1 'Lige nujubapi 'ma ra'ichasa Esusi ye ralámuli 'yuga alé Rusaleni, simile alé wa'lú ba'wí ilígichi napu Galilea anilime ju. 'Lige abiena Tibériasi anilime nílechigó alé napu alué ba'wí maní. 'Lige bajonile alé wa'lú ba'wí manígichi.* Alué wa'lú ba'wí bilena amulí makué bilé kilómetro niraga nile, 'lige bilena bilé liá aminá bilé kilómetro neraga nile, 'lige 'we rojkógame nile malígisa makué metro neraga. 2 We'ká ralámuli Esusi najátale, etéligame alué ralámuli 'we a'lá semáriga sa'wachi jaré ralámuli 'we nayume. Pe bo'né 'nátaga sa'wale Onorúgame a'walílate. Alué ralámuli etele Onorúgame gu'írio alué Esusi. 3 'Lige Esúsika bilena rabomi simile 'lige alemi asale alué makué oká rió Esusi oyérame 'yuga. 4 Pe u'kabi rawé rokáréle napurigá sebámili nílige raweli napu piesta newame nile alué ralámuli jurío napu Páskua aneme nile alué a'boi. 5 Esúsika etele we'ká ralámuli moyena e'yénigichi alérimi Esusi ajtígichi. A'lige Esusi anele Belipe:

―¿Koche raliboa baní napurigá go'mela alakí ralámuli?

6 Alarigá anele Esusi, pe machináliga pa'lá bijchigio wa'lú a'walí nígame ko Esusi. Esúsika 'ma 'la machile churigá 'yamio go'ame alakí ralámuli, Esúsika pe rukele. 7 Belípeka nejele:

―Ne, rekó enomígame nísaká osá naó mechá nochárigame, pecha sebárimilikó ne baní ralá alakí ralámuli kógimia, pecha o'má nachuámiligó rekó nasípasi chi'wánaga 'yalía a'pílipi ralámuli.

8 'Lige Antresi, napu Simoni Pegro ba'chila nile, alué napu abiena Esusi oyérame nílechigó, 'lige alué rioka anele Esusi:

9 ―Jena ajtí bilé re'malí maligi baní o'kame sebárate newárigime 'lige oká ro'chí, nobi asíriga u'tá go'ame júkó napurigá go'mela alakí ralámuli.

10 'Lige Esusi anile:

―Jena rabó kilí mochíniliwa ralámuli.

'We gajsalégichi nile alé rabó. I'kilí mochíbale alué maligi mili pe riocho tétiga, tabilé tétiga umugí nibilé u'kuchítiri. 11 'Lige Esusi alué baní 'wile 'lige cheliera 'yale Onorúgame 'lige suwábaga ralámuli 'yale alé mochígichi. A'chigóriga olale alué ro'chí 'yuga. Ralámuli kógile napusí 'ma bosasa. 12 Napu'lige 'ma bosasa alué ralámuli, Esúsika alué bo'né gompaniérola nulele:

―'Ma napubuwa suwábaga napu rasírigame. Tabilé pe'tá pápua.

13 'Ma napubule suwábaga go'ame rasírigame 'lige bilé rosena a'tabé bochile. 14 'Lige etesa alué ralámuli ala'sichi Esusi, alué ralámulika anile:

―Bijchiá ye rió ruwime ju napu ané Onorúgame, alué napu nawámili nílige jena wijchimoba.

15 Esúsika machile umériga o'toboli ko alué ralámulite wa'lula rey nulame newániliga, alekeri chíbika simile bilena rabó bi'neli asináliga.

16 Pe a'lige rawé 'ma alí, alué makué oká ralámuli Esusi 'yuga járome ku wa'lú ba'wí manígichi simíbale, pe a'bé nile napu go'ame go'ale ralámuli. 17 'Lige bilé bárkochi jímole alué ralámuli 'lige simíbale alé we'ká riógichi niraga Kapernaumi anilichi, pe alé ba'ichí bajuniga ju alé we'ká riógichi Kapernaumi. 'Ma chónale bijí bárkochi mochiga e'yénigichi alué ralámuli. Tabilé enale Esusi alué ralámuli 'yuga. 18 Asíriga a'wágame eká ilile 'lige 'we o'pochía ilile ba'wí alé bárkochi. 19 Napu'lige 'ma we'límana e'yénaga alué barko asagá maligi o usani kilómetro we'límana alé ba'ichí amoba, 'lige alué makué oká Esusi 'yuga járome etele Esusi 'naka enágichi ba'ichí amóbaka, napurigá we'echi amoba neraga enale ba'ichí kachi, 'lige 'we majale suwábaga alué makué oká ralámuli. 20 'Lige Esúsika regá anele:

―Pe ne ju, tase majawa.

