Luke. 22. Tawen Jerusalem-itwew akngerr mpwelhenh tyenkerr ikwer apmelerrew. Jew-rnemarl akarrerrem, amern ilperr-ilperr arlwarelheley-angenh arlkwew-arlkwem, aker yep-yep-then. Rernemap iylpangkem, antyerl Akngey-wenhelarl awey alkenh-rnem Egypt-areny-rnem-wenh ipmew-antey atweynenh awank-akerr. Rap mentyarl arew awey alkenh-rnem Israel-rnem-wenh, renh-rnem ipmew atwey-angenh. Artwa rltwernem Jew-rnem-wenh tyaty ilkwareny-rnem artwa angka Moses-wenhew akalty-anthey-angker-rnem-then rernem angkerrenh alakenh: “Nthakenh Jesus-an anantherr irrtyertel antwerrkem, renh atweyew?” Akngerr-wety rernem ywarn iterrenh apatemel, ingwer-rnem ikwer-rnem ahelerrewerr. Arrenty alkenhelan Satan-el Judas Iscariot arrkernew-anem. Kwertengerl ikwerenh-anteyarlap ran, Jesus-elarl ayerrpelew arrwekel-antey. Rap irrtyertel-antey alhew artwa rltwa tyaty ilkwareny-rnem-warl, iltyemwerney tyaty ilkwareny-warl-then. Rap angkew, “Ayengan iterreyel, Jesus arrewantherr ahayiweyew. Nthakenharlap atha ileman?” Rernemap inkwerelhemel awew, angkew-anem ikwer, “Anantherran apwert akngerr ngkweng anthem.” Judas-an angkew, “Yew-yew.” Ran intem alakenh iterrerl-apenh, “Ilengerarl atha renh-rnem ilanthem, Jesus antwerrkeyew? Irrpetyapantarl ikwer-itwel aneyeleng-arey apek?” Arlta ingwerelan rernem amern ilperr-ilperr arlkew-arlkwenh Jew-rnem-wenh-angkwarr. Ingkerrel yep-yep akely ahenty akemel atwew. Rernemap ampernew, arlkweyew-anem. Jesus angkew Peter-ew-then John-ew-then, “Alhenh-atherr, amern tyenkerr-rnem ineyew. Amern-rnem ampernenh-atherr arrernemel, anantherr kwenty arlkwew-arlkweyew.” Ratherrap ayernew, “Nthek-ampeny-warl aylernanth amern-rnem ampernem?” Ra tyernew, “Alhenh-atherr Jerusalem-warl. Mpwelanthap renh arenheyenh, artwa anyentarl apetyeyenh ampwal kwatyew-arelh-akert. Renhap apentenh-atherr warl anyent-angkwarr, aylpenhemel ikwer-angkwarr. Angkey-alhenh-atherr alakenh warlew-artey ikwer, ‘Ingkartel thwenew. Nthenh-itwewarlap anantherr tyenkerran arlkweyenh?’ Artwa rap atnwenhem irrwerl, room taypel ilkwangketyarr-warl. Ikwer-itwew amern tyenkerr-rnem ampernenh-atherr arrernemel, anantherr arlkwew-arlkweyew.” Ratherrap anperl-alhew, inngarl arewan, Jesus rarl ilew-angkwarr arrwekel-antey. Amern tyenkerr-rnem arrernew-penh, ratherrap alpew Jesus-warl angkep-antey. Ingkenyarl aylpenhewel, Jesus alhew kwertengerl ikwerenh-rnem-akert apmer ikwer-warl. Rernemap arrernelhew, tyenkerr-anem arlkwew-arlkweyew. Rap angkew ikwer-rnem, “Ayengan ilkelhew-antey, tyenkerr nhenh arlkweyew arrewantherr-akert. Anantherrarl arlkwem-penh, ingwer-rnemelan ayenh irrwampenh-antheyenh artewenty, ipmew-antey ayenh atweyenh. Ingkerr atyeng awelhenh-arey! Tyenkerr nhelkwer atha arlkwey-angenh arrpemarl alakenh. Ingwer-ingwerant, ayengarl ilwenty-penh, Akngeyan ikwerenh-rnemew atyetyart aneyenh, athap arlkweyenh arrpemarl alakenh.” Rap inew irrkwa ngkwarl wayn-akert, inkwerelhemel Akngey-anem nakew ngkwarl ikwer-akertel. Rap angkew-anem ikwer-rnem, “Ya, ngkwarl nhenhan inenh-arey. Antherreynemel antywenh-arey akelyarl-akely. Ngkwarl wayn nhenh atha antywey-angenh arrpemarl ahern nhenh-itwew alakenh. Ingwer-ingwerant, Akngeyan ikwerenh-rnemew atyetyart aneyenh, athap