14
Nu nducu̱ ra jutu cuví ityi nuu naha ra cuhva tɨɨn ra naha tsi ra Jesús
(Mt. 26.1-5; Lc. 22.1-2; Jn. 11.45-53)
Tsa ndi cumañi uvi quɨvɨ ca tan tahan tsi vico pascua tan vico nu tuhvá nyɨvɨ tsatsí paan tsa nduve yutsan iya yɨhɨ́. Ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tan ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra nducú ra naha cuhva tɨɨn xeehe ra naha tsi ra Jesús tan cahñi ra naha tsi ra. Maa tyin natuhu̱n tahan ra naha tan catyí ra naha:
―Ña cua tɨɨn naha yo tsi ra quɨvɨ maa vico tyin coto nduvaa xaan nyɨvɨ ―catyí ra naha.
Nu tyihi̱ iin ñaha ndutya tami jiñi ra Jesús
(Mt. 26.6-13; Jn. 12.1-8)
Tsa ndi cumañi ca tahan tsi vico can, nyií ra Jesús ñuu Betania, vehe ra Simón, ra tsa tsindoho̱ cuehe tyaahyu. Tsitsi tsa nyaá ra Jesús tsatsí ra, tsaa̱ iin ñaha ndahá ña iin yutyi tsa tsinu̱ tsihin yuu tsa nañí alabastro. Tsitu̱ can yɨhɨ́ ndutya tami tsa nañí nardo. Tan yahvi xaan nyaá ndutya tami can. Nuña̱ ña yuhu yutyi can tan tava̱ ña ndutya tami can tan tyihi̱ ña can jiñi ra Jesús. Maa tyin juhva ra tsa yucú ican naha ra nduxaa̱n ra naha tan catyí ra naha:
―¿Nacuenda tyin jatɨvɨ̱ ñaha ihya ndutya tami can? Tun tsatyin xico̱ ña can, cuaha xaan xuhun cua ñihi ña tsihin can, tan cuvi jatyinyee ña tsi nyɨvɨ ndaahvi tsihin xuhun can ―catyí ra naha.
Tan cuxaa̱n ra naha tsi ña.
Maa tyin ra Jesús catyi̱ ra:
―¡Ja̱ña ndo tsi ña! ¿Nacuenda cuñí ndo jandu uvi iñi ndo tsi ña? Tan tsa vaha javahá ña tsihin yu. Tyin nyɨvɨ ndaahvi tandɨhɨ ñi quɨvɨ cua cuyucu ñi tsihin ndo, maa tyin yuhu, ña naha ca cunyii yu tsihin ndo. Ñaha ihya javaha̱ ña ndɨhɨ cuhva cuvi̱ ñi javahá ña. Tyihi̱ ña ndutya tami cuñu ñuhu yu, tumaa tuhvá maa yo javahá tsihin cuñu ñuhu nyɨvɨ tsa ndi cumañi ca quɨhvɨ ñuhu ñi. Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tandɨhɨ ityi nu cua cahan nyɨvɨ tuhun Nyoo nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ, cua cahan ñi tuhun ñaha ihya tan tsa javaha̱ ña, tyin tacan tan ña naa iñi nyɨvɨ tsi ña ―catyí ra Jesús.
Nu xico̱ ra Judas tsi ra Jesús
(Mt. 26.14-16; Lc. 22.3-6)
10 Tsa yaha̱ yacan tan quita̱ iin ra tsitsi tsa utsi uvi ra tsicá tsihin ra Jesús. Ra ihya cuví ra Judas Iscariote. Tsaha̱n ra tsicaha̱n ra tsihin ra jutu cuví ityi nuu naha ra, tan jandaa̱ ra tyiñu tsihin ra naha tyin cua cuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi ra naha. 11 Cuhva tsa tsiñi̱ ra naha tsa caahán ra, sɨɨ xaan cuñí ra naha cuvi̱, tan catyi̱ ra naha tsihin ra tyin cuhva ra naha xuhun tsi ra. Tacan tan quitsaha̱ nducú ra Judas cuhva cuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi ra naha.
