1 Na bilip ia nazia matoto? Bilip ia kua tolu ta lala matotonia habuka, na goloaloa laveve kua a Vuvu e mapamapa kete vala kava ni dolu, kua tolu ka hahatu kirina, ia da tolu ta pele matotonia. Ia vata kua ma beta tolu na hadavi matotonia na matadolu. 2 Na manumanu bukuni varira, a Vuvu e hilohilo na kadia moge ki tania habuka dia na manumanu kemikemi, na vuna kua dia ta bilip. 3  Stt 1.1; Sng 33.6, 9; Jo 1.3.Tolu ta bilip, kini nap tolu kata lala vutuvutuhia habuka, a Vuvu e katia mariaba kamana vulovulo ki bele na vuna na kana polea za. Kubarae kua goloaloa laveve kua tolu ta nap tolu kata hadavia, ia a Vuvu e katidia dia ka bele na goloaloa kua mara beta tolu na hadavia na matadolu.

4  Stt 4.3-10.A Abel e bilip ni Vuvu, ki vala opa vona. A Vuvu ki kulina kara opa ke Abel, palaka beta ni kulina kara opa ke Kein. A Abel e bilip, kubarae a Vuvu kini kulina kara kana opa kamahi, kete vatunga kavakava habuka a Abel ia e mahoto na matana. A Abel ia varira za ti mate kini vano, palaka na rereka kana bilip, ia tolu ta ba lolongoria meni kua.

5  Stt 5.21-24.A Enok e bilip ni Vuvu, kubarae a Vuvu ki pelea kua e ba mamahuri ki zahe kara lagato. Ia e balavutuka za, manumanu dia kene huhuba kirina, palaka ki beta dia na paria, na vuna a Vuvu ti pelea kava. Palaka ma beta a Vuvu ni pelea a Enok, a Vuvu ki hilohilo na kana moge, ki kohania a Enok na kaka kua e mahoto na matana. 6 Kubarae, kua kaka ni beta ni bilip ni Vuvu, ia mara beta ni muri na lohoihoia ke Vuvu, ki mara beta a Vuvu ni hilohilo vona. Na kaka kua ni kulina kete vano kozoho ni Vuvu, ia kete bilip habuka a Vuvu ia vona, ki bilip ve kubarae, a Vuvu e lala kete kadea nuhu kua dia ta lala dia kata huhuba kirina.

7  Stt 6.13-22.A Noa ia e bilip ni Vuvu, kubarae a Vuvu ki kalohu hoto kana na nazia kua kete bele ba muri. Ia ki bilip na polea ke Vuvu ki diva vaga katiu. Ia kamana kana famili dia ta hoho dia kene mia papa na poloka vaga, ki beta dia ne golugolu. Na kana bilip kua, a Noa ti vabelenia na moge zahazaha kana manumanu laveve na vulovulo. A Noa e bilip ni Vuvu kubarae a Vuvu kini kohania ia na kaka kua e mahoto na matana, vinaka kua a Vuvu e lala kete katia na manumanu laveve kua dia ta bilip vona.

8  Stt 12.1-5.A Abraham e bilip ni Vuvu, kubarae, na taem kua a Vuvu ki kohania, a Abraham ia ma mumuri za na polea ke Vuvu. E zuka tapunia kana malala, kini vano kara malala katiu kua a Vuvu e kulina kete vala vona, kete kara kana malala matoto. Kilaka kua, a Abraham ia beta ni lala kete kiri ve, palaka ia e bilip za ni Vuvu ki ma vano za. 9  Stt 35.27.Tania ki vano ki mia na malala kua a Vuvu e mapamapa kete vala vona, ia e bilip za ki mimia. E mia na malala kua balika kaka bukuna malala motu. E ma ki mimia na haus sel za. A Aisak hiro a Jekop ve, ia hiro ta mia ve na haus sel. Ia hiro ve muga a Vuvu e mapamapa ve kete vala garigari kua ve ni hiro. 10 Dama laveve a Abraham ia e bilip za ki guguru kete hadavia na taon kua kana faundesion e matuha matoto, kua a Vuvu mule e plenim kete habatia.

11  Stt 18.11-14; 21.2.A Sara ve e bilip ni Vuvu. Ti mara beta ni valohia kapiru, na vuna ti lapunu marata. Palaka ia e bilip, kubarae kini pelea na matuhanga kua kete kove ni valohia kapiru. Ia e vaka maroro habuka a Vuvu da e kati matotonia za goloa kua e mapamapa kete katia. 12  Stt 15.5; 22.17; 32.12.Kubarae na kaka kua kava ti lapun kini kozoho keteni mate, ia ti kara tubuni kapirupiru luba matoto. Dia ta bele luba matoto, vinaka vitovito kamahi na mariaba ki vinaka magamaga na vazalea ve. Kua mara beta kaka ni haze hozovia.