antywem arrpemarl alakenh.” Amern-anem ra inew, rap inkwerelhemel Akngey-anem nakew amern ikwer-akertel. Akaltheynemel akelyarl-akely ikwer-rnem antheynew angkemel, “Arlka atyenh nhenhan. Ingwer-rnemelarl arlka atyenh-anem artewenty arleny-arrerneyenh whip-el. Ayengan katy ilweyenh arrewantherr. Alakenhaym arrantherr amern arlkwerl-anem, atyeng iylpangkemel.” Rernem tyenkerr arlkwew-penh, Jesus-el inew arrpemarl irrkwa ngkwarl wayn-akert, antheynemel angkemel-antey, “Arrnga thelemel katy ilweyenh ayeng arrewantherr, apmwa irrarlkenheyew. Akngeyel arretengelew, rarl anyent-anem arrenhantherrenh pweytelem ikwer-warl. Atharl arrnga thelem alakenh, Akngey arrewantherr angkem ingwer-rnemew-then, rarl apmwa irrarlkem arrewantherr ingkerrenh-they.” Rap angkew ikwer-rnem, “Anyentan arrewantherr-they alherlenty-akngeyenh artwa ilkwernem-warl irrtyertel-antey. Amernarl arlkwem-penh, rap ingwer-rnem-anem ileyenh, ayenh antwerrkeyew. Artwa Inngarl Akngey-wenh ayengan ilwem, Akngey-wenh pipel aynteyel-angkwarr. Artwa irrtyert-awarr renhanap Akngeyel artewentyel irrwampenh-antheyenh.” Kwertengerl-rnemel awew alakenh, rernemap angkerrew, “Artwa nthek-apenyarlap ran?” Rernemarl anew-anenh-antey, kwertengerl-rnem alakenh angkerrenh anyentarl-anyentarl, “Ayengan atyetyart Jesus-they, arrantherr ingwer-rneman arrangkwarl!” Jesus angkew ikwer-rnem, “Atyetyart ahern nhenh-areny-rnem ahelengkwarl. Rernem akngerr pwerep-anthem, awelheyew ikwer-rnem. Rernem angkem, ‘Mwerr-angkerant-arey anantherr anem apmer nhenh-itwew, ayengarl atyetyart ilkwarl.’ Atyetyart ahelengkw yanh-rnem-apeny aney-angenh. Anyentarl arrewantherr-they atyetyartan aneyew. Warrkenh-apeny nga anemer anyentant, 11 yanh-rnemew warrkerreyew. Ntwan arntarnt-aremer 11 yanh-rnem. Atyetyart ilkwa artwa ilek-apenyarlap ran? Weth ran taypelel anem, amernarl arlkwem, artwa warrkenhelarl ikwer akngetyem. Ayengarlap atyetyart ahelengkw weth-rnem-apeny-weny. Athap arrenhantherrenh arntarnt-arem. Arrantherran ayenh iwerl-alhey-angenh, rlterrkarl atyeng ayntewengarl, ingwer-rneman atyeng-wety intwemelerrewarl. Akngey atyenhel ayenh atyetyart arrernew ingkerr ikwerenh-rnemew. Alakenh-anyem ingwer-ingwer atharl arrenhantherrenh arrerneyenh atyetyart-rnem. Ayengan aney-alpem atyetyart irrwerl-itwew, kwertengerl-rnem arrantherr atyeng-itwel aney-alpem. Anantherrap inkwerelhemel kwenty arlkwerrem. Arrantherr chair amparrkentyel anem, Jew-rnem arntarnt-aremel ingkerrenh.” Jesus angkew Simon Peter ikwer, “Simon, awelha atyeng. Arrenty alkenhel Satan-el Akngey alakenh ayernew, ‘Mwerrang atha kwertengerl-rnem arrkernem artewentyel?’ Akngeyan angkew, ‘Kel mwerr.’ Ingwerentyaman arrantherr iylpareth-antey ikwer awelhem, apmwangkwarrarl angkeyelewan. Athan ngkweng Akngey ayernew, Simon-ay, ngenh rlterrkeleyew. Atha iterl-areyel, ngarl atyeng-wety amenterrenheyenh. Ngarl atyeng-warl angkeperrenhey-alpeyenh, ntwap ingwer-rneman rlterrkel-aynta.” Ra tyernew, “Arrangkwarl! Ngenh akwernem tyayl-warl, ayeng ngkweng-angkwarr alhem arrpemarl. Ngenh ipmew atwem, ayenhanap rernem atweyew arrpemarl.” Jesus angkew, “Ileyel atha ngenh arraty. Tywek-tywek arlkeyew-alenty rlengk atemwengkel-antey, irrpety-inger nga