Paulaꞌke Avoraꞌtevoraꞌkoo Jiisuuꞌ Bakaang Kara Siraꞌpuuꞌnaꞌ
13
(13:1–21:14)
Banabasi naanka Soolo Botoaaretuꞌnaꞌ Doorenang Tampara Berempureeꞌnaang
1 Enang tee teke Antiokoꞌke dootuuꞌnupoong-koo niiꞌning nakaronuka eeꞌnoko nau-antanuka otorokoꞌnung, aaꞌnoko Banabasi, Simioniꞌ niiꞌnooꞌ Mutaanuꞌ tampaakoꞌ, Lusias Sairini-nung, Maneien, tee ovoꞌmaꞌ Eerotiꞌ ninka nariꞌ pankaꞌparetuꞌnung, eeꞌnoko Soolo. 2 Tenang teinge Ovoring daangampaako eeꞌnoko bakaang piaa besiꞌai unkumoariko Tanuaang Meekunge aaꞌpuruꞌ, “Banabasi naanka eeꞌnoko Soolo taapoꞌ tontaꞌmemuriai tee nko-nko ninge botoampetuꞌnung nko-koo.” 3 Teketa unkumoarima kunsiarikotaaꞌ teinge tankaꞌ panteꞌaareta botoaaretuꞌ tenaanka.
Banabasi naanka Soolo Saiparasi-namuiꞌaape Bereko Daankiaretuꞌnaꞌ
4 Teeꞌkoo Tanuaang Meekunge botovuresioꞌ tenaankai Jooni Maakaꞌ bokuvuretuꞌ teie pakuvureeꞌnaang. Teketa Selusia-navuntuꞌkoo pirung-aape danto berora Saiparasi-namuiꞌaape aarerie˜ berouꞌ; 5 Tenang Salamisi, Saiparasi-koonavuntuꞌkoo basiarira tenaankai Kumponing bakaang kara daankivuretuꞌ pava dootuuꞌnanka Juꞌnupoong biikaning-koo.
6 Tenang teinge temuiꞌ ookutunamuiꞌ opai daankiaarima nanaara Paaposi-navuntuꞌkoo basiarira teka teinge naning narung nankaiꞌnung kuneꞌauꞌ, Juꞌnupoong-koong daang Kumponing-etaing nakaronara tamparakoꞌnung miring Baajiisuuꞌ. 7 Temuiꞌkoong ovoꞌmaꞌ ninka nariꞌ otorekoꞌnung miring Sesias Paulus, tee naning onou-poꞌnung. Tee eeꞌnara botoaruꞌnung Banabasi naanka-koo Soolo Kumponing bakaang kara taara-koo piavoma. 8 Teka teie nankaiꞌnarai, miring Baajiisuuꞌke, niiꞌnooꞌ Elimasi Kirikiꞌnaꞌkoo, teie turampuretuꞌ Banabasi naanka Soolo, teie ovoꞌmaꞌke Jiisuuꞌ masikaꞌantavuꞌneeng-koo.
9 Teka teie, Sooloi, niiꞌnooꞌ Paulaꞌ tampaakoꞌ, Tanuaang Meekunge maantoꞌui aaꞌnaꞌ naapu narung oovuma aaꞌpuuꞌ, 10 “Daꞌ aung Sietaniꞌ bauring, daꞌ tee karenung ookara kapooꞌ koontoꞌnanka-koo, tosinankai eeꞌnoko orakaꞌ nkonankai maantoꞌ. 11 Ee aung, Ovoring bakaang kara mareꞌkoo bakeraravaruko daꞌ tee Ovoringe enang taruko kaputuꞌdarara ookiarooꞌnaang niiꞌning batei-koo; duaaꞌkoo ookiaukaꞌnunge.” Teketa tenang namuꞌke kamoꞌke dakoꞌura mutaanampuuꞌ. Eeꞌnoko nantoong tee bireng-koo kompai siong-antavai nanaavaining besiꞌurima nanuuꞌ. 12 Tenang teie ovoꞌmaꞌke tee kapooꞌ nkoaruꞌnung oovura taꞌnimparara masikaꞌantavuuꞌ. Asikovuuꞌ Ovoring bakaang nau-anta-koo.
