بەزى ئالىملار بۇ سۆزلەرنى: «ئاندىن پەرۋەردىگار ... رەھىم-شەپقەتنى كۆرسىتىدۇ... بەرھەق مۇنداق دەيدۇ: ... » دەپ تەرجىمە قىلىدۇ.
□2:1 «زىئون تېغىدا كاناي چېلىڭلار» ــ «زىئون» ياكى «زىئون تېغى» ــ يېرۇسالېم شەھىرى، جۈملىدىن مۇقەددەس ئىبادەتخانا جايلاشقان تاغدۇر. «زىئون» بەلكىم «كۆرۈنەرلىك» دېگەن مەنىدە. ئۇ دائىم خۇدانىڭ ئۆز خەلقىگە ھىمايە بولغىنىغا سىمۋول بولىدۇ. «كاناي چېلىڭلار» ــ ئىبرانىي تىلىدا «بۇرغا چېلىڭلار».
■2:1 يو. 1:15؛ زەف. 1:14، 15
□2:8 «قوراللارغا ئېتىلسىمۇ، يارىلانماي ئۆتۈپ ماڭىدۇ» ــ بىرنەچچە خىل تەرجىمىسى بولۇشى مۇمكىن. ئىبرانىي تىلىنى چۈشىنىش تەس.
■2:10 يەش. 13:10؛ ئەز. 32:7؛ يو. 2:31، 3:15
■2:11 يەر. 30:7؛ ئام. 5:18؛ زەف. 1:15
■2:12 يەر. 4:1
□2:13 «كىيىم-كېچىكىڭلارنى ئەمەس، بەلكى يۈرەك-باغرىڭلارنى تىلىپ،...» ــ كونا زامانلاردا قاتتىق قايغۇ-ھەسرەتنى بىلدۈرۈش ئۈچۈن خەقلەر كىيىملىرىنى يىرتاتتى.
■2:13 مىس. 34:6؛ زەب. 86:15؛ يۇن. 4:2
■2:14 يۇن. 3:9
□2:15 «كاناي چېلىڭلار» ــ ئىبرانىي تىلىدا «بۇرغا چېلىڭلار».
■2:15 يو. 1:14
□2:16 «ئەلنى يىغىڭلار، جامائەتنى پاكلاندۇرۇڭلار» ــ مۇشۇ «پاكلاندۇرۇش» بەلكىم ھەربىر ئادەمنى مۇسا پەيغەمبەرگە چۈشۈرۈلگەن مۇقەددەس قانۇندا بېكىتىلگەن ھەربىر ھارام نەرسىدىن ئايرىۋېتىش دېگەنلىكتۇر. «توي قىلىۋاتقان يىگىت ئۆز ئۆيىدىن، ياتلىق بولىدىغان قىز ھۇجرىسىدىن چىقسۇن» ــ «قان.» 7:20، 5:24 بىلەن سېلىشتۇرساق، ۋەزىيەتنىڭ جىددىيلىقى تېخىمۇ ئېنىق كۆرۈنىدۇ.
□2:17 «(ئىبادەتخانىدىكى) ئايۋان بىلەن قۇربانگاھ ئوتتۇرىسىدا يىغا-زار كۆتۈرۈڭلار» ــ نېمىشقا ئاشۇ جايدا شۇنداق قىلىش كېرەك؟ پىكرىمىزچە، بۇ ئەمر بىرنەچچە يىل ئىلگىرىكى بىر ۋەقە بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك، يەنى يەھۇدانىڭ پادىشاھى يوئاش زەكەرىيا دېگەن كاھىن-پەيغەمبەرنى دەل ئاشۇ يەردە ئۆلتۈرۈۋەتكەن («2تار.» 21:24 ھەم «مات.» 35:23نى كۆرۈڭ). «ئۆز مىراسىڭنى خورلۇقتىن ساقلاپ... » ــ «پەرۋەردىگارنىڭ مىراسى» مۇشۇ يەردە، شۈبھىسىزكى، ئۆز خەلقىنى كۆرسىتىدۇ.
■2:17 زەب. 42:10؛ 79:10؛ 115:2
□2:19 «ئاندىن پەرۋەردىگار ... رەھىم-شەپقىتىنى كۆرسەتتى (18-ئايەت)... ئۆز خەلقىگە مۇنداق دېدى: ... » ــ قارىغاندا خەلق خۇدانىڭ سۆزى بويىچە دۇئا-تىلاۋەت قىلغان، خۇدا دەرۋەقە ئۇلارنىڭ دۇئاسىغا ھازىر جاۋاب بېرىدۇ. بەزى ئالىملار بۇ سۆزلەرنى: «ئاندىن پەرۋەردىگار ... رەھىم-شەپقەتنى كۆرسىتىدۇ... بەرھەق مۇنداق دەيدۇ: ... » دەپ تەرجىمە قىلىدۇ.