ilelheyenh, ntwan ayenh iterl-arey-angenh.” Kwertengerl 12 ikwer-rnem-anem ra angkew, “Arrantherr iterl-areyel, atharl weth thwenew arrenhantherrenh, angka mwerr-angker ilerl-apaynteyew. Iltyantarlap arrantherr alhew; apwert-weny, yakweth-weny, pwet anyentant. Ayek ingwer-rnemelan arntarnt-arew arrenhantherrenh?” Rernem tyernew, “Ya, ingwer-rnemel anenhantherrenh arntarnt-arew inngarl.” Rap angkew, “Aleyan ingwer-lkwer-anem. Ingwer-rnemelan arrenhantherrenh arntarnt-arey-angenh. Aleyan arrewantherr mwerr-anemarl apwert-then yakweth-then akngeyew. Ingwerentyel nayp arlpenty atnyeney-angenh apek. Ra kwet ikwerenh anthemer apwertew. Apwert ikwerel ra nayp arlpenty-anem inemer. Akngey-wenh pipelan alakenhan aynteyel: ‘Rernem angkeyenh, atharl angka Moses-wenh apentey-angenh.’ Ya, angka yanhan atyeng-akert. Rlengkan rernem atyeng-akert alakenh-anyem ilem, Akngey-wenh pipelarl aynteyel-angkwarr.” Kwertengerl-rnem angkew, “Ingkartay, nhenh araw! Kelarl anantherran nayp arlpenty atherr atnyeneyel.” Ra angkew, “Kel-antey. Alakenh angkey-angenh, menty. Arwa angkeyel.” Ikwer-penhan Jesus warl ikwer-they anperl-alhew kwertengerl ikwerenh-rnem-akert, angkep alpew apmelerrel-ayeth Apwert Alip-warl. Rernemarl apwertel aney-alhew, rap angkew ikwer-rnem, “Akngey-anem arrantherr ayernenh-arey rlterrkeleyew. Arrentyel arrenhantherrenh arrkernewerr, angkeperreyew atyeng-wety.” Kwertengerl-rnem arrernelhew ingkerrenh-antey, Jesus-an arleng-awatyelew. Rap kwenerremel-anem angkenh alakenh-anyem, “Akngey atyenh, ayeng ilkelheyel, ntwa artwereleyew ahelengkw yanh-rnem. Ayenh irrwampenh-anthewerr, ipmew-antey atwemel! Ngarl ilkelhenty, rernem ayenh atwem, kel mwerrarl. Ayeng ngkweng awelhemarl. Ngkwenh-angkwarr mwerr.” Antyerl-anem irrwerl-they anamerl-antey aremerrenhey-alhew, rlterrkeleyew renh. Jesus-an arlka apmwerrenhew. Rap Akngey angkepelarreng ayernenh rlterrkel-antey irrkaty-angkwarr. Rlterrkel ayernenh-angkwarr, intyey-anem ikwer-they taltyaytnenh kwaty-apeny. Akngey-warl angkenh-penh, ra rtnerl-alhew, alpemel-anem ikwer-rnem-warl. Rap renh-rnem arey-alpew, ankwarl ayntenh-anem. Rernemarl amperrngerremel anew-anenh, ankwel-anem renh-rnem atwew. Rap atyekelemel ayernew, “Ay! Ilekewarl arrantherran ankwan aynteyel? Akwentenh-arey! Akngey ayern-ayntenh-arey artewenty, arrentyel arrenhantherrenh ilpertelewerr.” Jesus-an angkenh-angkwarr, kwertengerl Judas-anem aremerrey-alhew akngerr ingwer-rnem-akert. Rap alhew, Jesus-ew arrwantyeyew-arrpantey. Jesus-el ayernew, “Inngang ntwan ayenh arrwantyeyel? Arrangkw. Alakenhan ntwa ayenh artwa ahawarr-rnem-warl lwewarrerneyew, antwerrkeyew.” Kwertengerl ingwer-rnemel arew, artwa ahawarr-rnem arrererrenhey-alhew, antwerrkeyew-anem. Rernem ayernew, “Ingkartay, mwerrang anantherr renh-rnem atanthem nayp arlpenty atherrel?” Kwertengerl anyentelan nayp-anem tyerrenhew, rap artwa anyent-wenh iylpa akenhew arraty-angkwarr. Artwa warrkenharlap ran tyaty ilkwa Jew-rnem-wenh-areny artwa rltwewenh. Jesus-el renh-rnem artwerelew, “Ipmelhenh-arey arrantherr!” Rap iylpa inew, arnemel mwerrelew-anem. Artwa rltwernem tyaty ilkwareny-rnem, iltyemwerney tyaty ikwer-areny-rnem, artwamp-rnem-then rernem ingkerrenh