1 Ncüii xuee na cotaꞌjndyee nnꞌan judíos, ndö vaa ꞌnan tui. Venon Jesús naijon min ntjon ntquen trigo. Ndoꞌ nnꞌan na totsayꞌonhan jñꞌoon yohin, taꞌhan totꞌiooꞌhan xuꞌ ntquen trigo. Totyꞌuehinhanꞌ nchcyaaꞌ ndueehan, jndë joꞌ totquiihinhanꞌ. 2 Ndoꞌ na nndaꞌ, vendye nnꞌan na conduihan tmaanꞌ fariseos jnduehan:

—Juu xuee na cotaꞌjndyëëhë, tyiꞌquichuhanꞌ na contꞌahoꞌ na nndaꞌ.

3 Ndoꞌ joꞌ tꞌa Jesús, tso jon:

—ꞌOꞌ jndë jnanꞌjnꞌaanhoꞌ jñꞌoon nchu vaa na sꞌaa David xjen na tomꞌaan jon na ninjndoꞌ jon, juu jon ndoꞌ mantyi joo nnꞌan na tentyja xenꞌ jon. Majoꞌ tyiꞌquinanꞌngꞌehoꞌ ntyja na nndaꞌ vaa na sꞌaa jon. 4 Taqueeꞌ jon vatsꞌon cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon, tcan jon tyooꞌ nnon nquii tyee tque na tomꞌaan joꞌ, ndoꞌ juu Davidꞌñeen jndaaꞌ jonhanꞌ. Tcüaꞌ jonhanꞌ, ndoꞌ mantyi tyincyaa jonhanꞌ ndëë nanꞌñeen na mꞌan yohin. Ndoꞌ juu tyooꞌñeen, tyooꞌ na jndë tquen nnꞌanhanꞌ tonnon Tyoꞌtsꞌon, tyiꞌcüanaan na veꞌ minꞌcya ro tsꞌan ntcüaꞌhanꞌ, xiaꞌntyi nque ntyee.

5 Tsontyichen Jesús ndëëhan:

—Ja na condui tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coꞌxën tsoñꞌen nnꞌan, vaa najndei na tsixuan na ntsjö nin ꞌnan quintꞌa nnꞌan juu xuee na cotaꞌjndyëëhë.

6 Ncüiichen xuee, xuee na cotaꞌjndyee nnꞌan judíos, taqueeꞌ Jesús quiiꞌ vatsꞌon. Totsiꞌman jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndëë nnꞌan. Ndoꞌ joꞌ mꞌaan ncüii tsansꞌa na jndë tatei ntꞌö juu ntyjaya. 7 Ndoꞌ nque nnꞌan na conanꞌman chu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés, ndoꞌ mantyi yo ninꞌnnꞌan na conduihan tmaanꞌ fariseos, totquenchenhan cüenta Jesús xe na aa ntsinꞌman jon tsanviiꞌñeen juu xuee na cotaꞌjndyeehan. Ee xe na aa ntsꞌaa jon na nndaꞌ, nninncyahan jnaanꞌ jon na quitꞌuiiviꞌhanꞌhin. 8 Majoꞌ ntyjii ya jon nin ꞌnan ndyiiꞌ nꞌonhan. Joꞌ tso jon nnon juu tsanꞌñeen na tatei ntꞌö:

—Quinanquintyjaꞌ, cüentyjeꞌ quiiꞌ ntꞌan nnꞌan. Ndoꞌ jnanquintyja tsanꞌñeen, tacüentyjeeꞌ juu xoncüe. 9 Ndoꞌ tso Jesús ndëëhan:

—Mavaxꞌë ndëëhoꞌ, juu xuee na cotaꞌjndyëëhë, ¿Aa icüjiꞌ yahanꞌ na ntejndei tsꞌan tyje juu naviꞌ na iquenon juu, oo aa tyiꞌcüjiꞌ yahanꞌ na ntsꞌaa juuhanꞌ? ¿Aa chuhanꞌ na quitsinꞌman jon tyje jon chaꞌ tyiꞌngueꞌ juu, oo aa quiꞌndyiito jon na cueꞌ tsanꞌñeen?

10 Ndoꞌ vi na jndë jndyiaaꞌ Jesús xiꞌjndio ndëë tsoñꞌen nanꞌñeen, tso jon nnon tsanviiꞌñeen:

—Quitsindiuꞌ ntꞌöꞌ.

