13
1 Vohaa vi entaraqai Ihuva naavu mini kero vevarero nora varuva namari auvahianta oru oquviro mini vairare tumanta 2 vaiinti nahenti airitahaa viva vauraqaa ruvaaqumavi vauvarora tiro, viva qaqira kero oru votuqi vaarirero viraqi oquviro vaiharo namariqaa vaumanta vaiinti nahenti vataini namari auvahianta vauvaro 3 Ihuva vika vo uva vo uva tuqantaakero tiva nimura.
Viva mintima tiro: Vaiinti vovano kara auru qintareva vurave. 4 Viva auru qintaqi vuvaro hini auruvano aara auvahini hiqiruvaro uvirivano ani nama aqukorave.
5 Auru hininavu ori vataqaa hiqiruvaro vatavano kia vevantoqama kero vauvarora tiro, auruvano hiqiriro vaaka qampiqa tovaro 6 tuqavano kia vevanto otu vurara tiro, kuarivano ururero iteharo vaaka aaharuqama korave.
7 Mintuvaro auru hininavu auqurora nimirivano qampiqoraqi hiqiriro, nimiri vataakero qampiqa tovaro nimirivano mantaaqa kovarora tiro, kia ho qampiqorave.
8 Mintuvaro auru hininavuvano koqe vataqaa hiqiriro koqema kero qampiqeharo vuru koqe tava airi tava iratorave. Airi tava iratomanta hini kuka aatarake voqavata airi tava iratomanta qaiqaa hini kukavata aatarake airi tava voqavata iratorave. 9 Ni aato vairera, vi uvara okara iriate, tiro.
Vo uvaqaa tuqantaakeharo tiva nimu okarara tura
(Maaki 4:10-12; Ruki 8:9-10)
10 Ihuva vi uvara tuqantaakero tiva nimumanta vira vaintinavu viva unaini anire vira ireha tiha, Are nantiharae vaiinti nahenti kia uva vutuke tiva nimiraitira, uva tuqantaakera vika tiva nimi variarao? ti.
11 Vira vaintinavu minti tuvaro Ihuva vika nái tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiaina uvara kukeqataira, vi uvarara Kotiva niaraqai vika qaqi kaira vi uvara okara iriate tivakero, qaqi vaiinti nahentiara kia vi uvara iriate turave. Minti turara ti, te uva tuqantaake vika tiva nimi vaunarave.
12 Kotira uva iriarirava variqiro vi vairaro Kotiva vira kahaqiraro vira uva voqavatama irianarove. Viva mintimakero variqiro viharo Kotira uva airiqamakero irianarove. Kotira uva kia iriarirava variqiro vi vairaro, viraqaahairo Kotiva viva inaaraiqa iritaaina uvara qaqini vara kaanarove.
13 Vaiinti nahenti tavehavata, kia anomake tave variarave. Vika uva irihavata, kia aato kenko timanta iri variarave.
Vika mintiarara ti, te uva tuqantaake vika tiva nimi vaunarave.
14 Vaiinti nahenti minti variarara tiro, haaru vetanto entaqaa Aisaiaava Kotira uva qoqaiqamako uvava maa entara vivauma vaivo. Viva mintima tiro:
15 Maa vatanaaka vika avu aatovano kempukaiqama viro vaivo. Vika kia Kotira uva iriataa imanta, nái aato tintate nái avu qimpateha variarave.
Vika kia mintiataarave. Vika nái avuqohaivata nái aatoqihaivata ti uva iri tave ti haaraatirio, te vika homa kahaqama nimitauraitirio, turave. (Aisaiaa 6:9-10)
16 Ho nenavu avuqohai kankomake tave variarara ti, ne quahehama variavo. Nenavu aatoqihai anomake iriarara ti, ne quahehama variavo.
17 Te quqaa tiari iriate. Haaru vetanto entaqaa airi paropeti vaiintinavuve, koqe aaraqaa ni vau vaiintikave, vika ne tave varia haikara tavaataa imantavata, kia ho tavorave. Vika ne iri varia uvara iriataa umantavata, kia ho irurave, tiro.
Auru qintatora vira okarara tura
(Maaki 4:13-20; Ruki 8:11-15)
18 Minti tivakero Ihuva nai vaintinavu tiva nimiro tiharo, Nenavu iri vaiqe te auru qintato vaiintiraqaa uva tuqantaake tuna okarara ninavu tiva nimiare.
