1 Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai mu kawaimaga ki ubupu apunu Stiweni manupupu, wagubu ke; “Kau sisiyagi tagubu ki mibai bo bera?”

2 Ko apunu Stiweni denai wagubu ke; “Mamaniyoma, tataniyoma, yowani-yoma, nau karako suwagani wainapu-muri; Takari kawaya, nu ripakwara-kwaranuga Eburamu tawana Erani eba bauwena ko tawana Mesuputamiya rabineya tondawa ki makeya, 3 ka Tanai Bagi Kawaya Apunai Mamanuga God e eya kawapu e bameya bauwena tanai minibu siwa manako sibu, wagubu ke; “Eburamu, kau tawanagi ade kau iyapanagiyoma mete kina ki kamaditami manako tawana waunai mosi ki nau kau kabuwaniyani ki deneya kayanuwagi.” 4 Mamanuga God inako wagubu ki pokere apunu Eburamu kipu ubupu tawana Kadeya ki kamadubu manako e kayawena kaniyawa da tawana Erani bauwena manako ika tondawa. Apunu Eburamu e mamai powena eweya ka Mamanuga God ade wagubu manako e umuneya ka apnu Eburamu ade kipu ubupu kayawena yabadawa da tawana karako idiwei yau bauwena. 5 Ki makeya ka Mamanuga God apunu Eburamu waira mo eba winepupu kwebu.

Doboro Eburamu e munui mo pa mena ko Mamanuga God e gwaiyaba sibu da aita ewa ka e waira mo kweyoto manako apunu Eburamu e ewai waira ki yadini idiwono. 6 E munui mo pa mena ko Mamanuga God e sibu, wagubu ke; ‘Kau ewagi ka aita tawana kudubai mosi rabineya idiwono da kwamura 400 kewoyagisi. Mu tawana ki ragidai mu bigabigamuguma kwaetogomono yamono manako tawana ki ragidai ubumoto kau ewagi giritamono pasuta-mono idiwono. 7 Kwamura 400 ki kewoyagisi eweya ka nau tawana ki ragidai bita tageyani manako kau ewagi tawana ki kamadini kebomoto baitagisi tawana yau rabineya nau sini tepapo-mono idiwono.’ 8 Mamanuga God e ubupu apunu Eburamu inako sibu manako ewa e ade sibu, wagubu ke; ‘Nau gwaiyaba nidibuwani ki kau ewagi mete kina eba notagogapamana ki nana ka wi yau kwaiwagi; Wi munuguma uratanai aita ewa wenatagisi ki wi mu kwakwarepumaga wakapumuri. Wi ki kwaiwagi ki pokaiya ka wi kataiwagi da wi ka mibai nau iyapananiyoma.’ Mamanuga God inako wagubu ki pokere apunu Eburamu e gubagai Aisiki wenawena makeya pura eyaka mena kewowena eweya ka e ubupu e gubagai kwakwarepui ki wakapupu. Ki eweya ka Aisiki ubupu e gubagai Diyaikapu e kwakwarepui wakapupu manako Diyaikapu tondawa yarawa da e gubagai-yoma ida esida kewowena kerapu apeya, nu ripakwarakwaranuguma kunu kerarai ragidai ki wenatagubu ki ka e mu kwakwarepumaga inako mete wakatapu.

9 Nu ripakwarakwaranuguma mu yowamaga Diyosepa bameya nuwaroro-tagubu manako mu ubumpu e nida-mupu tawana Idipi ragidai mu bigabiga-maga kwaewagana ki nana tagemupu manako denai bowa madai dai wadu-mupu. Mu kwaetagubu siyasiya ko apunu Diyosepa e ka Mamanuga God e idai rabineya tondawa. 10 Bita ropani kawaya e bameya bauwagawa ko Mamanuga God e kwayubapiyawa tondawa. E tawana Idipi ragidai mu kawaimaga Pero e yabareya ubupu ki makeya ka Mamanuga God e waitapupu manako e berai bagi kawaya ade e notai supasupai kawaya ki apunu Pero mete empupu e werei wagubu manako sibu, wagubu ke; ‘Kau ka apunu supasupai bagi kawaya ki pokere nau kobaneya nau iyapananiyoma, nau wairani ade nau tawani gwedegwedeni kuduba mete kina ki kau mu debaimaga uburi.’

