11
A Varaviraaiang Sin Iesu Wana Maainungang
(Mt 6:5-13, 7:7-11)
1 Aza raan Iesu xa wa maainung laza non. Araan ka vaanong pana maainungang, azaxai zin ubina varaviraai zina xa iaari zina naako, “Piran, guna viraai maam pana maainungang malasing Jon ka ra viraai ubina varaviraai zina.”
2 Ma Iesu xa vazei naandi malasing kari, “Araan naagu maainung, naagu maainung malasing kari:
‘Damana maam,* Azanon fararang di rauxin “Damana maam la lia.”
aubina dina vaxoxok aizinum,
a bikabar zunum kana balas,** Azanon fararang di rauxin “A sasaxotang ma ainaxamang sunum kana balas iriat la pira angkari malasing ikula la lia.”
3 Gu ralaas maam pana vanganang ku lamun taan saksaxai.
4 Naxaam pizin amun matmalabuk taksaat simaam,
avuna maam saait maadi naxaam pizin amun matmalabuk taksaat sin naandi vaakdul di ra giu wana maam.
Ma xana daxa tamon guna wen luaa maam ku lamaskana vaxabebeuang.’ ”* Azanon fararang di rauxin saait, “singsaxai gu zaxot faulin maam siaana a rapti raksaat.”
5 Ma Iesu xa vazei naandi malasing kari, “Tamon azaxai zinim kana waan sin a paasaxo zina la xuxuna suk, ma xa maainung naan malasing kari, ‘Paasaxo, guna lis a raraba urul zurugu ma lamur gana xis faulin. 6 Aza paasaxo zurugu xa balas surugu wana zangazang sina, ma xawit ga rauxin tazaan kuna ralaazang naan pana.’
7 Ma a paasaxo inaan lamaskana vaal xa piaat naako, ‘Tuaa gu vamosmos nia. A mara xa rabanat faanong, ma nia ma a funalik surugu maadi itate vaanong. Kawit nat faraxas gana ramaraat ma gana lis sunum.’ ”
8 Ma Iesu xa piaat kaarik naako, “Ga vazei nim, kawit adu nandiaa uru paasaxo ma naan kana tukbilak ma xana lis sina, singsaxai naan kana tukbilak ma xana lis amun saan faakdul ina naa saxot, panaze naan ka dikdik pana iaariang faavaras ma xawit na maraaut.
9 Malasing ma ga vazei nim, naaguna maainung Nakmai. Pana lan angbani naan kana lis sinim. Naaguna saaleng. Pana lan angbani naaguna tangin. Naaguna pidik. Pana lan angbani a mara xana ralakas pana nim. 10 Avuna naandi vaakdul ina dit maainung, dina ralaas naandi, ma naandi di saaleng, dina tangin, ma naandi di pidik pana mara, dina kaas a mara wana naandi.
11 Nis sinim amun damana funalik, tamon naatna xa maainung naan pana a ian, kana lis a zizi raksaat sina? 12 Ma tamon naatna xana maainung pana a xatur, naan kana lis a guzumaat sina? 13 Tamon nim aubina raksaat naagu rexaas pana lizang amun talazang daxa zin a funalik sinim, faaratunaan mase Damana nim ina xa iziar ikula la lia, xana lis a Laklagaai a Raabu zin nis naandi dit maainung naan.”
Iesu Ma Belzebul
(Mt 12:22-29, Mk 3:20-30)
14 Iesu xa mof pizin a zapalaau ina xa ra ragul aza rapti ma xa nguspo. Araan a zapalaau angkanaan ka waan fataling naan, a rapti xa dador xa. Axulutung di banglala mase.
15 Mt 9:34, 10:25Singsaxai azanon sin naandi di piaat be malasing kari, “Naan kai mof pizin amun sapalaau wana a dikdikang sin Belzebul, a piraana amun sapalaau.” 16 Mt 12:38, 16:1, Mk 8:11Ma azanon aubina rawarak di saxot dina lalaamangaain naan, malasing ma di iaari zina xuna xana giu ta vaamuzazang ka banglala xuna vatanginang adu Nakmai xa ra kling naan.
