MATTHEW
TE LONO TAUKAREKA I NAA TARATARA MATTHEW
TE HAKATAAKOTO TE LAUPEPA NEI
Te Lono Taukareka i naa taratara Matthew e taratara maa naa purepure TeAtua ni tuku ma ana tama imua raa, teenei e hakattino i Jesus, teenaa maa Jesus raa ko te tama ma ki hakasao naa tama te maarama nei i naa haisara laatou. Te lono taukareka nei see mee maa e taratara koi ki naa Jew, te kanohenua ni haanau mai ai Jesus no tipu ake Ia, teenei se taratara e hano ki naa tama hakkaatoa i te maarama nei.
Matthew e hakamoe hakaraaoi iloo ana taratara nei ki hainauhie taatou te paupau. Te laupepa nei e kaamata ki te saaita Jesus ni haanau, aa ki oti raa ku taratara i tana saaita ni hakaukau tapuria John aa i tana saaita ni usuusuhia Satan. Teenaa ku taratara hoki i tana saaita ni kaamata i ana heuna no hakaea ka akonaki te henua i naa taratara TeAtua, aa i ana hakamasike naa tama e mmaki i Galilee. Imuri naa taratara nei raa, Matthew ku hakatuu hoki i te masike ana Jesus i Galilee no hano ki Jerusalem, teenaa ku taratara i naa vana ni ssura i te wiki hakaoti Jesus, no tae ki tana saaita ni tuukia ki te kros no mate aa i tana saaita ni masike i te mate no ora hoki.
Te Lono Taukareka i naa taratara Matthew nei e taratara maa Jesus ko te Tisa hakamaatua teelaa e iloa te tarataraina a Ia te hakataakoto naa Loo TeAtua, aa e akonaki te henua i naa tiputipu te Nohorana TeAtua. Te mahi ana ana akonaki nei e vvae no hakatuu ki laro naa tahito taratara e rima: (1) Naa akonaki i aruna te Mouna, teenaa e taratara i naa sosorina ma naa heuna naa tama te Nohorana te Lani, aa e taratara hoki i naa vana naa tama naa e lavaa te mee aa ma naa vana ma ki ssura i laatou imuri (sapta 5-7); (2) Naa taratara Jesus ni kauake ki tana taka sinahuru maa te takarua disaipol i te saaita naa tama naa ni heunatia a Ia ki oo no mee ana heuna (sapta 10); (3) Naa parapol i te Nohorana te Lani (sapta 13); (4) Naa tiputipu te disaipol maaoni (18); aa (5) Naa taratara i te hakaoti te maarama nei aa te sura iho te Nohorana te Lani (sapta 25-25).
Naa takkoto naa taratara iloto te laupepa nei
Naa tippuna Jesus aa te haanau mai ana Jesus 1—2.23
Naa heuna John te Baptis 3.1–12
Jesus e too te hakaukau tapu aa e usuusuhia Satan 3.13—4.11
Jesus e mee ana heuna i Galilee 4.12—18.35
Te wiki hakaoti Jesus i Jerusalem aa i naa kina tauppiri ki Jerusalem 21.1—27.66
TeAriki ku masike i te mate no hakasura ki ana disaipol 28.1–20
1
Te manava Abraham e au no tae ki Jesus
(Lk 3.23-38)
1 Teenei ko naa hano iho te manava i naa tippuna Jesus Christ: Jesus e au i te manava David, aa David e au i te manava Abraham.
2 Abraham ni sura tana tama ma ko Isaac,
Isaac ni sura tana tama ma ko Jacob,
Jacob ni sura tana tama ma ko Judah ma ana taaina.