□2:20 «ھەم شىمالدىن كەلگۈچىنى سىلەردىن يىراق قىلىپ،...» ــ «شىمالدىن كەلگۈچى» بولسا بەلكىم بىرلا ۋاقىتتا بىزگە ئىككى بېشارەتنى تەڭ كۆرسىتىپ بېرىدۇ. بىرىنچىدىن، يوئېل پەيغەمبەرنىڭ زامانىدىكى، شىمالدىن كەلگەن «چېكەتكە قوشۇنى»نى كۆرسىتىدۇ؛ ئىككىنچىدىن، ئاخىرقى زاماندىكى، شىمالدىن كېلىدىغان، ئىسرائىل خەلقىگە ھۇجۇم قىلىدىغان، شەيتان قوزغايدىغان چوڭ بىر قوشۇننىمۇ كۆرسىتىدۇ. «قوشۇمچە سۆز»ىمىزنىمۇ كۆرۈڭ. «ئۇنىڭ ئالدى قىسمىنى شەرقىي دېڭىزغا، كەينى قىسمىنى غەربىي دېڭىزغا...» ــ «شەرقىي دېڭىز» «ئۆلۈك دېڭىز»نى، «غەربىي دېڭىز» «ئوتتۇرا دېڭىز»نى كۆرسىتىدۇ. «چۈنكى ئۇ (پەرۋەردىگار) «چوڭ ئىشلارنى قىلغۇچىمەن...» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى «چۈنكى ئۇ (پەرۋەردىگار) ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلىۋاتىدۇ» (21-ئايەتتىكىدەك).
□2:21 «چۈنكى پەرۋەردىگار ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلغان» ــ ياكى «چۈنكى پەرۋەردىگار ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلىۋاتىدۇ».
□2:23 «چۈنكى ئۇ ھەققانىيلىق بويىچە سىلەرگە «ئاۋۋالقى يامغۇرلار»نى بېرىدۇ» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «چۈنكى ئۇ سىلەرگە «ھەققانىيلىقنى ئۆگەتكۈچى»نى ئەۋىتىدۇ، ھۆل-يېغىن بېرىدۇ». ئىككى تەرجىمىسى بەلكىم تەڭ ئىناۋەتلىك بولۇشى مۇمكىن؛ ئۇنداقتا «ھەققانىيلىقنى ئۆگەتكۈچى» قۇتقۇزغۇچى-مەسىھنى كۆرسىتىشى كېرەك بولىدۇ. «ئۇ سىلەرگە ھۆل-يېغىن بېرىدۇ، يەنى باشتا بولغاندەك «ئاۋۋالقى يامغۇرلار» ھەم «كېيىنكى يامغۇرلار»نى ياغدۇرىدۇ» ــ «ئاۋۋالقى يامغۇرلار» (ياكى «دەسلەپكى يامغۇرلار») قانائاندا 10-ئايدا ياغىدۇ ۋە ئۇنىڭ ۋاسىتىسى بىلەن تۇپراق يۇمشىتىلىپ، يەر ھەيدەش ئاندىن ئۇرۇق چېچىش مۇمكىن بولىدۇ. «كېيىنكى يامغۇرلار» ئىسرائىلدا 3- ياكى 4-ئايدا يېغىپ، ئەتىيازلىق زىرائەتلەرنى پىشۇرۇش رولىنى ئوينايدۇ. شۇڭا ھەربىر دېھقان «كېيىنكى يامغۇر»غا تەشنادۇر، ئۇنى بەك قەدىرلەيدۇ.
■2:25 يو. 1:4
□2:28 «سىلەرنىڭ ئوغۇل-قىزلىرىڭلار بېشارەت بېرىدۇ» ــ ياكى «سىلەرنىڭ ئوغۇل-قىزلىرىڭلار پەيغەمبەرلىك قىلىدۇ».
■2:28 يەش. 44:3؛ ئەز. 39:29؛ روس. 2:17
■2:31 يو. 2:10، 31؛ 3:15؛ يەش. 13:10؛ 24:23؛ ئام. 8:9؛ مات .24:29؛ روس. 2:20؛ ۋەھ. 6:12-13
□2:32 «پەرۋەردىگار چاقىرماقچى بولغان «قالدىسى»لار...» ــ ياكى «پەرۋەردىگار چاقىرىۋاتقان «قالدىسى»لار...». «(پەرۋەردىگارنىڭ) «قالدىسى»» ــ تەۋراتتا، پەيغەمبەرلەرنىڭ يازمىلىرىدا كۆپ كۆرۈلىدىغان تېما ياكى ماۋزۇدۇر. ئىسرائىل خەلقىنىڭ ھەم ئەللەرنىڭ كۆپ قىسمى خۇدادىن يىراقلىشىپ كەتكەن بولسىمۇ، ئۇلار ئارىسىدا خۇدانىڭ مېھىر-شەپقىتى بىلەن، ئۆزىگە سادىق بىر «قالدىسى»نىڭ ھامان ھەردائىم تېپىلىدىغانلىقى كۆرسىتىلىدۇ.