1 Nin pah Diosdih tʉ́i jenah joyát ã jʉmna caá: Diosdih tʉ́i jenah joiná, jwiítdih ã tʉ́i chãjat pínahdih jwĩ tʉ́i jéihna caá. Ã niijátji pahjeh ã chãj jwʉhcah yʉhna, “Ã niijátji pah yoobópdih ã chãjbipna caá”, jwĩ niíj jéihna caá. Páant ã chãjat pínahdih encan yʉhna, “Yoobópdih páant ã chãjbipna caá”, jwĩ niíj jenah joiná caá. 2 Páant ĩ tʉ́i jenah joyóchah ennit, Dios jon jã́tih moondíh ãt tʉ́i wẽi enep wʉt jĩ.

3 Diosdih tʉ́i jenah joinít, nin pah jwĩ jéihna caá: Dios ã naáwát wẽpatjĩh nihatdih ãt chãjap tajĩ. Pánihna, jwĩ enca naáhjidih nihat bʉʉ jwĩ enni pínahdih ãt jígohanap wʉt jĩ.* Gn 1.1; Sal 33.6,9; Jn 1.3

4 Abeljiboó Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, ovejadih mao cáo wʉ̃hnit, caandíh ãt weñep wʉt jĩ. Obohjeéhtih, ã ʉ́ʉd jeñé Caín ã momatji quehedihjeh Diosdih ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Pánihna, Dios Abel ã wʉ̃hniboodíh chah ãt wẽi enep wʉt jĩ. Pánih wẽi enna, “Weemdíh tʉ́i jenah joinít, Abel tʉ́ini ã jʉmna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ. Caán ã wʉnat tʉ́ttimah yʉhna, ã tʉ́i jenah joyátjidih bohénit, ded pah jwiítboó jwĩ tʉ́i jenah joyát pínahdih jwĩ jéihna caá.* Gn 4.3-10

5 Enocboó Diosdih tʉ́i jenah joiní ã jʉmʉchah, Dios caandíh ãt wẽi enep wʉt jĩ. Pánih wẽi ennit, ã wʉncat pínah niijná, nihat bácahjeh Dios jeáboó caandíh ãt ʉb bejep wʉt jĩ. Páant ã ʉb bejat tʉ́ttimah, cã́acwã caandíh ĩt jéih bid jʉicáp wʉt jĩ.* Gn 5.21-24 6 Páant ã yapatjidih jenah joinít, “Diosdih tʉ́i jenah joicán, caandíh jwĩ jéih weñacan caá”, jwĩ niíj jéihna caá. Ded caandíh bidniboó “Dios ã jʉmna caá. Pánihna, caandíh wã tʉ́i bidichah, weemdíh ã tʉ́i chãjbipna caá”, niíj jenah joyát caá náahap.

7 Noéjiboó Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, ded pah ã chãjat pínahdih ã naáwáchah, ãt tʉ́i jepahap wʉt jĩ. Pánih jepahnit, ãjeéh bóli, ã weh, ã weh áana yaádh biícdih pobyitdih tʉ́i yapat tʉ́ʉt niijná, bʉ́dí jãáj chóodih ãt chãjap wʉt jĩ. Pánih tʉ́i jenah joiná, nihat bita yeejép ĩ chãjachah enna, queétdih ãt pej jʉmcap wʉt jĩ. Pánihna, Diosdih ã tʉ́i jenah joyóchah, “Caán tʉ́ini ã jʉmna caá”, Dios ãt niíj enep wʉt jĩ.* Gn 6.13-22