13  Stt 23.4; 1 Sto 29.15; Sng 39.12.Manumanu kamahi kua, ia dia ta bilip za ni Vuvu, ia ia ki vano ki nap dia ka varimateai. Ki beta dia na pelea na goloa kemikemi kua a Vuvu e mapamapa kete vala ni dia. E habuka dia ta madi dia ka hada zau dia ka hadavia za na goloaloa kamahi kua e ba zazau matoto ni dia, dia ka hilohilo. Dia ka tani kakava kubarae, “Hita ta mia na garigari kua vinaka manumanu bukuna kantri motu, ki beta hita kata mia ni havarau ri.” 14 Kua tolu kene longoria manumanu kua dia ta vavaraga polea mata barae kua, pele ia tolu ta lala, habuka dia ta hahada kara kantri katiu kua kete kadia mule. 15 Kua dia na lolohoi na kantri kua dia ta vatia kua dia ka mai, pele dia ta nap dia kata vamule kirina za. 16 Palaka ki beta. Dia kadia lohoihoia dia kata kaze kara malala katiu kua e dopa ki kemi na kadia kantri bukuni muga. Dia ta kakaze kara lagato. Kubarae, a Vuvu ki beta ni puae kua dia kata kokohania, ia na kadia Vuvu. Na vuna ia kava ti vaida na taon katiu kua heta na lagato kadia.

17  Stt 22.1-14.Ia na bilip za kua e katia, a Abraham ki opa ni Aisak, kilaka kua a Vuvu e parakilania. A Abraham, ia a Vuvu e mapamapa vona muga, palaka ia e tare za keteni opa ni Aisak, 18  Stt 21.12.ia vata kua muga a Vuvu e mapamapa vona ki tani barae, “Ni Aisak ia da vidiriki kamahi dia ta rara dia ka pe vona.” 19 Na vuna kilaka kua, a Abraham kana lohoihoia e kubarae, “Kua a Aisak ni mate, vatahia, da a Vuvu e katia ki mahuri mule.” Kubarae da tolu ta barikikinia polea kua tolu ka tani barae, a Abraham e pele mulehia tuna na matea.

20  Stt 27.27-29, 39-40.A Aisak e bilip ni Vuvu ki vala blessing ni Jekop hiro a Iso. Na blessing kua e vala ni hiro, e tania ni hiro na nazia kua kete bele ni hiro ba muri. 21  Stt 48.1-20; Stt 47.31.A Jekop e bilip ni Vuvu, kua kilaka keteni mate, ki vala na blessing na tuni Iosep tamohane karua. E di na kana toho, ki vazihonia bakana ki lotu ni Vuvu kilaka kua.

22  Stt 50.24-25; Kis 13.19.A Iosep e bilip ni Vuvu, kubarae kilaka kua keteni mate, ia e vaka maroro matoto ki tania habuka, ba muri da a Vuvu e pelea a vuni Israel dia ka gotalatala ni Isip. Kubarae ki tania ni dia, nazia dia kata katia na togatogana.

23  Kis 2.2; Kis 1.22.A tamani Moses kamani titinana hiro ta bilip ni Vuvu, kubarae ki beta hiro na kuahinia na king ke vuni Isip, hiro ta litiginia na lingabo tolu na kahiro ruma. Na vuna, hiro ta hadavia habuka na kapiru kua a Vuvu e vala ni hiro, e mata muli matoto.

24  Kis 2.10-12.A Moses e bilip ni Vuvu, kubarae na taem kua ti paraha, beta ni kulina dia kata kohania ia na tuna tuni king tavine kua bukuni Isip. 25 E lohoia, e dopa ki kemi kete luga bizea kamana manumanu ke Vuvu. Beta ni kulina kete muri na mogepa moge zahazaha, kamana amamas kua beta dihura vona. 26 E lohoia, e dopa ki kemi kete luga puaea na hizani Kristus. Na vuna e lohoia habuka goloa kua e dopa matoto ki vinia matoto moni, kamana goloaloa mata mulimuli bukuni Isip. Kana lohoihoia e ngongoro na kadoana kemi kua a Vuvu kete vala vona ba muri.

