29
قايتا-قايتا ئەيىبلىنىپ تۇرۇپ يەنە بوينى قاتتىقلىق قىلغان كىشى،
تۇيۇقسىزدىن داۋالىغۇسىز يانجىلار.
ھەققانىيلار گۈللەنسە، پۇقرالىرى شادلىنار،
قەبىھلەر ھوقۇق تۇتسا پۇقرا نالە-پەرياد كۆتۈرەر. پەند. 11‏:10؛ 28‏:12،28
دانالىقنى سۆيگەن ئوغۇل ئاتىسىنى خۇش قىلار؛
بىراق پاھىشىلەرگە ھەمراھ بولغان ئۇنىڭ مال-مۈلكىنى بۇزۇپ-چاچار. پەند. 10‏:1؛ 15‏:20؛ 28‏:7؛ لۇقا 15‏:13
پادىشاھ ئادالەت بىلەن يۇرتىنى تىنچ قىلار؛
بىراق باج-سېلىق سالغان بولسا، ئۇنى ۋەيران قىلار. «بىراق باج-سېلىق سالغان بولسا،...» ــ ياكى «بىراق پارىخور بولسا،..».
ئۆز يېقىنىغا خۇشامەت قىلغان كىشى،
ئۇنىڭ پۇتلىرىغا تور تەييارلاپ قويغاندۇر.
رەزىل ئادەمنىڭ گۇناھى ئۆزىگە قاپقان ياساپ قۇرار؛
بىراق ھەققانىي كىشى ناخشىلار بىلەن شادلىنار.
ھەققانىي كىشى مىسكىننىڭ دەۋاسىغا كۆڭۈل بۆلۈر؛
بىراق يامانلار بولسا بۇ ئىشنى چۈشەنمەس. ئايۇپ 29‏:16
ھاكاۋۇر كىشىلەر شەھەرنى قۇترىتىپ داۋالغۇتار؛
بىراق ئاقىلانىلەر ئاچچىق غەزەپلەرنى ياندۇرار.
دانا كىشى ئەخمەق بىلەن دەۋالاشسا،
ئەخمەق ھۈرپىيىدۇ ياكى كۈلىدۇ، نەتىجىسى ھامان تىنچلىق بولماس.
10 قانخورلار پاك-دىيانەتلىكلەرگە نەپرەتلىنەر؛
دۇرۇسلارنىڭ جېنىنى بولسا، ئۇلار قەستلەر. «دۇرۇسلارنىڭ جېنىنى بولسا، ئۇلار قەستلەر» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «بىراق دۇرۇسلار ئۇلارنىڭ جېنىدىن خەۋەر ئالار».
11 ئەخمەق ھەردائىم ئىچىدىكى ھەممىنى ئاشكارا قىلار؛
بىراق دانا ئۆزىنى بېسىۋالار. پەند. 14‏:33
12 ھۆكۈمدار يالغان سۆزلەرگە قۇلاق سالسا،
ئۇنىڭ بارلىق خىزمەتكارلىرى يامان ئۆگەنمەي قالماس.
13 گاداي بىلەن ئۇنى ئەزگۈچى كىشى بىر زېمىندا ياشار؛
ھەر ئىككىسىنىڭ كۆزىنى نۇرلاندۇرغۇچى پەرۋەردىگاردۇر. «گاداي بىلەن ئۇنى ئەزگۈچى كىشى بىر زېمىندا ياشار» ــ ئىبرانىي تىلىدا: «گاداي بىلەن ئۇنى ئەزگۈچى كىشى بىر-بىرىگە يولۇقار».   پەند. 22‏:2
14 يوقسۇللارنى دىيانەت بىلەن سورىغان پادىشاھنىڭ بولسا،
تەختى مەڭگۈگە مەھكەم تۇرار. پەند. 20‏:28؛ 25‏:5
15 تاياق بىلەن تەنبىھ-نەسىھەت بالىلارغا دانالىق يەتكۈزەر؛
بىراق ئۆز مەيلىگە قويۇپ بېرىلگەن بالا ئانىسىنى خىجالەتكە قالدۇرار. پەند. 10‏:1؛ 13‏:24؛ 17‏:21،25؛ 22‏:15؛ 23‏:13
16 يامانلار گۈللىنىپ كەتسە، ناھەقلىك كۆپىيەر؛
لېكىن ھەققانىيلار ئۇلارنىڭ يىقىلغىنىنى كۆرەر. زەب. 37‏:36؛ 58‏:10-11؛ 91‏:8
17 ئوغلۇڭنى تەربىيەلىسەڭ، ئۇ سېنى ئارام تاپقۇزار؛
ئۇ كۆڭلۈڭنى سۆيۈندۈرەر. پەند. 13‏:24؛ 22‏:15؛ 23‏:13،14
18  پەرۋەردىگارنىڭ ۋەھىيسى بولمىغان ئەلنىڭ پۇقرالىرى يولدىن چىقىپ باشپاناھسىز قالار؛
لېكىن تەۋرات-قانۇنىغا ئەمەل قىلىدىغان كىشى بەختلىكتۇر. «يولدىن چىقىپ باشپاناھسىز قالار» ــ بۇ ئىبارە ئىبرانىي تىلىدا ئىككى بىسلىق بىر سۆز بىلەنلا ئىپادىلەنگەن.
19 قۇلنى سۆز بىلەنلا تۈزەتكىلى بولماس؛
ئۇ سۆزۈڭنى چۈشەنگەن بولسىمۇ، ئېتىبار قىلماس.
20 ئاغزىنى باسالمايدىغان كىشىنى كۆرگەنمۇ؟
ئۇنىڭدىن ئۈمىد كۈتكەندىن، ئەخمەقتىن ئۈمىد كۈتۈش ئەۋزەلدۇر. پەند. 26‏:12
21 كىمكى ئۆز قۇلىنى كىچىكىدىن تارتىپ ئۆز مەيلىگە قويۇپ بەرسە،
كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئۇنىڭ بېشىغا چىقار. «كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئۇنىڭ بېشىغا چىقار» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى «ئاخىردا ئۇ (قۇل) ئۆزىگە پەرزەنتتەك بولۇپ چىقار».
22 تېرىككەك كىشى جېدەل-ماجىرا قوزغاپ تۇرار؛
ئاسان ئاچچىقلىنىدىغان كىشىنىڭ گۇناھلىرى كۆپتۇر. پەند. 15‏:18؛ 26‏:21
23 مەغرۇرلۇق كىشىنى پەس قىلار،
بىراق كەمتەرلىك كىشىنى ھۆرمەتكە ئېرىشتۈرەر. ئايۇپ 22‏:29؛ پەند. 15‏:33؛ 18‏:12؛ يەش. 66‏:2؛ مات. 23‏:12؛ لۇقا 14‏:11؛ 18‏:14؛ ياق. 4‏:6،10؛ 1پېت. 5‏:5
24 ئوغرى بىلەن شېرىك بولغان كىشى ئۆز جېنىغا دۈشمەندۇر؛
ئۇ سوراقچىنىڭ گۇۋاھ بېرىشكە ئاگاھلاندۇرۇشىنى ئاڭلىسىمۇ، لېكىن راست گەپ قىلىشقا پېتىنالماس. «...راست گەپ قىلىشقا پېتىنالماس» ــ «لاۋ.» 1:5نى كۆرۈڭ.   لاۋ. 5‏:1
25 ئىنسان بالىسىدىن قورقۇش ئادەمنى تۇزاققا چۈشۈرىدۇ؛
بىراق كىمكى پەرۋەردىگارغا تايانغان بولسا، ئۇ بىخەتەر كۆتۈرۈلەر. «بىخەتەر كۆتۈرۈلەر» ــ ئىبرانىي تىلىدا بىر سۆز بىلەنلا ئىپادىلىنىدۇ.
26 كۆپ كىشىلەر ھۆكۈمداردىن ئىلتىپات ئىزدەپ يۈرەر؛
بىراق ئادەمنىڭ ھەق-رىزقى پەقەت پەرۋەردىگارنىڭلا قولىدىدۇر. پەند. 19‏:6
27 ناھەقلەر ھەققانىيلارغا يىرگىنچلىكتۇر؛
دۇرۇس يولدا ماڭغان كىشىلەر يامانلارغا يىرگىنچلىكتۇر.
 
