1 Yaha ra Paulu ta ra ñuun Amfípoli, ta yaha ra ñuun Apolonia, ta queta ra ñuun Tesalónica, ta tican iyo tahan ve ñuhun nu sacahnu ñivi judío. 2 Quihvi ra Paulu, vati tacan ni savaha ra ndihi nu chahan ra. Uni quivi sábadu chahan ra, ta sacuaha ra tutu Ndioo chi ñi. 3 Cati tuhun ra, ta sanducachin ra tuhun Ndioo chi ñi, ta cati ra chi ñi ti:

―Chaha tutu Ndioo cuenda, vati cua ndehe ra Cristo tu ndoho, ta cua cuvi ra, ta cua natacu ndico ra nu iyo ñivi ndii, cati chi. Yuhu cati ti ra Jesuu cuu ra Cristo, [vati ni tava tiñu ra Ndioo chi ra nu quichi quivi, ta cua sacacu ra chi ñivi nu iyo ñi chi tu ndoho] ―cati ra Paulu.

4 Tacan cuu, ta iyo ñivi judío can quechaha chinu ini ñi chi ra Jesuu, ta sacuaha ñi chi ra Paulu chi ra Sila. Tican iyo tahan ñivi griego, ta cha ni quihvi ñi cuenda ñivi judío. Chinu tahan ini ñi, ta tuvi ñi cuu ñi. Iyo tahan ñi ñahan cahnu, ta chinu tahan ini ñi chi ra Jesuu, ta tuvi tahan ñi cuu ñi. 5 Iyo inga ñivi judío, ta ña chinu ini ñi, soco ndusoo cuni ñi. Chacan cuu cha quihin ñi uvi uni ra ña sacahnu tiñu―ra saxini ndavaha ni. Tacan cuu, ta quechaha cana chaa maan ra ta ra, ta quii xaan nataca ñivi ñuun can, ta sandusaca xaan ra chi ñi. Cuahan ñi ta ñi vehe ra Jasón, ta quihvi ñi, vati nanducu ñi chi ra Paulu chi ra Sila, vati cuni ñi cundaca ñi chi ra ta ra nu iyo cuiti ndihi ca ñi, 6 soco ña nanihin ñi chi ra ta ra. Chacan cuu cha xita queñuhun ñi chi ra Jasón chi inga ra cha iyo cuenda Ndioo, ta chandaca ñi chi ra iti nuun ra cumi tiñu, ta nihin xaan cati ñi chi ra ti:

―Iyo ra ni quichi ihya ñuun yo, ta sandusaca ra ndihi nu chahan ra nini cahnu nu ñuhun ñuñivi ya. 7 Ra Jasón ya cha quihin cuenda ra chi racan ta ra vehe ra. Ña sacahnu ra ta ra cuhva cati ra César―ra cumi tiñu cahnu iyo ñuun Roma, vati cati ra ta ra ti iyo inga rai ndaca ñahan chi ndihi ñivi ñuñivi. Ra Jesuu cuu ra ―cati ra chi ra cumi tiñu can.

8 Tacan ni cati ra, ta quechaha saxini xaan ra cumi tiñu chi ñivi can suhva, ta quechaha cuvaa xaan ñi. 9 Chacan cuu cha quihin ra cumi tiñu can xuhun ra Jasón ta ra nda cua nda cua cuhun ra Paulu chi ra Sila, ta saña ndico ra cumi tiñu can chi ra Jasón ta ra.