21 'Liko 'ma tabilé majale alué ralámuli, bayele napurigá mómala Esusi alé bárkochi alué ralámuli 'yuga. 'Lige pe yati neraga 'ma sébale alué barko alé we'ká riógichi.

22 'Lige melénala rawé ralámuli napu ta'chó bajuniga ejtebile alé ba'wí manígichi, alué ralámulika machile pe bi'lepi barko chujkúligo alé, 'lige Esusi oyérame alé bárkochi simíboligo, 'lige Esusi tabilé simíligo alé bárkochi alué ralámuli 'yuga. A'liko regá 'nátale: «¿Kochiena ajtí Esusi?» 23 'Lige jaré barko jsile alé we'ká riógichi Tibériasika simíbigame. Alé a'bé sébale re'lege napu alué we'ká ralámuli go'álige baní napu Esusi cheliera 'yálige Onorúgame. 24 'Lige machisáká tabilé ajtigó Esusi 'lige alué bo'né Esusi oyérame, suwábaga alué ralámuli jímole alé jaré bárkochi 'lige simíbale we'ká riógachi Kapernaumi anilichi Esusi 'yamia.

25 'Lige 'ma seba bajuniga, alé asale Esusi, 'lige alué ralámulika rukele:

―Mué benírame, ¿chiéniko seba mué jena?

26 Esúsika nejele:

―Neka 'la bijchiá aní, 'émika ne'chí 'yaga e'yena 'láchigo semáriga bosáligimempá 'emi alué banite napu ne 'ya. 27 Tabilé 'la ju pe go'ámecho meka go'náliga nochalia. Go'ámeka tabilé anáchame ju. Abé a'lá júkuru 'yamía alué abé a'lá 'nátili napu nejí alué rió napu nawá 'pa rewagáchika. Alué a'lala 'nátili cha'pisúká 'la nabí mochímala 'emi 'pa rewagachi. Alué 'nátili abé a'lá ju me'tigá go'ame. O'nó Onorúgameka 'we ra'sáligá ajtí alué rió 'yuga.

28 'Liko alué ralámulika regá anele:

―¿Chonikiboli ju ramué napurigá 'la cha'piboa alué 'nátili?

29 'Lige Esúsika regá anele:

―Onorúgameka pe najkíguru napurigá 'la bijchígiwa alué rió ra'ichálila napu Onorúgame júlale. 30 'Lige anile alué ralámuli:

―Newágó pe bo'né a'walílate 'nátaga alué nóchali 'we semátiri napurigá 'la etéwampá ramué. A'lígeko 'la oyériwa alué mué na'tálila. ¿Chu'simi olágó mué? 31 Moisésika newale bilé nóchali semátiri napurigá narémili nílige alué rijimala 'ya mochígame.† E'nesi glosario «ancestor». Alé 'we wakígichi, Moisesi 'yale go'ame rewagachi nerúgame napu maná anilime nile. Regá aní 'ya nerúgame ra'íchali. Mué Esúsika, ¿chu'simi olágó?

32 Esúsika anile:

―Neka 'la bijchiá aníguru. Oká baní nerúkuru rewigáchika sígame. Napu Moisesi 'yáleru alueka pe go'ame nile. Uché bilélaka abé najtékame ju. Ne O'nola Onorúgame 'sime ju nejía. 33 Onorúgame nila baní, alueka ju alué rió napu rewagáchika nawágame ju 'lige alawá 'yame ju ralámuli jena wijchimoba mochígame.

34 'Lige ralámulika anele:

―Mué Wa'lula, ramué 'yawa alué baní senibí rawé.

35 'Lige Esúsika nejele:

―Ne ju alué baní napu alawá nejime ju. Alué ralámuli napu 'la oyera napu aní ne senibí 'la iwériga bejtélamala, tabilé siné e'luímala 'lige tabilé siné balámumala. 36 Nobi 'émika 'láchigo etégó ne'chí napu newá ne, abirigáchigo tabilé oyéramala 'emi ne'chí. 37 Ne O'nola Onorúgame 'ya ne'chí nóchali 'lige we'ká ralámuli, 'lige ne 'yuga nokísamala alué ralámuli. Neka tabilé mabúmala alué ralámuli. Neka 'la gu'írimala alué ralámuli. 38 Ne rewigáchika nawákuru tase pe napu ne newánili newamia. Neka 'la newamia nawákuru napu najkí alué ne O'nola napu ne'chí júlale. 39 Alué ne O'nólaka najkí napurigá tabilé 'wesi we'kuámala ne alué ralámuli napu 'ya ne'chí. Onorúgameka najkí napurigá ku 'la ajánamala napu'lige Onorúgame gustisia olachi alué ralámuli. 40 Ne O'nola Onorúgameka najkí suwábaga alué ralámuli napu ekí oyérame ju ne'chí napu Onorúgame Inolá ju ne. Neka ku ajánirimala alué ralámuli napu'lige 'ma guwichí kachi ye gawí. Alué ralámulika ejperélamala Onorúgame 'yuga 'pa rewagachi senibí.