Nu cuxiñi̱ ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra
(Mt. 26.17-29; Lc. 22.7-23; Jn. 13.21-30; 1 Co. 11.23-26)
12 Quɨvɨ jihna ñi tsa quitsaha̱ vico nu tsatsí nyɨvɨ paan tsa nduve yutsan iya yɨhɨ́ tan quɨvɨ tuhvá ñi tsahñí mbee lee tan jamañí ñi tsi Nyoo, ra tsicá tsihin ra Jesús tsica̱ tuhun ra naha tsi ra, tan catyí ra naha:
―¿Numaa cuñí un cuhun ndi janduvaha ndi tsa cuxiñi un cuenda vico pascua ihya?
13 Tacan tan tava̱ tyiñu ra tsi uvi taahan ra naha tan catyí ra tsihin ra naha:
―Cu̱aahan ndo tsitsi ñuu, tan ican cua nañihi ndo iin rayɨɨ yosó soco iin quɨyɨ ndutya. Tsa nyehe ndo tsi ra, cu̱anyicun ndo tsi ra. 14 Tsa tsaa ndo yuvehe nu cua quɨhvɨ ra, ca̱tyi ndo tyehen tsihin tsitoho vehe can: “Ra Maestro cuñí ra coto ra numaa nyaá cuartu nu cua jacahnu ra vico tsihin ra tsicá tsihin ra”, ca̱tyi ndo. 15 Tan cua janaha ra iin cuartu cahnu nu tsinu uvi pisu tsi ndo. Tsa nduvaha̱ maa tsitsi tsi jaha̱ ra, Ja̱vaha ndo tsa cuxiñi yo tsitsi vehe can―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
16 Tacan tan cuahán ra naha. Tsa tsaa̱ ra naha tsitsi ñuu can, nañihi̱ ra naha tandɨhɨ maa cuhva catyi̱ ra Jesús tsihin ra naha. Tan javaha̱ ra naha tsa cua cuxiñi ra naha cuenda vico pascua. 17 Tsa ndɨhɨ̱ javaha̱ ra naha tsa cua cuxiñi ra naha, tacan tan cuahán nyico ra naha nu nyií ra Jesús. Tan tsa cunaaha, cuahán ra Jesús, cuacuxiñí ra tsihin tsa utsi uvi ra tsicá tsihin ra. 18 Tan cuhva tsa nyecú ra naha tsatsí ra naha nu mesa, tan catyí ra Jesús:
―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin iin nyooho tsa tsatsí tsihin yu cua xico tsi yu tsi ra xaan iñi tsi yu.
19 Tacan tan nducuiihya̱ xaan cuñí ra naha, tan quitsaha̱ tsicá tuhun tan iin tan iin ra naha tsi ra, tan catyí ra naha:
―¿A yuhu?
Tacan tan tsicá tuhun tucu inga ra tan catyí ra:
―¿A yuhu?
20 Tan nacaha̱n ra Jesús tan catyí ra:
―Ña tandɨhɨ ndo. Intuhun ñi ra tsitsi tsa utsi uvi ndo. Tan ra ican cuví ra tsa jatyií paan iin ñi tsitsi coho tsihin yu. 21 Tyin yuhu, Rayɨɨ tsa quee̱ nda gloria, cua tahan yu tumaa caahán maa nu tutu Nyoo tyin cua tahan yu. Maa tyin ¡ndahvi ra ndaahvi tsa cua xico tsi yu! Vaha ca tun tsatyin ña cacu̱ ra ―catyí ra Jesús.
22 Tan tsitsi tsa tsatsí ra naha, tacan tan quihi̱n ra Jesús iin paan tan nacuhva̱ ra tyahvi nyoo tsi Nyoo tsa cuenda can, tan tsahnu̱ sava ra can, tan tsaha̱ ra can tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra:
―Ca̱tsi ndo paan ihya tyin tsehe cuví tumaa cuñu ñuhu yu ―catyí ra tsihin ra naha.
