Pend-nesihetler
1
Pend-nesihetlerning qedir-qimmiti
Israil padishahi Dawutning oghli Sulaymanning pend-nesihetliri: — 1Pad. 4:32; Weh. 3:9
Bu pend-nesihetler sanga eqil-paraset, edep-exlaqni ögitip, séni ibretlik sözlerni chüshinidighan qilidu; sanga danaliq, heqqaniyliq, pem-paraset we durusluqning yolyoruq-terbiyisini qobul qilduridu. Bu pend-nesihetler nadanlarni zérek qilip, yashlarni bilimlik we sezgür qilidu; bulargha qulaq sélishi bilen danalar bilimini ashuridu, yorutulghan kishiler téximu dana meslihetke érishidu, «yorutulghan kishi» — ibaraniy tilida «ishlarni, mesililerni, bashqa ademni obdan chüshinidighan kishi» dégen menide. shundaqla pend-nesihetler hem temsillerning menisini, danishmenlerning hékmetliri hem tilsim sözlirini chüshinidighan qilinidu.
 
Yashlargha nesihet
Perwerdigardin qorqush bilimning bashlinishidur;
Exmeqler danaliqni we terbiyini közge ilmaydu. Ayup 28:28; Zeb. 111:10; Pend. 9:10; Top. 12:13
I oghlum, atangning terbiyisige qulaq sal, anangning söz-nesihetidin ayrilma; chünki ular séning béshinggha taqalghan gül chembirek, boynunggha ésilghan marjan bolidu.
10 I oghlum, yamanlar séni azdursa, ulargha egeshmigin.
11 Eger ular: — Yür, tuzaq qurup adem öltüreyli;
Yoshuruniwélip, birer bigunah kelgende urayli! «...tuzaq qurup adem öltüreyli» — ibraniy tilida «...tuzaq qurup qan tökeyli».
12 Tehtisaradek ularni yutuwéteyli,
Saq bolsimu, hanggha chüshkenlerdek ularni yiqitayli; «Tehtisara» — ölgüchilerning rohliri qiyamet künini kütidighan jay (ibraniy tilida «shéol» dégen söz).
13 Ulardin xilmuxil qimmetlik mal-dunyagha ige bolup,
Öylirimizni olja bilen toldurimiz.
14 Biz bilen shérik bol,
Hemyanimiz bir bolsun, dése, —
15 I oghlum, ulargha yoldash bolma,
Özüngni ularning izidin néri qil! «Özüngni ularning izidin néri qil!» — ibraniy tilida «Putungni ularning yolidin néri qil!».
16 Chünki ularning putliri rezillikke yügüridu,
Qolini qan qilish üchün aldiraydu. Yesh. 59:7; Rim. 3:15
17 Herqandaq uchar qanat tuyup qalghanda tuzaq qoyush bikar awarichiliktur;
18 Lékin bular del öz qénini töküsh üchün saqlaydu;
Öz janlirigha zamin bolushni kütidu.
19 Nepsi yoghinap ketken herbir ademning yollirining aqiwiti mana shundaq;
Haram mal-dunya öz igilirining jénini alidu. Ayup 8:13
 