11 Mara mosi eweya ka kapoi kawaya mo ubupu manako tawana Idipi yo Kainani rabineya ka iyapana kuduba mibi wetei idiwa. Nu ripakwarakwara-nuguma mu banimaga ka pa mena. 12 Ko mu mamamaga Diyaikapu e tawana Idipi rabineya bani dai uburawa ki sisiyai wainapupu ki pokere e ubupu e munuiyoma, nu ripakwarakwara-nuguma ki tonotapu tawana Idipi rabineya bani gimarapamana ki nana kayatagubu. Mu ika bautagubu ade wiratagubu mu tawanamugu ade kaya-tagubu. 13 Ki eweya ka mu tawana Idipi ade kayatagubu manako ki makeya ka mu yowamaga Diyosepa mu matarau tadebu, wagubu ke; ‘Wi yowaga nidasinimupu apunai Diyosepa ka nau yau kena.’ E inako wagubu, manako ki makeya ka apunu kawai Pero apunu Diyosepa e mamai ade e tataiyoma mete kina mu bususumaga wainapupu. 14 Ki eweya ka apunu Diyosepa bibi tono-pupu da e mamai Diyaikapu ade e ewai ridi yo apunu ropani kawaya kuduba (75) mete kina ki e bameya kebomana tawana Idipi rabineya e mete ika idiwana ki nana wagubu. 15 Doboro Diyaikapu yona ki wainapupu ka e kipu ubupu e tondawa tawanai ki kamadubu manako kayawena kaniyawa da tawana Idipi bauwena manako e ika tondawa kaniyawa da ewa powena. E gubaga-iyoma mete kina ika idiwa kaiwa da popotagubu gawarara, 16 ko mu kwakwarepumaga ka iyapana tetampu kayatagubu kaiwa idiwa da tawana Sekamu rabineya ononotampu. Takari kawaya ka oragai apunai Eburamu ubupu apunu Emo e ewai ika Sekamu rabineya idiwa ki mu bamamugu waira munta mo bowa madai pokaiya gimara-pupu. Waira ki kawareya ka iyapana ubumpu nu ripakwarakwaranuguma mu kwakwarepumaga ika ononotampu.”

17 Apunu Stiweni inako wagubu, ade wagubu ke: “Nu iyapananuguma ika Idipi rabineya idiwa kebomawa da kwamura 400 kewowena ki makeya, Mamanuga God naiya oragai apunai Eburamu badidi ewa wenawagana sisiyai gwaiyabai sibu ki wenawagana marai bauwena, ki ka nu iyapana-nuguma Isiraero ragidai ika kawaya-wena minibu daburi. 18 Ki makeya ka apunu kawai mosi apunu Diyosepa e bususui eba kataiya apunai ki tawana Idipi ragidai mu kawaimaga ubupu. 19 E nu ripakwarakwaranuguma berabera-tamiyawa giritamiyawa pasutamiyawa manako e bonanai ragiragi kawaya mu tadebu, wagubu ke; ‘Wi munuguma wawayai kuduba tetamuri gwabau asusu nakatamuri da popotagisi.’ 20 Ki makeya ka apunu Mosisi wenawena. E ka Mamanuga God e yabuiya munu komeruwana bagi kawaya wenawena. E siragamu apeya eyaka e eya inai mamai mu bamamugu tondawa, 21 ko mu munumaga wawayai ki matarau tamupu ki makeya ka apunu kawai ki e petei e empupu bagi kawaya manako wadubu kodapupu, 22 ki pokere Mosisi ridi ki bameya tondawa kaniyawa da kawaya-wena. E tawana Idipi mu notamaga kuduba kataiwena ade kawaiwena apunu yonai kasiyarai kawaya.