19 Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiaina uvara vaiinti vovano vi uvara kia kankoma kero iriraitiro vaivaro, Sataaniva anirero vira avu aatoqihairo vi uvara qaqini raqia aqukairave. Vi vaiintiva auruvano aara auvahini hiqirura voqaarama vaivo.
20 Auru hininavu ori vataqaa hiqirura vira okara vaireva maantimama vaivo: Vaiinti nahenti vonavu Kotira uva iri, vi uvarara quahake variavaro 21 viraqaahairo uvavano vika avu aatoqi kia vukaiqamakero vaimantara ti, vokiaka vi uvara kaara vika qoraiqama nimite variamanta vika tinavu harivorave tivakeha qaqirake variarave.
22 Auru hininavuvano auqurora nimiriqi hiqirura, vira okara vaireva maantimama vaivo: Vaiinti nahenti vonavu Kotira uva iri, viraqaahai vika maa vataraqaahainaa haikarara noraiqaake iriqi viha, monu airaira vareraraqai iriqi vi variavaro vi haikava vika ravaaqavuke vaimanta vika Kotira uva iriara qumimaqamake variavaro vikaqihairo kia koqe kaiqavanovata qovaraiqi vairave.
23 Auru hininavu koqe vataqaa hiqirura vira okara vaireva maantimama vaivo: Vokiaka Kotira uva kankomake iri, viraqaahai vika koqe kaiqa Kotira vara amitaqi vi variamanta, vokiaka Kotira uva iriqi viha vika uri naatarake voqavata koqe kaiqa vara amitaqi vi variamanta, qaiqaa vokiaka vika naatarake Kotira uva iriqi viha koqe kaiqa Kotira vara amitaqi vi variarave, tiro. Ihuva minti turama.
Ihuva nimiriqaa uva tuqantaakero tiva nimura
24 Ihuva vaiharo vo uva tuqantaakero vaiinti nahenti tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiarirava maa uvara voqaarama vaivo: Vaiinti vovano uiti auru koqera nai naahoqi qintatorave.
25 Auru qintatero viva oru entaqi nai navunaaka hampata vaite vauvaro vira navutaava anirero viva uiti qintatoraqi qora nimirivata qintatorave. ˻Vi nimiriva vaireva vira kaqive mareve uiti kaqive mareve vohaa qaramakero vaivarovata, vira tavaqai kia vohaa qaramakero vairave.˼ Vira navutaava nimiri qintatero vuvaro 26 uitivano nimiri vataakero vohaaraqi qampiqatero inaaraiqakaa tava iratareva auti vaumanta vira kaiqa vaiintinavu tavovaro vi nimiriva uiti vataakero vohaa qampiqa tero vaurave.
27 Mintima vaumanta vira kaiqa vaiintinavu vira tave, oru naaho qora ireha tiha, Nora vaiintio, are kiae koqe auru qinta taarao? Taihairoe qora nimirivata viraqi qovaraiqivo? ti.
28 Minti tuvaro viva oho tiro, Ti navutaavama ti naahoqi vi nimirira qinta taivo, tumanta vira kaiqa vaiintinavu vira ireha tiha, Hoe tenavu vi nimirira qaqini raru kararave? tuvaro 29 viva aqao tiro, Kia mintiate. Ne nimiri raru keha uitivata raru kevorave.
30 Qaqi kaivaro uitivanovata nimirivanovata vohaaraqi qampiqaarire. Uitivano mpeqaiqama viraqe te ti kara qantu vare anikara mintima tirerave: Ne vi nimirira naane teqake rumpa vare vuru iha quara timitema, viraqaahai uiti vira teqakema vuru ti kara naavuqima timitaate tianarove, tiro. Ihuva vi uvara maantimakero tuqantaakero vika tiva nimura.
Masteti auruara uva tuqantaakero tura
(Maaki 4:30-32; Ruki 13:18-19)
31 Ihuva vaiharo vo uva tuqantaakero vaiinti nahenti tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiarirava vaireva: masteti auru voqaarama vaivo. Vaiintivano masteti auru varero vuru nai naahoqi ututorave.
