EXODUS
Murung’agen e Re Ke Babyor Ney
Re bugithin ney ni Exodus e yib ko thin ni Greek ni fan e “chuw riy,” ma re ke babyor ney e be weliy riy rogon ni chuweg Somol e girdi’ rok ko sib ni un tay ngorad nge rogon ni fekrad nga wuru’ yu Egypt.
Re babyor ney ni Exodus e be tamilangnag ni Somol e ir e bin riyul’ e Got ma ir e be gagiyegnag gubin ban’en u fayleng nge tin bay u lanelang. Ma nap’an nra tirigiliy ni nge rin’ ban’en, ma dariy be’ nrayag ni nge taleg.
Exodus e rayag i ki’eg nge dalip guruy. Guruy ni som’on (1–13) e ba ga’ ni tin i buch u lan yu Egypt, ni aram e gin i sibnag e pilung nu Egypt e girdi’ nu Israel riy. Me rung’ag Somol lamrad ko gafgow rorad ni yad be man ayuw me mel’eg Moses ni ir e nge pithigrad ko sib ni yad be tay. I Moses e be’ nu Israel ni pof be’ ni bpin ni fak e pilung nu Egypt.
Nap’an ni yog Moses ni ngan pag e girdi’ nu Israel ngranod, me siyeg fare pilung. Ma aram me yog Somol ngak Moses ni nge girengiy ragag e riya’ nga daken yu Egypt. Pi riya’ ney e ba ga’ ni yima yog ni “fare ragag i gechig.” Tomuren, me pag fare pilung pi yu Israel ngar chuwgad u Egypt.
Guruy ni l’agruw ko re ke babyor ney (14–18) e ba ga’ ni tin i buch rok yu Israel ko ngiyal’ ni yad be yan i yan ko Burey nu Sinai, ni fare burey rok Got nib thothup. Fare pilung nu Egypt e thilyeg lanyan’ ni papey u murung’agenrad ni ngan pagrad ngar chuwgad, me pi’ e thin nge yan ko salthaw rok ni ngan lekrad ngan kolrad. Machane Somol e ayuweg yu Israel nge thang owchen e salthaw nu Egypt. Ma aram e i milekag yu Israel u daken e ted ni desert, ma Somol e i pi’ garad nge ran ni ngar unumed.
Guruy ni tomur ko Exodus (19–40) e murung’agen fare Burey ni Sinai, ni aram e gin ni m’ug Somol riy ngak Moses. I Somol e pi’ fa Ragag i Motochiyel ngak Moses, ni bay riy rogon ni ngu’un liyor, nge rogon e maligach, nge rogon e par u reb e rran ngu reb, nge fanow u murung’agen i ngongliy fare Tent nib thothup nge tatalin, nge pi altar riy, nge rogon e mad ko prist. Ku bay ko guruy ney ni be yog rogon fapi girdi’ nra ngongliyed ba liyos ngar th’abed e bin som’on ko fa Ragag i Motochiyel: “I gag fare SOMOL ni Got romed ni gu fekmed nga wuru’ yu Egypt, ni aram e gin ni um sibgad riy. Dariy yugu reb e kan ni nge mang Got romed, ya kemus ni gag” (20:2, 3).
Gathon e Re Ke Babyor Ney
Yu Israel nra manged sib 1:1–22
Moses nni gargeleg nge ilal 2:1–25
Got ni l’oeg Moses ko Pilung nu Egypt 3:1—6:30
Mereb i buchwa’athan ni yib nib m’on 7:1—10:29
Bin tomur e buchwa’athan nge bin m’on e Paluk’af 11:1—13:22
Fa Pi Girdi’ nra th’abed e Red Sea nga barba’ 14:1—15:21
Moses ni fek fa pi girdi’ i yan ko burey nu Sinai 15:22—18:27
Fare ragag i Motochiyal nge ku boch e Motochiyal 19:1—24:18
Fanow u rogon fare Tent nib Thothup, pin’en ni gathon, nge fare Kahol ko M’ag 25:1—27:21
Boch e fanow ni fan ko pi Prist, pi maligach, nge Sabbath 28:1—31:18
Fapi Girdi’ nra ngongliyed ba liyos 32:1–35
I Somol ni michmicheg boch ban’en, me be’echnag fare m’ag, miki pi boch e motochiyal ngak yu Israel 33:1—35:3
Boch ban’en ni nga ni ognag, nge boch ni nga ni pi ni tow’ath, ni fan ko fare Tent nib Thothup nge madan e pi Prist 35:4—36:7
Pi salap ko maruwel nra ngongliyed fare Tent nib Thothup nge pin’en ni gathon 36:8—38:31
Madan e pi Prist nni ngongliy 39:1–31
Fare Tent nib Thothup nni n’uf ngalang 39:32—40:38
1
Girdi’ nu Israel ni i Gafgow
1 Ba’aray fithingan fapi pumo’on ni pifak Jakob nra uned ngak ngranod nga Egypt, nra bagayad me un girdi’en e tabinaw rok ngak, Gen 46:8–27 2 ni aram Ruben, Simeon, Levi, Judah, 3 Issakar, Zebulun, Benjamin, 4 Dan, Naftali, Gad, nge Asher. 5 Urngin e pi girdi’ ney u gubin e yad e pi’in owchen Jakob ni yad medlip i ragag. Re ngiyal’ i n’em e bay Josef u Egypt. 6 Tomuren ni yim’ Josef nge fapi pumo’on ni walagen, nge gubin e girdi’ ko binem e mfen, 7 ma pi’in owcharad ni piyu Israel, e ke yo’or pifakrad, ma aram mra yo’or ra yo’orgad ngar pired ni yad ba gel ma kar yo’orgad u daken e nam nu Egypt.