23 Apunu Mosisi inako tondawa yarawa da e kwamurai apunai apeya (40) kewowena ki ka e eya iyapana-iyoma tawana Isiraero ragidai mu nene wainapupu manako mara mosi mu emitamana ki nana kayawena. 24 E kayawena kaniyawa da tawana Idipi mu apunumaga mosi ubupu Isiraero iyapanai mosi gudapiyawa giripiyawa pasurawa ki empupu manako e nuwai pupuwena kanibu gwawai Idipi apunumaga ki minibu poyo. 25 Mosisi wainapupu da e eya iyapanaiyoma e empamana ki ka mu kataitagamana da Mamanuga God e mu waitatamana bitamaga rikapana ki nana mu bamamugu tonopupu bau-wena, ko mu ki eba wainapamawa.

26 Mu ukwampu nawaru puruwena ka e tawana Isiraero ragidai ade emitamana ki nana kayawena. E eya iyapanaiyoma apeya mu mubo ika kandetagamawa emitapu manako e kanibu mu baramaga wadawa, wagubu ke; ‘Iyapananiyoma, wi tawanaga ka eyaka mena ko wi gwede nana kira kasiwaraiwagamu kandamu idiwu?’ 27 E inako wagubu ko apunu ki mosi e waretai minibu apunai ki ubupu Mosisi weupupu kwenupupu manako sibu, wagubu ke; ‘Kau nupara kamadi. Nima kau apunu kawai nidibu? Nima wagubu da kau idagi gurai nu naurinugu ugwedei? 28 Kau yomi tawana Idipi mu apunumaga minibi poyo ki maba kau karako nau mete susiniyana po ki nana wainapiyei bo?’ 29 Apunu ki ubupu Mosisi inako sibu ki pokere Mosisi kudu wainapupu tawana Idipi kamadubu manako wakapawena tawana Midiyani kayawena manako e ika tondawa yarawa da e gubagaiyoma apeya ika wenatagubu.

30 Kwamura ropani kawaya apunai apeya (40) kewowena ki eweya ka apunu Mosisi mara mosi iyapana eba idiwu tawaneya kweya Sainai bameya ki kayawena manako ripa mo beuwena nonarai rabineya ka aneya mo ika tondawa ki e empupu. 31 E notai kowena manako e ripa ki bameya naigida mena empana ki nana kaniyawa da Mama-nuga God e eya bonanai wainapupu. Bonana ki wagubu ke; 32 ‘Mosisi, kau ripakwarakwaragiyoma Eburamu yo Aisiki yo Diyaikapu mu Mamamaga eyaka mena God ka nau.’ Apunu Mosisi yona ki wainapupu ka e kudu waina-pupu e didigurai wagubu ade e yabui mete topupu. 33 Ko Mamanuga God e ade sibu, wagubu ke; ‘Waira kawareya uburei ki ka waira tanai bagi kawaya ki pokere nau wiwirasini kau kerapugi kwakwarai rikapi nakapi. 34 Nau iyapananiyoma tawana Isiraero ragidai tawana Idipi rabineya nuwaboyatagamu idiwu ki nau mu emitamakani ade mu makaritagamu ‘aige aige’ tagamu ki nau mu mete wainatamakani ki pokere mu bitamaga rikapana waditamana bagi ki nana ka nau karako kunumau kawapuwani yau kena. Kau yabi, nau karako kau tononiyani tawana Idipi kayanuwagi.’ ”

35 Apunu Stiweni inako wagubu, ade wagubu ke; “Nu iyapananuguma mu ka oragai apunai Mosisi e midi togamupu, tagubu ke; ‘Nima kau apunu kawai nidibu? Nima wagubu da kau idagi gurai nu naurinugu ugwedei?’ Mu inako simupu midi ragiragimupu ko aneya naiya ripa beuwena ki rabineya matara-wena ki kawapu apunu Mosisi e waitai bauwena. E pokaiya ka Mamanuga God ubupu apunu Mosisi wadubu tawana Isiraero ragidai mu yabiyabirimaga sibu ade mu bitamaga ki rikapana apunai winepupu tapu.

