26
Jesus zowiaꞌazoo-kao
(Mark 14:1-2; Luke 22:1-2; John 11:45-53)
Aizii Jesus ipaian naa pakakuwaapan ipai aimaakan kida dauꞌan patominapa-kidaniinao ati. Uruꞌu naa ukian ĩꞌati. “Uaitapanii shaꞌatii dyaꞌutam kamoo daunaꞌanaꞌo niꞌi naa Passover Kamoon. Naꞌiki Daonaiora Aokazi Ikiꞌo taa-kao niꞌi naa tauka-karu nii cross diꞌiti.”
Uruu dono Faadaanao zowaunaanao naꞌiki kazowautapainao Jewnao baokopatinan Caiaphas, Umanawunuꞌo Faadaa dapu ii. Ĩkadakotinan naꞌii pazowiaꞌazon dauꞌu Jesus, ĩaitapaꞌazon naꞌapam nii pazaamatan Jesus pidannao daidaꞌan. Ĩkian, “Mazan aonaa washaꞌapataꞌanaꞌa uruu amazada konaukii-kida-kao dono, panaadon watoꞌorataaka-kidan nii pidannao.”
Zunaaba ramaudan Jesus Bethany ii
(Mark 14:3-9; John 12:1-8)
Aizii Jesus sookadinpan Bethany ii pidan Simon kiaꞌo uꞌuu dapu ii, kabishopankauzo kichanaꞌiki-kizai bishoi idi. Jesus naꞌian dono zunaaba kaawan uꞌidaꞌati, onaꞌakapan kawinipinaꞌo kaduunuribai pakinnaa zoꞌan, kuba* kuba: wuruꞌu kubaz, udakota-kao Alabaster. idiꞌo utoma-kao. Sariapa oshootan ipai wuruꞌu kaduunuribai Jesus zowau an uaroapatinan puꞌu. Jesus tominapa-kidaniinao tukapan wuruꞌu oshootanuz kaduunuribai, uruu idi tuukii ĩtoꞌoran udauꞌan. Sariapa ĩkian, “Ei! Kanom niꞌi naa owakudanuzu. Wuruꞌu kaduunuribaiz, turuaꞌo utaa-kao dobataꞌo puraata dikin ii, naꞌiki upuraatannaa taa-kao mapuraataniinao ati.”
10 Jesus aitapa naꞌapaꞌoram ĩkian, uruu idi ukian ĩꞌati, “Kanom nii ukian aonaa ukaimanan oshaꞌapataniaz? Kaimanaꞌo aimaakan mishiꞌoraiman wuruꞌu oshaꞌapataniazu õꞌati. 11 Karikaonanuꞌo nii ĩnaꞌan utuma wuruꞌu mapuraataniinaouz, mazan õgaru, aonaa karikaonanuꞌo nii mani õnaꞌan utuma. 12 Wuruꞌu oshootanuz õnanaa an kaduunuribai, ominziiwatan naa õnanaa õdida-kao uaꞌii. 13 Mishiꞌo õkowaadan uꞌati, ipai naꞌiaꞌakam amazada kawanaꞌati, diꞌoraz Kaimanaꞌo Kuwai kowaadapa-kao an, ipai wuruꞌu oshaꞌapataniaz õꞌati, ukowaada-kao nii kapam. Naꞌiki karikaonanuꞌo nii onyukunuitapa-kao wuru idaꞌanaꞌa oshaꞌapataniaz õꞌati.”
Judas kaakapaan Jesus
(Mark 14:10-11; Luke 22:3-6)
14 Udaunaꞌan baudaꞌapa pidan 12 Jesus tominapa-kidaniinao bii ikiꞌo, Judas kiaꞌo uꞌuu, makon faadaanao zowaunaanao diꞌiti. 15 Naꞌiki upishaan ĩdyaun, ukian, “Kanomaꞌo nii utaa õꞌati õzaamata-kidan winipinaa nii Jesus uꞌati?” Sariapa ĩaitaan 30 wiziꞌi kidaꞌo puraata, naꞌiki ĩtaan naa uꞌatizu. 16 Uruu naꞌikiꞌo Judas diꞌitinpan naa naꞌapam nii naꞌiki naꞌiam nii pazaamata-kidan Jesus ĩꞌati.