17 Iesu xa rexaazin fanong ainaxamang sin naandi ma xa vazei naandi naako, “Tamon aubina ila kaantri azaxai, naandi nanga di varavarop lawalaua naandi nanga, a kaantri angkanaan kana raksaat mase. Ma tamon ta vatama di varop lawalaua naandi nanga, naandi dina wen iziar varaxai xaarik.
18 Tamon Saatan ka varop kaarik be varaxai wana amun iaana kilaaiang sina, a bikabar zina xana rur dikdik malasing faa? Ga piaat malasing kanaan panaze naagu piaat pana nia adu ga ra mof pizin be amun sapalaau wana a dikdikang sin Belzebul. 19 Tamon ga mof pizin amun sapalaau wana a dikdikang sin Belzebul, aubina zinim di mof pizin amun sapalaau wana a dikdikang sinis? Malasing ma naandi dina klis nim. 20 Singsaxai tamon ga mof pizin amun sapalaau wana dikdikang ila mita Nakmai, naanaan naagu rexaas adu a bikabar zina xa balas faanong sinim.
21 Tamon ta rapti maradikdik ka valaak amun saan sina iwana varopang, ma xa rataamaai xaaul wana vaal zina, amun lulugaan sina xana izi daxa. 22 Singsaxai tamon taxazak nanga xa maradikdik pana naan, ka wat ma xa varop faraxai wana naan ma xa waramin naan, kana urif pizin amun saan iwana varopang siaana ina naa inaxam paazaai wana ma xana vatawaraxin amun saan sin a rapti angkanaan lawalau aubina rawarak.
23 Mk 9:40Naan ina xawit na irur varaxai wana nia, naan kai purua wana nia. Ma naan ina xawit na vawaal nia xuna zaxot fatuiang aubina, naan kai vut pizin farauxin naandi.”
A Dorang Lalaamangaai Wana A Zapalaau Xa Uli Wat
(Mt 12:43-45)
24 Iesu xa dador lalaamangaai xaarik naako, “Araan a zapalaau xa tukbilak siaana axazak, naan kai waan lamun non ina xawit ta daanim kuna xana ziaavus, singsaxai xawit na tangin ta non kuna ziaavuzang inaan. Ma xa piaat malasing kari, ‘Gana uli waan kula vaal ina ga tukbilak pana.’ 25 Ma araan ka balas la vaal, xa tangin adu di sor vatalamin fanong ma di waafatok. 26 Naanaan naan ka waan ma xa zaxot luk kaarik amun sapalaau xa wizik urua, naandi di raksaat mase wana naan, ma di laanga albis la vaal angkanaan ma di iziar lamaskana. Malasing ma a roroiang sin a rapti angkanaan ka raksaat mase wana a roroiang kaina zina iwaamua.”
Naandi Ina Nakmai Xana Lis A Daxaiang Sin Naandi
27 Iesu xai dador nanga ma aza ravin lamaskana axulutung ka viraai laba malasing kari, “A ravin ina xa luk nua ma xa vazus nua, Nakmai xa lis a daxaiang sina.”
28 Singsaxai Iesu xa xis naan naako, “Naandi ina di langarin a dorang sin Nakmai ma naadi valos, Nakmai xa lis mase a daxaiang sin naandi.”