rtnenherrenh. Rernem mpwelherrenh, renh antwerrkeyew. Rap angkew ikwer-rnem, “Ilekew arrantherr apetyew nayp arlpenty-rnem-akert arwerl-then-akert? Athan ingwerenty ipmew atwey-angenh! Arlta arrpanenhel atha akngerr akalty-anthenh tyaty ilkwitwew. Arrantherran ayenh antwerrkemer ikwer-itwew. Nthakenh arrantherran ayenh antwerrkey-angenh ikwer-itwew, ayengarl apmwel-ayeth aney-angenh, arrangkw. Arrantherrap ayenh mentyarl arew. Kel-anem aleyan arrantherr ayenh antwerrkem. Arrentyel arrenhantherrenh ilanthew, ayenh antwerrkeyew, awank-akerr Akngeyan angkew-angkwarr.” Rernemap Jesus antwerrkew, warl Caiaphas-wenh-warl-anem atnwenhew. Artwa Caiaphas ranap tyaty ilkwa Jew-rnem-wenhew-artey. Rernemarl renh akngeynenh, Peter-elan irrker-they apenteynenh. Warl ikwer-itwew aketh-itwew, artwa ahawarr-rnemel rwa arrtyew atheperrel. Peter-an alhew, aney-alhew ikwer-rnem-itwel, rwel-anem arlterrngerrey-alhew. Kwey warrkenh anyentel alhengk-aremel angkew ingwer-rnemew, “Artwa nhenhan Jesus-ew apelty arrpemarl.” Ra irrtywerremel angkew, “Rwengk, atha renh iterl-arey-angenh.” Ikwer-penh-antey ingwerel-anem alhengk-arew, “Ngan kwertengerl Jesus-wenh arrpemarl.” Peter-el tyernew, “Rwengk, ayeng-weny!” Ingwer-ingweran ingwerel-anem renh alhengk-arew. “Ya, artwa nhanyem inngarl alhenh ikwerel-arleng. Ran angkeyel apmer Galilee-areny-rnem-apeny. Ranap ikwer-areny arrpemarl, Jesus-apeny.” Ran tyernew, “Arrangkw! Atha iterl-arey-angenh, ngarl angkeyel-angkwarr!” Rarl angkenh-angkwarr, tywek-tywekan arlkew-anem. Kwen-they Jesus-elan renh artepang arew. Peter-el iterl-arew, rarl arrwekel-antey ilew, “Tywek-tywek arlkeyew-alenty rlengk atemwengkel-antey, irrpety-inger nga ilelheyenh, ntwan ayenh iterl-arey-angenh.” Rap akwenterl-alhew, tyerrelhenhey-alhew aketh-warl-anem keyt-angkwarr. Ra artewentyel artnenh-anem, rarl arrwekel-antey angkew-penh, ra renh iterl-arey-angenh. Artwa ahawarr-rnemel Jesus antwerrkenh, rernemap arrkentelhelemel renh atwenh. Rag-el annga atherran renh artew ayernemel, “Ntwarl arraty-antey iterl-areyel. Ilelha anewantherr. Angwenhel ngenh atwewan?” Rernem alakenhan ayernemel-antey kwanthenh renh akwetyemel. Itwern tyerrelhewel, artwa ilkwerneman akarrerrew angkerreyew. Atyetyart Jew-rnem-wenh-rnem, artwa rltwa tyaty ilkwareny-rnem, artwa angka Moses-wenhew akalty-anthey-angker-rnem-then rernem ingkerr akarrerrew. Artwa ahawarr-rnemel Jesus renh rnkernew arrwekel-angkwarr. Artwa ilkwernemel renh ilew, “Arraty ilelheyew! Nganang artwa Christ, Akngeyelarl ilew, rarl ahern nhenh-warl thweneyew?” Ra tyernew, “Ayengan angkenty alakenh, arrantherrap irrpeltharl irrem. Atha arrenhantherrenh ilenty, angkakert Akngey-wenh-rnemel ilenh, arrantherran awelhey-angenharl. Ya, ayengan Artwa Inngarl Akngey-wenh. Rlengk-antey ayeng alpeyenh, Akngey-itwel aney-alpeyew. Akngey ran arawerrng ilkwakertarl. Ayengan aney-alpeyenh ikwer-itwel, aylakap-atherr-anem aneyenh atyetyart alkenh-atherr.” Rernem awew, ayernew-anem, “Kelew, innga wenh nga Alerikw Akngey-wenh, ngay?” Ra tyernew, “Inngarlap arrantherr alakenh angkeyel.” “Kel anantherr awew! Ilekewarl anantherr nthwem ingwer-warl, apmwa renh antweyew? Rantey ament ilelheyel, ran Akngey-wenh Alerikwarl!”