Jesus aroopan patominapa-kidaniinao tuma Passover dono
(Mark 14:12-26; Luke 22:7-23; John 13:21-30; 1 Corinthians 11:23-25)
17 Kiwiitapaꞌo kamoo Mawikiꞌinaꞌo Bread Nikauzo-kao Kamoon kida dono, Jesus tominapa-kidaniinao waꞌatin uꞌidaꞌati, naꞌiki ĩkian uꞌati, “Naꞌiam nii puaipan waminziiwa-kidan Passover Kamoon wanyukunuunaa niꞌo puꞌati?”
18 Jesus kian ĩꞌati, “Umako donoi iti Jerusalem iti. Kainaꞌa pidan naꞌii, naꞌiki ukii uꞌati, ‘Tiichaa kian, Aizii amazada aitinpaꞌo õꞌati kaawan naa, ukauꞌan õtaapan nii Passover Kamoon õtominapa-kidaniinao tuma pudapu ii.’ ” 19 Uruu idi ĩmakon ĩshaꞌapataꞌanan naa Jesus paradan kawanaꞌati. Ĩminiziiwa-kidan naa Passover wanyukunuunaa.
20 Aizii masakaudaꞌu kamoo tipitan daunaꞌan, Jesus sakanatan naa 12 patominapa-kidaniinao tuma ĩaroopaꞌazon naa. 21 Ĩaroopan puꞌaꞌa naa Jesus kian, “Õkowaadan nii uꞌati mishiꞌo, baudaꞌapa pidan unao bii ikiꞌo zaamata-kidan nii õgaru õtarubanao ati.” 22 Tuukii utominapa-kidaniinao kashaꞌoran unaꞌapan idi paꞌati, uruu idi padawuꞌatiaaka kida ĩkian uꞌati, “Aonaa mazan õgaru mani, mishii õnaobanaa?” 23 Sariapa Jesus kian ĩꞌati, “Baudaꞌapa pidan unao bii ikiꞌo, damotaꞌoraz bread patumaaka õtuma, uruu zaamata-kidaꞌo niꞌoraz õgaru. 24 Mishi aimaakan shaꞌapan nii Daonaiora Aokazi Ikiꞌo ati, wuru kawanaꞌatiꞌo Tominkaru Paradan saada-kariwaiz udauꞌu. Mazan dikaudaꞌo nii manawun wuru baiaapanuꞌu pidan zaamata-kidaꞌoraz Daonaiora Aokazi Ikiꞌoraz. Kaiman zii mani aonaa ushakatauzon.” 25 Udaunaꞌan Judas, zaamata-kidaꞌo niꞌoraz uruu kian, “Kanom mookoz, õgaru shaꞌa, Tiichaa?” Sariapa Jesus kian uꞌati, “Oo, naꞌapaꞌo pukianuz.”
26 Ĩaroopan puꞌaꞌa naa, Jesus zaamatan bread naꞌiki utoriinapa-kidanuz. Udaunaꞌan udushoonuzu, uruꞌu naa utaanuzu ipai patominapa-kidaniinao kawanaꞌati, naꞌiki ukian ĩꞌati, “Unika diꞌi, õnanaa wuruꞌu õtaaniaz uꞌati.”