Paulaꞌnaanka Banabasi Mintoomparetuꞌnaꞌ Niiꞌnung Antiokoꞌke
13 Teketa tee Paulaꞌ dovang aarerie tenkenauꞌnung Paaposi-eta teketa Peeka-navuntuꞌkoo basiariruꞌ Pampiliaꞌnameensiꞌkoonooꞌ. Eeꞌnoko Jooni Maakaꞌke teka sipureta Jerusalemaꞌaape toroaruꞌ. 14 Teka tenaanka daanto tankinureta Antiokoꞌnavuntuꞌkoo basiaretuꞌ, Pisiria-nameensiꞌkoonooꞌ teꞌ. Eeꞌnoko Doong Uaanaꞌmung tenaanka Juꞌ biikaang pava dootuuꞌnava-koo bereta baꞌnamparetuꞌ. 15 Teketa teinge dootuuꞌnava-koo pankenge Daari Meekung-koo bereꞌaara Moosesi-nung boto-koo eeꞌnoko urikupoong Kumponing-etaing nakaronuka biikaang dariraari-koo deeruaara tenaanka-koo botoarema aaꞌpauꞌ, “Deeꞌ niiꞌmarang-koonaanka, deeꞌke tautau nantoong domang kuaaꞌanta-koong otoꞌderuresing deekoꞌ minkuereai.”
16 Teketa Paulaꞌ deto donkonura bireng toonuma aaꞌpuuꞌ, “Diiꞌ nantoong Isireeli-nupoong eeꞌnoko diiꞌ Juꞌdeeaing Kumponing nariꞌ arooꞌerimaing taarameriai. 17 Tee eeꞌnara Kumponing aing nantoong Isireeli-nupoong biikaange niikakatauro bakaning miruꞌurira biurukaaꞌ naroꞌka pankaing-antavuruꞌ tenang teke Iisipiꞌke damisimainku otorokoꞌnang, eeꞌnoko bakaang iriꞌ oroꞌantavui teketaꞌ tontaꞌuruꞌ. 18 Eeꞌnoko mareꞌ karenaumo kivora-koo tarevuri nanukoꞌ teke meeꞌboraꞌ sirakamaaꞌkoo. 19 Eeꞌnoko tenang ˜kenaanka-taa muuꞌ tavurima opurira Keenani-nameensiꞌkoo teie teing barevuri oko-antavuruꞌ tee temeensiꞌ tankaampurira. 20 Aung tee karenaumo daakuꞌketa naruaape mareꞌkoo kuunge nkoaruꞌnung. Eeꞌnoko teketa simpeꞌ nkonanka˜ donkong-antaevurikoꞌ bera Samuelaꞌkoo basinooꞌ, tee eeꞌnara Kumponing-etaing nakaronara.
21 “Teketa teing daurarong-koo eentavariko Kumponinge Soolo daurarong deeng-antaevuruꞌ karenaumo kivora mareꞌkoo, tee Kiisi bauring, Bensimani bakanamuiaang-koong. 22 Eeꞌnoko teketa tee tontaꞌura Deevitaꞌ napoꞌ biikaang daurarong deeng-antavuuꞌ. Tee-koo eeꞌnara-koo Kumponinge kara siraꞌpuma Daari Meekung-koo otoinaꞌ aaꞌpuuꞌ,
‘Aung eeꞌnara Deevitaꞌ, Jeeseꞌ bauring, enang ooansing tee naning nkaang domang ninka nariꞌ onouaramaung. Tee eeꞌnara ookara nkaang pia siompui nkovuaing.’ (1 Samuelaꞌ 13:14; 16:13; Kena 89:20)
