Ⅳ
Ⅰ અનન્તરં સ સમુદ્રતટે પુનરુપદેષ્ટું પ્રારેભે, તતસ્તત્ર બહુજનાનાં સમાગમાત્ સ સાગરોપરિ નૌકામારુહ્ય સમુપવિષ્ટઃ; સર્વ્વે લોકાઃ સમુદ્રકૂલે તસ્થુઃ|
Ⅱ તદા સ દૃષ્ટાન્તકથાભિ ર્બહૂપદિષ્ટવાન્ ઉપદિશંશ્ચ કથિતવાન્,
Ⅲ અવધાનં કુરુત, એકો બીજવપ્તા બીજાનિ વપ્તું ગતઃ;
Ⅳ વપનકાલે કિયન્તિ બીજાનિ માર્ગપાશ્વે પતિતાનિ, તત આકાશીયપક્ષિણ એત્ય તાનિ ચખાદુઃ|
Ⅴ કિયન્તિ બીજાનિ સ્વલ્પમૃત્તિકાવત્પાષાણભૂમૌ પતિતાનિ તાનિ મૃદોલ્પત્વાત્ શીઘ્રમઙ્કુરિતાનિ;
Ⅵ કિન્તૂદિતે સૂર્ય્યે દગ્ધાનિ તથા મૂલાનો નાધોગતત્વાત્ શુષ્કાણિ ચ|
Ⅶ કિયન્તિ બીજાનિ કણ્ટકિવનમધ્યે પતિતાનિ તતઃ કણ્ટકાનિ સંવૃદ્વ્ય તાનિ જગ્રસુસ્તાનિ ન ચ ફલિતાનિ|
Ⅷ તથા કિયન્તિ બીજાન્યુત્તમભૂમૌ પતિતાનિ તાનિ સંવૃદ્વ્ય ફલાન્યુત્પાદિતાનિ કિયન્તિ બીજાનિ ત્રિંશદ્ગુણાનિ કિયન્તિ ષષ્ટિગુણાનિ કિયન્તિ શતગુણાનિ ફલાનિ ફલિતવન્તિ|
Ⅸ અથ સ તાનવદત્ યસ્ય શ્રોતું કર્ણૌ સ્તઃ સ શૃણોતુ|
Ⅹ તદનન્તરં નિર્જનસમયે તત્સઙ્ગિનો દ્વાદશશિષ્યાશ્ચ તં તદ્દૃષ્ટાન્તવાક્યસ્યાર્થં પપ્રચ્છુઃ|
Ⅺ તદા સ તાનુદિતવાન્ ઈશ્વરરાજ્યસ્ય નિગૂઢવાક્યં બોદ્ધું યુષ્માકમધિકારોઽસ્તિ;
Ⅻ કિન્તુ યે વહિર્ભૂતાઃ "તે પશ્યન્તઃ પશ્યન્તિ કિન્તુ ન જાનન્તિ, શૃણ્વન્તઃ શૃણ્વન્તિ કિન્તુ ન બુધ્યન્તે, ચેત્તૈ ર્મનઃસુ કદાપિ પરિવર્ત્તિતેષુ તેષાં પાપાન્યમોચયિષ્યન્ત," અતોહેતોસ્તાન્ પ્રતિ દૃષ્ટાન્તૈરેવ તાનિ મયા કથિતાનિ|
ⅩⅢ અથ સ કથિતવાન્ યૂયં કિમેતદ્ દૃષ્ટાન્તવાક્યં ન બુધ્યધ્વે? તર્હિ કથં સર્વ્વાન્ દૃષ્ટાન્તાન ભોત્સ્યધ્વે?
ⅩⅣ બીજવપ્તા વાક્યરૂપાણિ બીજાનિ વપતિ;
ⅩⅤ તત્ર યે યે લોકા વાક્યં શૃણ્વન્તિ, કિન્તુ શ્રુતમાત્રાત્ શૈતાન્ શીઘ્રમાગત્ય તેષાં મનઃસૂપ્તાનિ તાનિ વાક્યરૂપાણિ બીજાન્યપનયતિ તએવ ઉપ્તબીજમાર્ગપાર્શ્વેસ્વરૂપાઃ|
ⅩⅥ યે જના વાક્યં શ્રુત્વા સહસા પરમાનન્દેન ગૃહ્લન્તિ, કિન્તુ હૃદિ સ્થૈર્ય્યાભાવાત્ કિઞ્ચિત્ કાલમાત્રં તિષ્ઠન્તિ તત્પશ્ચાત્ તદ્વાક્યહેતોઃ
ⅩⅦ કુત્રચિત્ ક્લેશે ઉપદ્રવે વા સમુપસ્થિતે તદૈવ વિઘ્નં પ્રાપ્નુવન્તિ તએવ ઉપ્તબીજપાષાણભૂમિસ્વરૂપાઃ|
ⅩⅧ યે જનાઃ કથાં શૃણ્વન્તિ કિન્તુ સાંસારિકી ચિન્તા ધનભ્રાન્તિ ર્વિષયલોભશ્ચ એતે સર્વ્વે ઉપસ્થાય તાં કથાં ગ્રસન્તિ તતઃ મા વિફલા ભવતિ
ⅩⅨ તએવ ઉપ્તબીજસકણ્ટકભૂમિસ્વરૂપાઃ|
ⅩⅩ યે જના વાક્યં શ્રુત્વા ગૃહ્લન્તિ તેષાં કસ્ય વા ત્રિંશદ્ગુણાનિ કસ્ય વા ષષ્ટિગુણાનિ કસ્ય વા શતગુણાનિ ફલાનિ ભવન્તિ તએવ ઉપ્તબીજોર્વ્વરભૂમિસ્વરૂપાઃ|
ⅩⅪ તદા સોઽપરમપિ કથિતવાન્ કોપિ જનો દીપાધારં પરિત્યજ્ય દ્રોણસ્યાધઃ ખટ્વાયા અધે વા સ્થાપયિતું દીપમાનયતિ કિં?
