8
بىرنەچچە نەسىھەتلەر
كىم دانا كىشىگە تەڭ كېلەلەيدۇ؟ كىم ئىشلارنى چۈشەندۈرۈشنى بىلىدۇ؟ كىشىنىڭ دانالىقى چىرايىنى نۇرلۇق قىلىدۇ، يۈزىنىڭ سۈرىنى يورۇتىدۇ.
پادىشاھنىڭ پەرمانىغا قۇلاق سېلىشىڭنى دەۋەت قىلىمەن؛ بولۇپمۇ خۇدا ئالدىدا ئىچكەن قەسەم تۈپەيلىدىن شۇنداق قىلغىن. «بولۇپمۇ خۇدا ئالدىدا ئىچكەن قەسەم تۈپەيلىدىن شۇنداق قىلغىن» ــ بۇ قەسەم پادىشاھنىڭ خۇدا ئالدىدا ئىچكەن قەسىمى (ئادىل، بىتەرەپ بولۇش ئۈچۈن) بولسا كېرەك؛ بەزى ئالىملار، قەسەم پۇقرالارنىڭكى (پادىشاھقا سادىق بولۇش ئۈچۈن)، دەپ قارايدۇ.   پەند. 24‏:21 ئۇنىڭ ئالدىدىن چىقىپ كېتىشكە ئالدىرىما؛ يامان بىر دەۋانى قوللاشتا چىڭ تۇرما؛ چۈنكى پادىشاھ نېمىنى خالىسا شۇنى قىلىدۇ. «ئۇنىڭ پادىشاھنىڭ ئالدىدىن چىقىپ كېتىشكە ئالدىرىما» ــ بۇ سۆز بەلكىم پادىشاھقا قارشى چىقىش، ياكى ئۇنىڭدىن رازى بولماسلىق توغرۇلۇق بىر ئاگاھلاندۇرۇش بولۇشى مۇمكىن. «يامان بىر دەۋانى قوللاشتا چىڭ تۇرما» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «(پادىشاھنىڭ) ئىشى ساڭا ئېغىر كەلسىمۇ ئادا قىلىشنى كېچىكتۈرمە». چۈنكى پادىشاھنىڭ سۆزى ھوقۇقتۇر؛ كىم ئۇنىڭغا: «ئۆزلىرى نېمە قىلىلا؟» ــ دېيەلىسۇن؟ كىم پادىشاھنىڭ پەرمانىنى تۇتقان بولسا ھېچ يامانلىقنى كۆرمەيدۇ؛ دانا كىشىنىڭ كۆڭلى ھەم پەيتنى ھەم يولنى پەملىيەلەيدۇ. رىم. 13‏:3
6‏-7 چۈنكى ھەربىر ئىش-ئارزۇنىڭ پەيتى ۋە يولى بار؛ ئىنسان كېيىنكى ئىشلارنى بىلمىگەچكە، ئۇنىڭ دەرد-ئەلىمى ئۆزىنى قاتتىق باسىدۇ. كىم ئۇنىڭغا قانداق بولىدىغانلىقىنى ئېيتالىسۇن؟ توپ. 6‏:12
ھېچكىم ئۆز روھىغا ئىگە بولالماس، يەنى ھېچكىمنىڭ ئۆز روھىنى ئۆزىدە قالدۇرۇش ھوقۇقى يوقتۇر؛ ھېچكىمنىڭ ئۆلۈش كۈنىنى ئۆز قولىدا تۇتۇش ھوقۇقى يوقتۇر؛ شۇ جەڭدىن قېچىشقا رۇخسەت يوقتۇر؛ رەزىللىك رەزىللىككە بېرىلگۈچىلەرنى قۇتقۇزماس. ئايۇپ 14‏:5؛ زەب. 39‏:5-6
 
