1 Atrivim Ahas Judan atrivimɨn itima, an namba 12ɨn azenimɨn aven, Elan otarim Hosia, a Israelian atrivimɨn oto. Egha 9plan azenibar atrivimɨn ikia Samarian nguibar ekiamɨn iti. 2 An arazir kuraba Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn dagh ami. Egha a Israelian atrivir igharazir an faragha zuiba amizɨ moghɨn, an arazir kurar bar avɨribagh amizir puvatɨ. 3 An atrivimɨn itir dughiamɨn, Asirian Atrivim Salmaneser iza Israelia ko mɨsosi. Egha Asirian mɨdorozir gumaziba Israelia abɨra, ezɨ Hosia Salmaneserɨn akar dɨkɨrɨzimɨn a gamua ghaze, an an apengan ikɨva, egh zurara azenibar a takisɨn mɨn dagɨaba a danɨngam. 4 Egha azenir mamɨn, Hosia gumazir maba amangizɨ, me Isipɨn Atrivim So bagha ghuegha an azai, eghtɨ a Hosian akuragham. Egha uaghan azenir kamɨn, Hosia azenibar zurara ami moghɨn, a Salmaneser bagha takisɨn mɨn dagɨaba amadir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, Salmaneser kamaghɨn fo, Hosia a gifaragha uan akar dɨkɨrɨzim abɨki. Kamaghɨn amizɨ, a uan mɨdorozir gumaziba amangizɨ me ghua, Hosian suiragha kalabus gatɨ.

5 Dughiar Asirian Atrivim Salmaneser, Hosia kalabus gatɨzimɨn gɨn, Salmaneser uan mɨdorozir gumaziba inigha ghua Israelian nguazimɨn aven arua bar me mɨsosi. Me ghua Samarian nguibar ekiamɨn otivigha, me korogha, 3plan azenibar me ko mɨsosi. 6 Ezɨ namba 9ɨn azenimɨn Hosia Israelian atrivimɨn itima, Asirian atrivim Samariaba dɨkabɨragha, men nguibar ekiam ini. Egha a Israelia inigha Asirian kantrin ghu. Egha marazi isa Halan nguibar ekiam gatɨ, egha marazi isa Gosanɨn Distrighɨn aven itir, Haborɨn Fanemɨn boroghɨra me arɨki. Ezɨ marazi Midian kantrin nguibabar iti.

7 Osɨmtɨzir Israelia bativir kaba, dar mɨngarim kamakɨn. Me Ikiavɨra Itir God, men Godɨn damazimɨn arazir kuram gami. Ikiavɨra Itir God fomɨra men inazir afeziaba Isipɨn atrivimɨn dafarimɨn ua me ini. Ezɨ me bizir kam gɨnɨghnɨzir pu. Bar puvatɨ. Israelia asebar ziaba fe, 8 egha me uan atirivibar arazir kurar me faragha amizibar gɨn zui. Egha me ikɨzir igharazir fomɨra nguazir kamɨn ikezibar, arazir kurabar gɨn zui. Ezɨ Ikiavɨra Itir God ikɨzir kaba batuegha, nguazir kam isa Israelia ganɨngi. 9 Ezɨ Israelia Ikiavɨra Itir God, men God akɨrim ragha a gasaragha moga, arazir kurar bar avɨribagh ami. Kar, arazir Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn derazir puvatɨziba. Me mɨghsɨabar pɨn itir asebar ziaba famin danganiba, uan nguibar ekiaba ko nguibar doziba bar, dar boroghɨn, dar ingari. 10  1 Atriviba 14:23Egha me mɨghsɨabar oraziba ko temer ekiabar apebabar dughuazibar ghua, uari bagha dagɨar guarir dɨghoriba itiba ko temer guarir aser amizim Aseran nedazim itiba saram asava, egha dar ziaba fe. 11 Egha me danganir kabar ikia, asebar ziaba fer arazir ikɨzir igharaziba fomɨram amizibagh ami, ikɨzir kaba, Ikiavɨra Itir God fomɨra nguazir kamɨn me batoke. Me pauran mughuriar aghuim zuiba tua, aseba bagha ofa gami. Ezɨ Israelian arazir kurar kaba Ikiavɨra Itir God gamima, an anɨngaghe. 12 Fomɨra Ikiavɨra Itir God kamaghɨn me mɨkeme, “Ia asebar marvir guabar ziaba fan markɨ.” Ezɨ me an akam baraghan aghuagha marvir guar kabar ziaba fe.