ⅩⅫ અતોહેતો ર્યન્ન પ્રકાશયિષ્યતે તાદૃગ્ લુક્કાયિતં કિમપિ વસ્તુ નાસ્તિ; યદ્ વ્યક્તં ન ભવિષ્યતિ તાદૃશં ગુપ્તં કિમપિ વસ્તુ નાસ્તિ|
ⅩⅩⅢ યસ્ય શ્રોતું કર્ણૌ સ્તઃ સ શૃણોતુ|
ⅩⅩⅣ અપરમપિ કથિતવાન્ યૂયં યદ્ યદ્ વાક્યં શૃણુથ તત્ર સાવધાના ભવત, યતો યૂયં યેન પરિમાણેન પરિમાથ તેનૈવ પરિમાણેન યુષ્મદર્થમપિ પરિમાસ્યતે; શ્રોતારો યૂયં યુષ્મભ્યમધિકં દાસ્યતે|
ⅩⅩⅤ યસ્યાશ્રયે વર્દ્ધતે તસ્મૈ અપરમપિ દાસ્યતે, કિન્તુ યસ્યાશ્રયે ન વર્દ્ધતે તસ્ય યત્ કિઞ્ચિદસ્તિ તદપિ તસ્માન્ નેષ્યતે|
ⅩⅩⅥ અનન્તરં સ કથિતવાન્ એકો લોકઃ ક્ષેત્રે બીજાન્યુપ્ત્વા
ⅩⅩⅦ જાગરણનિદ્રાભ્યાં દિવાનિશં ગમયતિ, પરન્તુ તદ્વીજં તસ્યાજ્ઞાતરૂપેણાઙ્કુરયતિ વર્દ્ધતે ચ;
ⅩⅩⅧ યતોહેતોઃ પ્રથમતઃ પત્રાણિ તતઃ પરં કણિશાનિ તત્પશ્ચાત્ કણિશપૂર્ણાનિ શસ્યાનિ ભૂમિઃ સ્વયમુત્પાદયતિ;
ⅩⅩⅨ કિન્તુ ફલેષુ પક્કેષુ શસ્યચ્છેદનકાલં જ્ઞાત્વા સ તત્ક્ષણં શસ્યાનિ છિનત્તિ, અનેન તુલ્યમીશ્વરરાજ્યં|
ⅩⅩⅩ પુનઃ સોઽકથયદ્ ઈશ્વરરાજ્યં કેન સમં? કેન વસ્તુના સહ વા તદુપમાસ્યામિ?
ⅩⅩⅪ તત્ સર્ષપૈકેન તુલ્યં યતો મૃદિ વપનકાલે સર્ષપબીજં સર્વ્વપૃથિવીસ્થબીજાત્ ક્ષુદ્રં
ⅩⅩⅫ કિન્તુ વપનાત્ પરમ્ અઙ્કુરયિત્વા સર્વ્વશાકાદ્ બૃહદ્ ભવતિ, તસ્ય બૃહત્યઃ શાખાશ્ચ જાયન્તે તતસ્તચ્છાયાં પક્ષિણ આશ્રયન્તે|
ⅩⅩⅩⅢ ઇત્થં તેષાં બોધાનુરૂપં સોઽનેકદૃષ્ટાન્તૈસ્તાનુપદિષ્ટવાન્,
ⅩⅩⅩⅣ દૃષ્ટાન્તં વિના કામપિ કથાં તેભ્યો ન કથિતવાન્ પશ્ચાન્ નિર્જને સ શિષ્યાન્ સર્વ્વદૃષ્ટાન્તાર્થં બોધિતવાન્|
ⅩⅩⅩⅤ તદ્દિનસ્ય સન્ધ્યાયાં સ તેભ્યોઽકથયદ્ આગચ્છત વયં પારં યામ|
ⅩⅩⅩⅥ તદા તે લોકાન્ વિસૃજ્ય તમવિલમ્બં ગૃહીત્વા નૌકયા પ્રતસ્થિરે; અપરા અપિ નાવસ્તયા સહ સ્થિતાઃ|
ⅩⅩⅩⅦ તતઃ પરં મહાઝઞ્ભ્શગમાત્ નૌ ર્દોલાયમાના તરઙ્ગેણ જલૈઃ પૂર્ણાભવચ્ચ|
ⅩⅩⅩⅧ તદા સ નૌકાચશ્ચાદ્ભાગે ઉપધાને શિરો નિધાય નિદ્રિત આસીત્ તતસ્તે તં જાગરયિત્વા જગદુઃ, હે પ્રભો, અસ્માકં પ્રાણા યાન્તિ કિમત્ર ભવતશ્ચિન્તા નાસ્તિ?
ⅩⅩⅩⅨ તદા સ ઉત્થાય વાયું તર્જિતવાન્ સમુદ્રઞ્ચોક્તવાન્ શાન્તઃ સુસ્થિરશ્ચ ભવ; તતો વાયૌ નિવૃત્તેઽબ્ધિર્નિસ્તરઙ્ગોભૂત્|
ⅩⅬ તદા સ તાનુવાચ યૂયં કુત એતાદૃક્શઙ્કાકુલા ભવત? કિં વો વિશ્વાસો નાસ્તિ?
ⅩⅬⅠ તસ્માત્તેઽતીવભીતાઃ પરસ્પરં વક્તુમારેભિરે, અહો વાયુઃ સિન્ધુશ્ચાસ્ય નિદેશગ્રાહિણૌ કીદૃગયં મનુજઃ|