John. 19. Ikwer-penh Pilate irlkenty ikwerenh-rnemek angkek, “Jesus renh whip-el atwetyek!” Rernem arwerl alekw-penh ampwal akapwertek-arelh mpwarek. Rernem alekw-penh arrernek Jesus ikwer-warl akapwert-warl. Arnkwa rnter-rnter arlpenty-warl-anem rernem Jesus renh akwernek atyetyart ilkwekenh-arrpantey. Rernem ikwer-warl arrer-anem irrek, renh atwetyek. Rernem ikwer angkenh kwanthemel, “Nganem Jew-rnem-kenh atyetyartarl ilelhek!” Rernem renh arreyl atwek. Ikwer-penh Pilate warl-they tyerrelhek arrpemarl Ran angkek ikwer-rnemek, “Atyeng awelhenherr-arey! Ayeng yangkelhem atyenh-rnemek, rernem Jesus renh atnwenhey-alhetyek nhenh-warl, arrantherr renh aytaretyek. Ilek-they arrantherr renh ipmek atweman? Ilenherr-arey atyeng, nthakenh ra apmwel-areth mpwarek. Artwa alyelk arla atha areyel.” Jesus warl-they tyerrelhek, akapwert mwekart arreylp-angketyarr, arnkwa rnter-rnter-akert. Pilate Jew-rnem-kenh atyetyart-rnem-warl angkek, “Arenherr-arey! Ilenhey artwa ra!” Tyaty ilkwa atyetyart-rnemel iltyemwerney-rnemel-then Jesus arek-penh, rernem arlkek, “Artwa renh atwetyek! Arwerl iylpeyl-atherr-warl renh tywenetyek!” Pilate angkek ikwer-rnem, “Menty! Arrantherrant renh arwerl iylpeyl-atherr-warl aylpar-arrernenherr-arey! Atha renh arrwekel-antey arrkernemel ayernek, ilek-ilek-angkwarr. Ran apmwangkwarr mpwarey-angenh, arlarl ra.” Rernem Pilate renh ilek, “Artwa nhenhan ilelhek Akngey-kenh alerikw-arrpantey. Alakenh-they renh atwetyek, angka arrwekeleny anwekantherrenh aynteyel-angkwarr!” Pilate ra aterirrek, rarl awek-penh. Pilate-el Jesus warl kwen-warl atnwenheynek. Pilate-el renh ayernek, “Nthenh-areny ngan?” Jesus-el tyerney-angenh arrangkw, akater anenh. Pilate-el renh ilek arrpemarl, “Atyeng-warl ilelha, ayengan atyetyart ilkwarl. Atha ingwer-rnem ilanthetyek ngenh tyarlewetyek. Arrangkw, nga atyeng-warl ilelhey-angenh, ngenh arwerl ilpeyl-atherr-warl atanthem.” Jesus angkek ikwer-warl, “Akngeyelant ngenh arrernek atyetyart ilkwa ahern-areny-kenh. Alakenh-angkwarr ntwa ayenh atwetyek alhewer. Artwa ingwerel ayenh ahayiwek ngkweng-warl, ra apmwangkwarr innga apenteyel.” Pilate ilkelhek, Jesus renh tyarlewetyek, atwey-angenharl. Ra Jew atyetyart-rnem ayernek tyarlewetyek. Rernem arlkenh, “Artwa ra atyetyart ilkwarrpantey ilelhenh. Rome-areny atyetyart ilkwa Caesar anyent-antey anwekantherrenh, ingkerrenh-kenh! Ntwa artwa yanh tyarlewenty, atyetyart ilkwa Rome-areny ngkweng ahelirrem!” Pilate-el awek-penh, ra Jesus atnwenhek aketh-warl. Pilate chair ilkwewarl arrernelhek. Hebrew angkel apmer alakenh aynteyel Gabbatha. Arlta anyent ayntenh Anperarl Alhek “Passover” tyenkerr arlkwey-alenty. Arlta ampepel-antey Jew-rnem akarrirrenh. Pilate angkek ikwer-rnem, “Nhenh arenherr-arey, atyetyart ilkwa arrekantherrenh.” Rernem ikwer arlkalhelirrek, “Aknga renh! Aknga renh! Arwerl iylpeyl-atherr-warl atantha!” Pilate-el renh-rnem ayernek arrpemarl, “Atha atyetyart