بەزى بىھۇدە باشقا ئىشلار
بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم، شۇنداقلا قۇياش ئاستىدا قىلىنغان ھەربىر ئىشقا، ئادەمنىڭ ئادەم ئۈستىگە ھوقۇق تۇتقانلىقى بىلەن ئۇلارغا زىيان يەتكۈزىدىغان مۇشۇ ۋاقىتقا كۆڭۈل قويدۇم. «بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم،... ئۇلارغا زىيان يەتكۈزىدىغان مۇشۇ ۋاقىتقا كۆڭۈل قويدۇم» ــ بۇ ئايەتنىڭ باشقا بىرنەچچە خىل تەرجىمىسى: «بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم، شۇنداقلا قۇياش ئاستىدا قىلىنغان ھەربىر ئىشقا كۆڭۈل قويدۇم؛ ئادەمنىڭ ئادەم ئۈستىگە ھوقۇق تۇتۇشىنىڭ ئۆزىگە زىيان يەتكۈزىدىغان ۋاقتى بار» ياكى «بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم، شۇنداقلا قۇياش ئاستىدا قىلىنغان ھەربىر ئىشقا كۆڭۈل قويدۇم؛ ئادەمنىڭ ئادەم ئۈستىگە ھوقۇق تۇتۇشىنىڭ ئۇلارغا (باشقا ئادەملەرگە) زىيان يەتكۈزىدىغان ۋاقتى بار».
10 شۇنىڭدەك رەزىللەرنىڭ دەپنە قىلىنغانلىقىنى كۆردۈم؛ ئۇلار ئەسلىدە مۇقەددەس جايغا كىرىپ-چىقىپ يۈرەتتى؛ ئۇلار مۇقەددەس جايدىن چىقىپلا، رەزىل ئىشلارنى قىلغان شۇ شەھەر ئىچىدە ماختىلىدۇ تېخى! بۇمۇ بىمەنىلىكتۇر! «... شۇ شەھەر ئىچىدە ماختىلىدۇ» ــ بەزى قەدىمكى كۆچۈرۈلمىلىرىدە: «ماختىلىدۇ» دېگەننىڭ ئورنىدا «ئۇنتۇلىدۇ» دېگەن سۆز تېپىلىدۇ. بىز ئالغان نۇسخا ئالدى-كەينى سۆزلەرگە باغلىققۇ دەيمىز.
11 رەزىللىك ئۈستىدىن ھۆكۈم تېزدىن بەجا كەلتۈرۈلمىگەچكە، شۇڭا ئىنسان بالىلىرىنىڭ كۆڭلى رەزىللىكنى يۈرگۈزۈشكە پۈتۈنلەي بېرىلىپ كېتىدۇ.
12 گۇناھكار يۈز قېتىم رەزىللىك قىلىپ، كۈنلىرىنى ئۇزارتسىمۇ، خۇدادىن قورقىدىغانلارنىڭ ئەھۋالى ئۇلاردىن ياخشى بولىدۇ دەپ بىلىمەن؛ چۈنكى ئۇلار ئۇنىڭ ئالدىدا قورقىدۇ. «گۇناھكار ... كۈنلىرىنى ئۇزارتسىمۇ» ــ بەزى گۇناھكار مەلۇم جەھەتتىن ئېيتقاندا، پۇلى ياكى باشقا ئامالىغا تايىنىپ، «كۈنلىرىنى ئۇزارتىدۇ». بۇ ئەھۋال ۋاقىتلىق، ئەلۋەتتە.   زەب. 37‏:7-12، 18-20؛ پەند. 1‏:33؛ يەش. 3‏:10 13 بىراق رەزىللەرنىڭ ئەھۋالى ياخشى بولمايدۇ، ئۇنىڭ كۈنلىرى سايىدەك تېزلا ئۆتۈپ، كۈنلىرى ئۇزارتىلمايدۇ، چۈنكى ئۇ خۇدا ئالدىدا قورقمايدۇ. «... ئۇنىڭ كۈنلىرى سايىدەك تېزلا ئۆتۈپ، كۈنلىرى ئۇزارتىلمايدۇ» ــ يەنە بىرخىل تەرجىمىسى: «... ئۇ كۈنلەرنى سايىنى ئۇزارتقاندەك ئۇزارتمايدۇ».
14 يەر يۈزىدە يۈرگۈزۈلگەن بىر بىمەنىلىك بار؛ بېشىغا رەزىللەرنىڭ قىلغىنى بويىچە كۈن چۈشىدىغان ھەققانىي ئادەملەر بار؛ بېشىغا ھەققانىي ئادەملەرنىڭ قىلغىنى بويىچە ياخشىلىق چۈشىدىغان رەزىل ئادەملەرمۇ بار. مەن بۇ ئىشنىمۇ بىمەنىلىك دېدىم. 15 شۇڭا مەن تاماشىنى تەرىپلىدىم؛ چۈنكى ئىنسان ئۈچۈن قۇياش ئاستىدا يېيىش، ئىچىش ۋە ھۇزۇر ئېلىشتىن ياخسى ئىش يوقتۇر؛ شۇنداق قىلىپ ئۇنىڭ ئەمگىكىدىن بولغان مېۋە خۇدا تەقدىم قىلغان قۇياش ئاستىدىكى ئۆمرىنىڭ بارلىق كۈنلىرىدە ئۆزىگە ھەمراھ بولىدۇ. توپ. 2‏:24؛ 3‏:12، 22؛ 5‏:18؛ 9‏:7
16‏-17 كۆڭلۈمنى دانالىقنى ۋە يەر يۈزىدە قىلىنغان ئىشلارنى بىلىپ يېتىش ئۈچۈن قويغاندا، شۇنداقلا خۇدا قىلغان بارلىق ئىشلارنى كۆرگىنىمدە شۇنى بايقىدىم: ــ ئىنسان ھەتتا كېچە-كۈندۈز كۆزلىرىگە ئۇيقۇنى كۆرسەتمىسىمۇ، قۇياش ئاستىدىكى بارلىق ئىشنى بىلىپ يېتەلمەيدۇ؛ ئۇ ئۇنى چۈشىنىشكە قانچە ئىنتىلسە، ئۇ شۇنچە بىلىپ يېتەلمەيدۇ. ھەتتا دانا كىشى «بۇنى بىلىپ يەتتىم» دېسىمۇ، ئەمەلىيەتتە ئۇ ئۇنى بىلىپ يەتمەيدۇ. «كۆڭلۈمنى دانالىقنى ۋە يەر يۈزىدە قىلىنغان ئىشلارنى بىلىپ يېتىش ئۈچۈن قويغاندا... ئەمەلىيەتتە ئۇ ئۇنى بىلىپ يەتمەيدۇ» ــ ئوقۇرمەنلەر بۇ ئىككى ئايەتنىڭ بىرنەچچە باشقا خىل تەرجىمىلىرىنى ئۇچرىتىشى مۇمكىن.
 
