30
1 Reizölnöŋ köpinŋi mala Jeikobköra nahönbörat kun qahö memba nanŋi könaŋi mewö eka datŋi Lea andö qeba uruŋan mututqutut möta Jeikobköra keu kewö jiyök: “Gi mönö morö qiwikŋainöŋ. Mi qahö qiwikŋainöŋga nöŋön mönö malmamgö osiba kömumam.”
2 Mewö jiiga Jeikobnöŋ irimŋi seholiiga uruönön möt waŋgiba kewö jiyök: “Ni mönö morö denöwö qiwikŋaibileŋak? Anutunöŋ gi morö memangö jöhöm gihiba malökmö, nöŋön Anutuya qahö.”
3 Mewö jiiga Reizölnöŋ kewö jiyök: “Nöŋgö welen ambini Bilha mi ki. Ölöp yambuk ahönöŋga nöŋgöra morö mema. Yaŋön nam köliga nöŋön mewöyök yaŋgöreŋök nahönbörat miwikŋaim eŋgiba namŋini aka malmam.” 4 Mewö jiba welen ambiŋi Bilha waŋgiiga anömŋa memba yambuk ahöyök. 5 Ahöiga Bilhanöŋ gölöm ala Jeikobkö nahönŋi meyök. 6 Nahönŋi meiga Reizölnöŋ kewö jiyök: “Anutunöŋ kewöt niŋgii dop kölbiga köuluk keuni möta morö azia niŋgiza. “Miaŋgöra qetŋi Dan qerök. (Dan Kewöt niŋgii dop köljal.) 7 Reizölgö welen ambiŋi Bilha yaŋön kunbuk gölöm ala Jeikobkö nahönŋi kun meiga yahöt ahök.
8 Mewö meiga Reizölnöŋ kewö jiyök: “Datnambuk gwötpuk aum-möriba luhut aljal. “Mewö jiba miaŋgö dop morö qetŋi Naftali (Aum-mörial) qerök. 9 Leanöŋ kunbuk gölöm qahö ala mi eka miaŋgöra nanŋi welen ambiŋi qetŋi Zilpa memba Jeikob waŋgii anömŋa ahök. 10 Anömŋa aka Jeikobkö morö azia meyök. 11 Meiga Leanöŋ “Simbawoŋ!” jiba qetŋi Gad (simbawoŋ) qerök. 12 Zilpa, Leagö welen ambiŋi miaŋön Jeikobkö nahönŋi kun kunbuk meiga yahöt ahök.
13 Mewö aiga Leanöŋ keu kewö jiyök: “Nöŋön uruölöwak ketaŋi mötzal. Ambi yeŋön mönö nöŋgöra oyaeŋkoyaeŋ qeta malme. “Mewö jiba miaŋgö dop morö qetŋi Aser qerök. (Aser Oyaeŋkoyaeŋ qetme.) 14 Witnöŋ öliiga yandiyandi nalöŋe sömaŋi kunöŋ Rubenöŋ yaigep anda gölme köröŋe asagwalim amöt * Ambi yeŋön asagwalim amöt nemba amqeba gölöm albingö akeri, mewö möt nariget. miwikŋaiyök. Amöt mi miwikŋaiba memba kaba namŋi Lea waŋgiyök. Waŋgiiga Reizölnöŋ datŋaŋgöra kewö jiyök: “Göhö nahöngan amöt memba kazawi, miaŋgö tosatŋi mönö niŋginöŋga nembi.”
15 Mewö jiiga Leanöŋ kewö jiyök: “Göŋön apni noaŋgitnöŋga dop kölmapkö mötmörialmö, gi mönö nahönaŋgöreŋ asagwalim amöt ki mewöŋanök noaŋgitmamgö mötzan. Mi qahö dop kölja. “Mewö jiiga Reizölnöŋ kewö jiyök: “Ölöp! Nahöngahöreŋ amöt mi niŋgiman ewö, mönö ölöp Jeikobpuk suŋgem ki ahömahot.”
16 Mewö jiiga Jeikobnöŋ mare miaŋgöreŋ nup mosöta kaiga Leanöŋ anda miwikŋaim waŋgiba kewö jiyök: “Nöŋön nahönaŋgöreŋ asagwalim amöt miaŋön lök göhö söŋgörögi mezal. Miaŋgöra mönö nömbuk ahöbit. “Mewö jiiga Jeikobnöŋ suŋgemŋi miaŋgöreŋ yambuk ahöyohot.
