13
Kyara humwu isaqiro vuraqa ntumwa kyero tura
(Maaki 4:1-9; Ruku 8:4-8)
1 Kuaa mwi entara Iesusiva nraamwu mwiqitairo veva ntero uro kyaarera tokyasataa mwatakyaa viro mwini variankye tuvata 2 nraakye qora airivanto ntuvaantuama vita mwia ututuma tovarora tiro, mwiva qaqira kyero uro mpotuqi mwaanri ntero mwiqi mwatakyaa viro nramanriqaa varuvata nraakye qoravanto nramanri tokyasataa varuvaro 3 Iesusiva mpo qua mpo quaqaa ntumwa kyeqaro timwa nyunra. Mwiva mwitaama tiro:
Vaisi mpovanto kyara humwu isarero vurave. 4 Mwiva kyara humwu isaqiro vuvaro mpo huva aanra tokyani tumu ntuvaro nyaamwavanto nrumu nramwa kyorave.
5 Mpo huva ori mwataqaa tumu ntuvaro mwatavanto hia vevatoqama vahu mwatava vahuvarora tiro, tumu ntiro qamwanrama qupiqa vuvaro 6 huarivanto nri ntero iteqaro aaharama kyovaro mwia tuqavanto hia mwataqi vevato vuvara tiro, aaharama vurave.
7 Mwitaa huvaro mpo huva uakukya uvi auquqahuva qupiqoraqi tumu ntiro uakukyavatama kyero qupiqa vuvaro uakukyavanto ntumwaqu kyovaro hia tamwa riorave.
8 Mwitaa huvaro kyara humwu hinivanto kyuqe hu mwataraqaa tumu ntiro kyuqema kyero qupiqeqaro uro kyuqe tamwa airi riemwa torave. Airi riemwa tovaro mpo huva mwiavata nraatara kyero mpoqiavata riemwa tovaro qaiqaa mpo huva mwiavata nai nraatara kyero nronraqama kyero riemwa torave.
9 Nkyi nyaato vahirera, mwi quara okyara ntapihi kyeta riaate, tiro.
Mpo quaqaa ntumwa kyeqaro timwa nyunra mwia okyara tura
(Maaki 4:10-12; Ruku 8:9-10)
10 Iesusiva mwi quaraqaa ntumwa kyero timwa nyuvata mwia nraaqiaranramwuvanto mwiva hunani nri nteta mwia ntumwahiamwa hita tiqata, E nanraqamave nraakye qora hia qua vutu kye timwa nyinraitira, mpo quaqaa ntumwa kyeqara timwa nyi variaro? tita.
11 Mwihua mwitaa tuvaro Iesusiva timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiani quara uqetatai quara, mwi quara nkyiara mwihua qati kyairata mwi quara okyara riaate timwa kyero, qumina nraakye qorara hia mwi quara riaate turave. Mwitaa turara tina, nte mpo quaqaa ntumwa kyeqana mwihua timwa nyi varuqo.
12 Kotira qua riaariva variqiro viraro Kotiva mwia kyaahaqa hiraro mwia qua mpoqiavata riaarive. Mwiva mwitaamaqiro viqaro Kotira qua mpoqiavata riaananrove. Kotira qua hia riaariva variqiro viraro mwiaqaatairo pataqia tutaaninra mwia ntavihikye varairaro mwiva qumina variananrove.
13 Nraakye qoravanto taqeqatavata hia ntapihi kyeta taqe variarave.
Mwihua qua rieqatavata hia ntapihi kyeta riaarave.
Mwihua mwitaa hiarara tina, nte mpo quaqaa ntumwa kyeqana mwihua timwa nyi varurave.
14 Nraakye qoravanto mwitaa hi variarara tiro, haaru vetato entaqaa Aisaiaava Kotira qua qovarama kyo quava mwaa entara mwivauma vahiro. Mwiva mwataama tiro:
Mwaa mwatanaahua su nyaatovanto qumimaqama
vihatara tita, mwihua qua riemwaqita viqatavata hia qua ntapihi riaarave.
Mwihua taqamwaqita viqatavata
hia ntapihi kyeta taqaarave.