23 “Aung eeꞌnara Deevitaꞌ baurukaaꞌketa Kumponinge poꞌantavuuꞌ Isireeli-nupoong-koo tee Domang-anta, Jiisuuꞌ, maraka-antavuuꞌnaꞌ. 24 Jiisuuꞌ mmeꞌ poaruko Joonie bereꞌarira ntong-koo minkiarira meekaꞌantavariiꞌnaang daankivurikoꞌ ookara nantoong Isireeli-nupoong. 25 Eeꞌnoko tenang Joonie bakaang nko-nko bakevuma aaꞌpuuꞌ, ‘Diiꞌke ning baa-pinaꞌ noruꞌmerimang? Ning aaꞌ tee Domang-anta nemperimaung deeaꞌ, teka ning-koo damaꞌke pomaang tee, ning aaꞌnaꞌ apooꞌmui doonge-taara˜ deempari. Tee eeꞌnara poko bakei tampaꞌ taaraveriai.’ ”
26 Teeꞌ nariꞌ Paulaꞌke daankiarama aaꞌpuruꞌ, “Mmarang ee, Eebaraamiꞌ baurukaaꞌkooning, eeꞌnoko diiꞌ Juꞌdeeaing Kumponing nariꞌ arooꞌerimaing aaꞌdampimang: Niiꞌkoo eeꞌning-koo doorenang tee-koong domamuriaing-koong botoarioꞌ pouꞌnung. 27 Teing nantoonge Jerusalemaꞌnupoonge eeꞌnoko biikaning pankenankai tasiꞌpaavaruuꞌ tee Jiisuuꞌ, teka tee booꞌkoong kiimata tampauꞌnooꞌkoo teinge tee dupe-antavauꞌnung tee kara urikupoong Kumponing-etaing nakaronukai daariauꞌnung eeꞌnara deeruampimaung ookara nko-nko-ita uaanaꞌmunanka-koo. 28 Teka tee bane okoraꞌ booꞌanta-koo makosinaꞌ ooaavarura teinge Pailatiꞌ niaꞌauꞌnung tee botoarako dupisiꞌaavaꞌnaang. 29 Eeꞌnoko tenang dupe-antavaara tee ookara Daari Meekunge tee-koo minkuvui otoining teinge depeto siauꞌnung teieta koiꞌketa eeꞌnoko kuvi dakoꞌdoma dakoꞌauꞌ. 30 Teka teie Kumponinge booꞌketa daaꞌuuꞌ. 31 Eeꞌnoko mmauꞌ doong-koo oroꞌparuꞌ teing-koo tee ninka porouꞌning-koo Kaaleliꞌketa teꞌ Jerusalemaꞌ. Teing eeꞌning enang batei-koo bakaning siraꞌ nkonuka deempariri otorong nantoong-koo.
32 “Eeꞌnoko niiꞌke tee doorenang tampara poꞌantarerorompimaang aung anaare: Tee eeꞌnara Kumponinge maraka-antavuuꞌnung teing-koo urikupoong niumaraang-koo enang tee Kumponinge dupe-antamemuring niiꞌkoo biurukaaꞌkoo Jiisuuꞌ domang-antavura. 33 Teeꞌ nariꞌ Daari Meekung-koo daariari otoinaꞌ teke kevuranavu-koo Kena-koo Tee Pakoꞌpariꞌniiꞌ tero miruꞌuma aaꞌpumanavu-koo:
‘Daꞌ tee Nnuring. Eꞌmung tee ninge daaꞌdansing.’ (Kena 2:7)
34 Eeꞌnoko booꞌketa domang-antavuuꞌnooꞌkoo teeꞌ eeꞌnaꞌ napoꞌ deraꞌ aapearavaukaꞌnaꞌkoo eeꞌ daariari otong,
‘Teing biraankenanka meekeng Deevitaꞌ maraka-antavantuꞌning masikaꞌ diiꞌ arompiaing.’ (Aisaiaꞌ 55:3)
35 Napoꞌ niiꞌnavu-koo minkuvuma aaꞌpuuꞌ:
‘Dake tauraꞌpeaukaꞌnung tee dakaang naning meekung deraꞌkoo.’ (Kena 16:10)
36 “Niiꞌke tasiꞌpampiri otong Deevitaꞌ baka teeꞌ minkuaravaꞌ, aiꞌ Deevitaꞌ tee Kumponinge miruꞌuuꞌnaꞌ bakanavarang-koo nkoarara tee booꞌparioꞌ tee baumaraang ninka nariꞌ dakoꞌauꞌ eeꞌnoko teke deraꞌouꞌ. 37 Teka tee Jiisuuꞌ Kumponinge daaꞌantavuuꞌnung tee deraꞌoaꞌ.