41 'Liko ralámuli jurío Esusi saíla neraga ra'íchale napugiti bo'nepi regá aníligame Esusi: «Ne ju baní rewigáchika nawágame.» 42 'Lige rukigá járiga a'bopi anile:

―¿Tacha Esusi ju ye rió, alué José inolá? 'We a'lá machiame ke ye rió o'nola, 'lige 'we a'lá machiáa ye rió eyela. A'lígeko ¿chonigá rewigáchika nawágame koríbeché?

43 'Lige regá nejele Esusi:

―'Ma a'rewa alieti ra'icha. 44 Tabilé 'wesi oyéramala ne'chí tabilé bayésaká Onorúgame alué ralámuli, alué Onorúgame napu ne'chí jula 'pa rewagáchika, uchéchigo ku ajánirimala alué ralámuli napu'lige seba raweli Onorúgame nawámili gustisia olamia ralámuli. 45 Regá anime osale alué ralámuli 'we 'ya napu ruyame nile napu anele Onorúgame: «Onorúgame benírimili ju suwábaga alué ralámuli.» Alué napu 'la bení Onorúgame ra'ichálila 'lige napu 'la námaka benime ju, alué ralámuli júkuru napu ne'chí oyérame ju.

46 › Jena tabilé 'wesi etiáguru O'nó Onorúgame, pe necho, neka napu Onorúgame ajtí aleka nawagámpá. Pe necho júkuru Onorúgame etégame. 47 'La bijchígowa ne ra'ichálila. Alué ralámuli napu 'la oyera ne'chí ra'ichálila 'lige napu 'la e'wá napu ne nulá, alueka 'la Onorúgame 'yuga asimeli júkuru senibí. 48 Ne júkuru napurigá alué baní a'walí nejime napurigá 'la ejperélawa jena gawichí. 49 Alué baní napu go'ale alué 'emi rijimala 'ya mochígame, maná anilime, alué baní napu go'ale bilena wakígichi e'yéniga tabilé riógichi, alué banika tabilé 'yale iwérali alué ralámuli napurigá sebámala rewagachi. 50 Ne júkuru alué baní napu 'pa rewagáchika nawágame ju, 'lige alué ralámuli napu 'la bijchígime ju napu ne ruyé, alueka 'la senibí ejperélamala.

51 'Lige aminabi anele:

―Neka napurigá baní ju, alué napu rewigáchika nawale. Bilé rió ye baní go'sáká, senibí niraga bejtélimili júkuru. Ye banika ne sa'pala júkuru 'lige neka ne bo'né sa'pala nejíguru napurigá me'liboa ne napurigá ralámuli jena wijchimoba ejperégame buyásimala chátiri bowechi ―alarigá anile Esusi.

52 'Lige ralámuli jurío 'we ayoga ra'íchale a'bópika. 'Lige anile:

―¿Churigá bo'né sa'pala nejímalabeché ye rió napurigá go'mela ralámuli?

Alarigá anile tabiléchigo námalakó napu anile Esusi.

53 'Lige Esúsika aminabi anile:

―Neka 'la bijchiá aníguru, 'emi tabilé go'sáká ne sa'pala, ne napu nawágame ju 'pa rewagáchika napurigá rió neraga, 'lige tabilé bajísaká ne elalá, 'liko 'emi tabilé Onorúgame Alawala alawégame nímala. Tabilé 'la na'támala Onorúgame 'yuga. 54 Bilé rió napu ne sa'pala go'yame ju 'lige ne elalá bajime ju, alueka 'la Onorúgame Alawala nígame ju 'lige 'la senibí 'la Onorúgame 'yuga bejtélamala. (Esúsika pe anigá anile: «Alué rió napu 'la cha'pime ju ne ra'ichálila 'lige 'la e'wame ju, alueka 'la Onorúgame 'yuga asimela.»)