15 Mwihua su nyaato mwutukyavanto kepukaqama vihata
mwihua nkyiari nyaato titateta nkyiari su qipateta variarave.
Mwihua hia mwitaa hiraitita, mwihua nkyiari suqotaita taqeqata
nkyiari nyaatoqotaita rieqata
ni qua ntapihi kyeta rieqata
uaqia hi aanranra qaqira kyaivaqenavauma
nte mwihua kyuqema kyaaninrave, turave. (Aisaiaa 6:9-10)
Aisaiaava Kotiva mwitaama tiho, turave.
16 Qio, nkyenramwu vuqotaita kyuqema kyeta taqe variqata nraatoqo kyuqema kye rie variarara tita, nkye qamwateqatama varivarave.
17 Haaru vetato entaqaa poropeti vaisivantove, kyuqema kyeta nraahu kyuqe aanraqaa nrohi varu vaisihuave, mwihua nkye mate taqaa inraikyara taqaare tura hia taqorave. Mwihua nkye mate riaa quara riaare tura hia riorave, tiro.
Kyara humwu isaqiro vura mwia okyara tura
(Maaki 4:13-20; Ruku 8:11-15)
18 Mwitaa timwa kyero Iesusiva nai nraaqiaranramwu timwa nyinro tiqaro, Nkyenramwu rie varivaqena nte kyara humwu isaqiro vu vaisiraqaa ntumwa kyena timwa nyu quara, mwi quara okyara nkyi timwa nyiankye.
19 Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiani quara, vaisi mpovanto mwi quara hia ntapihi kyero riaraitiro variharo Saataaniva nri ntero mwia mwutukya vu nraatoqitairo mwi quara ntavihi kyero varairave. Mwi vaisiva kyara humwuvanto aanra tokyani tumu ntira votima kyeroma variho.
20 Kyara humwu mpo huva ori mwataqaa tumu ntu okyarava vahirero mwataamama vahiro. Vaisi mpo hiahua Kotira qua rieta, mwi quarara qamwata kyeta variavaro 21 quavanto hia mwihua mwutukyaqi tuqa tuta kyero vaihata mwihua hia mpuahaama variqata mwi quara rieta. Mwi quara kyaara mwihua uaqiama nyatarera uti variavata mwihua tiri rivorave timwa kyeta Kotira qua qamwanrama kyeta qaqira kyaarave.
22 Kyara humwu mponramwuvanto uakukya uvi auqu vahuraqi tumu ntuva mwia okyaravanto vahirero mwataamama vahiro: Mpo hiahua Kotira qua rieta mwiaqaataita mwihua mwatanyaa inraikyara nronraqama kyeta rieqata munimanrave mpo inraikya mpo inraikyara qamwateqata mwia varerara nraahu nronraqama kyeta riemwaqita viqata Kotira qua qaqira kyaavaro Kotira quavanto hia mwihuaqi vahiqiro virave.
23 Kyara humwu mponramwuvanto kyuqe hu mwataraqaa tumu ntura okyaravanto vahirero mwataamama vahiro: Mpo hiahua Kotira qua ntapihi kyeta rieta mwiaqaataita mwihua Kotira qua riemwaqita viqata kyuqe kyaiqa Kotirani varaqita vi variavata mpohua Kotira qua riemwaqita viqata mwihuavata nraatara kyeta mpoqiavata kyuqe kyaiqa varaqita vi variavata qaiqaa mpohua Kotira qua riemwaqita viqata mwihuavata nraatara kyeta Kotira kyaiqa varaarave, tiro. Iesusiva mwitaa turama.
Uaqia hi humwunravata uiti humwu hisatoraqi hisorara tura
24 Iesusiva variqaro mpo quaqaa ntumwa kyero nraakye qora timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiariva vahirero mwaa quara votima kyero vaiho. Vaisi mpovanto kyuqe humwu uiti humwu nai utaqi isorave.
25 Isatovata ekyaahua entaqi vaita vita hia taqovaro mwia nramwutaa mpovanto nri ntero uiti isatoraqi uakukyavata isatorave. (Mwi uakukyava vahirero mwia vekyavata mwanrevata uiti voti iharo mwia tamwa nraahu hia kuaa qara hirave.) Mwia nramwutaavanto uaqia hi humwunra isatero vuvaro 26 uitivanto uakukya vatama kyero kuaaqi qupiqero qauma tamwa riarero utuvata mwia kyaiqa vaisinramwuvanto taqovaro mwi uakukyava uiti vatama kyero qupiqero vahurave.
