11
Ama Murlta Araa Tuaqevep
1 Liina i ama tuaqevep dai raqurliani. Maikka uure taqat drlem, ai ama tekmeriirang mai ama atliirang i ama Ngemumaqa qa meraqen madlek marevan ai diip ke qurl auut tem iirang dai diiv uure raneng iirang. I quaatta i quasik uut lu liirang aa ne auur a saqang, dav uure taqat drlem ai liirang aa mai i qel sever iirang dai qurl iirang aa. 2 I murl lura ama qaqet i ra tu araa qevep dai be maikka ama arlias per ama Ngemumaqa malai never a ra. Be qa tis ta ai maikka ama atlura.
3 Be uut tu auur a qevep dai be sa uut drlem, ai ama Ngemumaqa qa matna ver ama uusepka ngen ama aivetki ne aa lengi qatikka. Be ama tekmeriirang i uuret lu iirang, dai quasiq ai ama Ngemumaqa qa rekmet niirang ne a qerang i uuret lu iirang ne auur a saqang.
Ma Abel, De ma Inok De ma Nua Ra Mu Araa Qevep Sever Ama Ngemumaqa
4 Ma Abel dai qa tu aa qevep sagel ama Ngemumaqa, de qerl kuarl te aa ranbandemiis sagel ka. Be ama Ngemumaqa, dai qe narliip se ma Abel aa ranbandemiis dap kuasiq ai ma Kain. I ma Abel dai qa tu aa qevep, be raqurla be ama Ngemumaqa qe narliip se aa ranbandemiis i qa qurl a qa. Dai be liina ngere teqerl a uut ai ama Ngemumaqa qa mis ka ai ama seserlka. De sa ma Abel ka ngip, dap ne lungera aa tuaqevep dai raquarl ai de aa lengi ngere siquat sagel uut.
5 De ma Inok dai qa tu aa qevep sever ama Ngemumaqa, taqurla be ama Ngemumaqa qa mer a qa sev uusep, i qa mer a qa i quasiq ai qa ngip. Dav as nauirl iv aiv aa de ama Ngemumaqa qe tet ma Inok, dai ama Ngemumaqa qa ruqun ma’,
‘Maikka ama arlias per a ngua nevet ma Inok aa mugunes i maikka rerlas te aa tuaqevep men a ngua.’ Stt. 5.24
Baiv aa, de quasik mager iv ama qaqet te lu ma Inok, i raquarli ama Ngemumaqa qa mer a qa ip kurli qa gel ka. 6 Dai be nemka i quasik ka tu aa qevep, dai quasik mager iv ama arlias per ama Ngemumaqa never a qa. De nemka i qat den sagel ama Ngemumaqa, dai mager ip ka tu aa qevep ai ama Ngemumaqa dai qurli qa mas ai de qe tekmet ne ama atlu sagel lura i maikka re mali rem ka ne araa revan.
7 De ma Nua dai qa mu aa qevep sever ama Ngemumaqa, de ama Ngemumaqa qa muserlem ne liirang aa i as diiv iirang nge ren, i liirang aa i as kuasik ma Nua qa lu iirang. Dap ma Nua dai qa tu aa qevep de qe taqa palu gel ka. Dai be ama Nua qa matna ver ama sipki ama slurlki ip diip kurl aa liinka maget. Be ne aa tuaqevep dai qa reqerl ai ama qaqet per ama aivetki dai ama vura na ra. Be ma Nua dai qa nemene lura ama qaqet i ama seserlta dama Ngemumaqa aa saqang; i raquarli ra tu araa qevep be ra ter ama Ngemumaqa aa Gamansena.
Ma Abraham Ke Ne Ma Sara Ian Mu Ian A Qevep
8 De ama Ngemumaqa qa nes te ma Abraham ip ka iit sever iaiq ama luqupki i qa muvuusep ip diip ke qurl a qa. Dap ma Abraham dai quasik kat drlem aip ki quaridi. Dap ka narligel ama Ngemumaqa de qa mit aa, i qatikka raquarli qa tu aa qevep. 9 Be ma Abraham dai qurli qa vet luqia ama qerlingki i ama Ngemumaqa qa meraqen madlek ne aa revan ai diip ke qurl a qa. Be ma Abraham dai qurli qa vet luqia ip taquarl luqa i quasiq ai qe ianai. I qatikka ma Abraham ka rekmet taquarl i raquarli qa mu aa qevep. De ma Abraham dai qurli qa ve ama Haus sel ip taquarl ma Aisak ke ne ma Jekop. I ma Aisak ke ne ma Jekop dai saqikka ian daneng lungera ama lengi nagel ama Ngemumaqa i qa muvuusep.