13 Ezɨ Ikiavɨra Itir God uan akam inigha izir gumaziba amangizɨ, me vaghvagha Israel ko Judan ghuegha, kamaghɨn Akar Gavgavim me ganɨga ghaze, “Ia nɨghnɨzibagh iragh, egh ia uan arazir kuraba ategh nan Akar Gavgaviba, ko arazir kɨ ifongezibar gɨn mangɨ. Arazir kaba, kɨ ian inazir afeziabagh anɨngi. Kɨ akar kaba isa, uan ingangarir gumazibar akabagh atɨzɨ, me ia mɨkeme, kar nan akam inigha izir gumaziba.” 14 Ezɨ Israelian dapaniba gavgavigha Godɨn akam barazir puvatɨ, egha an akam batuegha uan inazir afeziabar arazibar gɨn zui. Inazir afeziar kaba, me nɨghnɨzir gavgavim Ikiavɨra Itir Godɨn ikian aghua, a men God. 15 Israelia akɨrim ragha arazir God ifongezibagh asava, Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir a men inazir afeziaba ko amizim, ko an ikiangsɨzir a me ganɨngiziba, me bar dar aghua. Me akaba batogha, egha ghua asebar ziaba fe. Aser kaba guizbangɨn godba puvatɨ. Ezɨ Israelian gumazamiziba bizir ifavarir kɨnir kabar ziaba fe, me uari pura bizir ifavarir kɨnibar mɨn otifi. Fomɨra Ikiavɨra Itir God me mɨkeme, me men boroghɨra itir ikɨzibar arazibar gɨn mangan markɨ, ezɨ Israelia an akam batuegha, arazir kabar gɨn zui. 16  1 Atriviba 12:28Egha me Ikiavɨra Itir God, men Godɨn Akar Gavgaviba bar da batuegha da abɨki. Egha me gol inigha bulmakaun apurir pumuningɨn marvir guamningɨn ingarigha, aningɨn ziamning fe. Egha me aser amizim Aseran marvir guamɨn ingarigha an ziam fe. Egha uaghan, overiamɨn itir mɨkoveziba bar dar ziaba fava, egha asem Balɨn ziam fe. 17  Godɨn Araziba 18:10Egha me uan otariba ko guivibav sogha, avimɨn aven me tua aser kabar ofa gami. Egha me ganganir gumaziba ko gumazamizir aremezibar duaba ko mɨgeiba bagha ghua, egha uarir akurvaghasa men azai. Egha me imezibagh amir arazibagh ami. Israelia ti nɨghnɨzir vamɨra iti, a kamakɨn, me Ikiavɨra Itir Godɨn damazimɨn arazir kuram damuvɨra ikiasava ami. Ezɨ Ikiavɨra Itir God men arazir kurar kamɨn ganigha puvɨra men atari. 18 Ikiavɨra Itir God bar Israelian anɨngaghegha, men guabar ganan aghua. Kamaghɨn amizɨ, a men nguazimɨn me batoghezɨ, me ghua saghon itir kantrin ghu. Ezɨ Judan anabamɨn gumazamiziba uan nguazimɨn ikiavɨra iti.

19 Egha Judaba, me uaghan Ikiavɨra Itir God, men God, an Akar Gavgavibar gɨn zuir puvatɨ. Israelia gɨn ghuezir arazir kurar kabara, Judan gumazamiziba uaghan dar gɨn zui. 20 Ezɨ Ikiavɨra Itir God akɨrim ragha bar Israelia gasara. Egha a puv me gamua, egha apaniba amangizɨ me iza me gasɨghasɨki. Israelia arazir kuraba ataghizir puvatɨ, ezɨ Ikiavɨra Itir God men aghuagha, me batoghezɨ me an damazimɨn saghon ghue.

21 Fomɨra Israelia ko Judaba uari inigha Atrivim Devitɨn adarazir apengan iti. Egha gɨn Ikiavɨra Itir God Israelia gamizɨ, me Judan adarazi ko uari abɨki. Egha Israelian adarazi dɨkavigha Nebatɨn otarim Jeroboam amɨsevezɨ, a men atrivimɨn oto. Egha Jeroboam me gamima, me Ikiavɨra Itir God ategha, arazir kurar avɨrir bar ekiabagh ami. 22 Egha gɨn Israelia uaghan, Jeroboam amizɨ moghɨn, arazir kurar bar igharazibagh ami. Me arazir kaba ataghizir puvatɨ. Bar puvatɨ. 23 Ezɨ gɨn Ikiavɨra Itir God bar men aghua, egha me batoghezɨ me uan kantrin saghon ghue. Ikiavɨra Itir Godɨn arazir kamɨn mɨngarim kamakɨn, God dughiar avɨriba ikiangsɨzir akaba isa Israelia bagha uan akam inigha izir gumazibagh anɨngi. Kar an ingangarir gumaziba, ezɨ me arua Israelia mɨgɨavɨra iti, ezɨ me me baraghan aghua. Kamaghɨn amizɨ, Asiriaba iza Israelia mɨsogha me abɨragha, me inigha uan kantrin ghue, ezɨ me kantrin kamɨn ikiavɨra iti.* Mɨgɨrɨgɨar otevir kam, “ikiavɨra iti,” a e datɨrɨghɨn itir dughiam mɨgeir puvatɨ. A gumazir akɨnafarir kam osirizimɨn dughiam mɨgei.

24 Asirian atrivim ghua, Babilonɨn nguibar ekiamɨn gumazamiziba, ko Kutan nguibar ekiam, Ivan nguibar ekiam, ko Hamatɨn nguibar ekiam, ko Sefarvaimɨn nguibar ekiamɨn gumazamiziba, a bar me inigha Samarian nguibar ekiabar ghuegha, Israelian nguibar ekiabar me arɨki. Ezɨ gumazamizir kaba bar Israelian nguazim gapia.

25 Egha me iza kagh apiagha Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fer puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, Ikiavɨra Itir God laionba amangizɨ, da iza men maraziv suagharɨki.

26 Ezɨ gumazir maba ghua kamaghɨn Asirian atrivim mɨgei, “Gumazamizir nɨ inigha ghua Samarian nguibabagh arɨghiziba, me nguazir kamɨn asebar arazibagh fozir puvatɨ. Kamaghɨn amizɨ, aser kam laionba amangizɨ da iza gumazamizibav sozi me ariaghiri.”

27 Atrivim akar kam baregha uan gumazir dapanir mam mɨgɨa ghaze, “Nɨ mangɨ Israelian ofa gamir gumazir e inigha kagh izezir kabar tam inigh izɨ. Egh uam anemadaghtɨ, a Samarian kantrin mangɨ ikɨ, egh nguazir kamɨn asebar arazibar gumazamizibar sure damu.” 28 Ezɨ me Israelian ofa gamir gumazir mam inigha, ua Samarian anemada, ezɨ a ghua Betelɨn nguibamɨn ikiava, Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fer arazibar gumazamizir kabar sure gami.