27 Udaunaꞌan uzaamatan koopo kawazoꞌo wine idi, naꞌiki utoriinapa-kidanuz. Udaunaꞌan utaanuzu ĩꞌati naꞌiki ukian ĩꞌati, “Ipai unao utuza diꞌi. 28 Diꞌoraz õizain kainaabataꞌo mishiꞌo nii Tominkaru shaꞌapatan pashaꞌapataꞌazooniaz pidannao ati. Tominkaru shaꞌapatan pashaꞌapataꞌazooniaz pidannao ati: Uruu dakota-kao Paꞌinaꞌo Covenant. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii, ‘covenant’ waranuꞌu. Uruu õizain shootan idaꞌan Tominkaru marinaꞌatan iriba pidannao oian. 29 Õkowaadan uꞌati aonaꞌo nii õtuzan wine powaꞌa atii õtuzan paꞌinaꞌo wine utuma õdaru Tominkaru naobanai-tinapa-kizi ii.”
30 Aizii ĩipaian daunaꞌan paaroopan, ĩkunuiaꞌakan naa Tominkaru ati. Uruꞌu naa ĩmakon Olive Naawa iti.
Jesus kowaadan Peter taapa-kidan paaitapan paugaru
(Mark 14:27-31; Luke 22:31-34; John 13:36-38)
31 Udaunaꞌan Jesus kian ĩꞌati, “Aizii wuru wamarutan idaꞌa, ipaiꞌo nii uwaꞌakan õgaru. Naꞌapa usaadinpan kawan kotuaꞌoraz Tominkaru Paradan idaꞌa, ukianuz: ‘Õzowian nii kaznizonao taapiki, naꞌiki ipaiꞌo nii kaznizonao makoodanainan.’ Zechariah 13:7 32 Mazan õkadishitan daunaꞌan õmawaka-kizi iki õmakon nii uꞌuaꞌati Galilee Baara iti.”
33 Sariapa Peter kian uꞌati, “Baokoinao mani waꞌakan nii pugaru, mazan õgaru, aonaꞌo nii õwaꞌakan pugaru!”
34 Jesus dakoꞌatin Peter, ukian uꞌati, “Õkowaadan puꞌati mishiꞌo, wuru marutaꞌo idaꞌa, kuruku kaꞌaranpan uaꞌii, idikinauꞌo nii pukian pidannao ati, aonaa puaitapan õgaru.”
35 Mazan Peter maꞌozakadinan powaꞌa zii. Ukian, “Aonaa naꞌapainim nii õkian aonaa õaitapan pugaru, atii õzowii-kao putuma!” Ipai baꞌoran tominapa-kida-kariwainao, naꞌapa ĩkian kida kapam.
Jesus toriinpan Gethsemane ii
(Mark 14:32-42; Luke 22:39-46)
36 Udaunaꞌan Jesus naꞌiki utominapa-kidaniinao makon naa Gethsemane§ Gethsemane: uruu olive baawu dakota-kariwaiz Gethsemane, Olive Naawa iaꞌo. Puawunuuta Luke 22:39 diꞌii. iti. Naꞌii ukian ĩꞌati, “Daꞌaꞌa naa zii paꞌi usakanatapaꞌa õtoriinpan puꞌu diꞌitanpuꞌu.” 37 Unaꞌaka Peter naꞌiki dyaꞌutam Zebedee dainao, James naꞌiki John patuma. Uruu naꞌiaꞌa naa Jesus kashaꞌoran tuukii, udopian panyukunuu ii. 38 Sariapa ukian patumainao ati, “Õkaikapanuzuꞌu tuukii kashaꞌora-karu dikintan õgaru, mawaka-karu diꞌiti manawun õabatanuz. Unaꞌa daꞌaꞌa upokodapa kizi õtuma.”
39 Jesus makon masakaudaꞌu umunapodinan ĩꞌai, naꞌiaꞌa naa ukodoruꞌukan udawukan uawun imiꞌi baara iti, naꞌiki utoriinpan. Ukian, “Õdaru, turuu mani, udobata-kida-kao õꞌai wuruꞌu diꞌoraz õbaiaapaꞌazooniaz, mazan aonaa õaipan kawanaꞌati mani, soo puaipan kawanaꞌati paꞌan.”
