1 Jesus aking den pangan te nunga manarukaso, ale mam, 2 “Duruk wonong ko kingdom mu king bo ko namar imet taukko se ko na biya nungam iwita. 3 Nu ko ura kari nunga maonam se namaman ale kariimet nunga auram mu nunga manorman, bare nuna taimonko meman.

4 “Se akingtala nu ko ura kari saki karogo nunga maonam se namaman ale kariimet nu nunga auram mu nunga manorman ale noko balman: ‘Dom kari bulmakau se mel borok nungumik ningo ningo mu isi batutumu nungam ale na mel suen biya mu am nunguru saparam. Se nina imet kari numi gia ko inang biya nungam wore ko tairalko mam.’

5 “Bare nuna den me ikia iwita nongoma nongoma, bo ko ningam ningi namakaso, se bo manga ura ko namakaso. 6 Se nunga sang mu suen la ura kari mu nunga iluman ale nunga moman se kua gilingiman. 7 Se king gomang ninguru magaram, se ko kager kari nunga maonam se namaman ale kari mora se kuera kariari mu nunga menawuman, ale nunga wonong karogo kaiman.

8 “Asele nu ko ura kari nunga maonam, ‘Imet kari numi gia ko inang biya umu nungem se aniso, bare kariimet ani nunga aurem mu nuna nunga munan wetang te aratam, nuna kariimet memek se taimonko me terong. 9 Buta se nina lage tuang singir biya te namaral ale awiriya mu maonal se inang biya imi ko tairukko.’ 10 Se ura kari lage tuang suen biya te namaman ale kariimet nongorak taiman, ningo ta, memek ta, suen la nongorak taiman. Se imet kari te nunumi gimonko biguwura kuwim mu sisi saparam.

11 “Se tom king utu naguram mu kari bo tom biya wore ko guang ningo me naguram mu arigam, 12 ale isuam, ‘Kari,’ mam, ‘ni tom ewere ko guang ningo me nagurem, bare awuk ta utu nagurem?’ Se kari mu kuring menaram.

13 “Se king ko ura kari nunga maonam, ‘Nina kari ewere iluwal, suwik kuting taliparal, ale watingi saparal se aratuk ale tiromorom ningi baga se, kore gigek ma se nia kika se bagarukko.’* Guang ningo nagura ko den: Colossians 3:12; Revelation 3:4; 19:8.

14 “Mu awuk, kariimet suen biya nunga aruman, bare ilagalata nunga atumu kereman.”† Kariimet sang la Jesus ko kariimet nunguning: Matthew 7:21-23; 25:10-12; James 2:24; 1 John 3:3.

15 Se Pharisee alo Jesus beteman namaman biguwuman ale nu kulurmon se te den saparuk se ilumonko ko den nungurman. 16 Ale nuna nunga olekem se Herod ko kari sang nunga awuman se Jesus kote namaman ale manorman, “Kausa kari,” maman, “ana nika ikisan ni kari diram, se Kaem ko munan se ko den mu diram la kariimet nunga kasursam. Ale ni kari bo ko me soror masam, ale nuna awiriya mu ni me nunga nguangasam, mena. 17 Buta se nanga manaruko. Ana ali supuling Caesar takis manga tuata mu terong agi memek? Ni awuk ikisam?” maman.

18 Bare Jesus nononga ikia memek mu maingkala ko ikiam, ale mam, “Nina kawel kari! Nina anape ko ani te aga iluwalko isa kawel aisisan? 19 Manga bilik takis te diasan wore bo aga kausal se arigekko,” mam. Se nuna manga bo ago tai tuman. Se nu tam, 20 ale nunga isuam, “Se manga kumik te mu awiri ko dora se ko nup aniso ya?” mam.