arrekantherrenh atwem, arwerl iylpeyl-atherr-warl atanthemel?” Jew-rnem-kenh atyetyart-rnemel renh tyernek, “Rome-areny atyetyart ilkwa anwekantherrenh anyentant. Ingwerenty arrangkw.” Ikwer-penhan Pilate-el Jesus-an ahayiwek irlkenty-rnem-warl, rernem arwerl iylpeyl-atherr-warl renh atanthetyek. Irlkentyel rernem Jesus renh Pilate-kenh warl-they akngek. Arwerl iylpeyl-atherr rernem Jesus anpeth-warl tywenek, ra akngeynerl-ayntetyek. Rernem Jesus renh atnwenhek apwert-warl, itnan “Akapwert Ngkwern Akarnng”. Jew-rnemel apmer itnewek Golgotha. Irlkenty rernem Jesus renh arwerl iylpeyl-atherr-itwek atanthek naylel, ra ilwetyek. Artwa ingwer atherr arwerl iylpeyl-atherr-warl atanthek arrpemarl naylel. Irrkerant-atherr-itwek Jesus ampep-itwekarl. Pilate-el irlkenty ilanthek, pip arwerl iylpeyl-atherr irrwerl-ampeny-warl tywenetyek. Rernem angka irrpety-angkwarr ingkwernek, Jew-rnem-kenh-angkwarr, Rome-areny-rnem-kenh-angkwarr, Greece-areny-rnem-kenh-angkwarr. Angka nhanyem aynteyel pipel, “Nhanyem Jesus Nazareth-areny, Jew-rnem-kenh atyetyart ilkwa.” Jesus ra arwerl iylpeyl-atherr-itwek aylpar-anenh, Jerusalem-arrangarr aketh-ampeny. Ingwer-rnem angkepelarreng arwerl iylpeyl-atherr-angkwarr alhenh, rernem pip renh irrwerl-ampeny-itwek reytemilerl-apenh. Atyetyart ilkwa tyaty-areny rernem pip renh arek arwerl-itwek, rernem angkey-alhek Pilate ikwer-warl, “‘Atyetyart Jew-rnem-kenh’ ingkwerney-angenh. Alakenh ingkwernetyek, ‘Jesus Jew-rnem-kenh atyetyart ilkwarrpantey ilelhenh!’” Pilate-el renh-rnem ilek, “Menty! Kel rernem arraty ingkwernek. Nthakenh ingwer-angkwarr arrerney-angenh.” Irlkenty 4-pelel arnkwa ikwerenh lhelek. Rernem arnkwernem 4-pel-angkwarr arlwarey-arlwarey arrernek. Arnkwa arlpenty mwerr-angker rernem ikwer-they lhelek arrpemarl. Irlkenty-rnem angkerrek, “Arnkwa anyentek anwantherr arrkenirretyek, arnkwa renh antengiletyek. Anyentel renh antengiletyek anyent-antey, arnkwa ilterrey-angenh.” Apwert akely-rnem iwemel rernem arrkenirrenh arnkwa renh antengiletyek. Angka arrwekel alakenh ayntenh Akngey-kenh pip-itwek: “Rernem arrkenirreyel arnkwa atyenh-rnemek, arnkwa atyenh arlperrtyileyel.” Angka arraty innganem irrek-anem. Irlkenty-rnem arrkenirrenh Jesus-kenh arnkwek. Arelh 4-pel rtnenh arwerl iylpeyl-atherr-itwek, Mary Jesus-kenh amikw, arnkwerey Mary-kenh, arelh ingweran Mary arrpemarl, Clopas-itwek itengerrekarl, ingwer Mary Magdala-areny-anem. Jesus-el amikw ikwerenh arek, kwertengerl anyent-then, irrkaty rantey ra ikwer aleth artewentyel ilkelhenh. Jesus angkek amikw ikwerenh-warl, “Artwa yanh ntwa ampaty akem.” Jesus angkek kwertengerl ikwer, “Ntwa arelh yanh amey akem.” Ikwer-penh kwertengerl ra Jesus-kenh amikw atnwenheynek warl ikwerenh-warl, renh arntarnt-arey-alpetyek. Jesus akalty-anem, rarl Ingkart-kenh warrk ingkerrenh ywerrelhilek-anem. Ikwer-penh ra ilelhek, “Ayeng angkethakw.” Angka arrwekel pip-itwek ayntenh. Angka arraty innganem