Yoni
Yoni Yesu a Fe Xibaru Faɲin Naxan Sɛbɛ
Marigi Yesu fɔxɔrabira naanin nan Yesu a taruxun nun a falane sɛbɛxi Alaa Nii Sariɲanxin barakani: Matiyu nun Maraka nun Luka e nun Yoni. Yoni a fe yɛba kiin nan baxi bonne ma. A luxi alo Yoni yi waxi Yesu a fe tilinxine nan makɛnɛn fe yi muxune xa. Na kui, a Yesu a fala wuyaxi sɛbɛxi nɛn bonne mi naxanye sɛbɛxi e nun a taruxuna ndee. A mɔn Yesu a dunuɲa yi gidin bunna yɛbama miriya tilinxin nin. Yoni Kitabun yireni ito sɛbɛxi nɛn fɔ ɲɛɛ tonge naanin hanma ɲɛɛ tonge sennin ɲɔxɔndɔn Yesu te xanbini kore xɔnna ma.
Kitabun yireni ito miriya tilinxina ndee nan singe yitama naxan Yesu fa xunna yɛbama. Yoni Yesu tiden yɛbama fala tilinxin nin alogo muxune xa e miri ki faɲi Yesu a fe ma. Yoni mi Yesu bari kiin yɛbaxi. Yesu a dunuɲa yi gidini, a xaran wuyaxi ti nɛn a yamaan xa. A mɔn kabanako fe wuyaxi liga nɛn. Yoni na nan yɛbama Ningila Yesu kui. Yoni mɔn Yesu a fala dɔnxɛne yɛbama dangu bonne ra. Dɔnxɛn na, a Yesu a sayaan nan yɛbama e nun a rakeli fena sayani.
Yoni Yesu a falane nan sɛbɛxi itoe ra naxanye Yesu kɛɲaan yitama en na: Yesu naxa, “N tan nan nii rakisin balon na.” (Yoni 6.35 nun 6.41 nun 6.48 nun 6.51) Yesu naxa, “N tan nan dunuɲa kɛnɛnna ra.” (Yoni 8.12) Yesu naxa, “N tan nan sansanna so dɛɛn na yɛxɛɛne xa.” (Yoni 10.7) Yesu naxa, “N tan nan xuruse raba faɲin na.” (Yoni 10.11 nun 10.14) Yesu naxa, “N tan nan marakeli tiin na sayani e nun nii rakisin na.” (Yoni 11.25) Yesu naxa, “Kiraan nan n tan na, e nun ɲɔndina e nun nii rakisina.” (Yoni 14.6) Yesu naxa, “N tan nan ɲɔndin binla ra alo wudi binla.” (Yoni 15.1 nun 15.5)
Yesu mɔn a Alayana a fe falaxi wundoni na yire sifana ndee yi, a naxa, “N tan nan a ra, naxan na yi.” (Yoni 8.24 nun 8.28 nun 8.58 nun 13.19 nun 18.5) Kitabun yiren naxan xili Xɔrɔyaan sora 3.14, na naxa fa fala Ala xinla yɛtɛɛn findixi na falan nan na bayo Ala naxa mɛnni, “N tan na a ra, Ala naxan na yi.” Ala mɔn naxa mɛnni fa fala a yɛtɛɛn xili nɛn “N Na Yi.” Nayi, Yesu to a falama muxune xa fa fala “N tan nan a ra, naxan na yi,” na bunna nɛɛn fa fala Yesu findixi Alaa falan nan na, falan naxan findixi Ala ra. (Yoni 1.1).
1
Alaa Falana fe
Dunuɲa fɔlɔni, Alaa Falan yi na. Falan yi Ala fɛma. Falan nan mɔn yi Ala ra.* Alaa Falani ito findixi Yesu nan na. A mato Yoni 1.14 kui. Ala dunuɲa da a falan naxan xɔn a fɔlɔni, Ala na nan findixi muxun na, Yesu. A yi Ala fɛma a fɔlɔni. Ala seen birin daxi a tan nan xɔn ma. Ala mi sese daxi a tan xanbi. Nii rakisin yi a tan nin. Na nii rakisin yi findi kɛnɛnna ra adamadiine xa. Kɛnɛnna yi mini dimini, koni dimin mi a nɔ.
Ala yi muxuna nde xɛ naxan yi xili Yoni. Yoni Marafu Tiin nan Yoni ito ra. Na yi fa, a findi kɛnɛnna seren na, alogo muxun birin xa dɛnkɛlɛya a tan xɔn. Kɛnɛnna mi yi a tan na, koni a fa nɛn, alogo a xa fa kɛnɛnna sereyaan ba. Kɛnɛnna yɛtɛɛn nan yi na ra, naxan famatɔ yi a ra dunuɲa muxune birin makɛnɛndeni.