23 Tsa yaha̱ yacan quihi̱n ndɨhɨ ra vasu nu yɨhɨ́ vinu. Tsa yaha̱ tsaha̱ ra tyahvi nyoo tsi Nyoo, tacan tan tsaha̱ ra can tsi ra naha. Tandɨhɨ ra naha tan tsihi̱ ra naha vinu tsa yɨhɨ́ tsitsi vasu can. 24 Tan catyí ra tsihin ra naha:
―Vinu ihya cuví tumaa nɨñɨ yu tyin tsihin nɨñɨ yu cua ndoo Nyoo tuhun tsaa tsihin ndo tyin cua catɨ nɨñɨ yu tsa cuenda tsa vaha tsi nyooho tan tsa vaha tsi cuaha nyɨvɨ. 25 Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin ña cua coho ca yu vinu tsa cuví ndutya yucu vixi uva, nda cuanda coho yu vinu tsaa nda nu ndacá ñaha Nyoo quɨvɨ tsaa yu ndacan ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
Nu jacotó ra Jesús tyin cua cahan ra Pedro tyin ña nacotó ra tsi ra
(Mt. 26.30-35; Lc. 22.31-34; Jn. 13.36-38)
26 Tsa ndɨhɨ̱ tsita̱ ra naha yaa Nyoo, tan cuahán ra naha yucu yutun Olivo. 27 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin tandɨhɨ ra naha:
―Tandɨhɨ maa ndo tan cua nacoo ihñi ndo tsi yu tsa cuaa vityin tyin catyí nu tutu Nyoo tyehen: “Tandɨhɨ mbee ticatyi jana yu cua cuhun tsiyo tɨ naha tɨ sɨɨn sɨɨn ityi tyin cua cahñi yu tsi ra jahá cuenda tsi tɨ naha tɨ”, catyí tsi. 28 Maa tyin tsa yaha nandoto yu, jihna ca yu cua cuhun Galilea tsa ndi cumañi ca cuhun nyooho ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
29 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra:
―Vasu ndi maa nacoo ihñi tandɨhɨ ra naha tsi un, maa tyin yuhu ña cua nacoo ihñi maa yu tsi un ―catyí ra tsihin ra Jesús.
30 Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra:
―Tsa nditsa catyí yu tsihin un, tyin tsa cuaa vityin, tsa ndi cumañi ca vacu tsitooho tsa tsinu uvi tsaha, uñi tsaha cua cahan un tyin ña nacotó un tsi yu ―catyí ra Jesús tsihin ra Pedro.
31 Maa tyin jañiñi̱ ra Pedro tan catyí ra:
―Vasu ndi maa cúu yu tsihin un, maa tyin ña cua catyi yu tyin ña nacotó yu tsi un ―catyí ra Pedro.
Tan juvin ñi tacan catyí tandɨhɨ ca ra naha.
Nu nyií ra Jesús Getsemaní tsicán tahvi ra tsi Nyoo
(Mt. 26.36-46; Lc. 22.39-46)
32 Tacan tan tsaa̱ ra Jesús tan ra tsicá tsihin ra iin nu nañí Getsemaní. Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:
―Ndo̱o ndo ihya tsitsi tsa cuahán yu ndacan cua ndacan tahvi yu tsi Nyoo ―catyí ra Jesús.
33 Tan quihi̱n ra tsi ra Pedro, ra Jacobo tan ra Juan cuahán tsihin ra. Tan tsaa̱ tucuiihya iñi cahnu tsi ra tan tuñu cuñí ra. 34 Tan catyí ra tsihin ra naha:
―Cuiihya xaan cuñí yu; cahñi ña maa tucuiihya iñi ihya tsi yu, cuñí yu. Ndo̱o ndo ihya, tan ña cusu ndo ―catyí ra.
35 Tacan tan cuahán ra luxu ca ityi nuu. Tan tsicuɨñɨ̱ tsɨtɨ ra nu ñuhu tan tsaqui̱n ra nuu ra nda nu ñuhu. Tan tsica̱n tahvi ra tsi Nyoo tan catyí ra:
―Tun tsatyin cuvi ña cuhva un nyehe yu tundoho tsa cua nyehe yu ―catyí ra tsica̱n tahvi ra.
