Acts. 13. Antioch tyaty-areny-rnem rernem angkakert-rnem-then akalty-anthey-angker-rnem-then anenh. Barnabas, Simeon itna ingweran itnewenh Irrpwerl, Lucius Cyrene tawen-areny. Manaen, renharl Herod ingwerel ilkwilek. Saul anenh arrpemarl. Ingwer-inger artwa rernem Ingkartek ikwerelhek, amern-weny anemel, Akngey-ayteng iterretyek Itnweng Rlwartel renh-rnem ilek, “Ayeng-anem ilkelheyel Barnabas Saul-atherr thwenetyek, angka mwerr ilerl-apayntetyek apmer arrpanenh-itwek. Arrantherr-anem renh-atherr thwenetyek.” Rernem-anem Akngey iterl-aremel amern-weny aleth anenh, Akngeyekant iterretyek. Ikwer-penhan rernem Saul Barnabas-atherr akapwert-warl iltya arrernek renh-atherr thwenemel-anem. Akngey ayernek, renh-atherr arntarnt-aretyek. Itnweng Rlwartel-anem Saul Barnabas-atherr Cilicia-warl thwenek. Tawen ikwer-itwek rernem rtnwewarl nganerl-alhek Cyprus-warl-anem artarnpenhek. Cyprus ra akwerlp ilkwa innga ayntenh, kwaty alay ampep-itwek. Salamis tawen-itwek apmer Cyprus-itwek rernem Akngey-kenh angka Jew-rnem akalty-anthek tyaty ikwer-rnem-kenh-itwek. John ikwer-atherr-itwek anek arrpemarl. Ra ikwer-atherr-angkwarr ilkwatherr alhek. Cyprus-angkwarr artarnpenhemel rernem tawen ingwer-warl apetyek, itnan ikwerenh Paphos. Bar-Jesus ra artwa Jew anenh. Elymas Bar-Jesus Greek-kenh itna. Ra arrangkwelth mpwarenh tnakelhemel, Akngey-kenh angkakert-arrpantey. Artwa ra Sergius Paulus Roman kapment-kenh artwa Atyetyart. Sergius Paulus ra artwa akalty innga anenh. Ra awek ratherrarl Paphos ikwer-itwek aney-alhek. Ranem ikwer-atherr yangkelhek, ratherr renh Akngey-kenh angka akalty-anthetyek. Sergius Paulus-el Jesus renh tnakek. Elymas arrkngert angkek ikwer-atherr. Elymas-el renh-atherr irrentetyek arrkernelhek, Sergius Paulus Ingkart-kety angkepiletyek. Itnwengel-anem Saul renh rlterrkilek. Saul itna ingweran Paul. Rernem renh itnewenh Paul. Paul ranem Elymas renh artewentyel aremel ilek, “Ngan arrenty-kenh ampan aneyel, nga mwerr-rnemek apmwan aneyel. Ntwa Akngey-kenh angka ilpertileyel. Akngeyel ngenh atweyenh, aparrngileyenh. Ingwer-ingerant ntwa areyenh arrpemarl.” Elymas kel aparrngirrek-anem. Ranem artwa ingwer ikngwek atnwenheyn-ayntetyek. Sergius Paulus-el arek-penh Akngeyel Elymas aparrngilekarl, ra Akngey renh tnakek. Ra Paul renh awek, rarl ingwer-rnem Ingkart-kenh angka akalty-anthenh. Sergius Paulus-el apatemel awek, Ingkart-kenh angka inngarl ayntek. Paul-kenh-rnem rtnwewarl nganek artarnpenhetyek, apmer Perga-warl Perga ra tawen Pamphylia-itwek anenh. John-el renh-rnem iwerlelpek, Jerusalem-warl-anem alpetyek. Paul Barnabas-atherr Perga tawen ikwer-they Antioch tawen ikwer-warl-anem alhek. Antioch ra apmer Pisidia-itwek ayntenh. Ikwer-penhan arlta Saturday-el ratherr alhek Jew-rnem-kenh tyaty akely-warl. Ratherr kel arrernelhek-anem. Artwa ingwer-rnem Moses-kenh angka Akngey-kenh angkakert-rnem angka reytemilek. Tyaty-areny Atyetyartel-anem Paul-atherr ayernek, “Artwa atyenh-atherray, mpwelanth apek ilkelhenty. Akngey-kenh angka anwekantherr anayntiletyek, anwantherr arraty-angkwarr apenterl-ayntetyek.” Paul akemirrek ikwer-rnem iltyerrek, akateriletyek. Ra