38 “Teeꞌkoo diiꞌke mmarange noruꞌeriaing tee aung eeꞌnara narung-koo diiꞌke orara aarumo-ita tontaꞌanta nkaveriaꞌnaang daankirampimaang. 39 Eeꞌnoko teie narunge ookara kante masikaꞌantavaavaining tontaꞌantavuri otorong ookara kapooꞌnanka-ita diiꞌ Moosesi-nung botoi tontaꞌantaruriarupeuꞌning-eta. 40 Tarerariai kapooꞌ Kumponinge teing urikupoong nakaro-nupoong karantavuriko minkuauꞌning diiꞌkoo poꞌneenga, aaꞌpauꞌning,
41 “Ooveriko diiꞌ benkemerimaing, taꞌniniri karakararerarima dooriaining, aiꞌ ninge tee diikaning doong-koo kapooꞌ masikung nkoampaing, tee kapooꞌ diiꞌke tee koontoꞌ masikaꞌantaveriaukaꞌnung bane naninge pukevui naururiko deekoꞌ.’ ” (Abakaka 1:5)
42 Teketa Paulaꞌke daankinang bakevuko ookara dootuuꞌnava-ita siarima niiꞌninge aaꞌnaꞌ niaꞌauꞌ teing aing kapooꞌnanka napoꞌ niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung dankivuriiꞌnaang. 43 Teketa tee dootuuꞌnava-koo minkunaavariruꞌnooꞌketa siarira mmauꞌ nantoong Juꞌnupoonge eeꞌnoko teing Juꞌdeeaing nariꞌ dootuuꞌarikoꞌninge siompaaretuꞌnung Paulaꞌ naanka Banabasi. Eeꞌnoko tenaankai Kumponing bakaang piaa-koo pinkaꞌariri otorooꞌnaang tautauaarema nauaaretuꞌnung.
44 Teketa daunung-koo Doong Uaanaꞌmung dapiꞌ ookara temono osi pankamono-kooning naroꞌariruꞌnung taara-koo tee kara Ovoring bakaang. 45 Teka teinge Juꞌnupoong-koo pankenge nantoong karinga ooaarira mamairoi maantoꞌurira papuraankaꞌauꞌ tee kara Paulaꞌke minkuvuuꞌnung pooreꞌaama.
46 Eeꞌnoko Paulaꞌ naankai Banabasi aaꞌnaꞌ nariꞌ minkuvurema aaꞌpuretuꞌ, “Kara Kumponing bakaang makosi diiꞌ tutung nau-koo, teka diiꞌke dimpaꞌering-koo eeꞌnoko domaang oparavaukaꞌnung-koo makosinaꞌ deeaꞌnaꞌ simpeꞌdariring-koo, neeꞌ makosi teing-anko Juꞌdeeaing-anko toromarema mereaing. 47 Aiꞌ Ovoringe tee Daari Meekung-koo kuunge Karistooꞌ minkuvuma aaꞌmemuruꞌnung,
‘Daꞌ tee ninge donkong-antaransing araka deentari otooꞌnaang Juꞌdeeaing-koo dake domang-anta tavoꞌeeꞌnaang tokooning-koo isipoꞌning-koo aung-koo kansiꞌkoo.’ ” (Aisaiaꞌ 49:6)
48 Eeꞌnoko tenang teinge Juꞌdeeainge tee aung kara taaravaara teing dotuarira pankaing-antavauꞌ tee Kumponing bakaang kara, eeꞌnoko teing makosining Kumponinge tero miruꞌuruꞌning domaang oꞌpaaꞌ nka-koo teinge masikaꞌantavauꞌ. 49 Eeꞌnoko Ovoring bakaang kara teketa beremparuꞌ ookutunairu-koo temeensiꞌkooning-koo. 50 Teketa teinge Juꞌnupoong-koo pankenge tee osi pankamono-koo ovontung donkaang eeꞌnoko manikuꞌ Kumponing-koo meeꞌduꞌpiariri otorokoꞌning onou orari-antavaaruꞌ maroita Paulaꞌ naanka Banabasi orakaꞌ nkoaareeꞌnaang, eeꞌnoko teeꞌ nkoaarema bataꞌaaretuꞌ biikanairu-eta. 51 Eeꞌnoko tenaanka daꞌmong tankavaretuꞌ kauꞌketa teing nau-anta-koo biikaang orakaꞌnko teing-koo toroaraaꞌnaang. Teketa Aikoniamiꞌnavuntuꞌaape beretuꞌ. 52 Eeꞌnoko Jiisuuꞌ sionuka doturotu ninka Tanuaang Meekunge maantoꞌuruꞌ.