Sꞌaa juu na nndaꞌ, ndoꞌ joꞌ ntjo ya ntcüeꞌ ntꞌö juu. 11 Majoꞌ joo nanꞌñeen, tyion jndyihanꞌ quindyaꞌ ngiohan yo Jesús. Ndoꞌ tonanꞌjndaꞌhan yo ntyjehan nin ꞌnan ndëë ntꞌahan chaꞌ quitꞌuiiviꞌhanꞌ jon.

12 Majoo xeeꞌñeen tava Jesús ncüii tyoꞌ na ntsinin jon nnon Tyoꞌtsꞌon. Minnchaꞌ tsjon totsinin jon nnon Tyoꞌtsꞌon. 13 Xjen na jndë tixuee, tqueenꞌ jon nnꞌan na tonanꞌjon jñꞌoon na toninncyaa jon. Ndoꞌ tji jon nchoꞌvehan, ndoꞌ tꞌua jon tsꞌian ndëëhan na ncꞌoncyahan jñꞌoon naya ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon ndëë nnꞌan. 14 Ndö nguee nanꞌñeen: Simón, siquijndyu Jesús jon Pedro, yo tyje jon Andrés, yo Santiago yo Juan, yo Felipe yo Bartolomé, 15 Yo Mateo, yo Tomás, yo Santiago jnda Alfeo, yo Simón tsan na totyiiꞌhin yo tmaanꞌ nnꞌan na tonanꞌvehan nacjooꞌ gobiernon tsjoon Roma, 16 Yo Judas tyje Santiago, yo ninꞌJudas Iscariote, tsan na jndëcya tyincyaa juu cüenta Jesús.

17 Ndoꞌ vi na jndë joꞌ, jndyocue Jesús juu tyoꞌñeen yo tsoñꞌen nnꞌan na totsayꞌonhan yo jñꞌoon na toninncyaa jon. Sacüentyjeeꞌhan ncüii su. Ndoꞌ jndye nnꞌan na conanꞌjon yo jñꞌoon na toninncyaa jon, jndë squenonhan joꞌ. Mantyi jndye jndyi nnꞌan na jnan ninvaa Judea yo Jerusalén yo ꞌndyo ndaandue na ndyo tsjoon Tiro yo Sidón. Tyincyo nanꞌñeen na ninꞌquindyehan jñꞌoon na toninncyaa jon ndoꞌ na ntsinꞌman jonhan ntycu na coquenonhan. 18 Ndoꞌ mantyi sinꞌman jon nnꞌan na ji vaa jndyi tonanꞌchu jndyetyiahin. 19 Tsoñꞌen nnꞌan tojntꞌuehan nchu vaa nquii ntꞌahan chaꞌ ndëë ntꞌuehan jon. Ee vaa najndei na condui jon na nnꞌman minninchen tsꞌan na ntꞌuii juuhin.

20 Ndoꞌ jndyiaaꞌ Jesús ndëë nnꞌan na conanꞌjon yo jñꞌoon na toninncyaa jon. Itso jon:

—ꞌOꞌ nnꞌan na ntyꞌia ro nanꞌxuanhoꞌ, incyaahanꞌ na neinhoꞌ ngꞌe na coninncyahoꞌ na ityeꞌntjon Tyoꞌtsꞌon ꞌoꞌ ntyja na cotsamꞌanhoꞌ.

21 “ꞌOꞌ na ninꞌjndoꞌhoꞌ nanein, incyaahanꞌ na neinhoꞌ ee nninncyaa Tyoꞌtsꞌon na ngacjohoꞌ.

“ꞌOꞌ na cotyueehoꞌ nanein, incyaahanꞌ na neinhoꞌ, ngꞌe ngüentyja xjen na nnonncohoꞌ.

22 “Incyaahanꞌ na neinhoꞌ na conanꞌjndo nnꞌanhoꞌ na cotjiꞌhin ꞌoꞌ quiiꞌ ntꞌanhan ngꞌe na conanꞌjonhoꞌ yo ntyja njan, ndoꞌ ya na conanꞌcüejnaanꞌhan ꞌoꞌ na conduehan na nanꞌxuanhoꞌ nnꞌan viꞌ nnꞌanhoꞌ ngꞌe conanꞌjonhoꞌ yo ja. 23 Juu xjen na nndaꞌ min na coquenonhoꞌ, cꞌonhoꞌ na nein jndyihoꞌ ngꞌe ndochi nanꞌñeen mandöꞌ ro tontꞌaviꞌhan nque nnꞌan na toninncya jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ntyja nchu vaa ꞌnan na nnguaa. Cüaaꞌ nꞌonhoꞌ na juu quiñoonꞌndue, joꞌ tꞌman naya condive ntyja ꞌnaanhoꞌ.