renh-rnem ilek, “Artwa Israel-kenh-rnemay, arrantherr atyeng awelhenherr-arey! Artwa Israel-kenh-rnem-kenh Ingkart Akngey anwekantherrenh-rnem rlwanek. Ranem renh-rnem akngerram-akngerrilek Egypt-itwel anetyek. Ikwer-penh Egypt-areny-rnemel akngey anwekantherrenh atwemel. Akngeyel renh-rnem Egypt-they atnwenhek. Ranem renh-rnem aherrety 40-ek-atwety arntarnt-arenh, rernem ikwer aleth tyel-angkenh. Arrwekeleny anwekantherrenh-rnem aherrety 450 mpwelhenh apmer alhelekarl anetyek. Akngeyel Canaan-areny-rnem angka 7 angkenharl-rnem atwek, anwekantherrenh-anem ikwer-rnem anthek apmer renh. Rernem apek Canaan-itwek anenh-antey Akngeyel artwa atyetyart ikwer-rnem-warl thwenek, renh-rnem itethiletyek, Samuel apey-alpetyek-atwety. Samuel ra Akngey-kenh angkakert anenh. Ikwer-penh akngerrel Akngey ayernek, atyetyart ilkwa ikwer-rnem rnkernetyek. Akngeyel-anem Saul renh rlwanek atyetyart ilkwa ikwer-rnem anetyek. Saul ra Benjamin-kenh arrpemarl anenh, Kish-kenh alerikw. Ra atyetyart ilkwa anenh aherrety 40-ek-atwety. Akngeyel renh irrentek intem-antey, ingwer-anem aney-alkenh. David-anem rnkernek, atyetyart ilkwa ikwer-rnem anetyek. David ikwer-penh alakenh Akngeyel ilek, ‘David, Jesse-kenh alerikw, ayeng ikwer inkwerelheyel, rarl atyengant awelheyel.’ Akngeyel Israel-kenh-rnemek alhelek artwa anyent thwenetyek, ra renh-rnem itethiletyek. Artwa ranap David-kenh arrpemarl. Jesus ran artwa itethiley-angker aneyel. Jesus-they arrwekel-antey John apetyek. John-el Israel-kenh-rnem ilek, rernem Akngey-warl angkepirretyek, ranem renh-rnem baptise-emeletyek. John ra warrk ikwerenh ywerrelhiletyek arrer-anem irrek, ra ingkerrenh ayernek, ‘Angwenharl ayengan? Nthakenh arrantherr atyeng iterreyel? Atha arrenhantherr iley, ayeng itethiley-angker inngewenyarl. Arrantherr ikwer mpwelheyel. Aray, itethiley-angker ingwer-ingerant apetyeyenh. Ayengan rlterrk-wenyarl, artwa apmwamwamarl. Ayeng arrangkw, arwarl warrkenh ikwerenh aneyel.’ Artwa atyenh-rnemay, anwantherr Abraham-kenh-rnem aneyel, arrantherrap atyeng awelhenherr-arey! Artwa Ingkart-areny ingwer-rnem arrantherr awelhenherr-arey, Akngeyek inkwerelhetyek. Akngeyel anwenhantherr ilek, rarl anwenhantherr itethilek. Aray, Jerusalem-areny-rnem atyetyart rernem iterl-arey-angenh akwerrparl, Jesus ikwer, rarl itethiley-angker aneyel. Pip rernem reytemilenh akwerrpel, Saturday arrpanenhel. Rernem Jesus renh ywarn-antey ayntarrp-ilek. Rernem Pilate renh ayernek, ra Jesus renh ipmek atwetyek. Akngey-kenh angka arrwekeleny alakenh aynteyel: ‘Itethiley-angker ra ilwetyek.’ Kel arraty-angkwarr aynteyel. Rernem-anem renh arwerl iylpeyl-atherr-they atwarrelhilek, awenng intey-warl akwernek. Akngeyel Jesus renh ipmepenh akemelhilek. Rernem renh arrwekel apentenh Galilee-they Jerusalem-ek-atwety, rernem renh arek anngetherr arrpemarl, iteth-antey Ingkerrenhel alakenh ileyel, angka nhenh arraty innga aynteyel. Anwantherr-anem arrekantherr angka mwerr-angker ilem. Akngeyel arrwekeleny-rnem alhelekarl, ingwer-inger itethiley-angker thwenetyek. Akngeyel kel itethiley-angker anwekantherr-warl thwenek. Jesus ra itethiley-angker Jesus anem. Akngeyel renh ipmepenh akemelhilekarl. Psalm 2-el Jesus-penh ileyel, ‘Nga alerey atyenh aneyel. Lyert ayeng Akngey ngkwenh aneyel.’ Akngeyel Jesus renh ipmepenh akemelhilek arlka ikwerenh apmwirrey-angenh. Akngey-kenh angka alakenh aynteyel: ‘Atha arraty innga alheleyel atharl David alhelek-apeny.’ Akngey-kenh angka arrwekeleny ingwerel aynteyel: ‘Akngeyel nthakenh renh iwerl-alhey-angenh arlka ikwerenh apmwirrey-angenh.’ David-arl iteth anenh ra Akngeyek awelhenh. Ra kel ilwek. Rernem renh akwernek, arrwekeleny-rnem ikwer-itwek-antey. Arlka ikwerenh apmwirrek-anem. Akngeyel Jesus renh ipmepenh akemelhilek, arlka ikwerenh apmwirrey-angenh, arrangkw. Atyenh-rnemay, atha arrenhantherr ileyel, Jesus-angkwarr apententy, Akngeyel apmwa arrekantherrety iwem. Arrantherr atyeng-angkwarr arraty-angkwarr aneyel, Moses-kenh angka arrangkwarl aynteyel. Arrantherr Jesus renh tnakenty, arrantherr mwerr-angkwarr aneman. Moses-kenh angkekant awelhenty, arrantherr arraty apentey-angenh. Arrantherr mwanty anetyek. Anwantherr mwanty arntarnt-arelhetyek, apmwewarl irrekerr. Akngey-kenh angka arrwekeleny-rnem alakenh aynteyel. Akngeyel renh-rnem ilek, ‘Arrantherr apek atyeng irrpelthirrenty, arrantherr ilweyenhan. Aray, atha ilek-ilek-angkwarr mpwareyel. Arrantherr ayenh tnakey-angenh ingwer-rnemel arrenhantherr ileyel-angkwarr.’” Paul-atherr Barnabas-atherr tyaty ikwer-they tyerrelhek. Ingwer-rnem ikwer-atherr yangkelhek, ingwer-rnem-warl apetyetyek, renh-rnem Akngey-kenh angka akalty-anthetyek arlta Saturday-el. Jew ingwer-rnem-then rernem Akngey renh tnakek, ratherr ingwer-rnemek angkek. Ratherr renh-rnem ilek, rernem Akngey rlterrk innga tnaketyek, rarl renh-rnem arntarnt-arenh. Saturday ingwerel-anem ingkerrenh anyentirrek Akngey-kenh angka awetyek. Jew-rnemel akngerr aremel, Paul-kety arlkarirrek. Rernem-anem ingkerrenh anngetherr Paul-ek irrpelthirrenh. Paul-atherr Barnabas-atherr arnkaty ikwer-rnemek angkek, “Akngey ilkelheyel aylanth arrekantherr-tangkwel Akngey-kenh angka iletyek. Arrantherr Akngey-kenh angkek irrpelthirreyel, intem iteth aney-angenh ilkelhey-angenh. Alakenh-anyem aylanth Jew-weny-rnem-warl alerl alheyel, Akngey-kenh angka ikwer-rnem iletyek. Ingkartel anwenhantherr ilanthek, ‘Atha arrenhantherr rnkernek, Jew-weny-rnem atnwenhetyek atyeng-warl, angka atyenh iletyek arrpemarl. Akngey ilkelheyel arrenhantherr itethiletyek.’” Angka awek-penh Jew-weny-rnem ikwerelhek. Ingkart renh tnakek arrpemarl. Ingkerrel Akngeyelarl rlwanek itethiletyek, rernem Ingkart tnakek arrpemarl. Jesus-arl apenteyel ingwer-rnemel ingkerrenh Akngey-kenh angka akalty-anthek arrpemarl apmer Pisidia-ampenyel. Antioch tawen-itwek, arelh ilkwernem-then artwa ilkwernem-then rernem Akngeyek inkwerelhemel anenh. Jew-rnem-anem ikwer-rnem yangkelhek, Paul Barnabas atherrek anngerntirretyek. Rernem Paul-then Barnabas-then irrentek. Paul Barnabas ratherr ahern ingkethey tertangkwelhilek, rernem iterl-aretyek apmwangkwarrarl rernem renh-atherr irrentek. Ratherr Iconium-warl alhek. Ingkart-areny-rnem irrkngerney aleth-anem anenh. Itnweng Rlwart ikwer-rnem-itwek anenh.