32 Vi auruva inaara auruqaima vairarama turo. Mintima vaivarovata, vi aurura ututaivaro qampiqa tero ekaa vo naaho vo naaho uri aatarakero katari voqaara vaimantara ti, uvirinavu vira kaaraqira ho navu/naavu kaqateha variaravema turo, tiro. Ihuva vi uvara tuqantaakero tiva nimura.
Kaupititirara uva tuqantaakero tura
(Ruki 13:20-21)
33 Ihuva vaiharo vo uva tuqantaakero vaiinti nahenti tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiarirava vaireva, kaupititira voqaarama vaivo. Nahentivano mpareti untareva iharo porihi/voruhi varakero vira noqa vuarire tiro, kaupititira varakero porihi/voruhi vataakero tuqantaa kaivaro kaupititiravano porihi/voruhi hampata avituma viro ekaa mpareti ntera kaivaro noqavi vairave, tiro. Ihuva vi uvara tuqantaakero tiva nimura.
Ihuva uva tuqantaakero tu okarara
(Maaki 4:33-34)
34 Ihuva vaiinti nahenti vo uva vo uva tiva nimireva viva kia vutukero tiva nimiraitiro, viva uva tuqantaakeroqai tiva nimiqiro vi vaura. 35 Viva minti tivaqiro vuvaro haaru vetanto entaqaa paropeti vaiintivano tu uvava vivauma vaura. Vi uvava mintimama tiro:
Te vaiinti nahenti uva tiva nimirera kia vutuke tiva nimiraiti, uva tuqantaakeqai tiva nimirerave.
Maa vatara autukero vato entaraqaahai variqi aniha kia kankomake iru uvara, te vi uvara okara ni tiva nimirerave, tura. (Ihi 78:2)
Haaru vetanto entaqaa paropeti vaiintivano Ihurara mintima tura.
Qora nimiri uiti naahoqi qintato okarara tura
36 Ihuva vaiinti nahenti uva tuqantaakero tiva nimiqi viro viraqaahairo viva vaiinti nahenti mini kero naavuqi vumanta vira vaintinavu viva vauraqi orure tiha, Are vaaka tianara vira navutaava nimiri vira naahoqi qintato uvara, vi uvara okara tinavu tiva timiraqe iriare, ti.
37 Vira vaintinavu minti tuvaro Ihuva vinavuka tiva nimiro tiharo, Vaiinti vovano koqe auru qintato vaiintira okara vaireva, te Vataini Vatatai Vaintika maa vikave.
38 Vi vaiintira avutaqi vau vatava vaireva, ekaa maa vatavama vaivo. Koqe auruvano vaireva, Kotira uva iria vaiinti nahentikama variavo. Qora nimirivano vaireva, kia Kotira uva iria vaiinti nahentika Sataanira vaintima variavo.
39 Vira navutaava nimiri qintato vaiintiva vaireva, viva Sataanivave. Kara qantu entava vaireva, ekaara enta naantiara maa vatava taiqa vuaina entavama vaivo. Kara qantu vare anu vaintika vaireka, vika enselinavuve.
40 Vira kaiqa vaiintinavu nimiri raruke rumpake vuru iha quara amitontemake, naantiara ekaara entaqaa mintimake qovaraiqianarove.
41 Te Vataini Vatatai Vaintika ekaara entaqaa tenta enseli vika nititaari vika otu te raqikiaina vataraqaahai ti vaintinavu qoraiqama nimite vai vaiinti nahentikavata, ekaa qora kaiqa vare vaikavata vaaqu kaiqa vare vaikavata rumpake 42 vare vuru nora iha itainaraqi aqu kaimanta vika ihaqi vaiha iqi rataqi viha nái aarai tenti aneha vaivarave.
43 Vika mini vuru aqukaimanta avuqavuqamake ni vai vaiinti nahentika kuarivano itainantemake, itaqi vivaro Kotiva vika Qova vikaqaa raqikiqiro viramanta vika variqi vivarave. Ni aato vairera, vi uvara okara kankomake iriate, tiro. Ihuva minti turama.
Koqe airaira vataqi kukeqato uvarara tura
44 Ihuva vaiharo uva vo vaiinti nahenti tuqantaakero tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiarirava vaireva, nora monuve airairave vataqi kukeqa tora voqaarama vaivo. Vataqi vi haikara kukeqa tovaro vauvaro vaiinti vovano vira ranta qovarama kero tavero, quahakero vi haikara qaiqaa kukeqa tero, oru vi vatara varareva ekaa nai vatai haikaraqohairo koqaama kero vi vatara varorave, tiro.