24 “Majoꞌ ꞌoꞌ nnꞌan na tꞌman qui nꞌonhoꞌ ꞌnan na tyahoꞌ, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ ngꞌe veꞌ xiaꞌntyi juuhanꞌ incyaahanꞌ na neinhoꞌ.

25 “Mantyi ꞌoꞌ nnꞌan na tatsitjahanꞌ ꞌnan na ninjntꞌuehoꞌ nanein, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ, ngꞌe ngüentyja xjen na ntsitjahanꞌ ꞌnan ꞌoꞌ.

“Mantyi ꞌoꞌ nnꞌan na nein jndyihoꞌ nanein, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ, ngꞌe ngüentyja xjen na nndyueehoꞌ ndoꞌ nnanꞌxuaahoꞌ na chjooꞌ jndyi nꞌonhoꞌ.

26 “Tsoñꞌen nnꞌan jeꞌ, xjen na conanꞌneinhan jñꞌoon ya ntyja ꞌnaanhoꞌ, viꞌ jndyi ntquenonhoꞌ ngꞌe nque ndochi nanꞌñeen, manndaꞌ tonanꞌneinhan ntyja ꞌnaan joo nnꞌan na tyiꞌyuuꞌ jñꞌoon toninncyahan ntyja nchu vaa ꞌnan na nnguaa.

27 “ꞌOꞌ nnꞌan na condyehoꞌ jñꞌoon na mancya, ndö vaa na matsjö ndëëhoꞌ, quinanꞌveꞌngiohoꞌ nnꞌan na jndohan ꞌoꞌ. Ndoꞌ mantyi nque nnꞌan na tyiꞌcueeꞌ nꞌonhan ꞌoꞌ, quintꞌahoꞌ na ya nnꞌanhoꞌ yohan. 28 Mantyi nque nnꞌan na condue jñꞌoon tsanꞌ nacjohoꞌ, quitanhoꞌ na quityio Tyoꞌtsꞌon jnꞌaan nanꞌñeen. Ndoꞌ mantyi quinanꞌneinhoꞌ nnon jon ntyja ꞌnaan nnꞌan na cojntꞌue na quitꞌuiiviꞌhanꞌ ꞌoꞌ. 29 Xe na aa mminꞌ tsꞌan ndaꞌ nchcya quinchoꞌ, mantyi ncyaꞌ na quiminꞌ juu ncüiichen ntyja. Ndoꞌ xe na aa ncüjiꞌ tsꞌan juu ndiaasoꞌ, quintjo ya nchjiꞌ min na mantyi ngayꞌoon juu cotonꞌ. 30 Ndoꞌ minninchen tsꞌan na ican ncüii ꞌnan nnonꞌ, ncyaꞌhanꞌ nnon juu, ndoꞌ ya na vjayꞌoon tsꞌan ncüii ꞌnanꞌ, tyiꞌntsingꞌeꞌ na quitsintcüeꞌ juuhanꞌ. 31 Chaꞌxjen na ntꞌue nꞌonhoꞌ na quintꞌa nnꞌan yo ꞌoꞌ, majoꞌntyi quintꞌahoꞌ yohan.