10 Be liina i ai de qurli ma Abraham taqurla i raquarli, qatikka ai de qurli qa de qem ngim te luqia ma qerlingki ama slurlki i luqia i diip kurli qi masmas pe uusep. I qatikka luqia ama qerlingki ama slurlki dai ama Ngemumaqa qa mu aa qevep ai lu diip ki raqurla. De qatikka qa, qa rek ki. 11 De ma Abraham dai qasa ama serluqa be qasa quasik mager ip ka tu a nge ama arluis. Be ma Sara dai quasik mager ip kil sel a nge ama arluis. Dap ma Abraham dai qa mu aa qevep sever ama Ngemumaqa. Taqurla be ama Ngemumaqa qa rekmet na iam be mager iv iane sel ama arluis. De qa raneng ama madlek sevet liina i raquarli i qatikka qa tu aa qevep ai diiv ama Ngemumaqa qe rekmet ip katikka raquarl ka muvuusep.
12 De luqa dai maikka ama serluqa be qasa qa dai ama qares ip kep ngip. Dap navet luqa dai buup ne aa laanivas ta men, men a qa, be buup na ra ip taquarl ama ualdang per ama uusepka. De qatias buup ne ama qaqet ta men nevet luqa ama quanaska be ra ip taquarl ama qunka ver ama kaska aam. I qatias kuasik mager ip ngia risavet ne lungera de maget.
13 Be lura iara ama depguas na ra i ma Abraham, de ma Aisak de ma Jekop, dai qatikka ver araa mugunes iara ver ama aivetki, dai qatikka ai de ding se ra men ama Ngemumaqa. Be lua i ra ngip i qatiaskerl ta tu araa qevep sever a qa. Be quaatta i quasiq ai qatiaskerl ta raneng liirang aa i ama Ngemumaqa qa muvuusep ai diip ke qurl a ra. Dai dap katiaskerl tat drlem ai qatiaskerl nasat de re raneng liirang aa. Be lua i ra mu araa qevep sever iirang de ama arlias per a ra, i ra tu araa qevep sevet luqa ama nirlaqa i diip te raneng liirang aa. De ra ruqun ma’,
‘Kurl uut pet luqi iara ama aivetki ip taquarl ama nangista. I uut men ip kurl uut pet luqi iara ama aivetki se ama veluus.’ Sng. 39.12
14 Dai uut drlem ai quasiq ai lura ra tu araa qevep sevet luqia ama aivetki ai maikka araa luquv aa marevan, i raquarli, ra tu araa qevep madlek sevet luqia ama aivetki i maikka araa luquv aa ama marevan. 15 Dai be qatikka arik murl lura ra tu araa qevep sevet luqia ama luqupki i sa ra mit never a qi, dai vadarl ai de ra guirl sever a qi. 16 Dap ta dai ai de qurli ra de vet luqia ama luqupki ama atluqi, i luqia ip maikka ama arlias per a ra ver a qi, i qi vuusep. Dai be ama Ngemumaqa dai ama arlias per a qa ka i ra tis ka ai araa Ngemumaqa i raquarli qa muvem ne ama luqupki bareq a ra.
17-18 De murl ama Ngemumaqa qa siquat ne ma Abraham aa tuaqevep. I qa ruqun a qa ip ke quarl te ma Aisak ip taquarl ama ranbandemiis. De ma Abraham ka narligel i raquarli qa tu aa qevep. Dap ma Abraham dai qasa qa mer ama lengi i ama Ngemumaqa qa meraqen madlek marevan. I ama Ngemumaqa qa sil barek ma Abraham sevet ma Aisak ma’,
‘Katikka ma Aisak aa liin naik dai diip te taneng ama rlenki ai gia liin na ra.’ Stt. 21.12
De ma Abraham ke narliip ka tit naser ama Ngemumaqa aa lengi ip ke veleng luqa aa uimka ama quanaska ip ma ranbandemiis. 19 Be ma Abraham dai qa muvem nanas ip ke tekmet ne liina, i raquarli qa dai qa tu aa qevep ai ama Ngemumaqa dai mager ip ka taarl ne ama ngipta never ama aapngipki. Taqurla dai be maikka ama revan, i mager iv uure siquat sevet liina ma’, ‘Ma Abraham dai qa mer aa uimka never ama aapngipki.’