27 A Moses e bilip ni Vuvu, kubarae ia ki vatia a Isip. Na king ke vuni Isip magalina e varitihi kirina, palaka ia beta ni kuahinia na king. A Moses ia matana ia ni Vuvu za kua mara beta kaka ni hadavia, kubarae ki beta ni tare poki ni vamule. 28  Kis 12.21-30.A Moses e bilip ni Vuvu, kubarae ki vabelenia na mogepa Pasova. Ki geria a vuni Israel dia kata penenia na kadia doa kamahi na topona sipsip, na engel kua kete vaihubi mate kapirupiru muganga, kete beta kete katia goloa katiu na kapirupiru muganga kamahi ke vuni Israel.

29  Kis 14.21-31.A vuni Israel luba dia ta bilip ni Vuvu, kubarae dia ka pe hutu na poloka Retsi vinaka kua dia ta vavana na garigari, kua beta naru vona. A vuni Isip dia ka parakilania muri ni dia, palaka dia laveve dia ta mahituhitu.

30  Jos 6.12-21.A vuni Israel dia ta bilip ni Vuvu, kubarae dia ka vavana lobia na banis na taon ni Jeriko na dama e 7, na banis na taon kua ki tua. 31  Jos 6.22-25; Jos 2.1-21.Tavine magali buhu a Rahap, e bilip ni Vuvu, kubarae ki kodonia na kaka rua kua hiro ta vano hada vanaho na taon kana tavine kua. Kubarae ki beta ni pelea zahatanga kamana nuhu kua dia ta vala lamadia kara polea ke Vuvu.

32  Het 6.11—8.32; Het 4.6—5.31; Het 13.2—16.31; Het 11.1—12.7; 1 Sml 16.1—1 Kin 2.11; 1 Sml 1.1—25.1.Nazia ve katane tania ve kua? Beta taem kua kata ziuziu ni miu ni Gidion, a Barak, a Samson, a Jepta, a Devit, a Samuel mai na profet kamahi ve. 33  Dan 6.1-27.Na manumanu laveve kua, dia ta bilip ni Vuvu, kubarae dia ka vinia varihubia dia ka vinia armi kana king luba. Dia ta lala dia kata kakatia moge kua e mahoto. Dia ka pepelea ve na goloaloa kamahi kua a Vuvu e mapamapa kete vavala ni dia. Dia ka tataba porotia na havana laion kamahi ve. 34  Dan 3.1-30.Dia ka lala dia kata titizia na haroho kapopou. Dia ka hahavazia na matangara bainat. Kadia matuhanga beta ni kapou, palaka a Vuvu ki katidia dia ka pelea matuhanga. Dia ka babobabo matoto, dia ka lala dia kata vavaikali na armi kapopou kua bukuna kantri motu. 35  1 Kin 17.17-24; 2 Kin 4.25-37.Tavivine taza dia ta bilip, habu tutudia ki mahuri mule na matea. Palaka manumanu taza kua dia ta bilip ni Vuvu, e vairoha matoto livuhadia na poloka karabus, ia ki nap dia ka varimateai. Na vuna e kulidia dia kata mate, ba muri dia kata mahuri mule dia na pelea laep kemi matoto.

36  1 Kin 22.26-27; 2 Sto 18.25-26; Jer 20.2; 37.15; 38.6.Taza e pole hileangadia ki vihua dia, ki rotua dia na sen ki taruhadia na poloka karabus. 37  2 Sto 24.21.Taza ki lubu matoa dia na kedo. Taza e hiri hutuza dia, dia ka dihu rua. Taza ki vaizele mate voa kamanga dia na bainat. Taza dia ka lohoria na vuluka sipsip kamana me, dia kene vavana. Dia ka sot matoto na loholohoa kamana haninga, manumanu ki didi taduridia dia ka vairohidia matoto. 38 Kubarae, dia kene vano kara potupotuna kamahi dia ka varibatai na babe kamahi, mai na poloka lovo kamahi kua na poloka garigari. Kadia mogemoge e vinim matoto mogemoge kana manumanu bukuna vulovulo kua. Dia ka bilip matoto ni Vuvu.

39 Na manumanu laveve kua ta popole ni dia kua, dia ta bilip ni Vuvu, a Vuvu ki kona zahenidia matoto. Palaka beta matoto dia na pelea goloa kemi katiu kua a Vuvu e mapamapa kete vala ni dia, na taem kua dia ta ba vovona ri na garigari. 40 Na vuna, varira a Vuvu ia ti vaida kadolu goloa katiu kua e dopa ki kemi matoto. Ki beta ni kulina na manumanu kua bukuni varira dia kata muga dia na pele mugania. Beu. E kulina kete lupunidolu kamadia ni katidolu tolu na kemi matoto.