 

29:2 پەند. 11‏:10؛ 28‏:12،28

29:3 پەند. 10‏:1؛ 15‏:20؛ 28‏:7؛ لۇقا 15‏:13

29:4 «بىراق باج-سېلىق سالغان بولسا،...» ــ ياكى «بىراق پارىخور بولسا،..».

29:7 ئايۇپ 29‏:16

29:10 «دۇرۇسلارنىڭ جېنىنى بولسا، ئۇلار قەستلەر» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «بىراق دۇرۇسلار ئۇلارنىڭ جېنىدىن خەۋەر ئالار».

29:11 پەند. 14‏:33

29:13 «گاداي بىلەن ئۇنى ئەزگۈچى كىشى بىر زېمىندا ياشار» ــ ئىبرانىي تىلىدا: «گاداي بىلەن ئۇنى ئەزگۈچى كىشى بىر-بىرىگە يولۇقار».

29:13 پەند. 22‏:2

29:14 پەند. 20‏:28؛ 25‏:5

29:15 پەند. 10‏:1؛ 13‏:24؛ 17‏:21،25؛ 22‏:15؛ 23‏:13

29:16 زەب. 37‏:36؛ 58‏:10-11؛ 91‏:8

29:17 پەند. 13‏:24؛ 22‏:15؛ 23‏:13،14

29:18 «يولدىن چىقىپ باشپاناھسىز قالار» ــ بۇ ئىبارە ئىبرانىي تىلىدا ئىككى بىسلىق بىر سۆز بىلەنلا ئىپادىلەنگەن.

29:20 پەند. 26‏:12

29:21 «كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئۇنىڭ بېشىغا چىقار» ــ باشقا بىرخىل تەرجىمىسى «ئاخىردا ئۇ (قۇل) ئۆزىگە پەرزەنتتەك بولۇپ چىقار».

29:22 پەند. 15‏:18؛ 26‏:21

29:23 ئايۇپ 22‏:29؛ پەند. 15‏:33؛ 18‏:12؛ يەش. 66‏:2؛ مات. 23‏:12؛ لۇقا 14‏:11؛ 18‏:14؛ ياق. 4‏:6،10؛ 1پېت. 5‏:5

29:24 «...راست گەپ قىلىشقا پېتىنالماس» ــ «لاۋ.» 1:5نى كۆرۈڭ.

29:24 لاۋ. 5‏:1

29:25 «بىخەتەر كۆتۈرۈلەر» ــ ئىبرانىي تىلىدا بىر سۆز بىلەنلا ئىپادىلىنىدۇ.

29:26 پەند. 19‏:6