10 Tacan cuu, ta quii xaan sacuhun ñivi Ndioo can chi ra Paulu ta ra iti ñuun Berea. Cha cuaa cuahan ra ta ra, ta queta ra ta ra tican, ta quihvi ra ve ñuhun nu sacahnu ñivi judío. 11 Vaha xaan ca ñivi judío iyo ñuun Berea can, vati ña savaha ñi cuhva savaha ñivi judío iyo ñuun Tesalónica. Cuni xaan ñivi ñuun Berea can tasoho ñi tuhun Ndioo, ta ndihi ni quivi sacuaha vaha ñi tutu Ndioo, vati cuni coto ñi a ndicha cuhva ni cati ra Paulu. 12 Chacan cuu cha chinu ini tuvi ñi chi ra Jesuu, ta chinu tahan ini ñivi griego. Tuvi ñivi cuu ñi, ta ñivi cahnu cuu ñi. Quihvi ñi ñahan, ta quihvi tahan ra rai. 13 Tacan cuu, ta queta tuhun can ñuun Tesalónica, ta quechaha chini soho ñivi judío can ti cati tuhun tahan ra Paulu tuhun Ndioo iti ñuun Berea. Chacan cuu cha cuahan ñi tican, ta sandusaca xaan ñi chi ñivi ñuun can, ta quechaha saxini xaan ñi suhva. 14 Tacan ni cuu, ta cati ñivi Ndioo can chi ra Paulu ti cua cuhun ra iti yu tañuhun, soco ndoo nuun ca ra Sila chi ra Timoteo ñuun Berea can. 15 Cuahan tahan ra yani yo chi ra Paulu, ta ni chandaca ra ta ra chi ra nda ñuun Atena. Tacan cuu, ta tachi ndico ra Paulu tuhun chi ra yani yo ti cua cati ra chi ra Sila chi ra Timoteo ti quii xaan ni cua cuhun ra nu iyo ra Paulu. Tacan cuu, ta cuahan ndico ra yani yo iti ñuun Berea.

16 Chatu ra Paulu chi ra Sila chi ra Timoteo ñuun Atena can, ta ndahvi xaan cuni anima ra, vati ndehe ra ti cuaha xaan ita niñu iyo ndihi iti tichi ñuun can. 17 Chacan cuu cha ndatuhun xaan ra chi ndihi ñivi. Ndatuhun ra chi ñivi judío ve ñuhun nu sacahnu ñi, ta ndatuhun tahan ra chi inga ñivi sacahnu chi ra Ndioo. Ndihi ni quivi ndatuhun tahan ra chi ñivi iyo nuyahvi. 18 Tacan cuu, ta quechaha ndatuhun tahan ñivi chi ra Paulu. Iyo ñi sacuaha tuhun ra Epicureo, ta tacan tahan iyo ñi sacuaha tuhun ñivi estoico. Chi ñican ndatuhun ra Paulu, ta quechaha cati ñi chi tahan ñi ti:

―¿Ñaan cha cuu cha cati rahya? Vata xaan cahan ra ―cati ñi.

Ta inga ñi cati ñi chi tahan ñi ti:

―Cati tuhun ra ti iyo inga ndioo.

Tacan cati ñi, vati cati ra ti iyo iin ra nani Jesuu, ta cati tuhun tahan ra tuhun ti natacu ndico ñivi ndii. 19 Tacan, ta tiin ñi chi ra Paulu, ta ni chandaca ñi chi ra siqui yucu Areópago nu nducuiti ra toho ñuun nu tiso vaha ra ta ra tiñu. Tacan cuu, ta cati ñi chi ra ti:

―Cuni ndi coto ndi ñaan tuhun chaa cuu cha sacuaha cun chi ñivi, 20 vati tucu xaan cati tuhun maun. Ña ta cuni ndi tuhun ni cati tuhun cun, ta cuni coto ndi ñaan cha cuu chi ―cati ñi.

21 Ndihi ñivi iyo ñuun Atena can―cuni xaan ñi cati tuhun ñi iin tuhun chaa, ta cuni tahan ñi tasoho ñi tuhun chaa, vati iin cuhva iyo tahan maan ñi cuu chacan, ta ñahni ñaan inga cha cuni savaha ñi. Tacan ni savaha ñivi ñuun can, ta tacan ni savaha tahan ñivi ni quichi inga ñuun.

22 Tacan cuu, ta ni chacuinda ra Paulu nu nducuiti ra ta ra nda siqui yucu Areópago can, ta quechaha cati ra chi ra ñuun Atena can ti:

―Ndihi ndioho tata chahnu, yuhu ndehi ti cha sacahnu xaan ndo ndioo ndo chi ndihi cuii anima ndo. 23 Nu cha ni chica cui tichi ñuun ndo, ta ndehi ita niñu ndo. Ndehi iin nu cua cuinda ita niñu ndioo, soco ñahni chi inda. Ndaa letra nuun chi, ta cati letra can ti: “Ña nacoto ndi yoo cuu ndioo ya.” Ndioo can sacahnu ndo, ta ña nacoto ndo chi ra. Vitin cua cati main chi ndo yoo ra cuu ra.