36 Oragai apunai Mosisi kasiyarai kawaya ubupu e iyapanaiyoma banana-tapu tawana Idipi kamadumpu kaya-tagubu. E kwamura apunai apeya (40) ki rabineya kunuma kasiyarai pokaiya matakira ropani kawaya ebo ebo kwaewagawa, tawana Idipi rabineya, Egi Daragai ki rabineya, ade iyapana eba idiwu tawanai ki rabineya. 37 E tawana Isiraero ragidai tadebu, wagubu ke; ‘Aita ewa ka Mamanuga God wi iyapanaga mosi winepoto manako e nau maba wi paunagau uburoto Mamanuga God e bonanai wainapono makeya makeya wi nidiyono kabukabuwa tondono.’

38 Apunu Mosisi e madanai ka daikere daikere. Nu ripakwarakwaranuguma iyapana eba idiwu tawaneya dibipamawa idiwa ki ka Mosisi mu mete ika idiwa. Ko kweya Sainai kawareya ka aneya kawapu ki e bonanai e wainapiyawa manako Mamanuga God e gwedegwede kuduba nu iya negeyana yonai siyawa ki e mete wainapiyawa manako wirawena iya yonai ki iyapana tadeyawa.

39 Ko nu ripakwarakwaranuguma ubumpu apunu Mosisi e yonai ki mu kwenumupu ade e umunui ki mu eba wadumupu. Mu e weumpu kwenumpu tawana Idipi ewamugere ade wirataga-mana kayatagamana wainamupu, 40 ki pokere bautagubu apunu Mosisi e tatai Aroni simupu, tagubu ke; ‘Apunu ki nu waranibu tawana Idipi kamadimpi kebompi yewe baigibi ko e karako bani kayawena ki nu eba katainugu ki pokere karako Mamanuga God e keyakeyai dai kau idagi pokaiya kaitepi manako nu keyakeyai ki sumatamamu da mu nu waranimoto kaigamu.’ 41 Mara ki makeya ka mu papa burumakau munai mosi e keyakeyai mu idamugu yamanamupu, manako tagubu ke; ‘Nu Kawainuga God e eya mibai ka yau kena.’ Mu inako tagamawa manako keyakeyai ki mu mubo idamugugere yamanamupu ki mu mamamapamawa, taeretagamawa, papa tepamawa pasumawa puyo kweyamawa. 42 Mu inako kwaetagamawa ki pokere Mama-nuga God mu kamaditapu mu notamaga wirapupu da mu madega yo supama yo siragamu inako bamamugu buburi-tagamawa idiwa. Nu ripakwarakwara-nuguma badidi inako kwaetagamawa kebomawa ki mu nene ka Mamanuga God e bonanai wainapamawa taga-mawa ragidai oka yau okamupu, tagubu ke;

44 Nu ripakwarakwaranuguma iyapana eba idiwu tawaneya iwa wadamawa ki ka mu Mamanuga God e tawai papa kwakwarai pokaiya wadu-mupu ki mete ika bagi kawarapamawa iwa manako mu tawa ki emupu, tagubu ke; ‘Mamanuga God e eya tawa yau rabineya tondau.’ Mu tawa ki asusu eba wadamawa ko Mamanuga God apunu Mosisi usi kunumau ki keyakeyai badidi kabuwapiyawa ki makeya makeya mu tawa ki wadamawa. 45 Apunu Mosisi e powena eweya ka Mamanuga God apunu Diyosuwa kasiyara kwebu manako e ubupu nu ripakwarakwara-nuguma waratapu Mamanuga God e tawai ki bagi kawarapamawa iwa. Ko Mamanuga God ubupu e eya kasiyarai pokaiya iyapana tawana ki idiwa ragidai siwakeketapu bautagubu kayatagubu manako mu wairamaga ki ka nu ripakwarakwaranuguma wadumupu. Mu waira ki wadumupu kewowena ka mu tawa papa kwakwarai bagi kawara-pamawa iwa ki ika bagimupu manako tawa ki ika uburawa yabadawa da uburawa yabadawa da siyareya ka apunu Dewida wenawena.