'Lige anile:

―Neka alawá 'yámala uchéchigo siné napu'lige 'emi suwisá. Regá 'símala ne napu'lige seba raweli napu'lige Onorúgame wanápachi alué ralámuli chátili 'nátame 'lige 'we a'lá 'nátame. 55 Ne sa'pala go'sáká abé a'lá ju me'tagá go'ame go'yáa. Alueka 'la bijchiá 'la rewagachi sebárime kame. Abiénachigó abé a'lá ju ne elalá bajilia, alué kame 'la bijchiá sebárime ju 'pa rewagachi. 56 Alué napu go'á ne sa'pala 'lige napu bají ne elalá, alueka 'la ne'chí sa'pálachi asimeli ju 'lige neka alué sa'pálachi asimeli júchigó. (Yeka regá anime júkuru, 'emi 'la oyérasaká ne'chí, neka tabilé siné a'rémala 'emi. Ne alawálaka 'la senibí 'la 'emi sa'pálachi asimela.) 57 O'nó Onorúgame júkuru alawá nejime, alué 'sílekuru ne'chí jula 'pa rewagáchika. Neka alué alawálate bejtékuru napu 'ya ne'chí. Bilé rió 'la oyérasaká ne'chí, a'lige neka bo'né alawala 'yámala alué rió. 58 Alarigá ju baní napu rewagáchika nawá. Tabilé napurigá baní ju napu go'ale alué israelita 'ya mochígame, alué banika napu go'ale alué 'ya mochígame tabilé gu'írale rewagachi moyena. Bilé rió 'la go'yame ka ne nila baní, alueka 'la senibí bejtélamala. Rekó 'ma mukigé, uchéchigo siné ku narémala alawá. (Ye ra'íchalika regá anime júkuru: Bilé rió 'la e'wame Onorúgame ra'ichálila, alueka 'la tabilé injiérnochi simela.)

59 Alarigá ra'íchale Esusi napu'lige benírile jurío ralámuli alé u'tá re'obachi «sinagoga» anilime, alé Kapernaumi anilichi we'ká riógichi.

60 Napu'lige akesa ye ra'íchali we'ká Esusi oyérame, anile a'bopi:

―Asíriga nóchali kame ju ye ra'íchali beniaa. Tabilé 'wesi námamala.

61 Esúsika tabilé akele regá ra'íchachi ye ralámuli, nobi 'láchigo machíleko se'wináriga ra'icha jago alué ralámuli, 'lige regá rukele:

―¿Ya 'ma guwana rujsúnale 'emi tabilé námame kóriká? ¿'Ma tabilé oyéranili 'emi ne'chí? 62 'We e'karúgame na'tálika ne 'la ruwichi ye ra'íchali, ¿chulámalaché 'emi ne'chí etea napu'lige re'pá rewagachi simichi ne napu asale ne 'yabé bajchabé rawé? 63 Onorúgame Alawala júkuru iwérali nejime napurigá 'la semáriga ejperélawa. Ralámulika tabilé 'la semáriga ejperélamala tabilé Onorúgame Alawala 'yúgaká. 'La oyérasaká ra'íchali napu ne ra'icha, a'lige 'la nílamala 'emi alawá napu nejí ne. 64 Nobi jaré 'emi tabiléchigo bijchíginiligó ne ra'ichálila.

Esúsika 'la machile napusí o'wínale ye nóchali, chieri ralámuli tabilé bijchígimili ye ra'íchali 'lige 'la machílechigó chieri 'símio nejía alué Esusi. 65 'Lige aminabi ra'íchale Esusi:

―Jaré 'emi tabilé bijchíginili ne ra'ichálila, alekeri anéturu ne 'emi 'yabé bajchabé rawé tabilé 'wesi gainamio ne'chí oyeria tabilé narésaká O'nó Onorúgame nila iwérali.

66 'Liko we'ká Esusi 'yuga e'yéname 'ma tabilé aminabi si simíbale Esusi 'yuga, 'máchigo guwana rujsúligame. 67 'Lige Esusi rukele alué makué oká rió Esusi oyérame napu abé gompaniérola nile Esusi 'yuga:

―¿'Émichigó simánili 'lige 'ma a'rénili 'emi ne'chí?

68 'Lige Simoni Pégroka regá anele:

―Mué Wa'lula, ¿chieri 'yuga simáwawé ramué? Mué júkuru napu ra'íchame ju ra'íchali napu 'la nejkúrame ju napurigá rewagachi sebawa 'lige 'la Onorúgame 'yuga ejperélewa senibí niraga. 69 'La bijchígiliguru ramué mué ra'ichálila 'lige 'la machiáachigó mué ko Onorúgamete wanápurigame napurigá gu'írimala ralámuli.

70 'Liko Esusi anele:

―Ne bo'né wanapa 'emi makué oká rió, 'lige 'emi bilé tabilé 'la 'nata, ¡'ma riablo na'tálila 'nátale!

71 Jurasi olagá anile, alué napu Simoni Iskariote inolá nile. Jurásika bilé nile alué makué oká rió Esusi oyérame, nobi abé i'libékomi 'ma nejíliru Esusi alué riote napurigá Esusi 'ma o'toboa alué Esusi saíla mochígichi.