27 Taqeta mwia kyaiqa vaisinramwuvanto uro aakyo qora kyapara hita tiqata, Nronrao, e kyuqe humwu isataananrave iho? Taisairove mwi uakukyava qovarama viho? tita.
28 Mwitaa tuvaro aakyo qova tiqaro, Qikye, ni nramwutaa mpovanto uakukya ni utaqi isataiho, tuvata mwia kyaiqa vaisinramwuvanto mwia kyapara hita tiqata, Qiove tire uro mwi uakukyara ntaru kyaananrave? tuvaro 29 mwiva qaqao tiro, Hia uakukya mwia ntaru kyaate. Nkye uakukya ntariqata uiti vatama kyeta ntaru kyevorave.
30 Qati kyaivaro uitivantovata uakukyavantovata kuaaqi qupiqaarive. Uitivanto peqaqama viraqe nte ni kyara vantu vareqata nria vaisihuara mwitaama qianinrave, Nkye mwi uakukyara nraante teqa kye rupa kyeta varaqi uro qia quara tetama mwiaqaataitama uiti teqa kyeta varaqita ni kyara nraamwuqi uro mataate, qianinrave, turave, tiro. Iesusiva mwi quaraqaa ntumwa kyero timwa nyunra.
Maasiteti uruqaa ntumwa kyero timwa nyu quara
(Maaki 4:30-32; Ruku 13:18-19)
31 Iesusiva variqaro nraakye qora mpo quaqaa ntumwa kyero timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiani quava mwaa quara votima kyeroma vaiho. Mwiva maasiteti uru votima kyeroma vaiho. Vaisivanto maasiteti uru varaqiro uro nai utaqi vara tutorave.
32 Mwia uru mwiva pata uapaaqiani vahirave. Mwia vara tutaiharo qupiqero kyatari nronraqama viro hini kyaravata nraatara kyero kyatari nronra vaiharo nyaamwavanto mwia kyaaraqi nraamwu hoqateta variarave, tura. Iesusiva mwi quaraqaa ntumwa kyero timwa nyunra.
Taupatairaqaa ntumwa kyero timwa nyu quara
(Ruku 13:20-21)
33 Iesusiva variqaro nraakye qora mpo quaqaa ntumwa kyero timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiari quava mwaa quara votima kyeroma vaiho. Mwiva taupataira votima hirave. Nraakyevanto mpereti utarera hiqaro uiti parauaa vara kyero mwia kyotaarive tiro taupataira vara kyero parauaa vatama kyero tuqasaa kyaiharo taupataiva utaqi vaiharo mperetivanto uqenra viro kyota virave, tiro. Iesusiva mwi quaraqaa ntumwa kyero timwa nyunra.
Iesusiva nraakye qora mpo quaqaa ntumwa kyeqaro timwa nyu quara okyarara tura
(Maaki 4:33-34)
34 Iesusiva nraakye qora mpo qua mpo qua timwa nyinrenro mwiva hia vutu kyero timwa nyinraitiro, mwiva mpo quaqaa ntumwa kyeqaro nraahu timwa nyiqiro vura.
35 Mwiva mwitaa timwaqiro vuvaro haaru vetato entaqaa poropetivanto tu quava qutaa mwivau vahura. Mwi quava mwataama tiro:
Nte nraakye qora qua timwa nyinrenra hina
hia vutu kyena timwa nyinraitina,
mpo quaqaa ntumwa kyeqana timwa nyinrenrave.
Mwaa mwatara ututo entaraqaatairo qua uqeta kyero
vataqiro vi quara hia riaara nte mwi quara okyara
nkyi timwa nyinrenrave, tura. (Ihi 78:2)
Uaqia hi humwunra uiti isatoraqi hisora okyarara tura
36 Iesusiva mpo quaqaa mpo quaqaa ntumwa kyero timwa nyiqiro viro mwiaqaatairo mwiva nraakye qora mwini kyero nraamwuqi vuvata mwia nraaqiaranramwuvanto mwiva varuraqi uro nteta Iesusirara tiqata, Vaakya qiana quara mwia nramwutaavanto uakukya mwia utaqi isato quara mwi quara okyara tiri timwa timwinraqe riaare, tita.