36 Tan tsa tsicán tahvi ra, catyí ra:
―Jutu Mañi yu, tsa cuenda yooho nduve tsa ña cuví javaha un. Tun yooho tan cuñí un cuví jatsiyo un tundoho ihya sɨquɨ yu. Maa tyin na cuvi maa cuhva cuñí maa un, tan ñavin cuhva cuñí maa yu ―catyí ra Jesús tsica̱n tahvi ra.
37 Tacan tan cuahán ra nu nacoo̱ ra tsi uñi ra tsicá tsihin ra. Tsa tsaa̱ ra nu yucú ra naha, nyehe̱ ra tyin quixí ra naha. Tan catyí ra tsihin ra Pedro:
―Simón, ¿a quixí un? ¿Nacuenda ña cunyee̱ iñi un coo nyito un tsihin yu ndi intuhun hora? 38 Ña cusu ndo; nda̱can tahvi ndo tsi Nyoo, tyin tacan tan ña cua javaha ndo cuhva cuñí nu ña vaha. Tsa nditsa tyin añima ndo cuñí xaan tsi nanducu tsi tsi Nyoo, maa tyin cuñu ñuhu ndo cuví tsa vita cuñí ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
39 Tacan tan cuahán nyico ra inga tsaha. Tan tsica̱n tahvi ra tsi Nyoo juvin ñi tsihin tuhun tsa caha̱n ra tsa jihna ñi. 40 Tacan tan tsaa̱ nyico ra inga tsaha, nu yucú ra naha tan nyehe̱ ra tyin quixí nyico ra naha, tyin tsindasɨ̱ maa tinuu ra naha jaha̱ ñumaahna. Tan ña tsitó ra naha náa nacahan ra naha tsihin ra. Ndi maa ra tan ña caha̱n ca ra. 41 Tan cuahán nyico ra. Tsa tsaa̱ ra nu yucú ra naha tsa tsinu uñi tsaha, catyí ra:
―Cu̱su vaha ndo vityin, tan qu̱itatu ndo tyin tsa cundaa̱ tyiñu. Ra tsa cua cuhva cuenda tsi yu tsi ra xaan iñi tsi yu naha ra tsa vatsí ra tyin tsa taha̱n tsi hora tsa cua cuhva cuenda ra tsi yuhu, Rayɨɨ tsa quee̱ nda gloria. 42 Ndu̱vita ndo, co̱hon ndo tyin tsa vatsí ra tsa xico̱ tsi yu ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
Nu tsaha̱ cuenda ra Judas tsi ra Jesús tsi nu xaan iñi tsi ra nahnu
(Mt. 26.47-56; Lc. 22.47-53; Jn. 18.2-11)
43 Ra jutu cuví ityi nuu naha ra, tan ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ra mandoñi nyɨvɨ Israel naha ra; cuaha xaan nyɨvɨ jacuhu̱n ra naha tsihin ra Judas, iin ra tsicá tsihin ra Jesús, tyin tɨɨn ñi tsi ra Jesús. Juhva ñi ndahá mityi tan juhva ñi ndahá yutun. Ndi caahán ca ra Jesús nyaá ra tan tsaa̱ ra Judas tsihin nyɨvɨ cuaha can. 44 Tsa ndi cumañi ca cuhun ra Judas, ra tsa xico̱ tsi ra Jesús, tsa catyi̱ maa ra tsihin nyɨvɨ náa cua javaha ra tan coto ñi ndáa ra cuvi ra Jesús. Tan caha̱n ra tyehen:
―Ra tsa cua tyaa yuhu yu, ra ican cuví ra Jesús tsa cua quihin ndo. Qu̱ihin ndo tsi ra tan ja̱ha cuenda vaha ndo coto cunu ra ―catyi̱ ra nu quitsi̱ tsi.
45 Tsa tsaa̱ ra Judas nu nyií ra Jesús natuhva̱ ra nu nyaá ra tan catyí ra tsihin ra:
―Maestro.