46 Mamanuga God apunu Dewida e mamamai wagubu manako Dewida ubupu guriguriwena, wagubu ke; ‘Mamai, oragai apunai Diyaikapu e Mamai God ka kau. Nau tawa bagi kawaya kau nene wadana wainapakani.’ 47 Apunu Dewida inako guriguriwena ko e eya tawa waunai ki eba wadubu ko e gubagai Soromoni ki e ubupu Mamanuga God e Tawai ki wadubu.”

48 Apunu Stiweni tawana Isiraero ragidai mu bususumaga kawareya inako wagawa tondawa da kamadubu, ade wagubu ke; “Oragai apunai Soromoni e ubupu Mamanuga God e Tawai wadubu ko nau suwagani wainapumuri; Mama-nuga God Esida Kunumau Tondau e ka tawa kaina rabineya badidi tondono? Takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai mosi oka yau okapupu, wagubu ke;

51 Apunu Stiweni inako dimawagawa tondawa da kamadubu manako e bonanai ragiragi kawaya kawakawai ragidai ki ade tadebu, wagubu ke; “Wi ka Mamanuga God bameya iwagamu mama ragidai. Wi wenaguga ka boda-bodai. Mamanuga God e yonai ki wi eba wainapiyamu ki pokere wi Mamanuga God eba kataigau diyayai maba inako kwaiwagamu. Nu ripakwarakwara-nuguma Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya tagararapamawa idiwa ki maba wi mete inako kwaiwagamu. 52 Takari kawaya ka iyapana ubumpu Mamanuga God e bonanai waina-pamawa tagamawa ragidai kuduba giritampu pasutampu ade ubumpu iyapana gwedewau Mamanuga God e Bigabigai Apunai bagi kawaya ki bauwagana sisiyai iyapana tademawa ragidai ki kuduba namutampu gawarara. Mu inako kwaetagamawa ko wi ka apunu bagi supasupai kawaya ki e nidai iwagubu manako iyapana e minimupu poyo. 53 Aneya naiya kawampu Mama-nuga God e gorai nu ripakwarakwara-nuguma mu idamugu tampu ki yabadawa da kwauneya wi wadumupu ko gora ki wi raurupiyamu ade makeya eba kwaiwagamu.” Apunu Stiweni inako wagubu.

54 Iyapana kawakawai apunu Stiweni e yonai ki wainamupu ka mu nuwa-maga pupuwena uwarimaga sisirimupu mu kakasimaga memupu. 55 Ko Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya apunu Stiweni e rabineya posiwena minibu siwa manako e kunumau esida yabu tapu ka e Mamanuga God e eya Tanai Bagi Kawaya ki empupu ade Iyesu kunumau Mamanuga God e idai garu deneya uburawa ki mete empupu. 56 Empiyawa, manako wagubu ke; “Empumuri, kunuma gudui siwawena ki nau empa-kani. Kunumau Kawapu Apunai ki e nau Mamanuga God e idai garu deneya ika uburau mete empakani.”

57 Apunu Stiweni yona ki wagawa makeya ka kawakawai ragidai ki mu bonanamaga ragiragi kawaya e nakari-mupu mu wenagumaga bodamupu manako weu kasiwaratagubu garugaru-mupu kaimpu apunu Stiweni wadu-mupu. 58 Wadumpu dokodoko gari tagaiya kwenumupu manako bowa dai temupu kawareya kawareya bowa were e minimawa.

Bowa tempu minimawa ragidai mu monagamaga rikamupu ki mu apunu yaraga mosi si ka Soro e bameya nakamupu.

59 Mu apunu Stiweni inako bowa were kawareya kawareya minimawa idiwa ko e eya ka Mamanuga God bameya guriguriwena, wagubu ke; “Kaiwawoni Iyesu, kau nau keyaini wadi.” 60 E inako wagubu kwarisiwena e ramatai kawareya ubupu manako e bonanai ragiragi kawaya ade wagubu ke; “Kaiwawoni, mu berokoi yau karako kwaetagamu ki kau deni mena surupi ko eba notapiyowa tondowa.” E inako wagubu manako powena.

Iyapana apunu Stiweni minimupu poyo ki ka apunu Soro mu emitapu, wagubu ke; “Wi bagi kawaya e mini-mupu poyo.”