20 Dai be raquarli ma Aisak ka tu aa qevep sever ama Ngemumaqa dai be qa meraqen ne ama lengi ama atlunget sagel ma Jekop ke ne ma Isau. I qa raqal sil ba iam sevet liirang aa i diip nasat de ama Ngemumaqa qe rekmet niirang bareq a iam, iane ne ian a laanivas.
21 De ma Jekop ka mu aa qevep sever ama Ngemumaqa. Be lua i ama serluqa na qa be a qares ip kep ngip, de qa qurl ma Josep aa uimiam te ama lengi ama dlek pem nget ama atlunget. De vaik per a qa de aa vuqulka i ai de qa tit dem ka de qe raring ne iarang ama atliirang.
22 De ma Josep ka mu aa qevep sever ama Ngemumaqa. Be lua i ama serluqa na qa be a qares ip kep ngip, de qa ruqun ip diiv ama Isrelkena ra iit nevet ma Isip. De qa ruqun a ra ip diip te ral aa lan.
23 De ma Moses aa mamiam dai ian dru ian a qevep sever ama Ngemumaqa. Be lua i ma Moses aa nan kia sel a qa, de aa mamiam ian lu qa dai maikka ama atluqa malai. Taqurla de ian drles ka sa ma iaquan ama depguas. Dap kuasiq ai ianeng ning, i ian derarlik ma King Parau aa Lo.
24 De ma Moses dai qa tu aa qevep sever ama Ngemumaqa, i sa lua i sama Barlka na qa be quasik ka narliip ta tis ka, ai ma Parau aa ngerlki araa uimka. Maikka quasik. 25 De qa mu aa qevep ai mager ip ke taneng ama getget, ke ne ama Isrelkena. De quasik ke narliip ka tit kur ama Isipkena araa gamansena i ama viirang angera aisiirang. I quasik ke narliip ke taneng lungera ama arlias sa ma veluus naqatikka. 26 I qa mu aa qevep ip ke taneng ama getget ke ne ama Ngemumaqa aa uis. I raquarli, qat drlem ai ariq aip te sem kelep ka se ma Kristus, dai maikka liina i iara dai iini nge uirl se ama qelaing de ngene iarang taqurla i ama qaqet nevet ma Isip te narliip te ngingdemna niirang bareq a nas. I qa tu aa qevep sevet lunger ama ranbandem i ama Ngemumaqa qe narliip ke qurl a qa. Taqurla de qa taarl malkuil. 27 De ma Moses dai qa tu aa qevep sever ama Ngemumaqa. Taqurla be qa maarl nevet ma Isip de qa mit. Dav ama King dai ama qurek per a qa. Dap ma Moses dai quasiq ai qeng ning luqa ama King. De ama revan, i uut ama qaqet dai quasiq a qek ka lu ama Ngemumaqa ne aa saqang. Dap ma Moses dai qa rekmet ne liirang aa ip taquarl ai luqa i qa lu ama Ngemumaqa, be qa dai maikka qa maarl malkuil.
28 De ma Moses dai ai de qa tu aa qevep sever ama Ngemumaqa. Taqurla be qa taqen ama Isrelkena ip te veleng ama sipsip sever ama asmeski vet luqa ama nirlaqa i ama Ngemumaqa qe narliip ke iames na ra nagel araa qumes-ta. De qa ruqun ama Isrelkena ip te rles ama qerekka mer araa taarl. I ama qerekka never ama sipsip are uis. Taqurla iv ama Angeluqa i ama Ngemumaqa qa nem ka ip ke peleng ama arluis i lura i ra arlma na ra, dai quasik mager ip ke rekmet ne a qeni sagel ama Isrelkena, i arik aip ke lu ama qerekka mer araa taarl.
Maikka Buup Ne Ama Isrelkena I Ra Mu Araa Qevep Madlek
29 De ama Isrelkena ra mu araa qevep sever ama Ngemumaqa de ra mit be ra merarlik luqa ama kaska i ra tis ka, ma’, ‘Ama Mariaqa.’ De bing men a qa be ra tarlik men ama aivet seruarl, taqurla. Dav ama Isipkena ta tarlik naqurl a ra dai ra srluup be ra ngip.