irrek. Artwa anyentel renh awek-penh, ra rag akely-anem inek. Wayn arrngeynp-warl ra rag renh pwerlpewek apelyilemel. Rag renh ra arwerl akert-ampeny-warl arertnek. Jesus arrakert-warl ra arwerl arlpenty irrwerlilek, ra antywelp-antywetyek angkethakwel. Jesus-el wayn akely rag-el arrkernek. Rap angkek, “Atha warrk atyenh ywerrelhilek.” Akapwert kwenirreynek, ilwemel-anem. Jesus ra ilwek arlta Friday-el. Jew-rnem tyenkerr Anperarl Alhek “Passover” ikwer mpwelhenh-antey, amern kwenty arlkwey-angenh-antey. Jesus-then artwa ingwer-atherr-then arwerl iylpeyl-atherr-itwek aylpar-anenh-antey. Jew-rnem-kenh atyetyart-rnem angkerrenh, rernem ingkeny aylpenhekerr-awaty atwarrelhiletyek arwerl iylpeyl-atherr-they ingwemernt irrekerr-awaty. Rernem alhek Pilate renh ayernetyek. Rernem ikwer angkey-alhek, “Artwa ahelengkw-rnem ilantha, ‘Ngkwern arlaw atherr aketyek, aynterarrirretyek rernem anamerl ilwem-anem. Artwa irlkentyel renh-rnem atwarrelhiley-areny ingkeny aylpenhekerr-awaty.’” Pilate-el renh-rnem ilanthek, arwerl ilkwel ngkwern arlaw atherr atweynetyek akalthemel. Arrwekel rernem artwa anyent-kenh ngkwern arlaw atherr akek, ikwer-penh artwa ingwer-ampenyek-anem ngkwern arlaw atherr akek arrpemarl. Rernem Jesus-warl apetyek, rernemap renh arey-alhek, ra kel ilwekarl. Rernem ngkwern akey-angenh-antey. Artwa ahelengkw anyentel Jesus ngkerraly irrtyartel atanthek. Arrkngethen kwaty-then ikwer-they thelelhek. Atha anngetherr renh arek, irrtyartelarl renh atanthek. Atha arrekantherr arraty ileyel, arrantherr ikwer awelh-ayntetyek. Pip arrwekelenyel alakenh-anyem aynteyel: “Ngkwern akelhey-angenh arrangkw. Ingwer-rnemel renh atantheyenh.” Alakenh angka arraty innganem irrek. Artwa anyent Joseph Arimathea-areny anenh Jerusalem-itwek, ran Jesus-kenh-angkwarr apentenh. Ra anyelk aterirrenh Jew-rnem atyetyart-rnem-kety. Alakenh-they ra ingwer-rnemek ilelhey-angenh, rarl Jesus-kenh-angkwarr apentenh. Arlta ikwerel-antey Joseph ra alhek, Pilate ayernetyek, Jesus arrewaly inetyek, renh akngeynetyek, intey-warl akwernetyek. Pilate angkek, “Kel mwerr.” Joseph-el Jesus renh arrewaly arwerl iylpeyl-atherr-they atwarrelhilemel akngek. Artwa ingweran Joseph-angkwarr alhek arrpemarl, itnan Nicodemus. Nicodemus anyent rethen Jesus-then ratherr angkerrenh ingwel arrwekel-antey. Nicodemus-el anter mwerr-angker akngerr interney-angker akngetyek, Jesus arrewaly apernetyek intey-warl akwerney-alenty. Artwa rernem arrewaly anterel apernek, ataperrelemel rag-warl. Jew-rnem-kenh arrwekeleny alakenh ayntenh, rernem arrewaly arertnenh, awenng-warl akwerney-alenty. Jesus ra ilwek apmer arwerl-angketyarr-ampenyel. Intey lyerteny arrer-antey ayntek, rernemarl kel angernek arrwekel apwert irrker-itwek. Arrewaly ingwer-rnem akwerney-angenh-antey. Arlta Saturday arrer-anem Jew-rnem akarrirrek, amern tyenkerr renh arlkwetyek. Artwa atherrel Jesus renh arrewaly intey-warl anamerl-antey akwernek.