 

8:2 «بولۇپمۇ خۇدا ئالدىدا ئىچكەن قەسەم تۈپەيلىدىن شۇنداق قىلغىن» ــ بۇ قەسەم پادىشاھنىڭ خۇدا ئالدىدا ئىچكەن قەسىمى (ئادىل، بىتەرەپ بولۇش ئۈچۈن) بولسا كېرەك؛ بەزى ئالىملار، قەسەم پۇقرالارنىڭكى (پادىشاھقا سادىق بولۇش ئۈچۈن)، دەپ قارايدۇ.

8:2 پەند. 24‏:21

8:3 «ئۇنىڭ پادىشاھنىڭ ئالدىدىن چىقىپ كېتىشكە ئالدىرىما» ــ بۇ سۆز بەلكىم پادىشاھقا قارشى چىقىش، ياكى ئۇنىڭدىن رازى بولماسلىق توغرۇلۇق بىر ئاگاھلاندۇرۇش بولۇشى مۇمكىن. «يامان بىر دەۋانى قوللاشتا چىڭ تۇرما» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «(پادىشاھنىڭ) ئىشى ساڭا ئېغىر كەلسىمۇ ئادا قىلىشنى كېچىكتۈرمە».

8:5 رىم. 13‏:3

8:6‏-7 توپ. 6‏:12

8:8 ئايۇپ 14‏:5؛ زەب. 39‏:5-6

8:9 «بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم،... ئۇلارغا زىيان يەتكۈزىدىغان مۇشۇ ۋاقىتقا كۆڭۈل قويدۇم» ــ بۇ ئايەتنىڭ باشقا بىرنەچچە خىل تەرجىمىسى: «بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم، شۇنداقلا قۇياش ئاستىدا قىلىنغان ھەربىر ئىشقا كۆڭۈل قويدۇم؛ ئادەمنىڭ ئادەم ئۈستىگە ھوقۇق تۇتۇشىنىڭ ئۆزىگە زىيان يەتكۈزىدىغان ۋاقتى بار» ياكى «بۇلارنىڭ ھەممىسىنى كۆرۈپ چىقتىم، شۇنداقلا قۇياش ئاستىدا قىلىنغان ھەربىر ئىشقا كۆڭۈل قويدۇم؛ ئادەمنىڭ ئادەم ئۈستىگە ھوقۇق تۇتۇشىنىڭ ئۇلارغا (باشقا ئادەملەرگە) زىيان يەتكۈزىدىغان ۋاقتى بار».

8:10 «... شۇ شەھەر ئىچىدە ماختىلىدۇ» ــ بەزى قەدىمكى كۆچۈرۈلمىلىرىدە: «ماختىلىدۇ» دېگەننىڭ ئورنىدا «ئۇنتۇلىدۇ» دېگەن سۆز تېپىلىدۇ. بىز ئالغان نۇسخا ئالدى-كەينى سۆزلەرگە باغلىققۇ دەيمىز.

8:12 «گۇناھكار ... كۈنلىرىنى ئۇزارتسىمۇ» ــ بەزى گۇناھكار مەلۇم جەھەتتىن ئېيتقاندا، پۇلى ياكى باشقا ئامالىغا تايىنىپ، «كۈنلىرىنى ئۇزارتىدۇ». بۇ ئەھۋال ۋاقىتلىق، ئەلۋەتتە.

8:12 زەب. 37‏:7-12، 18-20؛ پەند. 1‏:33؛ يەش. 3‏:10

8:13 «... ئۇنىڭ كۈنلىرى سايىدەك تېزلا ئۆتۈپ، كۈنلىرى ئۇزارتىلمايدۇ» ــ يەنە بىرخىل تەرجىمىسى: «... ئۇ كۈنلەرنى سايىنى ئۇزارتقاندەك ئۇزارتمايدۇ».

8:15 توپ. 2‏:24؛ 3‏:12، 22؛ 5‏:18؛ 9‏:7

8:16‏-17 «كۆڭلۈمنى دانالىقنى ۋە يەر يۈزىدە قىلىنغان ئىشلارنى بىلىپ يېتىش ئۈچۈن قويغاندا... ئەمەلىيەتتە ئۇ ئۇنى بىلىپ يەتمەيدۇ» ــ ئوقۇرمەنلەر بۇ ئىككى ئايەتنىڭ بىرنەچچە باشقا خىل تەرجىمىلىرىنى ئۇچرىتىشى مۇمكىن.