Tan tyaa̱ yuhu ra tsi ra. 46 Tacan tan quihi̱n ra naha tsi ra Jesús cuahán tsihin ra naha.
47 Maa tyin iin ra nyií tsihin ra Jesús, tava̱ ra mityi ra tan tsahnya̱ ra soho musu ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu. 48 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra quihi̱n tsi ra:
―¿A ñasuhu cuví yuhu? tyin vatsí ndo vatsí quihin ndo tsi yu tsihin mityi tan yutun. 49 Ndɨhɨ quɨvɨ tsinyii̱ yu jacuaha̱ yu tsi ndo tsitsi vehe ñuhu cahnu, tan ña quihi̱n ndo tsi yu. Tandɨhɨ tsehe cuví tyin tacan tan cundaa tsa catyí nu tutu Nyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.
50 Tacan tan tsinu̱ tandɨhɨ ra tsicá tsihin ra, tan ndoo̱ intuhun ña maa ra jaha̱ ra naha. 51 Maa tyin ndoo̱ intuhun ca ra tyuvaa tan cuahán ra cuanyicún ra tsi ra, ndasɨ ra tsihin iin ticatyi tan tɨɨ̱n ndɨhɨ ra naha tsi ra. 52 Maa tyin nacoo̱ ihñi ra ticatyi can tan tsinu̱ tandɨɨ ra.
Nu tsica̱ tuhun ra mandoñi naha ra tsi ra Jesús tun juvin Sehe Nyoo tsi ra
(Mt. 26.57-68; Lc. 22.54-55, 63-71; Jn. 18.12-14, 19-24)
53 Tacan tan tsindaca̱ ra naha tsi ra Jesús tsi ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu tan ndu ii̱n tucu tandɨhɨ ra jutu cuví ityi nuu naha ra tan ra cuví mandoñi nyɨvɨ Israel naha ra, tan ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra. 54 Ra Pedro nyicún tsica nyicún tsica ñi ra tsi ra naha cuahán ra. Tan tsaa̱ ra nda nuquehe yuvehe ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu can. Tan ndoo̱ ra tuñú ra ñuhu̱ tsihin ra vitya naha ra.
55 Ra cuví jutu ityi nuu naha ra, tan tandɨhɨ ca ra cumí tyiñu naha ra nducú ra naha cuatyi tyaa ra naha sɨquɨ ra Jesús, tyin tacan tan cuvi cahñi ra naha tsi ra. Maa tyin ña ñihi̱ maa ra naha cuatyi tyaa ra naha tsi ra. 56 Cuaha xaan nyɨvɨ caha̱n cuendu sɨquɨ ra, maa tyin ña nacatsí tahan maa tuhun caahán ndi intuhun ñi. 57 Yɨhɨ́ ñi nduvita̱ ñi tan caha̱n ñi maa ñi maa cuendu sɨquɨ ra, tan catyí ñi:
58 ―Nyuhu tsiñi̱ ndi tsa caha̱n ra tan catyi̱ ra tyehen: “Yuhu cua canɨ yu vehe ñuhu cahnu tsa javaha̱ nyɨvɨ. Tan cua janduvita yu inga vehe ñuhu tsitsi tsa uñi quɨvɨ ñi. Maa tyin ñavin tahan vehe ñuhu tsa javahá nyɨvɨ” catyi̱ ra ―catyí ñi.
59 Vasu ndi maa tacan caahán ñi, maa tyin ña nacatsi̱ tahan maa tsa caha̱n ñi.
60 Tacan tan nduvita̱ ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu mahñu tandɨhɨ ra yucú ican naha ra, tan tsica̱ tuhun ra tsi ra Jesús, tan catyí ra:
―¿A ña cua nacahan un nu caahán nyɨvɨ ihya? ¿A nditsa tsa caahán ñi, o ña nditsa? ―catyí ra
61 Maa tyin ña nacaha̱n maa ra Jesús tan nduve maa náa caha̱n ra. Tacan tan ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsica̱ tuhun ra tsi ra inga tsaha, tan catyí ra:
―¿A yooho cuví ra Cristo, Sehe Nyoo ii tsa tsahá tsa vaha?