17 Yambuk ahöyohotka Anutunöŋ Leagöreŋ keu köulukŋi möriga gölöm ala Jeikobkö nahönŋi 5:ŋi meyök. 18 Mi memba keu kewö jiyök: “Nöŋön welen ambini mi apni waŋgialaŋgöra Anutunöŋ miaŋgö töwaŋi ki niŋgiza. “Mewö jiba miaŋgö dop qetŋi Isakar (töwa) qerök. 19 Miaŋgö andöŋe Leanöŋ kunbuk gölöm ala Jeikobkö nahönŋi 6:ŋi meyök. 20 Mi memba keu kewö jiyök: “Anutunöŋ kalem qetpuk niŋgiza. Apni Jeikobkö nahönurupŋi 6 mealaŋgöra yaŋön mönö pöndaŋ nömbuk mala qetbuŋa niŋgiba malma. “Mewö jiba miaŋgö dop morö qetŋi Zebulun qerök. (Zebulun qetbuŋa) 21 Nalö tosatŋi teköiga Leanöŋ morö börat memba qetŋi Daina qerök.
22 Anutunöŋ dumŋe Reizöl mewöyök mötmörim waŋgiba keu köulukŋi möta gölöm almamgö bauköm waŋgiyök. 23 Bauköm waŋgiiga gölöm ala morö nahön kun memba keu kewö jiyök: “Anutunöŋ gamuni meköza.”
24 Mewö jiba toroqeba kewö jiyök: “Kembunöŋ mönö nahöni kun toroqeba niŋgima. “Mewö jiba miaŋgö dop morö qetŋi Josef (Toroqeba niŋgima.) qerök. Mewö.
Jeikobkö lama kambuŋan sehiyök.
25 Reizölnöŋ nahönŋi Josef meiga miaŋgö andöŋe Jeikobnöŋ Labangöra kewö jiyök: “Ni nani miri gölmene anmamgö mötzal. Miaŋgöra ölöp melaim niŋginöŋga liliŋgöba anmam. 26 Anöm moröurupni kieŋgöra aka göhö welengi qeba malali, mönö i niŋginöŋga mohotŋe köna anbin. Nöŋön nup gwötpuk ketaŋi memba malali, mi nangak ölöp mötzan.”
27 Mewö jiiga Labanöŋ kewö jiyök: “Gi möt ölöwak niŋgizan ewö, mönö ölöp ki malman. Kembunöŋ göhöra aka ni kötuetköm niŋgiba malöhi, nöŋön unju qebiga keu mewö asuhui mötzal.”
28 Mewö jiba toroqeba kewö jiyök: “Mönö nupkahö töwaŋaŋgö jaŋgöŋi jinöŋga söŋgöröŋi mi ölöp gihimam.” 29 Mewö jiiga Jeikobnöŋ kewö jiyök: “Nöŋön göhö welengi denöwö qeba mala göhö mirigö sömbup kambuŋi kambuŋi galöm köl eŋgibiga qarigeri, mi nangak ölöp mötzan. 30 Mutuk ni ki qahö kabiga miaŋgöreŋ sömbup yuaigi gwötpuk qahö ahöm gihiyökmö, miaŋön mönö ni kabiga nalö miaŋgöreŋ sehiba jesöŋgö akze. Ni denike denike anda kayali, miaŋgöreŋ Kembunöŋ kötuetköm gihiiga malnöŋ. Mewö malnöŋmö, ni mönö wani nalönöŋ ölöp nani könagesöurupni naŋgöm eŋgimamgöra aka nup yuai könahiba membileŋak?”
31 Mewö jiiga Labanöŋ kewö qesiyök: “Ni mönö wania gihibileŋak?” Mewö qesiiga Jeikobnöŋ meleŋda kewö jiyök: “Yuai kun kude niŋgimanmö, yuai mohot ki nöŋgöra akŋan ewö, ni ölöp toroqeba göhöreŋ lama kambuŋi kambuŋi mi köyan köla jegalöm ak eŋgiba malmam. 32 Ni ölöp göhöreŋ lama aka meme kambugi pakpak mi merak eŋgek kewötmam. Mi kewöta lama moröŋi baröm pakpak aka meme (noniŋ) dömŋi tiktokŋinambuk aka kulemŋini diriweŋ, soŋo me koromboŋgi mi pakpak mendeŋda nanŋini tokom eŋgiman. Mieŋön ölöp nup memba malalaŋgö töwani akŋe. 33 Könaŋgep nupnaŋgö töwani, lama aka meme mi eŋgek kewötmamgöra kabanak, nalö miaŋgöreŋ uruni diŋdiŋaŋgö könaŋi mi amqeba kewö miwikŋaiman: Meme (noniŋ) tiktokŋini qahö aka diriweŋ, soŋo me koromboŋgi qahö mi pakpak aka lama baröm qahö pakpak nöŋgö kambunöŋ kinmei, mi nöŋön yoŋgorö meal, mewö möt kutuman.”