Aubina Di Saxot Dina Raamin Azanon Faamuzazang Ka Banglala Xa Wat La Lia
(Mt 12:39-42)
29 Mt 16:4, Mk 8:12Araan amun mala aubina di uwat nanga zin Iesu, naan ka piaat sin naandi naako, “A watkul angkari taning, a watkul raksaat. Di saxot dina raamin ta vaamuzazang ka banglala xuna vatanginang adu nia ga giu a vaamuzazang sin Nakmai, singsaxai gana wen fatangin sin naandi. Nakmai xana giu be a vaamuzazang ka banglala malasing sin a profet Jonaa malasing a vaakilanang. 30 Jnaa 3:4Avuna Jonaa, naan a vaakilanang Nakmai xa ra vatangin sin aubina in Niniwe, malasing saait bani Naata Rapti xana balas a vaakilanang aaxan a watkul angkari taning. 31 1Xal 10:1-10, 2Xux 9:1-12La raan aikilizang, a ravin kalxaal ila saaut kana rur ma xana vakor vadikdik a watkul angkari taning pana amun matmalabuk taksaat sin naandi. Avuna naan ka ra wat mase lawalaau xuna langarinang amun mazamang sin a xalxaal Solomon, singsaxai axazak ina xa laaup mase wana a xalxaal Solomon, ka iziar iriat lawalaua nim. 32 Jnaa 3:5La raan aikilizang, aubina in Niniwe dina rur ma dina vakor vadikdik a watkul angkari taning. Avuna naandi di inaxam taawuk siaana amun matmalabuk taksaat sin naandi araan di ra langarin Jonaa xa fazei zin naandi, singsaxai axazak ina xa laaup mase wana Jonaa naan ka iziar iriat lawalaua nim.”
A Laam Ila Wina Dia
(Mt 6:22-23)
33 Mt 5:15, Mk 4:21, Lk 8:16Ma Iesu xa piaat kaarik naako, “Kawit taxazak kana vailaap a laam ma naana vun o naana vakuf paramin pana a baakit. Kawit! Naana rasin nanga laaxur la kin siziarang iwana xuna naandi ina di albis la vaal dina raamin a maravas. 34 Uru xalimaraam, nandiaa di malasing iaa a laam sunum. Tamon uru xalimaraam di daxa iaa, a winpinum faakdul xana bas pana maravas. Singsaxai tamon nandiaa varaxai di raksaat iaa, a winpinum faakdul zaait kana bas pana bungsuzuk. 35 Malasing ma naagu naknakaai! A maravas angkanaan la winpina nim tuaa xana bungsuzuk. 36 Tamon a winpin faakdul zinim ka maravas, ma xawit ta non iwana xa bungsuzuk, kana maravas faakdul mase, malasing a laam ina a maravaasna xa maravas pana nim.”
Iesu Xa Vakor Amun Faarasi Ma Amun Maravas Iwana Amun Lus Sin Moses
(Mt 23:1-36, Mk 12:38-40, Lk 20:45-47)
37 Araan Iesu xa dador vaanong, aza Faarasi xa maainung naan kuna nandiaa dina wa vangan iaa. Iesu xa albis ma xa wa iziar lapaara iban favanganang. 38 Araan a Faarasi xa raamin adu Iesu xawit na tabung sukmit paamua wana vanganang, naan ka raknar mase wana azaan angkanaan.
39 Ma a Piran ka piaat sina naako, “Nim amun Faarasi, naagut suksuk be a tora amun pin imiminang ma amun pin favanganang, singsaxai a maskana nim ka bas pana matmalabuk iwana vinaauang ma amun taksaarang. 40 Nim amun tabanat! Kawit naagu rexaas adu naan ina xa giu a tora amun saan, ka giu zaait a maskana naandi? 41 Naaguna ralaas aubina di izi gogof pana amun saan ila maskana amun pin imiminang ma amun pin favanganang kuna vawaalang naandi, xuna amun saan faakdul zinim kana ninis.
42 Liv 27:30Kana raksaat mase wana nim amun Faarasi. Naagu inaxam marazaat pana a nan lus mumut malasing kari, uwat iaai di vakilaan a mint, ma a rui ma aze rawat makara nanga ilamaskana uma, naagu ratalaas Nakmai wana azaxai lamaskana a zangaaflu iwana amun saan angkanaan. Singsaxai aikilizang sinim kawit na tak ma xawit naagui sasaxot Nakmai. Kana daxa tamon naagu giu aikilizang ka tak ma a matmalabuk iwana varamaaluvang sin Nakmai wana aubina, ma tuaa naagu naxambain azaxai zaxai iwana azangaaflu, xuna lizang sin Nakmai.