32 “Xe veꞌ xiaꞌntyi na conanꞌvengiohoꞌ nnꞌan na mantyi vengiohan ꞌoꞌ, ¿Yuu vaa na ya jndyi contꞌahoꞌ? Ee mantyi joo nnꞌan na tyiꞌquinanꞌjñꞌoonꞌhan juu jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon, macüejon contꞌahan. 33 Ndoꞌ xe veꞌ contꞌahoꞌ na ya nnꞌanhoꞌ yo joo nnꞌan na mantyi ya nnꞌanhan yo ꞌoꞌ, ¿Yuu vaa na ya jndyi contꞌahoꞌ? Ee mantyi joo nnꞌan na tyiꞌquinanꞌjñꞌoonꞌhan jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon, majoꞌntyi contꞌahan. 34 Ndoꞌ mantyi ꞌoꞌ xe veꞌ cotejndeihoꞌ ꞌnan joo nnꞌan na mantyi ntyja nꞌonhoꞌ na quitejndei nanꞌñeen ꞌoꞌ, ¿Yuu vaa na ya jndyi contꞌahoꞌ? Ee joo nnꞌan na tyiꞌquinanꞌjñꞌoonꞌhan juu jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon, mantyi cotejndeihan ꞌnan ntyjehan ee ngiohan na ntcüeꞌhanꞌ. 35 Majoꞌ ꞌoꞌ, quinanꞌvengiohoꞌ nnꞌan na vjehan ꞌoꞌ. Quintꞌahoꞌ na ya nnꞌanhoꞌ yohan. ꞌNaan na min, quitejndeihoꞌhanꞌ nnꞌan, min tandyiiꞌ nꞌonhoꞌ na aa nnanꞌntcüeꞌhinhanꞌ. Ee xe na aa nntꞌahoꞌ na nndaꞌ, yajoꞌ tꞌman naya nnanꞌxuanhoꞌ quiñoonꞌndue. Ee na nntꞌahoꞌ na nndaꞌ, ntsiꞌmanhanꞌ na conduihoꞌ ntsinda nquii Tyoꞌtsꞌon na mꞌaan nandyentyichen. Ngꞌe mantyi nquii jon mꞌaan jon na viꞌntyjii jon joo nnꞌan na min tyiꞌconduehan na ncya ya jon. Ndoꞌ joo nnꞌan na tyia nnꞌanhan, mantyi ventyjii jonhan. 36 Cꞌonhoꞌ na ntyꞌia ro tsoñꞌen ntyjehoꞌ ngiohoꞌ chaꞌxjen nquii tyehoꞌ mꞌaan jon na ntyꞌia ro tsoñꞌen nnꞌan ntyjii jon.

37 “Tavijntꞌuehoꞌ jnan nnꞌan na veꞌ xjen ꞌnaan nquehoꞌ, chaꞌ tyiꞌntsꞌaahanꞌ na ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌonhoꞌ. Min tavijntꞌuehoꞌ na quitꞌuiityenhanꞌ nnꞌan na veꞌ xjen ꞌnaan nquehoꞌ chaꞌ min tyiꞌntꞌuii Tyoꞌtsꞌon ꞌoꞌ. Ndoꞌ quinanꞌtꞌman nꞌonhoꞌ nnꞌan chaꞌ mantyi nquii jon ntsitꞌman tsꞌon jon ꞌoꞌ. 38 ꞌNan na icanhanꞌ nnꞌan, ncyahoꞌhanꞌ ndëëhan, ya joꞌ mantyi ncyꞌonhoꞌ cüenta ꞌnan na ntejndeihanꞌ ꞌoꞌ. Ee Tyoꞌtsꞌon nninncyaa jon na ncyꞌonhoꞌ cüenta ncüii na quindë ya toxenhanꞌ. Juuhanꞌ itsijonhanꞌ chaꞌvijon ncüii na titoncüiiꞌ yahanꞌ, tyen tyecuehanꞌ ata vantjoꞌchen na tooꞌhanꞌ. Ee chaꞌxjen juu na conincyahoꞌ ndëë nnꞌan, majuuntyihanꞌ na ntsintcüeꞌ Tyoꞌtsꞌon na conjonhanꞌ ndëëhoꞌ.”

39 Ndö jñꞌoon tyiꞌquitso nquiiꞌhanꞌ na sinin Jesús ndëë nanꞌneen, tso jon:

—Ncüii tsannchjaanꞌ, ¿Aa ndëë ngayꞌoon juu tyje nchjaanꞌ juu? Majoꞌ xe na aa ndui na nndaꞌ, ninncüii tojnaanꞌ ntycyaahan tsëꞌtsjoon. 40 Ncüii tsꞌan na itsijnaanꞌ juu, tyiꞌconduihin chaꞌxjen nquii tsꞌan na itsiꞌman nnon juu, majoꞌ vi na jndë jndë na itsijnaanꞌ juu ntyjantyi na siꞌman tsanꞌñeen nnon juu, yajoꞌ ntsijonhanꞌhin chaꞌna nquii jon.