21 Se nuna balman, “Caesar ko,” maman.

Se Jesus balam, “Buta mu Caesar ko mel mu eng Caesar tual, ale Kaem ko mel mu eng Kaem tualko.”‡ Nononga iluwa ko den kawel mu ko nunguning iwita: Rome Judea bitaruwakaso. Se Jesus takis me diaral mauk mu, government kuring kulukok se nuna ilumonko. Nu diaral mauk mu, Juda nuna takis diara ko miawara se ilak den tawun biya balmonko. Romans 13:7 arikko.

22 Se nuna den mu ikiman mu pitigiman, ale eng am beteman ale namakasan.

23 Worem suanta mu te tala, Sadducee alo, nunga ikia biya bo mu, nuna balsan kari kueso mu me barasukko masan, mu Jesus kote taiman ale isarman, 24 “Kausa kari,” maman, “Moses iwita nanga maonam, tom kari bo kuriang mena kueso, mu ko launuria bo ko nuwus mu tauk se kari kueram mu ko kuriang ilu tuokko, mam. 25 Anananga ningi kari launuria 7 ko bagaman. Se kari laun mu imet tam, bare kuriang mena la kueram. Se uria kowom kaora mu ko imet gerewa mu aking tam. 26 Bare munan koma suanta kari uria 2 se 3 mu nungumik te aratam nama kari nukum kopa 7 mu te aratam. 27 Se udagi te imet mu betela kueram. 28 Buta se tom nukum te, kariimet kuera mu barasamonko tom te, mu kari 7 mu nunga ningi, kari awuk mu imet umu ko kuari nunguningkiri bagarukko, mu awuk, kari 7 mu suen la imet mu ilak no gilingiman?” maman.

29 Se Jesus mam, “Nina paguwuwasan, mu awuk, nina Kaem ko den se ko sokel me ko ikisan. 30 Tom nukum te kariimet kuera mu barasamonko tom mu te, mu kari imet nunumi me gimon ale nuwus kuari iwita bagamonko, mena. Bare nuna engel alo duruk wonong te bagasan wore iwita bagamonko.

31 “Bare kariimet kuera ale barasa ko den, mu nina den Kaem ninga maonam mu me kau ikisan e? Nu mam, 32 ‘Ani Abraham ko Kaem, ani Isaac ko Kaem, se ani Jacob ko Kaem,’ mam. Se umu ko ninguru ikialko, Kaem mu kariimet kuera nunga Kaem mena, bare kariimet marak bagara wore nunga Kaem.”§ Kaem nunga wonong biya nunguru beteram se aniso: Hebrews 11:16. Luke 20:38 ago arikko.

33 Se kariimet den mu ikiman ale kausa mu ko ikia nunga moakaso.

34 Pharisee alo Jesus den te Sadducee alo nunga moram se nuguring sisiram mu ikiman, ale nama ilu biguwuman. 35 Ale nunga ningi bo law ago gekma mu Jesus ira arigokko isa imi isuam, 36 “Kausa kari,” mam, “Law lilim la ningi law awuk wore gira nunguningkiri aniso?”

37 Se Jesus mam, “ ‘Kari Biya nika Kaem mu gemang motam lilim la ka dera se ka ikia lilim la te kua tuiko.’* Deuteronomy 6:5. 38 Law imitang gira se mel biya nunguningkiri. 39 Se ko kowom kaora mu gira mu toroman tala: ‘Ni keta nimi ko kuesam iwitatala ka tiran bo kua tuiko.’† Leviticus 19:18. 40 Munan den ilagala imi munan gira nunguningkiri aniso, kawam ko ngatalek iwita, se munan suen la law ningi se prophet nunga den ningi mu iramurso,” mam.

41 Se Pharisee alo bolala awuman bagaman se Jesus nunga isuam, 42 “Nina Kristus ko awuk ikisan a? Nu awiri ko namar?” mam.

Se nuna balman, “Nu David ko namar pa!” maman.

43 Se Jesus nunga isuam, “Se awuk se David Bur ko sokel te noko balam ‘aninga Kari Biya’ mam? Mu awuk, nu balam,

46 Se kari bo ta den koma balukko me terong. Se day umu te kaparam namaram mu ko isa bo nu me isarukasan.