Kau vukaariara tura
45 Ihuva minti tivakero viva uva vo tuqantaakero tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiarirava vaireva, vaiintivano kau vukaari varareva rantaqiro vi vaura voqaarama vaivo. 46 Vi vaiintiva vi haikara vi haikara varareva viharo tavovaro vo vaiintivano kau vukaari nai voqavata koqe ura vatovaro viva vira varareva iharo oru nai vato haikaraqohairo ekaa koqaa autukero monu varero vuru amiharo vi kau vukaarira varorave, tiro.
Havuka vahera tura
47 Ihuva minti tivakero viva uva vo tuqantaakero tiva nimiro tiharo, Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiarirava vaireva, vaiintinavu varuvaqi vahe aqukaamanta airi havuka viraqi otiqete ntuva vuara voqaarama vaivo.
Vahe varuvaqi aqukaamanta havuka airitahaa viraqi otiqete 48 mpiqa vuamanta vaiintinavu vahe vira rarau vare vuru qaqaini ke, viraqihai nuntuqi viha koqe havuka varakeha utaqi ruva vate, qora havuka varakeha qaqira aqukaarave.
49 Naantiara ekaara entaqaa vira voqaarama varianarove. Vi entara enseli vika tuvure vaiinti nahenti rairaqi viha avuqavuqaake ni vaika qaqi ke, qora kaiqa vare vai vaiinti nahentika 50 ntita vare vuru nora iha itainaraqi aqukaimanta vika viraqi vaiha iqi rataqi viha nái aarai tenti aneha vaivarave, tiro.
51 Ihuva minti tivakero viva nai vaintinavu irero tiharo, Te vi uvara vi uvara ni tiva nimunara ne hoe iriavo? tumanta vinavuka eo tuvaro 52 viva vinavuka tiva nimiro tiharo, Kotira haarua uva okara tiva nimi varia vaiintikaqihairo vovano Kotiva vaiinti nahentiqaa raqikiaina uvarara quqaave tivakero Kotira vaintiqama vuarirava, vi vaiintiva vaireva, naavu qora voqaarama vaivo. Vi vaiintiva nai naavuqihairo vo haika vo haika, haaru vato haikaravata, qaraaka vato haikaravata, vare vairave, tiro.
Nasaretiqihainaaka Ihura qoririma amitora
(Maaki 6:1-6; Ruki 4:16-30)
53 Ihuva vo uva vo uva tuqantaakero vaiinti nahenti tiva nimi taiqa kero viva vi vatukara mini kero 54 nai maaqaini anirantero oru maara naavuqi vaiharo vo uva vo uva tiva nimumanta vaiinti nahenti ravukuvi tiha, Ike, vi vaiintiva taihairoe koqe avu aato vareroe koqe uva ti vaivo? Tavave vira noraiqama kero kempuka amivaroe viva nora kaiqa vare vaivo? ti.
55 Vika minti tivake aqao ti, Vi vaiintiva tainta auti vai vaiintira maaquvanoma vaivo. Mariava vira novama vaivo. Iemivavata, Iohepivavata, Saimonivavata, Iutaasivavata, vinavuka vira qatanavuma variavo. 56 Vira auranavu maini tinavu hampatama variavo. Taihairoe viva vi kaiqara vi kaiqara okara tavairave? ti.
57 Minti tivake vika Ihurara tiha, Viva kia nora vaiintive. Viva qumina maa vatanaavaqaima vaivo, tivakeha vira qoririma amitora.
Vika minti tuvaro Ihuva vika tiva nimiro tiharo, Paropeti vaiintivano vo vataini oru vairamanta vi vatanaaka virara nora vaiintive tivake vira quahama amitevarave. Viva nai maaqaini vairamanta vira navunaaka virara qumina maa vatanaavaqaima vaivo tivake kiama virara nora vaiintive tivarave, tiro. 58 Ihuva minti tivakero vi vatanaaka kia virara kempukaiqamake irurara tiro, Ihuva mini vaiharo nora kaiqa taaraiqaqai vara nimitora.