chacan ni ndehe ra Moisee, ta iyo xaan cuni ra, soco tuhva ra suhva ca nu cayu cuhu can, vati cuni ndehe ra ñaan cha cuu chi. Tacan cuu, ta quechaha chini ra ti cahan ra Ndioo. 32 Quechaha cati ra Ndioo chi ra ti ra Ndioo cuu ra, ta ndihi ñivi ra Moisee sacahnu chi ra tiempu chahnu. Ra Abraham, ra Isaac, ra Jacob―ndihi ra ta ra sacahnu chi ra Ndioo, cati ra, ta nihin xaan quechaha quisi chi chi ra Moisee, ta ña cuni ca ra ndehe ra tican. 33 Cati ndico ra chahnu Ndioo chi ra ti cua tava ra ndichan ra, vati ñuhun ii cuu chi nu inda ra. 34 Chito vaha ra Ndioo ti ndehe xaan ñivi ra tu ndoho nu iyo ñi ñuhun Egipto can. Chini ra cha cati ñi, vati ña cundee ca ñi. Chacan cuu cha quichi nuun ra, vati cua sacacu ra chi ñi. Cua cuhun ra Moisee, vati chi maan ra cua tava tiñu ra Ndioo iti ñuhun Egipto can, cati ra Ndioo chi ra.

35 ’Suvi ra Moisee cuu ra, soco xihna ca ña sacahnu ñi chi ra, vati cati ñi chi ra ti ñavi maan ra cuu ra ndaca ñahan chi ñi. Ñavi maan ra cuu ra tachi tuni chi ñi, cati ñi. Ta ndehe. Suvi ra Moisee cuu ra, ta ni tiso ra Ndioo tiñu chi ra. Tacan ni savaha ra Ndioo, vati cua sacacu ra Moisee chi ñi nu iyo ñi chi tu ndoho, ta cua cundaca ñahan ra chi ñi. Quivi ni ndehe ra Moisee chi ra tatun Ndioo nu cayu cuhu can―quivi can tava tiñu ra Ndioo chi ra. 36 Tacan cuu, ta cahnu xaan cuhva savaha ra Moisee ñuhun Egipto, ta cuyuhvi ra rey can, vati ndehe ra yoso cuhva iyo ra Ndioo. Tacan cundee quee ñi tican, ta ni chandaca ra Moisee chi ñi inga ñuhun. Savaha tahan ra Moisee inga cuhva cahnu xaan Tañuhun Cuaha can, ta savaha ndico tucu ra Moisee cuhva cahnu xaan nu chica cuu ñi tichi cuhu. Queta uvi xico cuiya savaha ra cuhva tican, ta ndehe ñivi can yoso cuhva iyo ra Ndioo. 37 Ini ra Moisee can cati chi ñivi Israel can ti cua tava tiñu ra Ndioo chi inga ra cua cahan cuenda ra cuhva tava tiñu ra chi ra. Cua cuu tahan ra ñivi ñi, ta cua tasoho ñi chi ra, cati ra. 38 Chahan tahan ra Moisee chi ñivi Israel cha chica cuu ñi tichi cuhu tiempu chahnu. Tican yucu Sinaí can ni cahan ra tatun Ndioo chi ra, ta suvi ni tican cati tuhun ra Moisee chi ñivi yo tiempu chahnu. Tican ni quihin cuenda ra ley Ndioo, ta sacoto ndico ra chi chi chi maan yo.

39 ’Ña cuni tasoho ñivi yo cha cahan ra Moisee quivi can. Chacan cuu cha ña cuni ca ñi chi ra, vati cuni xaan ñi coo ñi cuhva ni chacoo ñi ñuhun Egipto. 40 Chacan cuu cha ni vii iyo ra Moisee yucu Sinaí, ta quechaha cati ñi chi ra Aarón yani ra ti cua savaha ra ita niñu chihin ñi, ta cua cundaca chi chihin ñi nu cua cuhun ñi. Ra Moisee chacundaca chihin ñi cha quee ñi ñuhun Egipto, soco ña chito ñi ñaan ni tahan ra quivi can, cati ñi. 41 Quivi can savaha ñi iin ita niñu ñi. Sundiquin luhu cuu ri savaha ñi, ta quichi ndaca ñi sana ñi. Chahni ñi chi ri iti nuun ita niñu can, vati cha sacahnu ñi chi chi, ta cusii ini ñi ndehe ñi ita niñu cha ni savaha maan ñi. 42 Chacan cuu cha saña ndaha ra Ndioo chi ñi, ta chaha ra cha sacahnu ñi chi ri nicandi chi ri yoo chi ri tiñu. Savaha ñi cuhva taa ra ni cahan cuenda ra Ndioo tichi tutu taa ra ta ra iti chata, vati ra Ndioo chaha cuenda chi ra, ta cati ra ta ra cuenda ra Ndioo ti:

44 ’Tiempu chahnu quivi cha chica cuu ñivi yo tichi cuhu cha ni chacoo iin vehe ñiin nu sacahnu ñi chi ra Ndioo. Savaha ñi vehe can cuhva ni cati tuhun ra Ndioo, vati cha sanahan ra yoso cuhva cua savaha ra Moisee chi chi. 45 Tacan cuu, ta queta quivi ndaca ñahan ra Josué chi ñivi yo tiempu can. Ni vii chiso tahan ñi vehe ñiin can quivi can, ta cundee quenda ñi ñuhun nu ni chacoo ñivi ñuhun Canaán, vati tava ndaa ra Ndioo chi ñivi Canaán can quivi cha cua quihvi ñivi maan yo. Tacan ni sacahnu ñi chi ra Ndioo tichi vehe ñiin can nda cua nda quivi cha cuu ra David tiñu. 46 Cuni mani ra Ndioo chi ra David can. Chacan cuu cha chica ra David tu manini chi ra Ndioo, vati cuni ra David savaha ra iin vehe vaha cuenda ra Ndioo, ta ini ra Ndioo cuu ra sacahnu ra Jacob. Ña nihin ra David tu ndee ini iti nuun ra Ndioo. 47 Chacan cuu cha Salomón cuu ra ni savaha vehe cuenda ra Ndioo. 48 Yuhu cati ti ñavi tichi vehe ni savaha ñivi cuu nu iyo ra Ndioo. Ña chini ñuhun ra Ndioo cahnu iin vehe nu cua ndoo ra. Iyo ra cuhva cati ra ni cahan cuenda ra Ndioo, vati cati ra ti:

51 ’Ndioho ñivi Israel, ndava xaan ini ndo. Ña tasoho cuii ni ndo. Cani tahan ndo chi ra Tati Ndioo. Savaha ndo cuhva ni savaha ñivi ndo tiempu chahnu. 52 Iti chata cani ñivi ndo chi ndihi ra ni cahan cuenda ra Ndioo. Cati tuhun ra ti cua quichi iin rai cuiti vaha nu cuahan quivi, ta chahni ñi chi ra ni cahan cuenda ra Ndioo can. Quichi ra Jesuu, ta xico tuhun ndo chi ra, ta chahni ndo chi ra. 53 Iti chata ni cati tuhun ra tatun Ndioo ñaan cha cuu ley ra Ndioo chi ñivi ndo. Chito tahan ndo chi chi, soco ña sacuinu ndo cuhva cati ra ―cati ra Esteban chihin ra ta ra.

54 Sa chini ra cumi tiñu can cha cahan ra Esteban, ta quechaha chachi ndasun nuhun ra, [vati xaan xaan cuni ra ndehe ra chi ra,] 55 soco vaha xaan iyo ra Tati Ndioo chi ra Esteban can. Ndehe ndaa ra iti siqui andivi, ta ndehe ra ti cahnu xaan cuu ra Ndioo, ta chiyo ndaha cuaha ra inda ra Jesuu. 56 Tacan cuu, ta quechaha cati ra Esteban ti:

―¡Jihna! Nuna iti siqui andivi, ta ndichin ndehi chi ra cuu sava ta cua ra cuu sehe ñivi. Chiyo ndaha cuaha ra Ndioo inda ra Jesuu can ―cati ra.

57 Tacan cuu, ta chasi ra ta ra soho ra, ta cana chaa xaan ra, [vati quihin xaan ra tisihi,] ta quii xaan tuhva ra ta ra nu ni chacuinda ra Esteban. 58 Tava ndaa ra ta ra chi ra Esteban can iti yuhu ñuun can, vati cua cani ra yuu chi ra, ta cua cahni ra chi ra. Tava ra ta ra sahma ndichin ra, ta chaha ra chi chi na cua cumi iin ra tivaa nani Saulu chi chi. 59 Tacan cuu, ta cani ra ta ra yuu chi ra Esteban can, ta quechaha cahan ndahvi ra Esteban chi ra Jesuu. Cati ra chi ra ti:

―Yoho ra chahnu Jesuu, na cua canihin vahun chi yuhu ―cati ra.

60 Ni chahnu chiti ra, ta nihin xaan cana chaa ra, ta cati ra chi ra Jesuu ti:

―Yoho ra chahnu Jesuu, ña cua tiso cun cuati ndacu ra vitin siqui ra.

Tacan cati ra Esteban, ta chihi ni ra.