8 Abrahamjiboó Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, Dios ã wʉ̃hni pínah baácboó ã bejat tʉ́ʉtʉchah joinít, ãt jepahap wʉt jĩ. Caandíh jepahnit, ã jʉmni baácmant bejna, ã jéihca naáh baácna ãt jʉibínap wʉt jĩ.* Gn 12.1-5 9 Páant ã jʉibínachah, “Nin baácdih yeebdíh wã wʉ̃hbipna caá”, Dios ã niijíchah joinít, caán baácdih ãt chãwáp wʉt jĩ. Caandíh, ã wʉ̃ʉ́h Isaacdih, ã jʉima Jacobdihbʉt “Nin baácdih yeebdíh wã wʉ̃hbipna caá”, Dios ãt niíj naáwáp wʉt jĩ. Queét caán baácdih moón nihcan yʉhna, Diosdih tʉ́i jenah joinít jʉmna, nʉñʉ́p chóonadih yʉ́ʉh taj cáagni mʉʉnádih chãjnit, caánboó ĩt jʉmʉp wʉt jĩ.* Gn 35.27 10 Pánih jʉmna yʉhna, caanjĩ́h ã jʉm jwʉhat pínahdihjeh Abraham ãt jéihyep wʉt jĩ. Jeáboó jʉmni tʉ́tchina ã bejat pínahboodíh wẽi pã́ina ãt chãjap wʉt jĩ. Caán tʉ́tchi Diosboó ã jenah joyát pah chãjni ã jʉmʉchah, bʉʉdcán, páantjeh ã jʉmbipna caá.* He 13.14

11 Abraham behe, ãjeéh bóli Sarabʉt beh wili, weh wihcannit ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Queét chénat pah behnit jʉmna yʉhna, Abraham Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, Dios ã teo wáacatjĩh ĩt weh jʉmʉp wʉt jĩ. “Dios ã niijátji pah ã chãjbipna caá”, Abraham ã niíj jenah joyát jíib, Sara mit weh jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Abraham behe jʉmna yʉhna, ã wʉ̃ʉ́hdih ãt enep wʉt jĩ.* Gn 17.19; 18.11-14; 21.2; Ro 4.17-22 12 Abrahamji wʉnni dée ã jʉmʉchah yʉhna, ã jʉimená dawá ĩt cã́ac poonap wʉt jĩ. Cʉ́iwãdih, óondihbʉt jwĩ jéih jenah encat pah ã jʉimenádihbʉt jwĩ jéih jenah en bʉʉjácan caá.* Gn 15.5; 22.17; 32.12

13 Queét nihat Diosdih tʉ́i jenah joinít, ĩt bʉʉdʉ́p wʉt jĩ. “Yeebdíh caán baácdih wã wʉ̃hbipna caá”, Dios queétdih ã niijníji baácdih jʉibícanjeh, ĩt wʉnʉp wʉt jĩ. Caán baácdih queétjeh bíbohcan yʉhna, Dios ã niijátji pah, tʉ́ttimah ĩ jʉimená ĩ bíbohat pínahdih ĩt jéihyep wʉt jĩ. Pánih jéihnit, ĩt weñep wʉt jĩ. Pánihna, “Nin baácdih jibnitjeh jwĩ jʉmna caá”, ĩt niijíp wʉt jĩ.* Gn 23.4; 1Cr 29.15; Sal 39.12 14 Páant niijná, biíh baácdih ĩ bidatjidih jwĩ jéihna caá. 15 Pánih bidnit, ĩ jwíih jʉmni baácna jwʉ́ʉb bejíhna nihna, ĩta jéih jwʉ́ʉb bej tagaá. Pánihna, “Biíh baácdih jwĩ bidna caá”, niijná, jon jã́tih ĩ cádahni baácdih niijná ĩt chãjcap wʉt jĩ. 16 Obohjeéhtih, chah tʉ́ini baácboodíh bidna ĩt chãjap wʉt jĩ. Caán ĩ bidni baác jeáboó caá ã jʉmʉp. Caánboó ĩ́ih tʉ́tchi pínahdih Dios ãtát ámoh péanap wʉt jĩ. Pánihna, “Dios jwĩ Maáh caá”, ĩ niijíchah joinít, ãt tíiccap wʉt jĩ.

17-18 Tʉ́ttimah, Dios Abrahamdih ã wʉ̃ʉ́h Isaacdih ãt mao cáo wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. “¿Yoobópdih niít weemdíh ã tʉ́i jenah joí?” niijná, páant ãt wʉtʉp wʉt jĩ. Pánihna, Abraham Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, ã niiját pah ãt chãjap wʉt jĩ. “Ma wʉ̃ʉ́h Isaacjĩh ma jʉimenádih wã cã́ac pooabipna caá”,* Gn 21.12 Dios ã niijátjidih náhnina yʉhna, Abraham caandíhjeh mawat tʉ́ʉt ãt chãjap wʉt jĩ.* Gn 22.1-14 19 “Wã wʉ̃ʉ́h Isaacdih wã mao wʉ̃hʉchah, Dios caandíh ã jéih booabipna caá”, Abraham ãt niíj jenah joyóp wʉt jĩ. Páant ã mawat tʉ́ʉt chãjachahjeh, Dios caandíh ãt cádahat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ã mawíhni jwʉ́ʉb báadhni pah caandíh ã enechah, ã wʉ̃ʉ́h ãjeéh ãt jwʉ́ʉb jʉmʉp wʉt jĩ.* Gn 22.13

20 Pánihat tʉ́ttimah, Isaacboó Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, ã weh Jacob, Esaúdihbʉt “Tʉ́ttimah, Dios meemdíh bʉ́dí ã tʉ́i chãja naáh”, ãt niijíp wʉt jĩ.* Gn 27.27-29,39-40

21 Pánihat tʉ́ttimah, Jacobboó, Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, ã wʉnat pínah jã́tihbit ã́ih wʉ́ʉat nahjĩh tóo caj ñʉhnit, Diosdih ãt weñep wʉt jĩ. Pánih wẽinit, ã wʉ̃ʉ́h José ã weh chénat pahdih “Meemdíh Dios bʉ́dí ã tʉ́i chãjbipna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ.* Gn 47.31–48.20

22 Tʉ́ttimah, Joséboó, Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, ã wʉnat pínah jã́tih judíowã Egipto baácboó jʉmnitji ĩ bejat pínahdih ãt naáwáp wʉt jĩ. Pánih naóhnit, ã jʉimená pínah ã́ih bácahjidih ĩ ʉb bejat pínahdih ãt wʉtʉp wʉt jĩ.* Gn 50.24-25; Ex 13.19

23 Tʉ́ttimah, Moisés mánaboó Diosdih tʉ́i jenah joinít jʉmna, ã cã́ac jʉmʉchah, caandíh biíc peihcanni widh ĩt bih bíbohop wʉt jĩ. Tʉ́inibit ã jʉmʉchah ennit, caandíh ĩt bihip wʉt jĩ.* Ex 2.2 Caán baácdih moón ĩ maáhdih ʉ́ʉmcanjeh, judíowã ĩ wehdih ã mawat tʉ́ʉtʉchah, ĩt jepahcap wʉt jĩ.* Ex 1.22

24 Tʉ́ttimah, Egipto baácdih moón ĩ maáh nʉʉ́m Moisésdih mit behanap wʉt jĩ. Páant mijeéh behna yʉhna, Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, “Caánt mi wʉ̃ʉ́h caá”, ĩ niijátdih ãt náahcap wʉt jĩ.* Ex 2.10-12 25 Caandíh behanih mi déewãboó wẽinit, yeejép ĩ chãjachah enna yʉhna, ãt chãjíhcap wʉt jĩ. Pánih chãjcan, Dioíhwã biícdih yeejép ãt yapat wʉt jĩ. 26 Dios ã wahni pínah Cristodih cã́acwã yeejép ĩ chãjat pínah pah Moiséswãdihbʉt Egiptodih moón yeejép ĩt chãjap wʉt jĩ. Pánihna, nihat Egiptodih moón bʉ́dí jíib jʉmnidih ĩ bíbohatdih náahcanjeh, Dioíhwã biícdih ã jʉmat jíib bita yeejép ĩ dehwat pínahdih ãt ñíwip wʉt jĩ. Tʉ́ttimah, ã tʉ́i chãjat jíib, Dios caandíh ã tʉ́i chãjat pínahdih jenah joí waáwána, yeejép ã yapat pínahdih ãt ñíwip wʉt jĩ.

27 Diosdih tʉ́i jenah joiní jʉmna, Egipto baácdih moón ĩ maáh ã íijichah yʉhna, caandíh ʉ́ʉmcanjeh, caán baácmant ãt bejep wʉt jĩ. Dios jígohcanni ã jʉmʉchah yʉhna, jígohnidih ã enat pah ã wʉtatdih Moisés ãt jepah cádahcap wʉt jĩ.* Ex 2.15 28 Moisés caandíh tʉ́i jenah joiní jʉmna, judíowãdih Dios ã tʉ́i ʉbat pínahdih ãt jéihyep wʉt jĩ. Pánih jéihna, Dios ã wʉtat pahjeh queét judíowãdih ĩ́ih jẽcnadih oveja wʉ̃ʉ́h meépjĩh ãt ñáñat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ĩ ñáñatdih ennit, Dios nihat ĩ jwíih tʉ́ʉhnitdih ã mawat tʉ́ʉtni ángelboó judíowã ĩ jwíih tʉ́ʉhnitboodíh ãt maocap wʉt jĩ. Caán oveja wʉ̃ʉ́hdih mao péanit, Moisés ã wʉtat pahjeh, ĩ jʉmat yoobó ĩt jeémép wʉt jĩ. Caán jeémát, Pascua ĩ niijní, biícdih ĩ jwíih jeémp láa ãt jʉmʉp wʉt jĩ.* Ex 12.21-30

29 Tʉ́ttimah, Diosdih tʉ́i jenah joinít jʉmna, “Mʉj Mac Dʉʉni”, ĩ niijní mʉjdih, mah wihcanni namádih judíowã ĩt chʉ́ʉh bejep wʉt jĩ. Obohjeéhtih, Egiptodih moón queétdih ñʉʉn béjnit, mʉj ã jwʉ́ʉb dʉʉj yóh lajachah, ĩt chĩíc wʉn beedép wʉt jĩ.* Ex 14.21-31

30 Pánihat tʉ́ttimah, Diosdih tʉ́i jenah joinít jʉmna, judíowã Jericó tʉ́tchidih bóo bʉ́dí wáihyat jʉ́dʉ yehmant ĩt pʉ́ʉd bejep wʉt jĩ. Siete yeó jáap pohba caán tʉ́tchidih ĩt pʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. Páant bói yeó jáap ĩ pʉ́ʉdat tʉ́ttimah, caán wáihyat jʉ́dʉ ãt boto jéen bejep wʉt jĩ.* Jos 6.12-21

31 Diosdih tʉ́i jenah joiníh jʉmna, Jericó tʉ́tchidih bóli deoh nah jʉmnih, Rahab wʉ̃t jʉmnih, judíowã en waóhnitdih wẽi jwãáhnit, mit teo wáacap wʉt jĩ. Páant mi teo wáacatji jíib, caán tʉ́tchidih moón Diosdih yap yohnitdih maonit, judíowã caántboodíh ĩt maocap wʉt jĩ.* Jos 2.1-21; 6.22-25

32 Bita Diosdih tʉ́i jenah joinítdih naáwíhna yʉhna, queét dawá ĩ jʉmʉchah, wã jéih naóh daác beedácan caá. Gedeón,* Jue 6.11–8.32 Barac,* Jue 4.6–5.31 Sansón,* Jue 13.2–16.31 Jefté,* Jue 11.1–12.7 David,* 1S 16.1–1R 2.11 Samuel,* 1S 1.1–25.1 Dios naáwátdih naóh yapanitbʉt, nihat ĩ́ih doonádih wã naáwíhna yʉh caá. Obohjeéhtih, queétdih wã naóh daáccan niít. 33 Diosdih tʉ́i jenah joinít jʉmna, biquína biíh baácdih moondíh míic maona, ĩt yap yohop wʉt jĩ. Bita ĩ́ih cã́acwãdih tʉ́inijeh ĩt wʉtʉp wʉt jĩ. Páant Diosdih ĩ tʉ́i jenah joyóchah, “Yeebdíh wã teo wáacbipna caá”, ã niijátji pah queétdih ãt teo wáacap wʉt jĩ. Bita tʉ́i jenah joinít jʉmna, jiowã́ queétdih ĩ jeémíhichah yʉhna, Dios ĩ́ih jacnadih ãt nemep wʉt jĩ.* Dn 6 34 Bita tʉ́i jenah joinít jʉmna, bʉ́dí iigátboó jʉmna yʉhna, ĩt iigcáp wʉt jĩ.* Dn 3 Bita tʉ́i jenah joinít jʉmna, queétdih ĩ mao yohíhichah yʉhna, ĩt jwei béjep wʉt jĩ. Bita wẽpcannitji jʉmna yʉhna, Diosdih tʉ́i jenah joiná, wẽpépwã ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánih jʉmnit, biíh baácmant jʉ̃óhnit queétdih eníhcannit soldadowãdih míic maonit, ĩt yap yohop wʉt jĩ. 35 Biquína yaádh Diosdih ĩ tʉ́i jenah joyát jíib, ĩ déewã wʉnah bejnitjidih Dios ãt booa wʉ̃hʉp wʉt jĩ.* 1R 17.17-24; 2R 4.25-37

Obohjeéhtih, bita Dioíhwã ĩ jʉmat jíib, queétdih teonit, bʉ́dí yeejép ĩt chãjap wʉt jĩ. “Diosdih ma cádahachah, jwĩ watbipna caá”, queétdih ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant ĩ niijíchah yʉhna, jeáboó chah tʉ́ini pebhboó ĩ bejat pínahdih náahna, ĩt jepahcap wʉt jĩ. Páant ĩ jepahcat jíib, queétdih yeejép ĩ chãjachah, ĩt wʉnʉp wʉt jĩ. 36 Bita Diosdih tʉ́i jenah joinítdih yeejép deohnit, bʉ́dí ĩt pʉñʉp wʉt jĩ.* Jer 20.2; 37.15 Bitadih chéonit, nemat mʉʉ́boó ĩt nemep wʉt jĩ.* 1R 22.26-27; 2Cr 18.25-26; Jer 20.2; 37.15; 38.6 37 Bitadih jeejĩ́h yohnit, ĩt mawap wʉt jĩ.* 2Cr 24.21 Bitadih ĩ́ih bácahdih tac yoób ĩt bóodop wʉt jĩ. Bitadih íibat naajĩ́h ĩt mawap wʉt jĩ.* Jer 26.23 Bita moh yéejnit jʉmna, oveja chóo, cabra chóodihjeh ĩt dʉwʉ́p wʉt jĩ. Queétdih ñʉʉnnít, bita bʉ́dí yeejép ĩt chãjap wʉt jĩ. 38 Queét chah tʉ́init jʉmna, nin baácdih moón yeejépwã biícdih jʉmnit pínah ĩt nihcap wʉt jĩ. Queét Diosdih tʉ́i jenah joinítboodíh cã́acwã ĩ náahcah, mʉʉ́ wihcapboó, jeéboobʉ́t ĩpĩ́ jib bejep wʉt jĩ. Pánih jib bejnit, jeé íitboó, baácboó jʉmni íitboobʉ́t ĩpĩ́ ʉ̃wʉp wʉt jĩ.

39 Queét nihat caandíh tʉ́i jenah joinítdih Dios bʉ́dí ãt wẽi enep wʉt jĩ. Pánih tʉ́i jenah joinít jʉmna yʉhna, “Yeebdíh chah tʉ́ini baácdih wã wʉ̃hbipna caá”, Dios ã niijníji baácdih ĩt jʉibí jwʉhcap wʉt jĩ. 40 Páant niíj naóhna, nin pah Dios niíj jenah joiná ãt chãjap wʉt jĩ: “Queét wĩ́ihwã, tʉ́ttimah jʉmnit wĩ́ihwãbʉt wã pebhna ĩ jʉyʉ́chah, queét nihat biícdih tʉ́init yoobát wã jʉmat tʉ́ʉtbipna caá”, ãt niíj jenah joyóp wʉt jĩ. Pánih jenah joiná, jã́tih ã chãjatji chah tʉ́ini jwiítdih ã chãjbipna caá.