3 Judah ni ssura ana tama ma ko Peres laaua ma Sera (te tinna laaua raa ko Tamar).
Peres ni sura tana tama ma ko Hezron,
Hezron ni sura tana tama ma ko Ram,
4 Ram ni sura tana tama ma ko Aminadab,
Aminadab ni sura tana tama ma ko Naason,
Naason ni sura tana tama ma ko Salmon,
5 Salmon ni sura tana tama ma ko Boaz (tana tinna raa ko Rahab),
Boaz ni sura tana tama ma ko Obed (tana tinna raa ko Ruth),
Obed ni sura tana tama ma ko Jesi,
6 Jesi ni sura tana tama ma ko David, te Tuku,
David ni sura tana tama ma ko Solomon (tana tinna raa ko te aavana Uriah imua),
7 Solomon ni sura tana tama ma ko Rehoboam,
Rehoboam ni sura tana tama ma ko Abaisa,
Abaisa ni sura tana tama ma ko Asa,
8 Asa ni sura tana tama ma ko Jehosafat,
Jehosafat ni sura tana tama ma ko Jehoram,
Jehoram ni sura tana tama ma ko Usaia,
9 Usaia ni sura tana tama ma ko Jotam,
Jotam ni sura tana tama ma ko Ahas,
Ahas ni sura tana tama ma ko Hesekaia,
10 Hesekaia ni sura tana tama ma ko Manasseh,
Manasseh ni sura tana tama ma ko Amon,
Amon ni sura tana tama ma ko Josia,
11 Josia ni sura tana tama ma ko Jehoiakin aa ma ana taaina, teenaa ko te ssao te kanohenua Israel raa ni toa no karapusina ki Babilon.✡ 2 Kgs 24.14-15; 2 Chr 36.10; Jer 27.20
12 Kaamata i te ssao te kanohenua Israel ni toa ki Babilon no tae ki te haanau ana Jesus raa, te manava naa ni hano iho peenei:
Jehoiakin ni sura tana tama ma ko Shealtiel,
Shealtiel ni sura tana tama ma ko Serubabel,
13 Serubabel ni sura tana tama ma ko Abiud,
Abiud ni sura tana tama ma ko Eliakim,
Eliakim ni sura tana tama ma ko Asor,
14 Asor ni sura tana tama ma ko Sadok,
Sadok ni sura tana tama ma ko Akim,
Akim ni sura tana tama ma ko Eliud,
15 Eliud ni sura tana tama ma ko Eliasar,
Eliasar ni sura tana tama ma ko Mattan,
Mattan ni sura tana tama ma ko Jacob,
16 teenaa Jacob ni sura tana tama ma ko Joseph,
aa Joseph ko te aavana Mary, te tinna Jesus, ttama e taapaa ma ko te Mesaea.
17 Teelaa ni haanauna katoo e sinahuru maa haa, e kaamata iho i Abraham no tae ki David, aa e kaamata i David no tae ki te ssao te kanohenua Israel ni toa ki Babilon raa, teelaa ni haanauna e sinahuru maa haa. Aa e kaamata i te ssao naa no tae ki te haanau ana te Mesaea raa, teelaa ni haanauna hoki e sinahuru maa haa.
Te haanau iho ana Jesus Christ
(Lk 2.1-7)
18 Te taratara i te haanau mai ana Jesus Christ raa e hano peenei: Te tinna Jesus, Mary, ni tarikai ki Joseph, aa i te saaita te takarua raa seki aavvana raa, Mary ku iloa maa ia ku haitama i naa mahi TeAitu Tapu.✡ Lk 1.27 19 Joseph se tama e hiihai ki te tiputipu e tonu lokoi, teenaa a ia ni see hiihai maa Mary ki hakanaparia a ia imua te henua. Teenaa mee iloo tana maanatu ki tiiake seemuu te tarikai laaua naa. 20 I te saaita Joseph koi taka no maanatu i tana vana ki mee raa, a ia ni miti i naa tuu ake te ensol TeAtua raa no mee ake kiaa ia, “Joseph te mokopuna David nei, koe see mataku te toa a koe Mary ma se aavana aau; te ffine naa e haitama i naa mahi TeAitu Tapu. 21 A ia ma ki haanau mai tana tamariki tanata, aa koe ku taapaa koe te tamariki naa ki Jesus, i aa Ia ma ki hakasao tana kanohenua i naa haisara laatou.”✡ Lk 1.31
22 Naa vana nei ni ssura ki ttino naa taratara TeAtua teelaa ni tarataraina tana pure: 23 “Te taupu raa ma ki hai tama, no haanau mai tana tamariki tanata, aa te tamariki naa ma ki taapaa te henua ma ko Immanuel.” (Teenaa ko te taratara e mee maa, ‘TeAtua e noho ma taatou.’)✡ Is 7.14 (LXX)
24 Teenaa i te saaita Joseph ni maahuru raa, a ia ni hakannoo ki naa taratara e kauake te ensol TeAtua no aavanatia a ia Mary. 25 Tevana iaa te hai aavana naa ni see moemmoe ma see hai aavana no tae iloo ki te saaita Mary ni haanau, teenaa Joseph ni taapaa a ia te tamariki raa ki Jesus.✡ Lk 2.21