24 ’Suvi ra cuu ra Ndioo cha ni savaha ñuhun ñuñivi, ta savaha tahan ra ndihi cha iyo nu ñuhun ñuñivi. Maan ra ndaca ñahan iti siqui andivi, ta ndaca ñahan tahan ra ihya nu ñuhun ñuñivi ya, soco ña chini ñuhun ra vehe cha savaha ñivi nu cua ndoo ra cuhva chini ñuhun maan ita niñu. 25 Ña chini ñuhun ra cha cua tindee ñivi chi ra, vati ñahni cha cumani chi ra. Suvi ni maan ra cuu ra chaha ndihi cha cha iyo. Chaha ra cha ndito yo, ta chaha ra cha iyo tati yo.

26 ’Iin tuhun ñivi ni savaha xihna ra Ndioo [tiempu chahnu]. Tacan ni cuu, ta cuahan ndutuvi ñivi, ta cati tuhun ra Ndioo ti cua coo ñi nini cahnu nu ñuhun ñuñivi. Cati maan ra ndaa quivi cua coo ñivi ñuñivi, ta taa ra cuhva ndaa ñuhun cua coo ñi. 27 Chacan cuu cha cua nanducu ñi chi ra, saxini ra. Tu tacan ni cuu, vasi cua nanihin ñi chi ra, vati ñahni tu ndoho cha cua nanihin ñi chi ra. 28 Maan ra chaha cha iyo ndito yo, ta maan ra chaha cha chica cuu yo, ta maan ra chaha cuhva yoso cuhva iyo maan yo. Tacan ni taa iin ra nditi ni chacoo ñuun ndo nu ni quichi quivi, vati cati ra ti maan ra Ndioo savaha chihin yo, cati ra. 29 Chacan cuu cha ña vaha saxini ndo ti ra Ndioo cuu sava ta cua saxini ñivi ñuñivi, ta savaha ñi ita niñu cuhva saxini maan ñi. Ñavi ita niñu xuhun cuaan cuu ra Ndioo, ta ni ñavi ita niñu xuhun cuichin cuu ra, ta ni ñavi ita niñu yuu ni ndutaqui cuu ra. Ñavi. Ña vaha cha saxini ndo ti tacan ni cuu ra, vati maan ra cuu ra ni savaha chihin yo. 30 Nu ni quichi quivi ña chito ñivi ñaan cha ndacu ñi, ta ñahni cha savaha ra Ndioo chi ñi quivi can, soco vitin quivi ya cha ni cati tuhun ra chi ndihi ñivi ihya nu ñuhun ñuñivi ya ti na cua saña ihni ñi cuati ndacu ñi. 31 Tacan ni cuni ra, vati cha tiso ra quivi cha cua yaha ñivi iti nuun ra, vati cha ni chaha ra tiñu chi ra cua ndehe a vaha savaha ñivi a ña vaha savaha ñi, ta mani cha ndicha cua cati ra. Cha sacoto ra Ndioo chi ndihi ñivi ti chacan cuu chi, vati chaha ra tu ndee ini chi racan, ta natacu ndico ra tañu ñivi ndii ―cati ra Paulu.

32 Sa chini ra ta ra tuhun cha ni cati ra Paulu ti natacu ndico ñivi ndii, ta quechaha cahan cateni ra, soco inga ra cati chi ra Paulu ti:

―Inga tucu chaha cua cuni soho tucu ndi chihun yoso cuhva natacu ndico ñivi ndii ―cati ra.

33 Tacan ni cuu, ta quee ra Paulu nu iyo cuiti ra ta ra, ta cuahan ra. 34 Iyo ñivi chica ñi chi ra Paulu, ta chinu ini ñi chi ra Jesuu. Iin ra nani Dionisio. Ra toho ñuun cuu ra, ta inga ña nani Dámari. Ta ni cuhva chinu tahan ini inga ñivi.