29 Ezɨ ikɨzir kabar gumazamiziba me uan arazibar gɨn ghuavɨra ikia, egha uari bagha asebar marvir guabar ingari. Egha me marvir guar kaba isa, Israelia fomɨra asebar ziaba fasa mɨghsɨabar pɨn itir danganir ingarizir kabagh arɨki. Egha ikɨzir vaghvaziba uari bagha marvir guabar ingara da isa nguibar me itibagh arɨsi. 30 Babilonɨn ikegha izezir gumazamiziba, uari bagha asem Sukotbenotɨn marvir guamɨn ingari, ezɨ Kutan gumazamiziba, asem Nergalɨn marvir guamɨn ingari, ezɨ Hamatia uari bagha asem Asiman, marvir guamɨn ingari, 31 ezɨ Ivan gumazamiziba asem Niphasɨn marvir guam ko asem Tartakɨn marvir guamɨn ingari. Ezɨ Sefarvaimia me uan boribav sogha da tua, ofan mɨn asemning Adramelek ko Anamelek ganɨdi. 32 Egha gumazamizir kaba uaghan Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fe. Me uari uan adarazir gumazir maba mɨsevima, me Ikiavɨra Itir Godɨn ofa gamir gumazibar otifi. Godɨn ofa gamir gumazir kaba me asebar ziam fer danganir mɨghsɨabar itibar ikia, egha gumazamizir asɨzir me ofa bagha isa izibar ofa gami. 33 Egha arazir kamɨn me Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fa, egha uaghan me uan nguibamɨn amir arazimɨn gɨn ghua uan asebar ziaba fe.

34  Jenesis 32:28; 35:10Egha datɨrɨghɨn uaghan gumazamizir kaba arazir kamɨn gɨn ghuavɨra iti. Me guizbangɨra Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fer puvatɨ, egha me arazir God ifongeziba ko, bizir a damuasa me mɨkemeziba ko, Araziba ko, Akar Gavgaviba, me dar gɨn zuir puvatɨ, kar a Jekopɨn ovavir boribagh anɨngizir araziba. Jekop a gumazir kam, God ziar igharazir kam Israel a ganɨngi. 35 Ikiavɨra Itir God fomɨra Israelia ko akar dɨkɨrɨzir mam gami, egha mɨghɨgha kamaghɨn me mɨgɨa ghaze, “Ia asebar ziaba fan markɨ. Ia men apengan ikian markɨ, egh me bagh teviba apɨran markɨ. Egh me bagh ofabar amuan markɨ. Bar markɨ. 36  Godɨn Araziba 6:13Ia nan ziamra fɨ, kɨ Ikiavɨra Itir God, egh nan apengan ikɨ. Nan gavgavir ekiamɨn, kɨ Isipɨn ia inigha ize. Kamaghɨn amizɨ, ia na bagh teviba apɨrɨva, na baghvɨra ofabar amu. 37 Ia arazir kɨ ifongeziba, ko bizir kɨ damuasa ia mɨkemeziba, ko nan Araziba bar, ko nan Akar Gavgavir kɨ ia bagha osirigha ia ganɨngiziba, ia bar dar gɨn mangɨ. Ia asebar ziaba fan markɨ. 38 Ia Akar Dɨkɨrɨzir Gavgavir kɨ ia koma amizir kam, gɨn amangan markɨ. Egha ia mangɨ asebar ziaba fan markɨ. 39 Puvatɨ. Ia nan ziamra fɨ, kɨ Ikiavɨra Itir God, ian God. Egh ia nan apengara ikɨ. Ia kamaghɨn damutɨ, kɨ ian akuraghtɨ apaniba ia abɨnan kogham.” 40 Ezɨ gumazamizir kaba an akam barazir puvatɨgha, uan arazir me fomɨra amizibar gɨn ghuavɨra iti.

41 Ikɨzir igharazibar gumazamizir iza Samarian itir kaba, me Ikiavɨra Itir Godɨn ziam fa, egha uaghan uan asebar ziaba fe. Ezɨ datɨrɨghɨn men ovavir boriba uaghan, men arazir kabara gɨn ghuavɨra iti.† Mɨgɨrɨgɨar otevir kam “datɨrɨkɨn,” a ves 34 ko ves 41ɨn iti, an e itir dughiar kam mɨgeir puvatɨ. A gumazir akɨnafarir kam osirizimɨn dughiam mɨgei.