40 Udaunaꞌan ukaawan powaa ati patominapa-kidaniinao idaꞌati, uikodan ĩdyaun daꞌawuꞌu naa. Uruu idi ukian Peter ati, “Aonaa mooko turuu upokodapan uawunuutapan masakaudaꞌu karikaonan õtuma?” 41 Naꞌiki Jesus kian ĩꞌati, “Upokodapa naꞌiki utoriinapa aonaa kizi ukaakinpan oiaꞌo tiwaa-kidapan an unao. Udoronaa minziiwa padamata, mazan unanaa ii aonaa uturuuan.”
42 Udaunaꞌan Jesus makon koshan utoriinpaꞌanan. Ukian, “Õdaru, aizii aonaa naꞌitim dono udobata-kida-kao õꞌai wuruꞌu õbaiaapan niꞌoraz, ukauꞌan marii mooko õbaiaapanuz, ushaꞌapa kizi puaipan kawanaꞌati.” 43 Ukaawan powaa ati ĩꞌidaꞌati, uikodan ĩdyaun daꞌawuꞌu naa koshan, aonaꞌa naa ĩkaꞌiitan papokodapan.
44 Uruu idi umakon koshan baukapaꞌa naa. Uruu idikinautan naa utoriinpaꞌanan. Utoriinpan naꞌapa kiwiitapaꞌo patoriinpan kawan. 45 Udaunaꞌan ukaawan naa powaa ati patominapa-kidaniinao idaꞌati koshan, naꞌiki ukian ĩꞌati, “Ei, pakawan zii udaꞌawupan, usookapan zii? Uabata, kaawaꞌa naa aita-kariwai amazada aizii, naꞌiki Daonaiora Aokazi Ikiꞌo kaakapaa-kaoaꞌa naa oiainao pidannao ati. 46 Ukauꞌan ukadishitaꞌa naa, wamakoꞌo naa. Kaawaꞌa naa kaakapaꞌoraz õgaru!”
Judas zaamata-kidan Jesus
(Mark 14:43-50; Luke 22:47-53; John 18:3-12)
47 Jesus kadakotinan puꞌu zii, Judas kaawaꞌakan naa. Uruu 12 Jesus tominapa-kidaniinao bii ikiꞌo. Unaꞌaka patuma iriba pidannao kamarian zaꞌabaꞌi kidaꞌo naꞌiki kazowintinapa kidaꞌo atamun idi. Faadaanao zowaunaanao naꞌiki kazowautapainao Jewnao dyuudanii ĩnao zaamataꞌo nii Jesus. 48 Aizii Judas kowaadaꞌakaniꞌi naa naꞌapam nii pakainaabatan Jesus ĩꞌati. Ukian ĩꞌati, “Pidan õkissitaniaz ukaozoo, uruu wuruꞌu uaipaniaz.” 49 Ukauꞌan sariapa Judas makon Jesus diꞌiti, ukian uꞌati, “Kaiman, Tiichaa,” naꞌiki ukissitaꞌakan naa ukaozoo. 50 Uruu idi Jesus kian uꞌati, “Õpaonaru, pushaꞌapataꞌa naa wuruꞌu pushaꞌapataꞌazooniaz.”* Õpaonaru, pushaꞌapataꞌa naa wuruꞌu pushaꞌapataꞌazooniaz oo “Õpaonaru, kandii nii puwaꞌatin?” Uruuꞌu naa Judas naꞌakapaniinao pidannao kaawaꞌakan naꞌiki ĩzaamataꞌakan naa Jesus. 51 Unaꞌapan idi baudaꞌapa Jesus tominapa-kidaniinao bii ikiꞌo soꞌotaꞌakan pamarian zaꞌabaꞌi naꞌiki usaꞌukan Umanawunuꞌo Faadaa poitoru tain, uwaotaꞌaka. 52 Sariapa Jesus kian uꞌati, “Pupaida pumarian powaa iti, ushaꞌapanum kauꞌan kanomanao mizaataakaꞌo marii idaꞌan, ĩmawakan nii marii idi. 53 Aonaa mooko puaitapan turuu õdaru dyuudan iriba angelnao kaminkaꞌutaꞌo nii õgaru õpishaan an uruu? 54 Mazan unaꞌapan dono, aonaꞌo niꞌi naa kotuaꞌo prophetnao saadanii kidaz Tominkaru Paradan mishiinan, wuruꞌu shaꞌapaꞌo niꞌoraz uaita-kao.”