62 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:
―Juvin. Nyooho cua nyehe ndo tsi yuhu, Rayɨɨ tsa quee̱ nda gloria, nyaá yu xiin cuaha Nyoo, ra iyó tandɨhɨ tunyee iñi, tan cua nyehe tucu ndo nu quitsi yu nu vico ityi andɨvɨ ―catyí ra tsihin ra.
63 Tacan tan tsahnya̱ ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu jahma ra tumaa iin seña tyin ña taahán iñi ra tsa caahán ra Jesús tyin cuñí maa ra tyin ña vaha tsa caahán ra, tan catyí ra:
―Ña tsiñí ñuhu ca tsa nducu yo tsi ra cuvi tsa ndaa. 64 Tyin tsa tsiñi̱ maa ndo tsa caha̱n ra. Tsicoo̱ cuatyi ra nuu Nyoo tsihin tuhun caha̱n ra. ¿Náa catyí ndo vityin? ―catyí ra.
Tacan tan nacaha̱n tandɨhɨ ra naha tan catyí ra naha tyin taahán tsi cúu ra.
65 Tacan tan quitsaha̱ tɨvɨ́ sɨɨ juhva ra naha tsi ra. Tyasɨ̱ ra naha nuu ra, tan cañi̱ ra naha tsi ra tsihin tsɨquɨ tan catyí ra naha tsihin ra:
―¡Ca̱han tsihin ndi yóo cañi̱ tsi un! ―catyí ra naha tsihin ra.
Tan cañi̱ tucu ra vitya naha ra nuu ra.
Nu caha̱n ra Pedro tyin ña nacotó ra tsi ra Jesús
(Mt. 26.69-75; Lc. 22.56-62; Jn. 18.15-18, 25-27)
66 Tsitsi tsa ndi nyií ra Pedro nuquehe tsata vehe ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu, tsaa̱ iin ñaha cuví musu ra jutu can. 67 Cuhva tsa nyehe̱ ñaha can tsi ra Pedro nyaá ra tuñú ra ñuhu̱, quitsaha̱ nyehé xaan ña tsi ra, tan catyí ña tsihin ra:
―Tsica̱ tucu yooho tsihin ra Jesús, ra ñuu Nazaret can ―catyí ña tsihin ra.
68 Maa tyin ra Pedro tyihi̱ xeehe ra, tan catyí ra:
―Yuhu ña nacotó yu tsi ra can, tan ndi ña tsitó yu náa caahán un ―catyí ra tsihin ña.
Tacan tan quita̱ ra ityi yuhu cora. Tan tsacu̱ ñi tsitooho. 69 Tacan tan ñaha can nanyehe̱ nyico ña nu nyaá ra inga tsaha tan catyí ña tsihin ra nyecú ican naha ra:
―Ra vaha iñi tsi ra can cuví ra ihya ―catyí ña.
70 Maa tyin tyihi̱ xeehe nyico ra inga tsaha. Tacan tan ña naha ñi tan catyí ra yucú ican naha ra tsihin ra Pedro:
―Nditsa tyin ra vaha iñi tsi ra can cuví yooho, tyin ra Galilea cuví un, tan caahán un tumaa caahán nyɨvɨ Galilea ―catyí ra naha tsihin ra.
71 Tacan tan iyo xaan caahán ra Pedro, tan catyí ra:
―¡Tsitó vaha maa Nyoo tyin ña nacotó yu tsi ra tsa caahán ndo tuhun! ¡Na cahñi maa Nyoo tsi yu tun ña nditsa yu tsa caahán yu! ―catyí ra.
72 Juvin ñi cuhva can navacu̱ tsitooho tsa tsinu uvi tsaha. Tacan tan nducuhu̱n iñi ra Pedro tsa caha̱n ra Jesús tsihin ra: “Tsa ndi cumañi ca vacu tsitooho uvi tsaha, yooho tsa yaha̱ caha̱n un uñi tsaha tyin ña nacotó un tsi yu.” Tsa nducuhu̱n iñi ra Pedro tsehe, quitsaha̱ ra tsacú ra.