10 Alaa Falan yi dunuɲa yi. Dunuɲa da a tan nan na, koni dunuɲa muxune mi a kolon. 11 A fa nɛn a konni, koni a kon kaane mi a rasuxu. 12 Koni naxanye a rasuxu e dɛnkɛlɛya a xinli, a sɛnbɛn fi nɛn ne ma e findi Alaa diine ra. 13 E mi barixi Ala diine ra adamadiyaan kiin xan xɔn ma hanma fati bɛndɛna hanma muxun sagona, koni na fataxi Ala nan na.
14 Alaa Falan yi findi fati bɛndɛn na, a yi lu en yɛ. Nxu bata a binyen to, alo fafana dii xɛmɛ kedenna binyena, a lugoxi hinanna nun ɲɔndin na.
15 Yoni yi a feen fala a xuini texin na, a naxa, “N na a tan nan ma fe fala, n naxa, ‘A fama n xanbi ra, koni a gbo n tan xa amasɔtɔ benun n tan xa da, a tan yi na.’ ”
16 En birin bata barakan sɔtɔ barakan fari a hinan kamalixin xɔn ma. 17 Amasɔtɔ Alaa sariyan falaxi yamaan xa Musa nan xɔn ma, koni hinanna nun ɲɔndin faxi Yesu nan xɔn ma, Alaa Muxu Sugandixina. 18 Muxu yo munma Ala to singen. Koni a Dii Xɛmɛ keden peen naxan nun a tan Ala lan, naxan a fafe fɛma, na nan bata Ala yita en na.
Yoni Marafu Tiina sereyana fe
Matiyu 3.1-12, Maraka 1.1-8, Luka 3.1-18
19 Yoni sereyani ito nan ba, Yahudiyane to saraxaraline nun Lewine xɛ a ma a maxɔdindeni keli Yerusalɛn taani, e naxa, “Nde i tan na?” 20 Yoni mi tondi a falɛ, a yi a fala e birin yɛtagi, a naxa, “Alaa Muxu Sugandixin mi n tan na.”
21 E yi a maxɔdin, e naxa, “Nde fa i tan na? Nabi Eli nan i tan na ba?” Yoni yi e yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, na mi n tan na.” E mɔn yi a maxɔdin, e naxa, “Nabiin nan i tan na ba?” A yi e yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, na mi n tan na.” 22 E yi a fala, e naxa, “Nde i tan na? Amasɔtɔ naxanye nxu xɛxi, fɔ nxu xa sa nxu dɛntɛgɛ nɛn ne xa. I nanse falɛ i yɛtɛ a fe yi?” 23 Yoni yi e yabi Nabi Esayi a falane xɔn, a naxa,
“N tan na a ra naxan a xuini tema tonbonni,
n naxa, ‘Ɛ kira tinxinxin nafala Marigin xa.’ Esayi 40.3
24 Farisi muxun§ Farisi muxune: Yahudiyane nan yi muxuni itoe ra naxanye lan ma fe yi a ra, e xa dinan suxu kii kedenni. E tan nan e sɔbɛ so Nabi Musaa sariyan suxun ma dangu Yahudiyan bonne ra. E mɔn yi e benbane namunne suxuma kii xɔdɛxɛni. E tan yi laxi malekane ra. E mɔn yi laxi a ra a muxune kelima nɛn sayani. naxanye yi xɛxi Yoni ma, 25 ne yi a maxɔdin, e naxa, “Xa Alaa Muxu Sugandixin mi i tan na, Nabi Eli mi i tan na, nabi mi i tan na, nanfera i fa muxune rafuma igeni e sariɲan feen na?” 26 Yoni yi e yabi, a naxa, “N tan marafuun tima igen nin, koni muxuna nde ɛ tagi ɛ mi naxan kolon. 27 A fama nɛn n xanbi ra, koni n tan mi lan hali n yi findi a sankidi fulunna ra.”
28 Ito birin ligaxi Betani taan nin, Yurudɛn baan kidima, Yoni yi muxune rafuma igeni dɛnaxan yi.
Alaa Yɛxɛɛ Diina fe
29 Na xɔtɔn bode, Yoni yi Yesu to fɛ a fɛma, a naxa, “Alaa Yɛxɛɛ Diin nan ito ra, naxan dunuɲa birin yulubin bama. 30 N yi ito nan ma fe falama, n naxa, ‘Muxuna nde fama n xanbi ra, koni a gbo n tan xa amasɔtɔ benun n tan xa bari, a tan yi na.’ 31 N tan mi yi a kolon nun, koni n bata fa yamaan nafudeni igeni alogo n xa a yita Isirayila yamaan na.” 32 Yoni mɔn yi sereyani ito ba, a naxa, “N bata Alaa Nii Sariɲanxin to godɛ a ma ganba sawurani, a yi lu a ma. 33 N mi yi a kolon nun, koni naxan n nafaxi yamaan nafudeni igeni, na a fala n xa nɛn, a naxa, ‘I na Alaa Nii Sariɲanxin to godɛ naxan ma, a tan nan marafuun tima Nii Sariɲanxin na.’ 34 N bata a to, n yi a seren ba, fa fala Alaa Dii Xɛmɛna a tan nan na.”