55 Udaunaꞌan Jesus kian zaamatainao ati paugaru, “Kandii nii uwaꞌatin õdauꞌati kaikapaꞌa, zaamataꞌanaꞌo kawan zowii-miki pidan? Wuruꞌu unaꞌakanuz marii zaꞌabaꞌi kida naꞌiki uzowin kida? Ipai kamoo õgaru Tominkaru Dapu ii õtominapatin-kidan pidannao, mazan aonaa uzaamatan õgaru naꞌapain. 56 Mazan diꞌoraꞌa aimaakan shaꞌapan kaikapaꞌa, Tominkaru prophetinnao saadanii kida mishiin-kinaꞌa naa,” ukian.
Udaunaꞌan utominapa-kidaniinao kidoopan naa, ĩwaꞌakaꞌakan naa uruu.
Jesus kootowapa-kida-kao Jewnao zowaunaanao kanaapu ati
(Mark 14:53-65; Luke 22:54-55, 63-71; John 18:13-14, 19-24)
57 Udaunaꞌan pidannao zaamatainaouz Jesus naꞌakan naa uruu Caiaphas Umanawunuꞌoraz Faadaa dapu iti. Naꞌiaꞌa naa tiichaapauzonao Moses kakinaori dauꞌu naꞌiki baꞌorainao kazowautapainao Jewnao baokopatinan. 58 Peter naꞌiti udaꞌanan Jesus, mazan munapo uwaꞌakinpan. Umakopaanan atii ukaawan Umanawunuꞌoraz Faadaa panibazoota iti. Umorotan panibazoo ati, naꞌii usakanatan watchmannao tuma, utukapaꞌazon naꞌapam Jesus shaꞌapata-kao.
59 Aizii naꞌiaꞌa naa faadaanao zowaunaanao naꞌiki ipai kootowapa-kidauzonao pidannao tiwaan paikodan pidannao mariidinaꞌo nii Jesus dauꞌu, pazowii-kida-kinaa niiz, 60 mazan aonaa ĩikodan. Iriba padamata pidannao mariidinan Jesus dauꞌu, mazan upuꞌu aonaa ĩikodan naꞌapa kidaꞌo ĩmariidinan. Udaunaꞌan zii dyaꞌutam daonaioranao kadishitan naꞌii ĩkakuwaapan, naꞌapa kida ĩmariidinan Jesus dauꞌu. 61 Ĩkian, “Waabatanii diꞌoraz daonaiora kian, ‘Turuu õmainaabatan Tominkaru Dapu, naꞌiki õkadishita-kidanuz powaa iti idikinaudaꞌu kamoo idaꞌa.’ ”
62 Sariapa Umanawunuꞌoraz Faadaa kadishitaꞌakan naꞌiki ukian Jesus ati, “Aonaꞌo nii karikaonan naꞌapam pukian kaiwuru dauꞌanaꞌa pukaakapaa-kaoaz?” 63 Mazan aonaa Jesus dakoꞌatin uparadan. Udaunaꞌan Umanawunuꞌoraz Faadaa kian uꞌati koshan, “Õpishaan pugaru kakupaꞌoraz Tominkaru awun zaꞌa, pukowaada waꞌati mishiꞌo mishi pugaru Christ, Christ: wuruꞌu Tominkaru dyuudaniaz papidanannao zannaa nii. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii. Tominkaru Dani?” 64 Jesus kian, “Oo, naꞌapaꞌo kaiwuruꞌu pukianuz. Wuru daunaꞌanaꞌa utukapan nii Daonaiora Aokazi Ikiꞌo sakanatapan Tominkaru diwaꞌora antanapu naꞌiki uwaꞌatin nii aokazi iki ishaꞌiz paawa an.” 65 Sariapa Umanawunuꞌoraz Faadaa kuzuutaꞌakan pakamichan patoꞌoran idi, naꞌiki ukian, “Uabata naꞌapam uwazootapaꞌazon Tominkaru! Ukauꞌan kanom zii wazaudapa kaakapaꞌo nii uruu, waabatan puꞌaꞌa naa naꞌapam uwazootapaꞌazon Tominkaru! 66 Aizii mani naꞌapam ukian udauꞌan?” Pidannao kian, “Turuu uzowii-kao.”