43 Kana raksaat mase wana nim amun Faarasi. Avuna naagui saxot amun kin siziarang sin ubina laba lamaskana a vaal a maainungang sin amun Judaa. Ma naagu saxot saait adu aubina dina lis a varanopang laba zinim lamun non iwana balas fatuiang.
44 Kana raksaat mase wana nim, panaze naagu malasing amun luka maat ina xawit ta waata iza wana, ma aubina di zangas laaxur wana ma xawit di rexaazin.”
45 Naanaan azaxai zin amun maravas iwana amun Lus sin Moses ka piaat sin Iesu naako, “Maravas, araan gu piaat malasing kanaan, gu piaat faraksaat maam saait.”
46 Ma Iesu xa xis naan naako, “Kana raksaat mase zaait pana nim amun maravas iwana amun Lus sin Moses. Avuna naagui lis amun lus dikdik kuna aubina dina valos, malasing amun maravanang ina xa lagaf pana naadina vazaak. Singsaxai nim nanga naaguna wen tasin ta klusmit kuna vawaalang naandi xuna vazaakang.
47 Kana raksaat mase wana nim, avuna naagut farur a waata iza wana amun baaul a maat sin amun profet, singsaxai amun kulmua zinim di ra zop famaat naandi. 48 Pana matmalabuk angkanaan sinim naagu vatangin adu naagu rudaxa wana amun kulmua zinim pana amun faamuzazang sin naandi wana zop famaatang amun profet, ma naagu varur a waata iza wana amun baaul a maat sin naandi.
49 Avuna wana azaan angkanaan, Nakmai wana mazamang sina xa piaat naako, ‘Gana kling amun profet ma amun aaposal xa waan sin naandi, ma dina zop famaat azanon profet ma azanon aaposal ma dina vamazik azanon.’ 50 Malasing ma nim a watkul angkari taning, naaguna vazaak a maravanang saxotang a dari zin amun profet faakdul ina di ra zop famaat naandi la varumaraiang ila pira angkari xa ruaas taning. 51 Var 4:8, 2Xux 24:20-21Di varumara araan di ra zop famaat Aabel ma xa uzaa tuaas a raan di ra zop famaat Zekaria, ina xa maat labirua wana a aalta ma a non koxok sin Nakmai. Malasing ma ga vazei nim, Nakmai xana xis faulin aikilizang laaxur wana a watkul angkari taning pana amun matmalabuk faakdul angkanaan.
52 Kana raksaat mase wana nim amun maravas iwana amun Lus sin Moses, panaze naagu baraat kol a mara iwana mazamang. Nim nanga xawit naagu albis lamaskana a non iwana zurukang a mazamang, ma naagu ruxol naandi ina di saxot dina albis lamaskana.”
53 Araan Iesu xa tukbilak la vaal angkanaan, amun maravas iwana amun Lus sin Moses ma amun Faarasi di boromaazik ma di ramaraat ma di ipurua wana naan ma di iaari wukpuxaai zina wana amun saan ka varas kuna lalaamangaain naan. 54 Ma di zimbong Iesu wana tazanon dorang naana psin kuna naadina vakor naan pana.
*11:2 Azanon fararang di rauxin “Damana maam la lia.”
**11:2 Azanon fararang di rauxin “A sasaxotang ma ainaxamang sunum kana balas iriat la pira angkari malasing ikula la lia.”
*11:4 Azanon fararang di rauxin saait, “singsaxai gu zaxot faulin maam siaana a rapti raksaat.”
11:30 Jnaa 3:4
11:31 1Xal 10:1-10, 2Xux 9:1-12
11:32 Jnaa 3:5
11:33 Mt 5:15, Mk 4:21, Lk 8:16
11:42 Liv 27:30
11:51 Var 4:8, 2Xux 24:20-21