30 De ama Isrelkena dai ai de ra tu araa qevep sever ama Ngemumaqa. De ai de re sisait mirlek ne ma Jeriko darliik ne ara surl (i ra rekmet na nget ne ama dul). Dai qatikka re tekmet taqurla be sa ma niirl ama 7 na nget de ama Ngemumaqa qa rekmet be ama surl nge raat.
31 De ama ngerlmetki ma Raiap qia mu ara qevep sever ama Ngemumaqa. Be qia mat nevet liiam aa i ian men iv iane sembal sam ngim sevet luqia ama luqupki. Taqurla be quasiq ai lenges na qi, qi ne lura i quasiq ai ra tu araa qevep. 32 Dap kua mager ip ngua tat nadem ne a qeng ama lengi raqurla? I maget, dap quasik gua nge ama ngilka ip ngul sil ba ngen sevet ma Gidion de ma Barak de ma Samson de ma Jepta de ma Daivit de ma Samuel de ngen iari ama Aamki-na-ra.
33 Dai lura dai ra tu araa qevep sever ama Ngemumaqa. Taqurla be re ruirl se ama arasmesna, be ra sev ama Kingkena areves i buup na ra araa amiqena. De ra rekmet ne ama tekmeriirang ama atliirang. De ra mer ama tekmeriirang i mekai ama Ngemumaqa qa ruqun ip diip ke qurl a ra. Be ne araa tuaqevep dai iari re pesdet mer ama laion a nger aam. 34 De iari dai ra meng ama altaing ama slurlnget. De iari dai ra uaik iv ait de qula ra veleng ta ne ama sin i lungera sever ama arasmesna. I ra rekmet ne liirang i raquarli ra tu araa qevep. Be quaatta i iari dai quasiq araa a nge ama dlek dav ama Ngemumaqa qa sem madlek na ra, i raquarli ra tu araa qevep. Be ver ama arasmesna dai ama dlek per a ra be ra sev iari ama amiqena areves. 35 De iari never a ra i re ngip, dai saqiaskerlka ra maarlviit. Be araa lavu ama nankina dai ra maarl na ra ne ama arlias.
Dav iari dai araa qumes-ta ra karabus na ra, de maikka ra lenges ne ama qetdingki ver a ra, be deng i ra ngip. De ama qumes-ta dai ra ruqun ma’, ariq aip ta ngim temanau ne ama Ngemumaqa, dai diip te veriktem se ra ip ta iit meres. Dap kuasik ta narligel ama qumes-ta, i raquarli ra tu araa qevep ai arik aip ta ngip, dap diip ta raarlviit never ama aapngipki. De diip te raneng ama iames i maikka ama atlunget malai. 36 De iari dai re tal ama merlen nagel araa qumes-ta, i ra tuma se ra, de re rurlistik per a ra, de re kuap per a ra ne ama sen de ra tu ra ve ama karabus. 37 De ama qumes-ta ra rlumet ne iari ne ama a dul be ra ngip. De iari never a ra dai ra veleng ta i ra raaptik men a ra. De ra veleng iari never a ra ne ama sin i lungera i sever ama arasmesna. De iari dai ai de ra tit i ra urlisnas i araa luan ne ama sipsip ngen ama meme ara qetdeng. De ra dai maikka quasiq araa qerang. De ra ral ama getget i nget i muqas muqas. De ra rekmet ne ama tekmeriirang ama viirang sagel ta.
38 Dap maikka lura i ama atlura malai be quasik mager ip kurli ra mas pet luqia ama aivetki. Dap per araa mugunes dai ra vin ama dam de ngen ama qerlengiirang i quasiq ama kaina de quasiq ama qevel. De ver iang de mas per a ra mer ama adem men ama aivet de men ama dul.
39 Be lura mai ama qaqet i ra mu araa qevep sever ama Ngemumaqa, dai be ra raneng ama a rlenki ama atluqi dama Ngemumaqa aa saqang. Dav as murl lua i qurli ra ver ama aivetki de quasiq ai ra met liirang aa ama atliirang i ama Ngemumaqa qa muvuusep ip diip ke qurl a ra. 40 I raquarli, ama Ngemumaqa dai qasa murl ka muvem ne liina i maikka ama atliini ip bareq a uut mai. I maikka qe narliip ip ke raqa prleset ne aa rletki ip maget nauut mai, mais. Be maikka uut mai dai qurl uut maget de aa saqang.