34 Mewö jiiga Labanöŋ kewö meleŋnök: “Ni ölöp urumohot akzal. Keu jizan ewö köna mi ahöma.” 35 Mewö meleŋda silim miaŋgöreŋök Labanöŋ meme (noniŋ) aziŋi kulemŋini jiŋjalalaŋ aka diriweŋ soŋo me koromboŋgi aka meme ambiŋi pakpak kulemŋini tiktokŋinambuk aka diriweŋ soŋo me koromboŋgi me sile jupŋine yuai tuatŋi taröhi, mi pakpak aka lama moröŋi baröm pakpak mi kewöta meköm eŋgiba nanŋi nahönurupŋi yeŋgö böröŋine al eŋgiyök. 36 Labanöŋ mi al eŋgiba yembuk Jeikobköreŋ lama aka meme kambu mi eŋguaŋgita silim karöbut anangö dop anda miaŋgöreŋ malget. Köröwen mewö malgetka Jeikobnöŋ toroqeba Labangöreŋ lama aka meme kambuŋi kambuŋi mi galöm köl eŋgiba malök.
37 Mewö mala sau, kömin aka kuŋgam ip mieŋgö böröŋini gwölögwölö kutuba memba sileŋini jölanjölan (jöraŋjöraŋ) köndölatiiga sutŋe sutŋe tuariiga jiŋjalalaŋ ahök. † Ip böröŋi mi selgöra qahö alök. Mewöyök tiripqözölqözöl me jinaŋ akŋamgöra qahö. Anutunöŋ yaueŋ aka suŋa jinaŋ akingöra qahö jiyökmö, Jeikobkö uruŋan diŋgiiga tem köla malöhaŋgöra töhötmöriamgö könaŋi mewö kusum waŋgiyök.
38 Mewö aiga ip böröŋini köndököndölatiŋi mi memba sömbup yeŋgö o joutŋini pakpak miaŋgöreŋ aliga o nembingöra kagetka wösöŋineyök ahöyök. Mewö ahöiga lama aka meme kambu yeŋön aziŋan eŋgualöŋmegö sihim könöpŋi möta o nembingöra kaba miwikŋaiba eket. 39 Mewö eka meme aziŋi yeŋön ip böröŋi mieŋgö kösutŋine ambiŋi eŋgualöŋget. Mewö eŋgualöŋgetka gölöm ala malgeraŋgöra moröurupŋini jiŋjalalaŋ, tiktokŋinambuk aka diriweŋ, soŋo me koromboŋgi mi eŋgömemba malget.
40 Mewö malgetka Jeikobnöŋ lama aka meme (noniŋ) moröŋi mewöŋi mi kewöta mendeŋ eŋgiba nanŋök nanŋök kambu köl eŋgiyökmö, sömbup ketaŋi mi areŋgöm eŋgiiga jeŋini Labangöreŋ sömbup baröm aka kimbiŋini tiktokŋinambuk yeŋgöreŋ göröken uba kinget. Mewö aka nanŋaŋgöra lama aka meme (noniŋ) kambuŋi kambuŋi meköba miwikŋaim eŋgiyök. Mi miwikŋaiba jöhöm eŋgiiga Labangö lama kambunöŋ qahö anda toroqem eŋgiget.
41 Sömbup ambiŋi köhöikŋi yeŋön aziŋan eŋgualöŋmegö sihim könöpŋi mötketka Jeikobnöŋ nalö dop miaŋgöreŋ ip böröŋi mi o joutnöŋ alök. Miaŋgöra sömbup aziŋi yeŋön kaba mi wösöŋine miwikŋaiba eka kösutŋe miaŋgöreŋ ambiŋi mi eŋgualöŋda malget.
42 Mewö malgetmö, sömbup ambiŋan ösumŋini eretŋi aket ewö, yaŋön ip böröŋi mi yeŋgö wösöŋine qahö ala malök. Mewö aka maliga sömbup ösumŋini eretŋi mieŋön Labangöreŋ kambunöŋ toroqegetka ösumŋini köhöikŋi yeŋön Jeikobkö kambunöŋ anda toroqeget. 43 Jeikobnöŋ mewö aka kindiŋbirik azi qetbuŋaŋambuk aka töhötmöriam miwikŋaiyök. Lama aka meme kambu gwötpuk buŋa qem aŋguba welenqeqe ambazip eŋguaŋgiriga kamel aka doŋki kambuŋi kambuŋi asuhum sehigetka toŋini ahök. Mewö.
*30:14: Ambi yeŋön asagwalim amöt nemba amqeba gölöm albingö akeri, mewö möt nariget.
†30:37: Ip böröŋi mi selgöra qahö alök. Mewöyök tiripqözölqözöl me jinaŋ akŋamgöra qahö. Anutunöŋ yaueŋ aka suŋa jinaŋ akingöra qahö jiyökmö, Jeikobkö uruŋan diŋgiiga tem köla malöhaŋgöra töhötmöriamgö könaŋi mewö kusum waŋgiyök.