41 “Jen maquenꞌ cüenta ꞌnan chjo na sitja ncüiichen tsꞌan, ndoꞌ min ncuꞌ tyiꞌquenꞌ cüenta na tꞌman matsitja ꞌuꞌ. Itsijonhanꞌ ntyja ꞌnanꞌ chaꞌvijon na mandyiaꞌ jndëëꞌ nꞌoon na tua tënnon ncüiichen tsꞌan, majoꞌ min ncuꞌ minꞌchjo tyiꞌquenꞌ cüenta na ñjon tsontscaaꞌ tënnonꞌ. 42 Ndoꞌ na nndaꞌ, jeꞌquindëë na ntsuꞌ nnon tsanꞌñeen: ꞌUꞌ ntyjë, ncyaꞌ na ncüjiꞌ ja jndëëꞌ nꞌoon na tua tënnonꞌ, majoꞌ min ncuꞌ tyiꞌquenꞌ cüenta na tsontscaaꞌ ñjon tënnonꞌ. ꞌUꞌ na ve vaa matsaꞌ, ncuꞌ cüjiꞌ jndyeeꞌ tsontscaaꞌ na ñjon tënnonꞌ. Ya joꞌ nninncyaahanꞌ na xuee nndyiaꞌ na ncüjiꞌ jndëëꞌ nꞌoon tënnon ncüiichen tyꞌiuꞌ.

43 “Taꞌnan ncüii tsꞌoon ya na ninnquiiꞌchen na ninncyaahanꞌ të na tyiꞌya. Ndoꞌ juu tsꞌoon na tyiꞌya, min tyiꞌjeꞌquitsꞌaahanꞌ të ya. 44 Cotaꞌjnꞌaan nnꞌan ncüii cüii nnon tsꞌoon ntyjantyi të na itsꞌaahanꞌ. Ee tyiꞌjeꞌquityjee tsꞌan tëndöndyooꞌ tsjan ncüii ntꞌoo neon. 45 Manndaꞌ vaa itsijonhanꞌ ntyja ꞌnaan nnꞌan chaꞌna nꞌoon ntjon. Juu tsꞌan na ya tsꞌanhin, itsꞌaa juu chaꞌxjen na chuhanꞌ, ee quiiꞌ tsꞌon juu conan ꞌnan na ya na itsitiu juu. Majoꞌ tsꞌan na tyia tsixuan, ꞌnan na itsꞌaa juu mꞌaanhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ ꞌnan natyia, ee quiiꞌ tsꞌon juu conan natyia na itsitiu juu. Ntyjantyi na itsitiu ncüii cüii tsꞌan quiiꞌ tsꞌon juu, joꞌ conan ꞌnan tyia na itsinin juu.

46 “¿Ndu na conduehoꞌ ta nnön xjen na coꞌmanhoꞌ ja? Majoꞌ min tyiꞌninꞌquintꞌahoꞌ ꞌnan na matsjö ndëëhoꞌ. 47 Ntsiꞌman ndëëhoꞌ nchu vaa na itsijonhanꞌ ncüii cüii tsꞌan na icüjeeꞌ na mꞌan ja na indyii juu jñꞌoon na mancya, ndoꞌ na ivangueeꞌ juu joohanꞌ. 48 Itsijonhanꞌ juu chaꞌvijon ncüii tsꞌan na jndaꞌ xquen na sia juu vaaꞌ. Njoon jñꞌen juu, tyen tquen juu ntjöꞌ tsjaanꞌ vꞌaaꞌñeen chaꞌ tyen cüentyjeeꞌhanꞌ. Ndoꞌ juu xjen na tuaꞌ, sijndyehanꞌ ndaa jndaa, jndei tovaquiñjonhanꞌ juu vꞌaaꞌñeen, majoꞌ taꞌnan tyioohanꞌ ngꞌe tui ya tsꞌianhanꞌ sꞌaa tsanꞌñeen. 49 Majoꞌ juu tsꞌan na veꞌ indyii ngue juu jñꞌoon na mancya, majoꞌ min tyiꞌvangueeꞌ juu joohanꞌ, itsijonhanꞌ tsanꞌñeen chaꞌvijon ncüii tsꞌan na tsanꞌ xquen na sia juu vaaꞌ na veꞌ jnantohanꞌ nnon tyuaa. Taꞌnan jndë tsjaanꞌhanꞌ yo ntjöꞌ. Jndë na tuaꞌ, sijndyehanꞌ ndaa jndaa ndoꞌ jndei taquiñjonhanꞌ juu vꞌaaꞌñeen, maquintyjachen sinquehanꞌ. Ndoꞌ tꞌman tsu ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ.