Galili Aneng Fian kel Kakabomelei, Abiw mak Abiw mak elo Sunbin-Got em Weng Bakayemele em Sang te.
7
(7:1–9:50)
Wonuk so Kunum em Weng Afak Kunum em Sang te.
1 Yangeko, Sunbin-Got em weng be bokoyemeko, banimse ding dim bakate, e aneng be koleweko, Kafelneam abiw mutuk fian kalo unse kale. 2 Em unse ding dim bakate, Ulom abiw mutuk fian em wonuk so kunum im kak kebe kunum mak em ibolow dulewkabe weng afak kunum mak wakamin fian kuluko, kuanomin kis ke alenale kale. 3 Keko beli, kak kunum be kililete: “Yesus e talbe kai!”, angiwi, e kiliko, Suda kawtiw im kak kunum mali mak im teing dim weng mak dabalalei, i uneko, Yesus em mit mewso teleko, elo kalan weng dangeko, bokolewomeliw: “Yesus ku teleko, kak kunum beem weng afak kunum beelo okmino kolewa! 4 E kiol kuw kunum kebe kasike, ku elo dokolewolewka! 5 E Suda kawtiw nulo ibolow keyembomi, nukalem wensankabuluw am kale akati geyemse kasike.”, dangsiliw kale. 6 Dangiwi, Yesus e iso makuw unse kale. Uneko, wonuk so kunum im kak kunum beem am mewso unse ding dim bakate, kak kunum be akalem ken kunum im kiin dim e iti weng mak dabalako, bokolomele: “Kamok fian kutaka! Nimtew angom ete ku wa kunum nem am kale kel telew a? 7 Ne kunum ken kate, ne teleko, katebam toloki ye? Beem mongom ete ne nakalem angin ilo kuw yemdalii, i kalan weng bakakem teliw te. Kate, ku weng kuw bokolew kano, nem weng afak kunum beem wakamin be okmino kolewokolew te. 8 Feinka! Nakati kak kunum mak em weng afak kunum kebi kasike, em nange kitil weng be ne fein gelewoki te. Keko beli, mali wonuk so kunum mak ikati nem weng afak kesomi, nem yangbi kitil weng be fein gelewokoliw te. Ne wonuk so kunum mak elo bokolewomeli: ‘Ku aneng kalo una o!’, dangi tewe, e kiliko, kalo unoke te. Mali elo bokolewomeli: ‘Ku teleko, nem aluwbamin mak aluwa!’, dangi tewe, e nem weng kiliko, fein aluwoke te.”, dangse kale. 9 Dangei, Yesus e em dangse weng be kiliko, yol angeko, famdes angeko, eso kakabiliw kunum waneng banso biilo bokoyemomele: “Feinka! Isalael kawtiw num mutuk kale, ne fein ibolow so kunum mak Ulom kunum beem kanele emdiw ateminbakabi te.”, yangse kale. 10 Yangei, kak kunum beem yemdale kawtiw i iti uneko, beem am kawtem uneko, atemiwete: Wakamin kunum be atin kuw ken kelei, i atemsiliw kale.
Waneng Kalun mak um Min em Sang te.
11 Beli, sukum ding gel kuw kese ding dim bakate, Yesus so, akalem gelewkabiliw kunum iso, kunum waneng banban biso, alik alik i uneko, Nain abiw mutuk fian kalo unsiliw kale. 12 Beem ding dim bakate, abiw ka kel kunum aul mak kuanse kale. Sua kel aul beem alew e kuanei, auk u kalun bului, iti aul mali mak so dukulinba kesu kale.
Keko beli, Yesus em uneko, abiw beem wati kitil nam fokobiliw abisom dim mewso unse ding dim bakate, kawtiw banso mak fom am bomi, amebiliw, e ilo yetemse kale. 13 Yetemeko, Kamok Fian e waneng kalun buulo kinkin ibolow fian keumsomi, ulo bokoumomele: “Ku kanelom amemokolew te!”, wangse kale. 14 Wangeko, fom delingge de talbiliw dim mewso uneko, akalem teing e beem dim dukulei, de talbiliw kunum bikal mosiliw kale. Mosiliwi, e kunum aul fom beelo bokolewomele: “Kame ku baba teina!”, dangse kale. 15 Dangei, kunum aul fom be fein baba teinsomi, weng bokose kale. Bokolei, Yesus e kunum aul be kulu auleko, auk ukalem dulum elo duumse kale.* 1 Kamokim 17:23; 2 Kamokim 4:36 16 Duumei, ka biliw kawtiw banban bi yol angeko, fingansomi, Sunbin-Got em wiin fian daoleweko, bokolomeliw: “Feinka! Sunbin-Got em bontem dim bakamin kunum sel mak num mit mewso talse te. Sunbin-Got e akalem angin nulo yetebam talse kai!”, ange ange kesiliw kale.* Iluk 1:68
17 Keko beli, kawtiw i Yesus em kanese sang be de unsiliw kasike, Sudia aneng fian em kasel so, Sudia aneng fian beem mewso biliw aneng em ka biliw kawtiw iso, kawtiw alik alik i kanese sang be kilisiliw kale.
Sion em Weng Dabalalewse em Sang te.
18 Beli, Sion em gelewkabiliw kunum i Yesus em kanekabe sang alik alik be Sion elo bokolewsiliw kale. Bokolewomeliwi, e akalem gelewkabiliw kunum alew mak gaayemei, 19 i teliwi, e aso ilo bokoyemomele: “Kaso yu uneko, Yesus elo dakalakam unoliwka! Kaso yu elo bokolewomeliw: ‘Ku Sunbin-Got em Isalael kawtiw ‘E nulo dakayem toloke te!’, angbiliw kunum kute sako? Nu kunum beem ding fen buluw kasike.’, dangesomi, elo dakalaloliwka!”, yangeko, aso ilo yemdalei, aso i fein uneko, Yesus em fukun unsiliw kale.* Sim Fut 40:7; Malakai 3:1; Fitew Dase 1:8 20 Uneko, Yesus em mit mewso teleko, bokolewomeliw: “Kawtiw ilo ok da koyemse Sion e aso nulo yemdalei, aso nu kulo katebam teleko, dakalalomeluw: ‘Kute kuw ‘Sunbin-Got em Isalael kawtiw nulo dakayem toloke te!’, angbiliw kunum kute sako? Nu kunum beem ding fen buluw kasike.’, kangbuluw te.”, dangsiliw kale.
21 Beem ding dim bakate, Yesus e mali kunum waneng banban im kal wanin auk so beso, mali mak im kiin sukul so, mali mak aneng matil im dim biliw so, ilum kebiliw kawtiw banban ilo kilelyemse kale. 22 Kilelyemsomi, Yesus e yan weng mak bokoyemomele: “Kaso yu teleko, kaleem kanekabe eisneng be kiinwala atemiw kano, kililiko, atemiw sang be iti de uneko, Sion elo bokolewoliwka! Sang be kanekote:
Kawtiw kiin sukul i iti kiin gol keyembomi,
yan yout nam kawtiw i iti ken kuw keyembomi,
bulul abung fian so kawtiw i iti kal ken kuw danong keyembomi,
kentem kabom nam kawtiw ikati iti weng wosu keyembomi,
kuansiliw kawtiw ikati iti baba matem tein keyembomi,
mesesem em banim kawtiw i Sunbin-Got em Weng Kal Ken Ati be wosu keyemkabi te.* Aisaya 35:5-6; 61:1; Iluk 4:18
23 Kaso yu Kililina! Nem aluwbabi eisneng kale atemsomi, ‘Fein kai!’, nangeko, beit kelinba kunum waneng i kalfongeko, kakatemoliwka!”, yangse kale.
24 Yangei, aso i em yange weng be deko, Sion elo weng kal be bokolew unsiliw kale. Uniwi, Yesus e ka biliw kunum waneng ilo iti weng mak bokoyemomele: “Sua kel akate, yu kawtiw banim dim elo uneko, Sion em fukun unsiliw ding dim kabalak e, yu kanelo atebam unesiliw a? Inim ete kuw teleko, ais kon fuu kadakada kelewkabe beelo atemsiliw sako? 25 Bani, yu uneko, on kisol so, ilim ken so, kunum mak atebam unesiliw sako? Itel bate! On kisol so, ilim ken so kunum i emisik kebe kamok im am fian sel atite ka kel kuw alakabiliw kasike. 26 Kate, yu uneko, kanelo atebam unesiliw a? Sunbin-Got em bontem dim bakamin kunum mak atebam unesiliw sako? Feinka! Yu uneko, Sion elo atebam unesiliw te. E wiin fian so kunum kesomi, mali Sunbin-Got em bontem dim bakamin kunum ilo bakiyemkabe kunum ete te.* Iluk 1:76 27 Sunbin-Got em fut ayem e Sion so Mesaya so, aso biim dulum elo bokolomele:
‘Ne dabalakamin kunum mak emisik dabalalii,
e uneko, kom ibik tolomin em deiw kileleko, memen kelewboke te.’,
angse kale.* Malakai 3:1 28 Alik alik yu nem weng kale kilele kililina! Sion bete wiin fian so kele kasike, mali kal so kun so kunum mak elo bakilewbiliw kawtiw mak banim te. Kate, Sunbin-Got em gawman ding dim kabalak e, Sion be nam emisik keloke te. Nimtew angom? Ka kel bokoliw wiin banim kebiliw kunum mali mak isik Sion elo bakilewokoliw kasike.”, yangse kale.
29 Sua kel akate Sion e kunum waneng banban iso, on kisol fokoliwi, deimaliw kunum iso, alik alik biilo ok da koyemse kasike kame, Kunum waneng bi Yesus em weng be kiliko, beem dulum elote “Sunbin-Got em kukuw e kiol kuw ete te!”, angsiliw kale.* Iluk 3:12 30 Kate, Falisi so, Sunbin-Got em kukuyemin sawa weng em kak kunum iso, mali kunum bi Sunbin-Got em ibolow fukunin be gelewinba kemaliw kasike, i Sion em mit uninba kesomeliwi, e ilo ok da koyeminba kese kale.* Matyu 21:32
31 Beli, Yesus e weng mak dakalalomele: “Kame biliw kawtiw so biim kukuw so be kan akate tew a? 32 I kawtiw im wensankabiliw dim ka kel, teineko, kikinbiliw aul imdiw te. Aul bi weng tikin weng de une, min weng de une sak weng kuw bokolew bokolew kebomi, bokolomeliw:
‘Mak ding dim kabalak e, nu kikinbomi, sim bokoluw kate, yu kalfongeko, wilinba keliw te!
Iti mak ding dim kabalak e, nu kikinbomi, sakik kebomi, amemuw kate, yukati nuso ameminba keliw te.’,
ange ange kebiliwi, i biimdiw te.
33 Nimtew angom? Sion e wain ok so, belet wanin so, waninba kesomi, tokotoko kolew kemele kasike, yu bokolomeliw: ‘Sion e aol nam kese sako!’, angbiliw 34 kate, Kawtiw Aul neakalem ete wain ok so, belet wanin so, wanbi kasike, yu bokonemomeliw: ‘Kunum be wanin fian so, wain ok so, ilum sen kawtol wanbomi, on kisol fokoliwi, deimaliw kunum iso, kukuw wa so kebiliw kawtiw iso, alik alik biim ken kunum ete te!’, angakabiliw te.* Iluk 15:2 35 Kate, yu kililina! Mali Sunbin-Got em kukuyemse weng kaleelo ‘Fein kai!’, dangbiliw kunum waneng im ibolow kal fukunin be fein fitew dim kuw keloke te.”, yangse kale.
Kukuw Wa Keemulu Waneng um Sang te.
36 Deiw mak ding mak kabalak e, Falisi kunum mak teleko, Yesus elo akalem am elo debelale unei, i akalem am ka kel teineko, wanin wansiliw kale. 37 Wanin wanbiliw ding dim bakate, abiw fian ka kel, sili sili nam waneng mak alenalu kale. Beem ding dim bakate, u kililute: “Yesus e Falisi em am kawtem teleko, wanin wanbe kai!”, angiwi, u kiliko, ok sen kamge eisneng so mak wenomin unsu kale.* Matyu 26:7; Mak 14:3; Sion 12:3 38 Uneko, teleko, Yesus em yan mit teinsomi, amemin fian mak kesomelui, kiin ok e ok wal atew ding dong em yan dim mit mit kese kale. Kelei, u ukalem kak kon kuluko, em yan e tiow kelewko, beem dim teing boku boku kelewsomi, Yesus em yan be kamge eisneng so kuolewsu kale. 39 Kuolewui, Falisi am kayak be, waneng buum kanemu be atemeko, ibolow fukunomele: “Kunum kale Sunbin-Got em fein bontem dim bakamin kunum tewe, e teing net kelewbu waneng buulo kilele kal keumeko, ‘Waneng kalu sili sili nam ute te!’, wangeko, kal keko, ‘Kanelom melenemokolew te!’, wangoke kai!”, angse kale. 40 Angeko, ibolow fukunse kate, Yesus e em ibolow fukune be kal keko, elo bokolewomele: “Saimon kutaka! Ne weng mak bokokemo!”, dangei, Saimon e bokolewomele: “Kukuyemin kunum kutaka! Ku bokonema!”, dangse kale. 41 Dangei, Yesus e fakam weng mak bokolewomele: “Alew kunum mak alenaliw kale. Alew kunum bi emso kunum mak elo mesesem yan kelewsiliw kale. Mak kunum be 100 tum win on kisol kelewei, mak e king kel tum win on kisol kuw kelewse kale. 42 Kelewsomi, aso im yan banim kelomin ding dim bakate, aso i ki keko, yan be banim kelewinba kis keliw kasike, em so kunum be aso biim yan be sak misim kuw koyemse kale. Sak misim kuw koyemse kasike kame, ku yan weng bokonemomelew: ‘Kante emso kunum beelo emisik ibolow fian kuw kelewkabe a?’, nangolewka!”, dangeko, dakalase kale. 43 Dangei, Saimon e yan weng bokolewomele: “Yan fian beelo sak misim kuw kolewse kunum bete te!”, dangse kale. Dangei, Yesus e bokolewomele: “Kilele diw atemeko, bokonemew te.”, dangse kale. 44 Dangeko, famdes angeko, waneng buulo watemeko, Saimon elo bokolewomele: “Waneng kalu watemolewka! Kom am kawtem teli ding dim bakate, ku yan gingnemomin ok mak duneminba kelew te. Kate, waneng kalute ukalem kiin ok so nem yan gingnemsomi, ukalem kak kon so nem yan sanggel yewelnemu te. 45 Kom am kawtem teli ding dim bakate, ku nelo kalfongnemsomi, falal koneminba kelew kate, waneng kalute nem yan beelo teing naluwsomi, boku boku kenembu te. 46 Kom am kawtem teli ding dim bakate, ku nem wiin daolewinba kelew kate, waneng kalute nem yan dim kamge ok so kuonemu te. 47 Kanenemu kasike kame, ku kilila! U nelo ibolow mutuk fian dunemkabu kasike, um sili sili nam kukuw fian sel beem yan e ne kame sak misim kuw koumi te. Kate, mali sili sili nam kukuw fong gel kuw sak misim kuw koyemi kawtiw i nelo ibolow fong gel kuw dunembiliw te.”, dangse kale. 48 Dangeko, waneng buulo bokoumomele: “Kom ibolow sili sili nam akati sak misim kuw kokemika!”, wangse kale. 49 Wangei, eso teinbiliw kawtiw i em angse weng be kiliko, bokolomeliw: “E nomin kunum kate? Um ibolow sili sili nam akati sak misim kuw koume kasike?”, ange ange kesiliw kale. 50 Kesomeliwi, Yesus e waneng buulo bokoumomele: “Kukalem ‘Fein!’, nangew ibolow be kilele dokokeme kasike, menew ibolow kuw kebolewka!”, wangse kale.* Iluk 8:48; 18:42
Waneng min im Yesus elo Dokolewsiliw em Sang te.
*7:15: 1 Kamokim 17:23; 2 Kamokim 4:36
*7:19: Sim Fut 40:7; Malakai 3:1; Fitew Dase 1:8
*7:22: Aisaya 35:5-6; 61:1; Iluk 4:18
*7:27: Malakai 3:1
*7:37: Matyu 26:7; Mak 14:3; Sion 12:3