37 Mwia nraaqiaranramwuvanto mwitaa tuvaro Iesusiva mwinramwuhua timwa nyinro tiqaro, Vaisi mpovanto kyuqe humwu isai vaisirara tura nte mwatani mwatatai nraaqiarava nte mwaa mwivave.
38 Vaisi mwia aakyo okyaravanto vahirero ekyaa mwaa mwatavama vaiho. Kyuqe humwu mwia okyaravanto vahirero Kotira qua riaa nraakye qorahuama variavo. Uakukya mwia okyaravanto vahirero hia Kotira qua riaa nraakye qorahua Saataaninra nraaqiarama variavo.
39 Mwia nramwutaavanto uakukya humwu isato vaisira okyaravanto vahirero mwiva Saataanivave. Kyara vantu vareta nru entara okyaravanto vahirero nraakiara mwaa mwatava taiqaani entavama vaiho. Kyara vantu vareta nru vaisihua okyaravanto vahirero mwihua nyaamwunyaa vaisinramwuve.
40 Mwia kyaiqa vaisinramwuvanto uakukya teqa kye rupa kyeta varaqi uro qiaqi quara tontema kyero, nraakiara mwaa mwatava taiqaani entaraqaa mwitaa hiananrove.
41 Nte mwatani mwatatai nraaqiarava variqi vina mwaa mwatava taiqaani entaraqaa nte nyaamwunyaahua sitaarita mwihua uto nte ntaqikyu mwataraqaataita hia kyuqe nraakye qora ni nraaqiaranramwu uaqiama nyate varihuavata, ekyaa uaqia hi kyaiqara uti varihuavata, rupaqita 42 qia nronra itaaninraqi tuto kyaivata mwihua qiaqi variqa atura ntiqata ntataqi viqata nkyiari anrai teti nreqata varivarave.
43 Mwihua mwini uro tuto kyaivata avuqavuma kyeta nrohi vari nraakye qorahua huarivanto itaintema kyeta itamwaqi vivaro Kotiva mwihua sova mwihuaqaa ntaqikyiqiro virata variqi vivarave. Nkyi nyaato vahirera, mwi quara okyara ntapihi kyeta riaate, tiro. Iesusiva mwitaa turama.
Nronra munima vahu inraikyara mwataqi tuqetato quaraqaa ntumwa kyero tura
44 Iesusiva mpo quaqaa ntumwa kyero nraakye qora timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiariva mwaa quara votima kyeroma vaiho. Mwiva nronra munima vahi inraikyara uqeta taira votima kyeroma vaiho. Mwataqi mwi inraikyara uqeta taiva vaiharo vaisi mpovanto mwia puaama kye taqero, mwiaqaatairo mwiva qamwata kyero mwi inraikyara qaiqaa uqeta tero uro mwi mwatara kyoqaa hiankye timwa kyero mwiva ekyaa nai vatai inraikyara nyinro munima vara kyero uro mwi mwatara kyoqaama kyero varero uro nronra munima vahi inraikyara uqeta taira mwiavata varairave, tiro.
Kyau mwukyaari voti hiraqaa ntumwa kyero timwa nyu quara
45 Iesusiva mwitaa timwa kyero mwiva mpo quaqaa ntumwa kyero timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiariva mwaa quara votima kyeroma vaiho. Vaisi mpovanto kyau mwukyaari voti hira kyoqaa hirero mpo mwatukya mpo mwatukya puaahi vari vaisira votima kyeroma vaiho.
46 Mwi vaisiva nronra munima vahira mwi inraikyara puaama kyero uro nai vatai inraikyara mpohua nyinro munima varaqiro uro mwia vatai vaisira mwinro kyau mwukyaari voti hira nronra munima vahira mwia varairave, tiro.