8 Ma aram me yib reb e pilung nib be’ech, ni dariy ban’en u murung’agen Josef ni manang, nge yib i ga’ u Egypt. 9 Me ga’ar ko girdi’ rok, “Pi girdi’ nu Israel ney e kar yo’orgad nike gel gelingrad ngodad. 10 Ere thingar da gonopiyed rogon nge dab ku ra yo’orgad. Ya richey mi ni mael, miyad fol ngak e pi to’ogor rodad ngar maelgad ngodad, miyad mil ngar chuwgad ko re nam ney.” Act 7:19 11 Ma aram miyad tay e girdi’ ni ngi i gelnag e thin ngorad ngar maruwelgad nib gel ya ngar magaergad; me toy piyu Israel e naun u lan e binaw nu Pithom ngu Rameses ni fan ngak Farao, ni aram e gin nge mang tafen e ggan ko fare pilung. 12 Machane gelngin ni be gafgownag piyu Egypt yu Israel, ma aram e ri yad be yo’or ma be wear e girdi’ nu Israel u daken e nam nu Egypt. Me par piyu Egypt nike yib magran yu Israel ngorad 13-14 miyad gelnag e gafgow ngorad ko maruwel ni almarin ni yad be sib. Miyad tayrad ngu’ur toyed e naun rorad miyad be maruwel u lan e yungi flang rorad, ni danir runguyrad.
15 Me non e pilung nu Egypt ngak ruwi ppin ni yow ma ayuweg e ppin ni Hebrew ko ngiyal’ ni ngar gargelgad; bagayow e Shifrah fithingan, ma bagayow e Puah. 16 I ga’ar ngorow, “Gimew ra ayuweg e ppin ni Hebrew ko ngiyal’ ni ngar gargelgad, ma fa’anra ba pumo’on e bitir, mi gimew thang e fan rok, ma fa’anra bpin, ma dab mu li’ew.” 17 Machane gali ppin nem ni yow ma ayuweg e ppin u nap’an e gargel e bay madgun Got u wan’row, ma aram e dar folgow rok fare pilung; mi yow pag e bitir ni pumo’on ni dar li’ew. 18 Me pi’ fare pilung e thin nge yan ngak fa gali ppin ni yow ma ayuweg e gargel ngarbow, me fithrow ni ga’ar, “Mangfan e biney e pa’ ni kam rin’ew ni kam pagew e bitir ni pumo’on nda mu li’ew?” 19 Me lungurow, “Ppin ni Hebrew e gathiyad bod e ppin nu Egypt; rib mom ni yad ma gargel, yad ma gargelleg pifakrad u m’on ni nggu bow.” 20 Ma be yodorom ma ba gol Got ngak fa gal ppin ni yow ma ayuweg e gargel, ma aram mi i yo’or yu Israel i yan ngar pired ni kar gelgad. 21 Ma bochan e ba’ madgun Got u wan’ fa gal ppin ni yow ma ayuweg e gargel, me pi’ ngorow e bitir ni owcherow. 22 Me ga’ar Farao ngak urngin e girdi’ ko nam rok, “Urngin e bitir ni pumo’on ni yira gargeleg ngak e Hebrew e ngmon’ed ngalan e lul’ ni Nile, machane bitir ni ppin e ngan pag ngar pired ni yad bfos.”
DRAFT VERSION — Proofreading in progress