67 Udaunaꞌan ĩsopiautapanuzu paawun baara ati naꞌiki ĩtiniautapanuz, baꞌorainao taꞌianuzu. 68 Ĩkian Jesus ati, “Pugaru Christ, ukauꞌan pokowaada waꞌati naꞌiaꞌoram pidan tinikaꞌoraz pugaru?”
Peter taapa-kidan paaitapan Jesus
(Mark 14:66-72; Luke 22:56-62; John 18:15-18, 25-27)
69 Aizii Peter unaꞌian usakanatapan panibazoo ii. Poitoruiaba waꞌatin uꞌidaꞌati naꞌiki okian uꞌati, “Pugaru kapam Jesus, Galilee Baara san, tumaꞌo daꞌi.” 70 Mazan Peter taapa-kidapa paaitapan Jesus. Ipai naꞌiainao kanaapu ati ukian, “Aonaa õaitapan kanom dauaꞌo kaiwuruꞌu pukadakotinanuz.”
71 Udaunaꞌan umakon panibazoo paniinomizi itinapu. Naꞌii baꞌoran poitoruiaba tukapanuz naꞌiki okian naꞌiainao ati, “Diꞌoraz pidan, Jesus Nazareth san tumaꞌo uruu.” 72 Peter taapa-kida koshan, ukian, “Mishiꞌo õparadan, aonaa õaitapauzon wuruꞌu pidanaz.”
73 Masakaudaꞌu udaunaꞌan pidannao naꞌiainao ĩkadishitapan waꞌatin Peter idaꞌati naꞌiki ĩkian uꞌati, “Mishiꞌo uiriban wuruꞌu pugaruz, ushaꞌapanum kauꞌan naꞌapa pukaduz, puparadan idaꞌan pukainaabatinan.” 74 Udaunaꞌan Peter kian “Mishiꞌo kaiwuruꞌu õkianuz aonaa õaitapan wuruꞌu uruuzu, aizii aonaa õparadan mishiin dono, marii Tominkaru patakaꞌutan õgaru.” Mashaꞌapakii kuruku kaꞌaranpaꞌakan naa. 75 Sariapa Peter nyukunuuaꞌakan naꞌapam Jesus kiauzon paꞌati, “Kuruku kaꞌaranpan uaꞌii, idikinauꞌo nii putaapa-kidan puaitapan õgaru.” Uruu idi Peter koditaꞌakan naa paniba iti naꞌiki uzaadan tuukii.

*26:7 kuba: wuruꞌu kubaz, udakota-kao Alabaster.

26:28 Tominkaru shaꞌapatan pashaꞌapataꞌazooniaz pidannao ati: Uruu dakota-kao Paꞌinaꞌo Covenant. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii, ‘covenant’ waranuꞌu.

26:31 Zechariah 13:7

§26:36 Gethsemane: uruu olive baawu dakota-kariwaiz Gethsemane, Olive Naawa iaꞌo. Puawunuuta Luke 22:39 diꞌii.

*26:50 Õpaonaru, pushaꞌapataꞌa naa wuruꞌu pushaꞌapataꞌazooniaz oo “Õpaonaru, kandii nii puwaꞌatin?”

26:63 Christ: wuruꞌu Tominkaru dyuudaniaz papidanannao zannaa nii. Putukapa kaarita tokon ii, Parada-karu Mashaꞌapannaada-kinao diꞌii.