Vaheqaa ntumwa kyero timwa nyu quara
47 Iesusiva mwitaa timwa kyero mwiva mpo quaqaa ntumwa kyero timwa nyinro tiqaro, Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiariva mwaa quara votima kyeroma vaiho. Vaisivanto vahe nramanri nronraqi mpiami kyaavata tavukya airi mpo qara mpo qara hiahua mwiqi viqetaa quara votima kyeroma vaiho. Vahe nramanri nronraqi mpiami kyaavata tavukya airivanto mwiqi viqeteta 48 piqavita variavata vaisivanto vahe mwia ntanrauqita uro nramanri tokyani kyeta mwiqitai tukyama kyeta tavukya kyuqe hiahua vara kyeta mpo tuaqi ntumwa teta uaqia hiahua vara kyeta qaqira kyaarave.
49 Nraakiara ekyaara entaqaa mwia votima kyero vahiananrove. Mwi entara nyaamwunyaahua tumu nteta nraakye qora tukyama kyeta ntapihi kyeta nrohi varihua qati kyeta, uaqia hi kyaiqara uti vari nraakye qorahua 50 sitaqita uro qia nronra itaaninraqi tuto kyaivata mwihua mwiqi variqata atura ntita ntateqata nkyiari aanrai kutiqata varivarave, tiro.
51 Iesusiva mwitaa timwa kyero nai nraaqiaranramwu kyapara hiro tiqaro, Nkye mwi quara mwi quara nkyi timwa nyunra ntapihi kyetave riaavo? tuvata mwinramwuhua eo tuvaro 52 mwiva mwinramwuhua timwa nyinro tiqaro, Kotira haaruaa qua okyara timwa nyi vari vaisihuaqitairo mpovanto Kotiva nraakye qoraqaa ntaqikyiani quararavata qutaave timwa kyero Kotira nraaqiaraqama quariva, mwi vaisiva nraamwu mpo qova votima kyeroma variro. Mwi vaisiva nai nraamwuqi mpo inraikya mpo inraikya vatairaqitairo haaruaa inraikya kyuqe inraikyavata, qaraakya inraikya kyuqe inraikyavata, vare varirave, tiro.
Nasaretiqinaahua Iesusira qoririma mwatora
(Maaki 6:1-6; Ruku 4:16-30)
53 Iesusiva nraakye qora mpo qua mpo quaqaa ntumwa kyeqaro timwa nyi taiqa kyero mwiva mwi mwatukyara kyero 54 nai mwaatani nrumu ntantero uro mwaanra nraamwuqi variqaro mpo qua mpo qua timwa nyuvata nraakye qoravanto nrihanrama vita tiqata, Qikye, mwi vaisiva taisairove mwi quara mwi quara kyuqe qua riaiho? Tava mwia kepukya mwihanrove mwiva nronra kyaiqa vare variho? tita.
55 Mwihua mwitaa timwa kyeta qaqao tita, Mwi vaisiva nraamwu hoqe vari vaisira mwaaquvantoma variho. Mariaava mwia nrovama variho. Iemisivavata, Iosepivavata, Saimonivavata, Iutaasivavata, mwinramwuhua mwia qatanramwuma variavo.
56 Mwia nrunranramwu mwaini tirivata variavo. Taisairo mwiva mwi kyaiqara mwi kyaiqara okyara taqairave? tita.
57 Mwitaa timwa kyeta mwihua Iesusirara tiqata, Mwiva hia nronra vaisive. Mwiva qumina mwaa mwatanaava nraahuma variho, timwa kyeta mwia qoririma mwatora.
Mwihua mwitaa tuvaro Iesusiva mwihua timwa nyinro tiqaro, Poropeti vaisivanto mpo mwatani iro variraro mwi mwatanaava mwianra nronra vaisive tiroma mwianra qamwata mwataananrove. Mwi vaisiva nai mwaatani uro nai nramwunaahua vatama kyero varirata mwia nramwunaahua mwianra qumina vaisima tiri votima kyero nraahuma variho tivarave, tiro.
58 Iesusiva mwitaa timwa kyero mwi mwatanaahua mwianra qumina vaisivanto hia tiri qio kyaahaqa hiarivave turara tiro, Iesusiva mwini variqaro nronra kyaiqa pataqiatana nraahu vara nyatora.