Yesu a xarandii singene fe
35 Na xɔtɔn bode Yoni nun a xarandii firin yi tixi nun, 36 a yi Yesu to danguɛ, a naxa, “Alaa Yɛxɛɛ Diin nan ito ra!” 37 A xarandii firinna yi a xuiin mɛ, e siga Yesu fɔxɔ ra. 38 Yesu yi a yɛɛ raxɛtɛ, a yi e to biraxi a fɔxɔ ra, a yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ nanse fenma?” E yi a yabi, e naxa, “Rabi, i yigiyaxi minɛn?” Rabi bunna nɛɛn fa fala, “Karamɔxɔ.” 39 A yi e yabi, a naxa, “Ɛ fa a mato.” Se din waxatin nan yi a ra nun. E yi siga, e sa a yigiyaden to. E ɲinbari raso a fɛma.
40 Xarandii firinna naxanye Yoni xuiin mɛ e bira Yesu fɔxɔ ra, na keden yi xili nɛn Andire, Simɔn Piyɛri xunyɛna.* Muxune mɔn Piyɛri ma a Pita. 41 Andire yi a tada Simɔn fen keden na, a yi a fala a xa, a naxa, “Nxu bata Mesiya to.” Mesiya bunna nɛɛn fa fala, “Alaa Muxu Sugandixina.” 42 Na xanbi ra, a fa Simɔn na Yesu fɛma.
Yesu yi a mato, a naxa, “Simɔn nan i tan na, Yoni a dii xɛmɛna. I xili bama nɛn sɔnɔn, Sifasi.” Xinli ito nun Piyɛri, xili kedenna nan e ra. Piyɛri xinla bunna nɛɛn fa fala gɛmɛna.
Yesu yi Filipi nun Nataniyɛli xili
43 Na xɔtɔn bode Yesu yi a ragidi, a xa siga Galile yamanani. A yi Filipi to, a yi a fala a xa, a naxa, “Bira n fɔxɔ ra!” 44 Filipi yi kelixi Betasada taan nin alo Andire nun Piyɛri. 45 Filipi yi Nataniyɛli to, a yi a fala a xa, a naxa, “Musa muxun naxan ma fe sɛbɛ Sariya Kitabun kui e nun nabine fan naxan ma fe sɛbɛ, nxu bata a to, Yusufu a dii xɛmɛna Yesu, Nasarɛti kaana.”
46 Nataniyɛli yi a maxɔdin, a naxa, “Se faɲin nɔɛ kelɛ Nasarɛti ba?” Filipi yi a yabi, a naxa, “Fa a mato.” 47 Yesu Nataniyɛli to fɛ a fɛma waxatin naxan yi, a naxa, “Isirayila kaan yɛtɛɛn nan ito ra! Yanfa mi naxan ma fe yi!” 48 Nataniyɛli yi a maxɔdin, a naxa, “I n kolonxi di?” Yesu yi a yabi a naxa, “N ni i toxi nɛn, i xɔdɛ binla bun ma waxatin naxan yi benun Filipi xa i xili.” 49 Nataniyɛli yi a yabi, a naxa, “Karamɔxɔ, Alaa Dii Xɛmɛn nan i tan na! Isirayila Mangan nan i tan na!” 50 Yesu yi a fala, a naxa, “N to a falaxi i xa, n naxa, ‘n bata yi i to xɔdɛ binla bun ma,’ i dɛnkɛlɛyaxi n ma na nan na ba? I feene toma nɛn naxanye gbo na xa!” 51 A yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ ariyanna dɛɛn nabixin toma nɛn, ɛ yi Ala malekane to, e tema, e godoma Muxuna Dii Xɛmɛn xɔn ma!”

*1:1: Alaa Falani ito findixi Yesu nan na. A mato Yoni 1.14 kui. Ala dunuɲa da a falan naxan xɔn a fɔlɔni, Ala na nan findixi muxun na, Yesu.

1:6: Yoni Marafu Tiin nan Yoni ito ra.

1:23: Esayi 40.3

§1:24: Farisi muxune: Yahudiyane nan yi muxuni itoe ra naxanye lan ma fe yi a ra, e xa dinan suxu kii kedenni. E tan nan e sɔbɛ so Nabi Musaa sariyan suxun ma dangu Yahudiyan bonne ra. E mɔn yi e benbane namunne suxuma kii xɔdɛxɛni. E tan yi laxi malekane ra. E mɔn yi laxi a ra a muxune kelima nɛn sayani.

*1:40: Muxune mɔn Piyɛri ma a Pita.

1:42: Piyɛri xinla bunna nɛɛn fa fala gɛmɛna.