Danaliq sadasi
20  Büyük danaliq kochida ochuq-ashkara xitab qilmaqta,
Chong meydanlarda sadasini anglatmaqta. «danaliq» — «Pend-nesihetler»de «danaliq» peziletlik bir ayalning süpitide körünidu. Bu «peziletlik ayal» 5:1-14, 6:20-35, 7:6-27, 9:13-18de bayan qilin’ghan «pahishe ayal» bilen sélishturulushi «pend-nesihetler»ning muhim bir témisidur.
21 Kocha doqmushlirida ademlerni chaqirmaqta,
Sheher derwazilirida sözlirini jakarlimaqta: —
22 I saddilar, qachan’ghiche mushundaq nadanliqqa bérilisiler?
Mesxire qilghuchilar qachan’ghiche mesxiriliktin huzur alsun?
Exmeqler qachan’ghiche bilimdin nepretlensun?! «saddilar» — «Pend-nesihetler»de «saddilar» (yaki «nadanlar») dégenning «ögenmigenler», «sawatqa érishmigenler» dégen bashqa xil terjimilirimu bar. «Exmeqler qachan’ghiche bilimdin nepretlensun?!» — oqurmenler shuninggha diqqet qilghan bolushi mumkin, «danaliq» mushu yerde «nadanlar»gha («saddilar»gha) biwasite söz qilsimu, lékin «exmeqler»ge we «mesxire qilghuchilar»gha biwasite sözlimeydu. Chünki rezil yollarni tutqachqa, ulargha héchqandaq biwasite nesihet tesir qilmaydu (8:4, 9:4, 7-8nimu körüng).
23 Tenbihlirimge qulaq sélip mangghan yolunglardin yan’ghan bolsanglar idi!
Rohimni silerge töküp bérettim,
Sözlirimni silerge bildürgen bolattim.
24 Lékin chaqirsam, anglimidinglar;
Qolumni uzartsam, héchqaysinglar qarimidinglar. Yesh. 65:12; 66:4; Yer. 13:10
25 Nesihetlirimning hemmisige perwa qilmidinglar,
Tenbihimni anglashni qilche xalimidinglar.
26 Shunga, béshinglargha balayi’qaza kelgende külimen,
Wehime silerge yétishi bilen mesxire qilimen.
27 Halaket élip kelgen wehime üstünglerge chüshkende,
Weyranchiliq silerge quyuntazdek kelgende,
Siler éghir qayghugha we azabqa muptila bolghininglarda — Ayup 27:9; 35:12; Yesh. 1:15; Yer. 11:11; 14:12; Ez. 8:18; Mik. 3:4
28 U chaghda mushu kishiler mendin ötünüp chaqiridu,
Men perwa qilmaymen,
Méni telmürüp izdisimu, tapalmaydu.
29 Ular bilimge nepretlen’ginidin,
Perwerdigardin eyminishni tallimighinidin,
30 Méning nesihitimni qilche qobul qilghusi yoqluqidin,
Tenbihimgimu perwa qilmighininglardin,
31 Ular öz béshini yeydu,
Öz qestliridin toluq azab tartidu;
32 Chünki saddilarning yoldin chiqishi öz jénigha zamin bolidu;
Exmeqler rahetlik turmushidin özlirini halak qilidu.
33 Lékin manga qulaq salghanlar aman-ésen yashaydu,
Balayi’qazalardin, ghem-endishlerdin xaliy bolup, xatirjem turidu.
 
 

1:1 1Pad. 4:32; Weh. 3:9

1:5 «yorutulghan kishi» — ibaraniy tilida «ishlarni, mesililerni, bashqa ademni obdan chüshinidighan kishi» dégen menide.

1:7 Ayup 28:28; Zeb. 111:10; Pend. 9:10; Top. 12:13

1:11 «...tuzaq qurup adem öltüreyli» — ibraniy tilida «...tuzaq qurup qan tökeyli».

1:12 «Tehtisara» — ölgüchilerning rohliri qiyamet künini kütidighan jay (ibraniy tilida «shéol» dégen söz).

1:15 «Özüngni ularning izidin néri qil!» — ibraniy tilida «Putungni ularning yolidin néri qil!».

1:16 Yesh. 59:7; Rim. 3:15

1:19 Ayup 8:13

1:20 «danaliq» — «Pend-nesihetler»de «danaliq» peziletlik bir ayalning süpitide körünidu. Bu «peziletlik ayal» 5:1-14, 6:20-35, 7:6-27, 9:13-18de bayan qilin’ghan «pahishe ayal» bilen sélishturulushi «pend-nesihetler»ning muhim bir témisidur.

1:22 «saddilar» — «Pend-nesihetler»de «saddilar» (yaki «nadanlar») dégenning «ögenmigenler», «sawatqa érishmigenler» dégen bashqa xil terjimilirimu bar. «Exmeqler qachan’ghiche bilimdin nepretlensun?!» — oqurmenler shuninggha diqqet qilghan bolushi mumkin, «danaliq» mushu yerde «nadanlar»gha («saddilar»gha) biwasite söz qilsimu, lékin «exmeqler»ge we «mesxire qilghuchilar»gha biwasite sözlimeydu. Chünki rezil yollarni tutqachqa, ulargha héchqandaq biwasite nesihet tesir qilmaydu (8:4, 9:4, 7-8nimu körüng).

1:24 Yesh. 65:12; 66:4; Yer. 13:10

1:27 Ayup 27:9; 35:12; Yesh. 1:15; Yer. 11:11; 14:12; Ez. 8:18; Mik. 3:4